[00:00:00]Καλησπέρα.

Καλησπέρα.

Πώς ονομάζεσαι;

Ονομάζομαι Μάριος Κουρέλης.

Πολύ ωραία. Είναι Τετάρτη 7 Οκτωβρίου, είμαστε με τον Μάριο στο κέντρο της Αθήνας, είμαι η Μάρθα Μητσικώστα, ερευνήτρια για το Istorima και ξεκινάμε. Για τι θα ήθελες να μιλήσεις σήμερα; 

Θα ήθελα να μιλήσω για την εμπειρία μου με τα θέματα υγείας που έχω περάσει τα τελευταία χρόνια. Όλα ξεκίνησαν από μία απλή δυσκαταποσία. Ήταν... Δεν θυμάμαι ακριβώς το μήνα, για πέντε συνεχόμενες μέρες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι σίγουρο ότι έφταιγε αυτό. Πήγα στο γιατρό, γιατί νόμιζα ότι ήταν κρύωμα. Δεν βρήκε κάτι. Η δυσκαταποσία συνεχίστηκε και αποφάσισα να πάω σε έναν ενδοκρινολόγο, όπου σε αρχικό στάδιο βρήκαν όπλα κάποιος όζους και με καθησύχασαν ότι έχει ο περισσότερος κόσμος. Είπαμε να μείνουμε σε επιφυλακή και να το κοιτάμε ανά τακτικά διαστήματα και αυτό και έκανα. Οι όζοι μεγάλωσα μετά από έξι μήνες, ενώ θα έπρεπε στην ηλικία μου να είχαν σταματήσει να μεγαλώνουν. Πέρασε ένας χρόνος και αποφασίσαμε ότι πρέπει να το δούμε περισσότερο. Έκλεισα ραντεβού για μία παρακέντηση, η οποία ήταν η χειρότερη αίσθηση που έχω ζήσει. Ήταν κυριολεκτικά μία μεγάλη βελόνα στο λαιμό μου. Δεν θα το έλεγα ότι ήταν αρκετά άνετο. Τα αποτελέσματα βγήκαν σχετικά σύντομα και βρήκαν μία κακοήθεια.

Πόσο χρονών ήσουν;

Ήμουν 18, μόλις είχα τελειώσει το Λύκειο και ο γιατρός μου είπε ότι είναι αρκετά επικίνδυνο. Μπορεί να μη με σκότωνε άμεσα, αλλά θα μου δημιουργούσε, στα επόμενα τρία-τέσσερα χρόνια, αρκετά μεγάλο πρόβλημα. Η αλήθεια είναι ότι είναι η πιο ήπια μορφή καρκίνου που μπορείς να έχεις. Οπότε, θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ήμουνα τυχερός μέσα στην ατυχία μου. Σε αυτό το σημείο να πω ότι αν είχα αρκεστεί στο δημόσιο σύστημα μπορεί να περίμενα ακόμα. Ευτυχώς είχα εκείνη την περίοδο ιδιωτική ασφάλεια, όπου μου έδωσε το... Την ευκαιρία να μπω αρκετά γρήγορα. Είχα πολύ καλό γιατρό. Νοσηλεύτηκα στο Ερρίκος Ντυνάν.

Θέλεις να μου πεις από τη στιγμή μαθαίνεις ότι συμβαίνει αυτό με ποιους ήσουν, τι έγινε, τι θυμάσαι; Δηλαδή, φεύγεις από το νοσοκομείο και τι ακολουθεί; 

