Ηλικιακός περιορισμός

Η συνέντευξη είναι διαθέσιμη μόνο για χρήστες άνω των 18 ετών.

Ο βιωμένος κόσμος των εξόριστων μέσα από τα μάτια του Κοσμά Ιωάννου

Ενότητα 1

Η πολιτική διαδρομή πριν το πραξικόπημα

00:00:00 - 00:23:40

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Είναι Τρίτη 18 Οκτωβρίου 2022, είμαι η Κορωναίου Μαργαρίτα, ερευνήτρια στο Istorima, και βρίσκομαι μαζί με τον κύριο Κοσμά Ιωάννου στην Νέη κυβέρνηση, και έγινε γιατί η ΕΔΑ δεν κατέβηκε σε 14 νόμους, αν δεν κάνω λάθος, τότε, όλη σχεδόν τη Βόρεια Ελλάδα, Λακωνίες και τα λοιπά.

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση
Tags
Πολιτικές ΑπόψειςΒιώματαΣυνθήκες ΖωήςΕξορίαΑριστεράΝεολαία Ε.Δ.Α.Ε.Δ.Α. (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά)ΕκλογέςΠολιτικοί Εξόριστοι ΑστυνομίαΠολιτικοποίησηΧωροφυλακήΣτρατός

Ενότητα 2

Το πραξικόπημα, η παρανομία και η ανάκριση στην ασφάλεια

00:23:40 - 00:38:22

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Να μην τα πολυλογούμε, και φτάνουμε στο πραξικόπημα. Η Oργάνωση της Νέας Ιωνίας πάντοτε είχε καλά αποτελέσματα, γενικά δηλαδή. Φτάνουμε στο Λέω εγώ: «Ακούστε, αυτά δεν γίνονται. Ήμουν σε ένα νόμιμο κόμμα, δήλωση μετανοίας δεν υπάρχει». «Ε, τότε θα πας εξορία». «Ό,τι νομίζετε».

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Ενότητα 3

Εξορία στην Γυάρο

00:38:22 - 00:45:44

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Και με παίρνουν την άλλη μέρα, με κατεβάσανε στο Μεταγωγών. Ευτυχώς, πριν φύγουμε από δω, πέρασε ένας από δω από τη γειτονιά για κάποιο πρόβ να κάνουμε αγγαρεία και πήγα εγώ στην αγγαρεία. Του λέω: «Τι γίνεται; Πού πάμε; Πού μας πάνε;». Λέει: «Θα σας πάνε στην Λέρο». «Εντάξει».

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Ενότητα 4

Εξορία στην Λέρο

00:45:44 - 01:07:57

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Και τελικά μας πήγανε. Οι δεύτεροι που πήγανε κατεβήκανε στο Λακκί, ήταν οι πιο πολλοί. Το Λακκί είναι το λιμάνι της Λέρου, το οποίο το κατα βρεις εσύ την Βαγγελίτσα σου και εγώ την Λίτσα μου», γιατί εκείνος ήταν αρραβωνιασμένος, αλλά καλή κοπέλα η Ευαγγελία, η Σκουριανοπούλου.

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Ενότητα 5

Η επιστροφή από την εξορία και οι συνθήκες στην Αθήνα

01:07:57 - 01:14:06

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Και την άλλη μέρα φύγαμε και στην καμπίνα μέσα ήμουνα εγώ, ο Μίμης, ο Κασαπίδης, ο Αντρέας, ο Μπαρτζώκας –ο γιος του είναι ο προπονητής του , «να τα πούμε με την Λίτσα», Ευαγγελία-Λίτσα. Παιδιά δεν είχαμε, κάναμε κάποιες προσπάθειες, αλλά δεν επιτεύχθηκε ο σκοπός. Τέλος πάντων.

