Age Restricted Interview

This interview is only available to users who are eighteen years old or over.

Ο βιωμένος κόσμος των εξόριστων μέσα από τα μάτια του Κοσμά Ιωάννου

Segment 1

Η πολιτική διαδρομή πριν το πραξικόπημα

00:00:00 - 00:23:40

Partial Transcript

Είναι Τρίτη 18 Οκτωβρίου 2022, είμαι η Κορωναίου Μαργαρίτα, ερευνήτρια στο Istorima, και βρίσκομαι μαζί με τον κύριο Κοσμά Ιωάννου στην Νέη κυβέρνηση, και έγινε γιατί η ΕΔΑ δεν κατέβηκε σε 14 νόμους, αν δεν κάνω λάθος, τότε, όλη σχεδόν τη Βόρεια Ελλάδα, Λακωνίες και τα λοιπά.

Lead to transcript
Tags
Πολιτικές ΑπόψειςΒιώματαΣυνθήκες ΖωήςΕξορίαΑριστεράΝεολαία Ε.Δ.Α.Ε.Δ.Α. (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά)ΕκλογέςΠολιτικοί Εξόριστοι ΑστυνομίαΠολιτικοποίησηΧωροφυλακήΣτρατός

Segment 2

Το πραξικόπημα, η παρανομία και η ανάκριση στην ασφάλεια

00:23:40 - 00:38:22

Partial Transcript

Να μην τα πολυλογούμε, και φτάνουμε στο πραξικόπημα. Η Oργάνωση της Νέας Ιωνίας πάντοτε είχε καλά αποτελέσματα, γενικά δηλαδή. Φτάνουμε στο Λέω εγώ: «Ακούστε, αυτά δεν γίνονται. Ήμουν σε ένα νόμιμο κόμμα, δήλωση μετανοίας δεν υπάρχει». «Ε, τότε θα πας εξορία». «Ό,τι νομίζετε».

Lead to transcript

Segment 3

Εξορία στην Γυάρο

00:38:22 - 00:45:44

Partial Transcript

Και με παίρνουν την άλλη μέρα, με κατεβάσανε στο Μεταγωγών. Ευτυχώς, πριν φύγουμε από δω, πέρασε ένας από δω από τη γειτονιά για κάποιο πρόβ να κάνουμε αγγαρεία και πήγα εγώ στην αγγαρεία. Του λέω: «Τι γίνεται; Πού πάμε; Πού μας πάνε;». Λέει: «Θα σας πάνε στην Λέρο». «Εντάξει».

Lead to transcript

Segment 4

Εξορία στην Λέρο

00:45:44 - 01:07:57

Partial Transcript

Και τελικά μας πήγανε. Οι δεύτεροι που πήγανε κατεβήκανε στο Λακκί, ήταν οι πιο πολλοί. Το Λακκί είναι το λιμάνι της Λέρου, το οποίο το κατα βρεις εσύ την Βαγγελίτσα σου και εγώ την Λίτσα μου», γιατί εκείνος ήταν αρραβωνιασμένος, αλλά καλή κοπέλα η Ευαγγελία, η Σκουριανοπούλου.

Lead to transcript

Segment 5

Η επιστροφή από την εξορία και οι συνθήκες στην Αθήνα

01:07:57 - 01:14:06

Partial Transcript

Και την άλλη μέρα φύγαμε και στην καμπίνα μέσα ήμουνα εγώ, ο Μίμης, ο Κασαπίδης, ο Αντρέας, ο Μπαρτζώκας –ο γιος του είναι ο προπονητής του , «να τα πούμε με την Λίτσα», Ευαγγελία-Λίτσα. Παιδιά δεν είχαμε, κάναμε κάποιες προσπάθειες, αλλά δεν επιτεύχθηκε ο σκοπός. Τέλος πάντων.