Την απόφαση την πήρε πρώτος... Μάλλον όχι την απόφαση, τα αποτελέσματα τα πήρε πρώτα ο πατέρας μου, όπου το προηγούμενο βράδυ που είχα γυρίσει από την παρακέντηση, είχα ψάξει μερικά πράγματα στο Internet και θα μπορούσα να πω ότι ήμουν λίγο προετοιμασμένος για το τι μπορεί να... Γενικά ο εγκέφαλός μου προσπαθεί να με ετοιμάσει για το χειρότερο, για ευνόητους λόγους. Οπότε, όταν μπήκε ο πατέρας μου στο σπίτι να μου ανακοινώσει τα αποτελέσματα, άσπρος όπως ήταν, με φώναξε. Δεν μπορώ με τίποτα να μπω στη θέση του να καταλάβω πώς γίνεται και πως πρέπει να το χειριστείς τόσο λεπτά, να ανακοινώσεις στο παιδί σου κάτι τέτοιο, γιατί ναι, μπορεί να ήταν μία ήπια μορφή καρκίνου, αλλά το κεφάλι σου εκείνη τη στιγμή παίζει περίεργα παιχνίδια. Οπότε, αρκετά ψύχραιμος, τον πρόλαβα για την ακρίβεια, πριν μου πει τα αποτελέσματα, τον είδα πως ήταν παγωμένος. Του λέω: «Okay πατέρα, μην αγχώνεσαι. Θα το περάσουμε μαζί, δεν είναι κάτι» και όπως εξελίχθηκε η αλήθεια είναι ότι επειδή το πήρα τόσο ψύχραιμα και επειδή ήμουν χαλαρός κατά τη διάρκεια και το αντιμετώπισα με όσο περισσότερο χιούμορ μπορούσα, με βοήθησε στο να το περάσω πιο γρήγορα. Η ψυχολογία δηλαδή έπαιξε πολύ βασικό ρόλο.

Μετά τι... Ακολούθησε κάποια θεραπεία;

Στο Ερρίκος Ντυνάν θυμάμαι νοσηλεύτηκα πολύ νωρίς το πρωί. Η διαδικασία γενικότερα της ολικής... Ολικής...

[00:05:00]Νάρκωσης.

Νάρκωσης ευχαριστώ.

Κατευθείαν αφότου έμαθες τα αποτελέσματα; 