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Ενότητα 6

Η πολιτική ενασχόληση του αφηγητή μέχρι σήμερα

01:14:06 - 01:22:09

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Τελικά, αφού έμεινα εδώ στο εργοστάσιο εγώ, ανέλαβα το εργοστάσιο εδώ, το υφαντήριο, και εκείνος γενικά το εμπόριο και τις τράπεζες και τα λώρα φυσικά είναι με την καινούρια απογραφή που είχε γίνει, δεν ξέρω, πάνω από 600-700 άτομα είναι. Αυτή είναι η ζωή μου, με πολλές έτσι...

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Ενότητα 7

Ιστορίες από την εξορία στην Λέρο

01:22:09 - 01:40:46

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Παραδείγματος χάρη, δύο στιγμές μέσα στο στρατόπεδο με έχουν συγκινήσει πολύ. Η μία ήτανε που φέρανε έναν χωροφύλακα, ένα παιδί 23 χρονών. Πως μπήκαμε στα 86 και παραμένουμε σε αυτόν τον χώρο μέχρι να κλείσουμε τα μάτια μας. Πολλά έχουν συμβεί κατά καιρούς, ωραία, άλλα θλιβερά.

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Ενότητα 8

Η διασκέδαση με τον «Φυσιολατρικό Σύνδεσμο Σαφραμπόλεως»

01:40:46 - 01:49:53

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Ιδίως µε την εποχή της Νεολαίας, με ωραία πάρτι, με ωραίες εκδρομές, με τον Σύλλογο ακόμα που είπα προηγουμένως, τον ΦΣΣ, όσοι παλιοί θυμούνν». Ο ένας λέει: «Ρε πούστη», μου λέει, «ρε, με πήρες, κόντευες να με πάρεις στον λαιμό σου». Λέω: «Γιατί ρε; Τι έγινε;». «Ε, να...», λέει.

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Ενότητα 9

Η γνωριμία με τη σύζυγο

01:49:53 - 01:54:31

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Με την γυναίκα σας πώς γνωριστήκατε; Εγώ υπηρέτησα, όπως σου είπα, σαν έφεδρος αξιωματικός. Τον Ιούνιο του ’60 πήραμε –υπηρετούσα στο Ά. Ε, περνώντας από κει, καμιά φορά συναντιόμαστε: «Καλημέρα», «Καλησπέρα», και τελικά τα πράγματα οδήγησαν εκεί και 9 Σεπτεμβρίου δώσαμε...

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Ενότητα 10

Το πραξικόπημα, η παρανομία και η ανάκριση στην ασφάλεια

01:54:31 - 02:01:20

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Όταν σας συνέλαβαν σας πήγαν για ανάκριση. Τι ρωτούσαν εκεί πέρα; Καταρχήν, όταν με συνέλαβαν εμένα και με πήγαν στο τμήμα της Σαφράμποληδουν με τη βυζαντινή αγιογραφία. Και ευτυχώς, κάποια παιδιά με μυαλά ξύπνια, απέτρεψαν να... Μερικά είναι, κάποια δύο-τρία ήτανε σβησμένα.

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Ενότητα 11

Επιστρέφοντας στην Λέρο 20 χρόνια μετά

02:01:20 - 02:09:41

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Εγώ όταν επέστρεψα, δεν μπόρεσα να τα δω. Όταν επέστρεψα μετά από καμιά 20ετία στην Λέρο, δεν μπορούσα να τα δω γιατί δεν ήξερα, παρόλο που κρουπ και δεν μπορούμε τώρα. Άλλη φορά άμα θα τύχει να έρθουμε». Θέλω να πω ότι η περιποίησή τους, χωρίς να μας ξέρουν, ήτανε διαφορετική.

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Ενότητα 12

Εξορία στην Λέρο: Η ζωή στο στρατόπεδο

02:09:41 - 02:37:53

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Τώρα το στρατόπεδο μέσα, εμείς ήμασταν 518 άτομα, όπως είπα στην απογραφή. Φυσικά, κάποιοι φύγανε, μετά έγιναν κάποιες μετακομίσεις, πήγανε ς έκανε με όλο τον κόσμο, με όλους, και με εμάς που ήμασταν τούβλα σε σχέση με τις γνώσεις τις δικές του. Ε, κι άλλοι όπως ήτανε, κι άλλοι.