Lead to transcript

Segment 6

Η πολιτική ενασχόληση του αφηγητή μέχρι σήμερα

01:14:06 - 01:22:09

Partial Transcript

Τελικά, αφού έμεινα εδώ στο εργοστάσιο εγώ, ανέλαβα το εργοστάσιο εδώ, το υφαντήριο, και εκείνος γενικά το εμπόριο και τις τράπεζες και τα λώρα φυσικά είναι με την καινούρια απογραφή που είχε γίνει, δεν ξέρω, πάνω από 600-700 άτομα είναι. Αυτή είναι η ζωή μου, με πολλές έτσι...

Lead to transcript

Segment 7

Ιστορίες από την εξορία στην Λέρο

01:22:09 - 01:40:46

Partial Transcript

Παραδείγματος χάρη, δύο στιγμές μέσα στο στρατόπεδο με έχουν συγκινήσει πολύ. Η μία ήτανε που φέρανε έναν χωροφύλακα, ένα παιδί 23 χρονών. Πως μπήκαμε στα 86 και παραμένουμε σε αυτόν τον χώρο μέχρι να κλείσουμε τα μάτια μας. Πολλά έχουν συμβεί κατά καιρούς, ωραία, άλλα θλιβερά.

Lead to transcript

Segment 8

Η διασκέδαση με τον «Φυσιολατρικό Σύνδεσμο Σαφραμπόλεως»

01:40:46 - 01:49:53

Partial Transcript

Ιδίως µε την εποχή της Νεολαίας, με ωραία πάρτι, με ωραίες εκδρομές, με τον Σύλλογο ακόμα που είπα προηγουμένως, τον ΦΣΣ, όσοι παλιοί θυμούνν». Ο ένας λέει: «Ρε πούστη», μου λέει, «ρε, με πήρες, κόντευες να με πάρεις στον λαιμό σου». Λέω: «Γιατί ρε; Τι έγινε;». «Ε, να...», λέει.

Lead to transcript

Segment 9

Η γνωριμία με τη σύζυγο

01:49:53 - 01:54:31

Partial Transcript

Με την γυναίκα σας πώς γνωριστήκατε; Εγώ υπηρέτησα, όπως σου είπα, σαν έφεδρος αξιωματικός. Τον Ιούνιο του ’60 πήραμε –υπηρετούσα στο Ά. Ε, περνώντας από κει, καμιά φορά συναντιόμαστε: «Καλημέρα», «Καλησπέρα», και τελικά τα πράγματα οδήγησαν εκεί και 9 Σεπτεμβρίου δώσαμε...

Lead to transcript

Segment 10

Το πραξικόπημα, η παρανομία και η ανάκριση στην ασφάλεια

01:54:31 - 02:01:20

Partial Transcript

Όταν σας συνέλαβαν σας πήγαν για ανάκριση. Τι ρωτούσαν εκεί πέρα; Καταρχήν, όταν με συνέλαβαν εμένα και με πήγαν στο τμήμα της Σαφράμποληδουν με τη βυζαντινή αγιογραφία. Και ευτυχώς, κάποια παιδιά με μυαλά ξύπνια, απέτρεψαν να... Μερικά είναι, κάποια δύο-τρία ήτανε σβησμένα.

Lead to transcript

Segment 11

Επιστρέφοντας στην Λέρο 20 χρόνια μετά

02:01:20 - 02:09:41

Partial Transcript

Εγώ όταν επέστρεψα, δεν μπόρεσα να τα δω. Όταν επέστρεψα μετά από καμιά 20ετία στην Λέρο, δεν μπορούσα να τα δω γιατί δεν ήξερα, παρόλο που κρουπ και δεν μπορούμε τώρα. Άλλη φορά άμα θα τύχει να έρθουμε». Θέλω να πω ότι η περιποίησή τους, χωρίς να μας ξέρουν, ήτανε διαφορετική.

Lead to transcript

Segment 12

Εξορία στην Λέρο: Η ζωή στο στρατόπεδο

02:09:41 - 02:37:53

Partial Transcript

Τώρα το στρατόπεδο μέσα, εμείς ήμασταν 518 άτομα, όπως είπα στην απογραφή. Φυσικά, κάποιοι φύγανε, μετά έγιναν κάποιες μετακομίσεις, πήγανε ς έκανε με όλο τον κόσμο, με όλους, και με εμάς που ήμασταν τούβλα σε σχέση με τις γνώσεις τις δικές του. Ε, κι άλλοι όπως ήτανε, κι άλλοι.