Ναι, ούτε μία εβδομάδα μπήκα στο χειρουργείο. Η διαδικασία όλη αυτή ήταν αρκετά πρωτόγνωρη, αρκετά τρομακτική θα έλεγα. Όπως θα το είχα φανταστεί δηλαδή μέσα από τις ταινίες, που κατέβηκα στο δεύτερο υπόγειο που ήταν πάρα πολύ κρύο το χειρουργείο. Το προσωπικό ήταν άψογο. Αυτό έπαιξε πάρα πολύ ρόλο. Οι άνθρωποι που με νάρκωσαν και οι άνθρωποι που ήταν πάνω από το κεφάλι μου εκείνη τη στιγμή, φόραγαν ξέρω γω καπελάκια χρωματιστά και διάφορες ποδιές. Ήταν ωραίο... Ήταν ωραία ατμόσφαιρα. Με έκανε να ξεχάσω το τι συμβαίνει. Η νάρκωση ήταν κυριολεκτικά σαν να με βγάζουν από την πρίζα. Δεν είναι σαν να παίρνεις έναν ύπνο, δεν είναι σαν να κοιμάσαι βράδυ, δεν είναι σαν τίποτα που έχεις νιώσει. Σε κλείνουν και σε ανοίγουν αμέσως. Όταν ξύπνησα έλειπε αρκετό οξυγόνο στον εγκέφαλο μου, ή στο αίμα μου, οπότε έμεινα αρκετή ώρα μέσα στην εντατική να μπορέσω να ανακάμψω, καθόλου ωραία κατάσταση. Για αρκετές ώρες προσπαθούσα να συνέλθω. Έκανα δύο μέρες νοσηλεία. Τελείωσαν όλα και μου είπαν ότι μπορώ να πάρω εξιτήριο, να συνεχίσω κανονικά και ότι θα κάνω επαναληπτικές εξετάσεις, αυτό και έγινε μετά από ένα μήνα που το παρακολουθούσα μέχρι να ανακάμψω τελείως. Σε μία ειδική εξέταση που έκανα είδαν ότι είχα μετάσταση στους λεμφαδένες. Οπότε, έπρεπε να κάνω κάποια ειδική θεραπεία. Αυτό ήταν πιο μεγάλο πλήγμα από το πρώτο, γιατί στο κεφάλι μου νόμιζα ότι είχα ξεμπερδέψει και ήταν μεγάλο πλήγμα, γιατί με τρόμαξε. Αυτό με αιφνιδίασε, δεν με αιφνιδίασε το πρώτο. Το πρώτο είχα αρκετό χρόνο να το συνειδητοποιήσω. Εκεί που μου είπε ο γιατρός μου: «Όλα καλά, τελείωσε το χειρουργείο», στο κεφάλι μου νόμιζα ότι όλα τελείωσαν. Η θεραπεία ήταν ειδική θεραπεία με ραδιενέργεια. Ο καρκίνος τον θεραπεύεις είτε με ακτίνες, είτε με ραδιενέργεια, είτε με... Κάποιες τρεις θεραπείες νομίζω έχει. Συγκεκριμένα ο θυροειδής... Έπρεπε να κάνω μία δίαιτα φτωχή σε ιώδιο και θα έπαιρνα ένα ραδιενεργό ισότοπο του ιωδίου, όπου θα σκότωνε όλα τα κύτταρα του θυρεοειδή που είχαν μείνει. Με βοήθησε η επιστήμη εκεί. Έπρεπε να πάω σε ένα νοσοκομείο που ήταν πτέρυγα καρκινοπαθών, το οποίο και αυτό ήταν πολύ δύσκολο, γιατί εκεί κατάλαβα ότι ίσως έχουνε σκουρύνει τα πράγματα και αυτό είναι επειδή είχα δει πολύ ακραίες καταστάσεις καρκίνου εκεί μέσα. Άρχισα να βλέπω από χημειοθεραπείες πώς ήταν κάποιοι άνθρωποι στεγνοί. Οπότε, εκεί κατάλαβα ότι κάτι πάει λάθος. Έπρεπε να μείνω... Έπρεπε να πάρω το ραδιενεργό στοιχείο και να μείνω στο νοσοκομείο για πέντε-έξι μέρες κλεισμένος σε καραντίνα, γιατί ήμουν πλέον πομπός ραδιενέργειας. Ήταν ένα κλουβί, το οποίο ήταν από μόλυβδο. Είχα μία πολύ βαριά μολυβένια πόρτα. Το φαγητό μου το έδιναν σε ένα δίσκο που πέρναγε από την πόρτα, δεν μπορούσα να βγω έξω. Ήταν ένα δωμάτιο 5 επί 5. Βέβαια, έμοιαζε με ένα απλό νοσοκομείο, αλλά το γεγονός ότι δεν μπορούσα να βγω, το γεγονός ότι δεν είχε πόρτες, το γεγονός ότι έχει μόνο ένα παράθυρο με κάγκελα και το ότι παρακολουθούμουν 24 ώρες το 24ωρο και με άκουγαν ό,τι και να κάνω, με έκανε να αισθάνομαι σαν φυλακή. Τώρα κάποιος μπορεί να με ρωτήσει ότι: «Πόσο δύσκολο να είναι; Εγώ θα ευχόμουν να ήμουν πέντε μέρες μόνος μου σε ένα σπίτι, να κάνω ότι θέλω, να έχω την ησυχία μου. Θα το έβλεπα σαν διακοπές», μου έχουνε πει πολλοί, αλλά δεν είναι το ίδιο. Το στοιχείο το ραδιενεργό με έκανε συνέχεια να αισθάνομαι ναυτία. Έπρεπε να πίνω πάρα πολύ νερό, για να φύγει από το σώμα μου και είχα συγκεκριμένες οδηγίες που έπρεπε να ακολουθούσα για το φαγητό που μου δίνουνε, για το ό,τι ακουμπάω, για τα ρούχα μου, για το μπάνιο μου. [00:10:00]Έπρεπε να κάνω συνέχεια μπάνιο, έπρεπε να προσέχω με τα νερά, ό,τι ακουμπούσε το σώμα μου έπρεπε να μένει σε ένα συγκεκριμένο χώρο, έπρεπε να σκουπίζω τα χέρια μου ας πούμε, τα πάντα. Τα φαγητά έπρεπε να μπαίνουνε... Είχαν ένα κώδικα πάρα πολύ αυστηρό. Τα φαγητά, οι οργανικές ύλες που περίσσευαν έπρεπε να μπαίνουν σε συγκεκριμένο σακουλάκι, τα μεταλλικά αντικείμενα σε άλλο. Αυτό ήταν για να μην... Για το προσωπικό κυρίως που θα έμπαινε μετά την καραντίνα μάλλον να καθαρίσει το δωμάτιό μου. Ό,τι ρούχα είχα τα πέταξα, ό,τι υπάρχοντα είχα γενικότερα μέσα –πέρα από τις ηλεκτρονικές συσκευές– τα πέταξα. Τη διάρκεια που ήμουνα μέσα στο δωμάτιο νομίζω έφτασα στα όρια, έφτασα στα άκρα. Την πέμπτη μέρα, μάλλον το τέταρτο βράδυ προς πέμπτη μέρα εγώ νόμιζα πως θα βγω το πρωί. Δεν είχα ύπνο και ξύπνησα, μου έκαναν μία μέτρηση, για να δουν αν μπορώ να βγω και μου είπαν ότι πρέπει να κάτσω άλλο ένα 24ωρο τουλάχιστον. Νόμιζα ότι δεν θα το άντεχα. Την πρώτη μέρα το πήρα πιο ψύχραιμα. Όσο πέρναγαν οι μέρες γινόταν όλο και χειρότερο. Ένα βράδυ ήταν μάλλον μία νοσοκόμα η οποία ήταν υπεύθυνη του ορόφου, ας πούμε της πτέρυγας. Όμως, επειδή νοσηλεύτηκα μαζί με άλλα τρία άτομα, τέσσερα. Ήταν γυναίκες όλες, παίζει ρόλο κιόλας, γιατί ο θυροειδής... Νοσηλεύτηκα με άλλες τέσσερις γυναίκες, διότι συνήθως χτυπάει τις γυναίκες περισσότερο. Εκείνες όμως, λόγω βάρους, ή λόγω δεν ξέρω ακριβώς... Η δόση φαρμάκου ήταν μικρότερη, βγήκαν νωρίτερη μέρα, βγήκαν νωρίτερα. Κατέληξα να ήμουν μόνος μου σε μία πτέρυγα με μία νοσοκόμα να με επιβλέπει. Η γυναίκα αυτή έκανε βάρδια βραδινή και ήμουν εγώ και μας χώριζε μία μεταλλική πόρτα. Ένα τραγικό... Τραγελαφικό... Μία τραγελαφική κατάσταση. Την πήρα τηλέφωνο λοιπόν εκείνο το βράδυ. Δεν την ήξερα, δεν την είχα δει ποτέ μου, δεν είχα δει κανέναν για πολλές μέρες. Την πήρα τηλέφωνο λοιπόν και κάναμε μία συζήτηση για το πώς είμαι και για το πώς αισθάνομαι. Η κοπέλα με όσες γνώσεις είχε και όση δύναμη είχε με άκουσε. Να είναι καλά. Έβγαλα ό,τι είχα από μέσα μου. Αυτό με βοήθησε να μην τρελαθώ, γιατί όλη τη διάρκεια που ήμουν μέσα στο δωμάτιο, ειδικά τις δύο τελευταίες μέρες το μυαλό μου σκεφτόταν τρόπους να βάλω τέρμα στη ζωή μου. Αυτό πρέπει να έχει να κάνει μάλλον με μένα, το πώς μεγαλοποίησε το κεφάλι μου την κατάσταση. Δεν ήμουν συνηθισμένος στο να μένω τόσες ώρες μόνος μου κλεισμένος και με έκανε να αισθάνομαι σαν φυλακή.