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Ενότητα 13

Η επιστροφή στην Λέρο 20 χρόνια μετά και αναμνήσεις από τη ζωή στην εξορία

02:37:53 - 03:47:58

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Και όταν πήγα, που σου έλεγα προηγουμένως που πήγαμε στην Ατάλαντη με το γκρουπ, την πήγα τη γυναίκα μου, πήγαμε στον διοικητή. Ήταν ένας διτελευταίου κύριου διοικητή και το φαΐ. Μετά τον συνάντησε ο Χρήστος, ο Ρουμελιωτάκης, στην Κηφισιά. Στο τέλος λίγο χαλαρώσανε τα πράγματα.

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Ενότητα 14

Τo ταξίδι στην Βουλγαρία

03:47:58 - 04:00:26

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Είχε έρθει και ένας υπομοίραρχος, ο Λειβαδίτης, που ήρθε μετά στην ασφάλεια της Νέας Ιωνίας και όταν πήγα εγώ να πάρω, τα Χριστούγεννα του 'να τους πάρουμε αρώματα, διάφοροι. Τρίχες. Μου λέει η Αποστολιά: «Μην αγοράζετε αρώματα, δεν αξίζουνε. Τα καλά τα στέλνουνε στην Γερμανία».

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Ενότητα 15

Η επικοινωνία με τη σύζυγο και η επιστροφή από την εξορία

04:00:26 - 04:14:31

Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης

Εγώ δύο ερωτήσεις έχω έτσι να ρωτήσω. Με τη γυναίκα σας μιλούσατε με γράμματα, έτσι; Ναι. Τι λέγατε; Τίποτα. Τα γράμματα ήτανε, κάποια ας ευχαριστούμε πάρα πολύ, κύριε Κοσμά. Και εγώ σας ευχαριστώ που είπαμε πέντε κουβέντες δηλαδή. Να είστε καλά πάντοτε. Να είστε καλά.    

Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση

Περιεχόμενο διαθέσιμο για ενήλικους

Περίληψη

Ο Κοσμάς Ιωάννου καταθέτει τη δική του ιστορία και τοποθετεί στον αφηγηματικό χάρτη τα σημαντικότερα βιώματα της ζωής του. Έπειτα από μια ενεργή πολιτική δραστηριότητα στους κόλπους της Αριστεράς, το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 ανάγκασε τον αφηγητή να βγει στην παρανομία. Αυτό δεν κράτησε πολύ. Παραδόθηκε στην ασφάλεια και στη συνέχεια οδηγήθηκε στην Γυάρο. Έπειτα στην Λέρο. Ο Κοσμάς ανασύρει μνήμες από εκείνη την περίοδο της ζωής του. Περιγράφει την καθημερινότητα των εξόριστων, τις συνθήκες που επικρατούσαν στα στρατόπεδα, τη σχέση του με τους συγκρατούμενούς του, καθώς επίσης και τους κινδύνους που αντιμετώπισαν. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην αγιογράφηση που έγινε από τους ίδιους του πολιτικούς εξόριστους στο εκκλησάκι της Αγίας Κιουράς, κοντά στο στρατόπεδο της Λέρου. Ως μοντέλα χρησιμοποιήθηκαν κρατούμενοι, χωροφύλακες και κάτοικοι του νησιού, και ο Κοσμάς ανήκε στην ομάδα της αγιογράφησης. 20 χρόνια μετά θα επιστρέψει στην Λέρο μαζί με την γυναίκα του και θα την ξεναγήσει στο στρατόπεδο που τους χώρισε για τρία χρόνια.


Αφηγητές/τριες

Κοσμάς Ιωάννου


Ερευνητές/τριες

Μαργαρίτα Κορωναίου


Δεκαετίες

Ημερομηνία Συνέντευξης

17/10/2022


Διάρκεια

254'