Lead to transcript

Segment 13

Η επιστροφή στην Λέρο 20 χρόνια μετά και αναμνήσεις από τη ζωή στην εξορία

02:37:53 - 03:47:58

Partial Transcript

Και όταν πήγα, που σου έλεγα προηγουμένως που πήγαμε στην Ατάλαντη με το γκρουπ, την πήγα τη γυναίκα μου, πήγαμε στον διοικητή. Ήταν ένας διτελευταίου κύριου διοικητή και το φαΐ. Μετά τον συνάντησε ο Χρήστος, ο Ρουμελιωτάκης, στην Κηφισιά. Στο τέλος λίγο χαλαρώσανε τα πράγματα.

Lead to transcript

Segment 14

Τo ταξίδι στην Βουλγαρία

03:47:58 - 04:00:26

Partial Transcript

Είχε έρθει και ένας υπομοίραρχος, ο Λειβαδίτης, που ήρθε μετά στην ασφάλεια της Νέας Ιωνίας και όταν πήγα εγώ να πάρω, τα Χριστούγεννα του 'να τους πάρουμε αρώματα, διάφοροι. Τρίχες. Μου λέει η Αποστολιά: «Μην αγοράζετε αρώματα, δεν αξίζουνε. Τα καλά τα στέλνουνε στην Γερμανία».

Lead to transcript

Segment 15

Η επικοινωνία με τη σύζυγο και η επιστροφή από την εξορία

04:00:26 - 04:14:31

Partial Transcript

Εγώ δύο ερωτήσεις έχω έτσι να ρωτήσω. Με τη γυναίκα σας μιλούσατε με γράμματα, έτσι; Ναι. Τι λέγατε; Τίποτα. Τα γράμματα ήτανε, κάποια ας ευχαριστούμε πάρα πολύ, κύριε Κοσμά. Και εγώ σας ευχαριστώ που είπαμε πέντε κουβέντες δηλαδή. Να είστε καλά πάντοτε. Να είστε καλά.    

Lead to transcript

Content available only for adults (+18)

Summary

Ο Κοσμάς Ιωάννου καταθέτει τη δική του ιστορία και τοποθετεί στον αφηγηματικό χάρτη τα σημαντικότερα βιώματα της ζωής του. Έπειτα από μια ενεργή πολιτική δραστηριότητα στους κόλπους της Αριστεράς, το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 ανάγκασε τον αφηγητή να βγει στην παρανομία. Αυτό δεν κράτησε πολύ. Παραδόθηκε στην ασφάλεια και στη συνέχεια οδηγήθηκε στην Γυάρο. Έπειτα στην Λέρο. Ο Κοσμάς ανασύρει μνήμες από εκείνη την περίοδο της ζωής του. Περιγράφει την καθημερινότητα των εξόριστων, τις συνθήκες που επικρατούσαν στα στρατόπεδα, τη σχέση του με τους συγκρατούμενούς του, καθώς επίσης και τους κινδύνους που αντιμετώπισαν. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην αγιογράφηση που έγινε από τους ίδιους του πολιτικούς εξόριστους στο εκκλησάκι της Αγίας Κιουράς, κοντά στο στρατόπεδο της Λέρου. Ως μοντέλα χρησιμοποιήθηκαν κρατούμενοι, χωροφύλακες και κάτοικοι του νησιού, και ο Κοσμάς ανήκε στην ομάδα της αγιογράφησης. 20 χρόνια μετά θα επιστρέψει στην Λέρο μαζί με την γυναίκα του και θα την ξεναγήσει στο στρατόπεδο που τους χώρισε για τρία χρόνια.


Narrators

Κοσμάς Ιωάννου


Field Reporters

Μαργαρίτα Κορωναίου



Interview Date

17/10/2022


Duration

254'