Τι σκεφτόσουν;

Με βασάνιζε πολύ το γιατί. Με βασάνιζε πολύ το πώς έγινε αυτό. Ξέρεις, όταν παθαίνεις ένα ατύχημα, τρέχεις με μία μηχανή πολλά χιλιόμετρα, κάνεις σφήνες στην Εθνική και δεν φοράς κράνος και χτυπήσεις, έχεις ένα μερίδιο ευθύνης. Όταν σου έρχεται κάτι τέτοιο το πρώτο πράγμα λες: «Μα πώς; Αφού πρόσεχα». Δεν κάπνιζα, δεν έπινα, πρόσεχα τον εαυτό μου εντός λογικών πλαισίων. Οπότε λες: «Πώς γίνεται αυτό; Είναι κληρονομικό;», γιατί δεν ήταν κληρονομικό, απλά έτυχε και μετά από όλο αυτό, αυτό έμεινε, το «απλά έτυχε». Παρόμοια περίοδο αρρώστησε και μία φίλη. Είχε και εκείνη μία μορφή καρκίνου στη σπονδυλική στήλη. Αρρωστήσαμε την ίδια περίοδο. Την ταλαιπώρησε πολύ περισσότερο καιρό και εν τέλει την έχασα. Ήμασταν φίλοι παιδικοί, απομακρυνθήκαμε, γιατί αντιλήφθηκα ότι θέλει να το περάσει μόνη της, το οποίο είναι απόλυτα κατανοητό αυτό. Κάποιοι άνθρωποι το εξωτερικεύουν, κάποιοι άνθρωποι θέλουν να το περάσουν μόνοι τους με την οικογένειά τους, κάποιοι θέλουν να φύγουν, κάποιοι ζητούν βοήθεια, εκείνη ήθελε να το περάσει μόνη της. Ξέρεις, ο καθένας αντλεί από αλλού τη δύναμη. Εγώ ίσως την πήρα από... Στην αρχή τουλάχιστον, πριν το χάσω και εγώ, νομίζω την πήρα από το να [00:15:00]σαρκάζομαι τις καταστάσεις, το να βάζω τον εαυτό μου ότι παίζω σε μία ταινία κωμική και ότι απλά όταν πέσει η αυλαία, τελειώνει και αυτό που έχω. Η φίλη μου λοιπόν είχε πολλά ταξίδια, έτρεξε πολύ περισσότερο από μένα, ταλαιπωρήθηκε πάρα πολύ. Καλυτέρεψε η κατάσταση της και έτσι ξαφνικά σε ένα χρόνο την αποδεκάτισε και την χάσαμε κι αν μπορώ να πω κάτι για αυτό, να συσχετίσω τις δύο καταστάσεις, είναι ότι αισθάνομαι ότι δύο άνθρωποι, έναν από τους δύο του δόθηκε ένα εισιτήριο και σκέφτομαι ότι αν ήμουν στη θέση της, θα ήθελα να το εκμεταλλευτώ αυτό, δηλαδή μου δημιούργησε ανάγκη για ζωή. Αν ήθελα δηλαδή, θα μπορούσα να με είχε στιγματίσει το γεγονός αυτό, αλλά επέλεξα να το χρησιμοποιήσω το εισιτήριο για ζωή. 

Όταν τελείωσε αυτή η περίοδος με την καραντίνα;

Τι ακολούθησε μετά;

Ναι.

Κοίταξε, ιατρικά ακόμη και σήμερα κάνω επαναληπτικές εξετάσεις κάθε έξι μήνες και από ό,τι κατάλαβα αυτό θα συνεχίσει για αρκετά χρόνια ακόμη αυτό, μέχρι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση. Τώρα ψυχολογικά, την πρώτη ώρα που βγήκα, –αρχικά αν θες το πιστεύεις– μου φαινόταν διαφορετικά τα ανθρώπινα πρόσωπα. Ήρθε και με πήρε η μητέρα μου από το νοσοκομείο και με γύρισε σπίτι και θυμάμαι ότι δεν ήθελα να μιλήσω σε κανέναν, δεν ήθελα να δω κανέναν, συνήθισα το να είμαι μόνος μου. Ήμουν στο δωμάτιο και έκανα κύκλους γύρω από το κρεβάτι, πήγα στο σπίτι μου και έκανα κύκλους γύρω από το κρεβάτι. Αυτή ήταν η συνήθεια, συνεχίστηκε για μία-δύο εβδομάδες, τις μία-δύο εβδομάδες που ακόμη δεν ήμουν σε θέση να δω πολύ κόσμο, γιατί ήμουν ακόμη πομπός ραδιενέργειας σε μικρό βαθμό. Είχα δικά μου μαχαιροπήρουνα, ήμουν κλεισμένος στο δωμάτιο. Δηλαδή, συνεχίστηκε αυτό, απλά ήμουν σε πιο οικείο περιβάλλον και έτσι σιγά-σιγά όσο πέρασε ο καιρός προσπάθησα να εγκλιματιστώ πάλι και να μπω στους φυσιολογικούς ρυθμούς.

Είπες... Αρχικά, θέλω να σε ρωτήσω. Μου έκανε εντύπωση κάτι που είπες για το δωμάτιο που ήσουνα στην καραντίνα, ότι «Με παρακολουθούσαν». Υπήρχαν κάμερες ή κάτι τέτοιο; 

Υπήρχαν κάμερες, υπήρχαν μικρόφωνα. Ήταν για λόγους ασφαλείας, αλλά ήξερα ότι ήταν συνδεδεμένο το κύκλωμα και ότι πάντα υπήρχε κάποιος προϊστάμενος στη θέση απέξω από το δωμάτιο και με παρακολουθούσε. Γενικά στο δωμάτιο δεν είχε αιχμηρά αντικείμενα, δεν είχε καλώδια στο ντους. Όποιος έχει έρθει σε επαφή με ψυχιατρική κλινική ξέρει ακριβώς πώς έμοιαζε το δωμάτιο. Το γεγονός ότι δεν είχα privacy και αυτό ήταν αρκετά σοβαρό. Είχα μαζί μου βιβλία, είχα μαζί μου πράγματα που ασχολούμουν με τα hobby μου. Δεν είχα όρεξη να ασχοληθώ με κάτι από αυτά. Δεν μπορούσα να διαβάσω. Το σώμα μου ήταν κουρασμένο, αλλά η ψυχή μου ήταν ακόμη περισσότερο κουρασμένη.

Είπες ότι έκανες κάποιες κακές σκέψεις…

Ναι. Και πάλι σε μία τέτοια κατάσταση η αυτοκτονία σου φαίνεται η μόνη λογική λύση και ξαναλέω σε τέτοιες καταστάσεις, εκεί που το μυαλό φτάνει στο όριο του και δεν ξέρεις τι είναι πραγματικότητα. Αν μπορώ να πω πως ήταν η ζωή μου εκεί μέσα φαίνεται... Τώρα που το συζητάμε, οι πέντε μέρες που λένε δεν είναι τίποτα και τώρα που το βλέπω και εγώ δεν είμαι τίποτα, αλλά δεν είχα να κάνω τίποτα και ήμουν εγώ με τις σκέψεις μου. Είχα μία τηλεόραση στο δωμάτιο. Εγώ δεν έβλεπα ποτέ τηλεόραση τη ζωή μου, δεν με ενδιέφερε να ασχοληθώ, να την ανοίξω, οπότε είχα πολύ χρόνο να αφήσω τη σκέψη μου να οργιάσει και επειδή από μόνος μου είχα προβληματισμούς, απλά πολλαπλασιάστηκαν και κάτι που ήταν απλά προβληματισμός και τα γιατί που με απασχολούσαν, έγινε εμμονή. Από μόνος μου έχω κάποιους ψυχαναγκασμούς, είδα ότι αυτό ακριβώς, δηλαδή [00:20:00]όλα μπήκαν σε μεγεθυντικό φακό. Γνώρισα πολύ καλά τον εαυτό μου και με τρόμαξαν πολλά σημεία και ίσως κάποια στιγμή χρειάζεται να το περάσουμε αυτό. Γνώρισα δηλαδή... Μπήκα στη διαδικασία να γνωρίσω τον εαυτό μου καλύτερο, πράγμα που ήδη έκανα χρόνια, αλλά χρειάστηκα αυτή τη διεργασία να περάσω. Με ωρίμασε απότομα θα έλεγα. 

Σκέφτηκα τώρα που το είπες αυτό, ότι όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με μία πραγματικότητα που λίγο λες: «Τώρα αυτό συμβαίνει; Δεν συμβαίνει;» και έρχονται σκέψεις, ή σκέφτεσαι το παρελθόν και ξέρεις, εκεί δεν είναι πάντα πολύ θετικές σκέψεις, ή σκέφτεσαι κάτι που θα γίνει μετά και αυτό σε κρατάει. Εσύ σκεφτόσουν τέτοια πράγματα;

Σκέφτεσαι, εννοείς αναμνήσεις παρελθόντος;

Ή κάτι ωραίο που λες ότι: «Αυτό με κράτησε. Έπρεπε να αντέξω, γιατί θα έβγαινα και θα έκανα αυτό».

Δεν μπορώ να θυμηθώ μία θετική σκέψη μέσα, να σου πω την αλήθεια. Θυμόμουν... Θυμάμαι ότι ήταν όλα στην αρνητική τους χροιά. Θυμόμουν πράγματα που είχα μετανιώσει και είχα κάνει στη ζωή μου επιλογές και μετάνιωσα, μετάνιωσα για επιλογές που με έφεραν σε αυτό το σημείο και πώς θα μπορούσα να κάνω πράγματα αλλά διαφορετικά. Αυτό ναι, το σκεφτόμουν. Εκείνη τη στιγμή δεν σκέφτηκα ότι θα τελείωνε και ότι θα άρχιζε από την αρχή οτιδήποτε. Πιο πολύ θα έλεγα ότι σκεφτόμουν ότι θα τελείωνε αυτό και ότι θα τελείωνα μαζί του, ότι έσβηνα μαζί του. Όταν βγήκα και μπήκε το μυαλό μου ξανά στη θέση του, η πιο έντονη αίσθηση που έχω είναι η δίψα για ζωή, όπως είπα και πριν, όλα τα πράγματα που θα είχα στερηθεί αν κάτι ήταν χειρότερο. Ήμουν πολύ τυχερός, τώρα πρέπει να κάνω πράγματα που υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι πρέπει να κάνω. Μία μέρα με ρώτησε η μητέρα μου γιατί φοράω πάντα διαφορετικές κάλτσες. Ο λόγος είναι ότι αισθάνομαι ότι δεν έχω αρκετό χρόνο να κάτσω να ταιριάξω τα ζευγάρια πλέον και αληθεύει, αυτή τη στιγμή φοράω διαφορετικές κάλτσες. Είναι κάτι μικρό που μου υπενθυμίζει ότι στη ζωή μου πρέπει να επικεντρώνομαι στα πολύ ουσιώδη: στους πολύ κοντινούς μου φίλους, στους ανθρώπους που με αγαπάνε, στους ανθρώπους που αγαπάω, στην οικογένειά μου. 

Για αυτούς τους ανθρώπους που σε αγαπάνε και τους αγαπάς πώς ήταν εκείνη η περίοδος; Εννοώ για τους γονείς, για τους φίλους σου.

Είδα διάφορες... Διαφορετικές αντιμετωπίσεις. Οι γονείς μου ήταν τρομαγμένοι. Η μάνα μου ήταν βράχος, ήταν δίπλα μου. Ο πατέρας μου έχει χάσει, είχε χάσει όλη του την οικογένεια, είχε χάσει τον πατέρα του, είχε χάσει τον αδερφό του, είχε μία στάση αμυντική, πιο ουδέτερη θα το έλεγα, ήταν πιο ψυχρός, πιο παγωμένος όλη την ώρα. Δεν μπορούσε να βγάλει συναισθήματα, γιατί ήταν τρομαγμένος κυρίως. Κάποιοι φίλοι μου ίσως δεν είχαν συνειδητοποιήσει πόσο σοβαρό είναι, ίσως δεν ήθελαν να συνειδητοποιήσουν πόσο σοβαρό είναι, ίσως δεν ήθελαν να μου δείξουν. Κάποιοι ήταν πιο χαλαροί, κάποιοι δεν ήξεραν πώς να αντιδράσουν. Κάποιος μου είπε: «Μπορώ να είμαι δίπλα σου; Θέλεις να είμαι δίπλα σου; Θέλεις να σε αφήσω μόνο σου;», πράγμα που άργησα να εκτιμήσω, το ότι μου έδωσε την ελευθερία της επιλογής. Γιατί όπως είπα προηγουμένως ο κάθε άνθρωπος το περνάει διαφορετικά. Εγώ εκείνη τη στιγμή δεν ήξερα πως θέλω ή πως έπρεπε να το περάσω. Ο καθένας βοήθησε με το δικό του διαφορετικό τρόπο.

Όσον αφορά αυτό το μηχανισμό που είπες με το χιούμορ και τον αυτοσαρκασμό, θες να μου το εξηγήσεις;

[00:25:00]Ναι. Όταν μπορείς να βγάλεις ένα αστείο από την επικαιρότητα, να δεις την πιο θετική του πλευρά, είναι το μοναδικό πράγμα που μπορεί να σε κρατήσει. Δηλαδή, θυμάμαι στο νοσοκομείο, την ώρα που τους έβγαλαν όλους από το δωμάτιο, για να με βάλουν στο κρεβάτι, για να με κατευθύνουν προς το χειρουργείο, έχει τραβηχτεί μία φωτογραφία που τυχαία εκείνη τη στιγμή έβγαλε ο αδερφός μου... Είμαι κάτω από τα βαριά σεντόνια τα πράσινα που είναι οι κουβέρτες ουσιαστικά, γιατί ήμουν γυμνός, για να με πάνε στο χειρουργείο και τους κάνω μία χειρονομία στους γονείς μου και στον αδερφό μου. Αυτή η φωτογραφία για μένα σημαίνει πάρα πολλά. Το είδα σαν παιχνίδι αυτό και με βοήθησε να το ξεχάσω και μέχρι και σήμερα προσπαθώ να το αντιμετωπίζω με τον ίδιο τρόπο και όσους ανθρώπους συναντώ που έχουν δυσκολίες, –οτιδήποτε δυσκολία και να είναι αυτή– τους προωθώ να κάνουν το ίδιο.

Θες να μοιραστείς μαζί μου τι σημαίνει αυτή η φωτογραφία; Αν θες!

Ναι! Κοίταξε, αρχικά κάνω μία χειρονομία που δεν θα έπρεπε να κάνω στους γονείς μου και στους...

Υβριστική να φανταστώ!

Υβριστική πολύ σωστά! Νομίζω αυτό μου βγήκε, γιατί προσπάθησα να σατιρίσω ότι «κοίταξε πού είμαι τώρα και ότι είναι τυχεροί που είναι δίπλα μου και ότι αυτοί είναι όρθιοι και εγώ αυτή τη στιγμή πρέπει να είμαι για κάποιες ώρες, για κάποιους μήνες σε ένα κρεβάτι, οπουδήποτε θα ήμουν. Δεν ήξερα τότε κιόλας, τότε ξεκινούσε αυτό το ταξιδάκι. Οπότε ναι, η τελευταία δηλαδή εικόνα που τους άφησα, ήταν αυτή, ότι τους άφησα με ένα χαμόγελο. Η μητέρα μου... Όταν βγήκα από το δωμάτιο και ήρθε να με πάρει ο νοσοκόμος, δηλαδή δεν ήθελα να είμαι φοβισμένος, δεν ήθελα να με δει φοβισμένο και βοήθησα και εκείνη, εκείνους και εμένα και να σου πω την αλήθεια και όταν βγήκα που μου είχαν βάλει τις κάλτσες τις ψηλές, για να μην πάθω θρόμβωση στα πόδια, πόζαρα σαν μοντέλο.

Ναι;

Ναι. Χρειάζεται. Μπορεί να είχα δύο σωληνάκια στο λαιμό μου, αλλά τέτοια πόδια...

Είπες τη λέξη που είναι ο απόηχος του χιούμορ, το γέλιο και σε πολλές κακές στιγμές ξέρεις υπάρχει αυτό το, υπάρχουν έντονες στιγμές γέλιου ρε παιδί μου. Δεν ξέρεις γιατί συμβαίνει, μπορεί γιατί έχεις πει μία βλακεία. Εσύ θυμάσαι τίποτα τέτοιο, με φίλους, με γονείς, μόνος σου;

Να μου βγει έντονο γέλιο;

Ναι. Ή κάτι να είπες, κάτι να είπε κάποιος φίλος σου, να...

Έχω μία πολύ συγκεκριμένη σκηνή στο κεφάλι μου. Ήρθε να με επισκεφτεί ο κολλητός μου, ο οποίος είναι εξαιρετικά αυθόρμητος, ενοχλητικά αυθόρμητος! Μπήκε λοιπόν 10:00-11:00 που είχα τελειώσει το χειρουργείο. Όλο το βράδυ δεν είχε κοιμηθεί. Θα έλεγε κανείς ότι στεναχωριόταν για το φίλο του; Όχι, ήταν σε ένα net και έλιωνε με τους δικούς του φίλους τους υπόλοιπους. Ήρθε λοιπόν και ήταν πολύ κουρασμένος. Ο άνθρωπος ήθελε απλά να κοιμηθεί δίπλα μου και κοιμήθηκε στο διπλανό κρεβάτι. Για κάποιες ώρες ήμουν αρκετά ζαλισμένος από τη νάρκωση, οπότε ξύπνησα και αυτός κοιμόταν δίπλα. Μπήκαν οι γιατροί, οι νοσοκόμοι, οι συγγενείς μου όλοι και αυτός κοιμόταν δίπλα μου. Ήταν μία συγκεκριμένη σκηνή αυτή. Δηλαδή, σε όλα αυτά που συνέβαιναν, ήταν ο κολλητός μου δίπλα και κοιμόταν. Και αν σου πω ότι αυτό το τόσο αστείο γεγονός και ότι ήταν τόσο χαλαρός με αυτό που συμβαίνει... Δηλαδή, μου το μετέφερε, ότι «Δεν παίζει ρόλο ότι έγινε αυτό τώρα και κοιτάς τι θα γίνει τώρα, από δω και μετά». Ήταν πολύ χαλαρός, ενοχλητικά χαλαρός όπως είπα! 

Εισιτήριο για ζωή είπες ε;

Μάλιστα.

Τι σου έχει αφήσει όλη αυτή η εμπειρία; Και όταν λέω τι σου έχει αφήσει, πέρα από το σαν σκέψη σαν αντίληψη για τη ζωή, αν αυτό το βλέπεις και στην καθημερινότητά σου. Δηλαδή, ας [00:30:00]πούμε εκτιμάμε απλά πράγματα, ότι μπορεί να κάθεσαι τώρα και να πίνεις ένα καφέ σε ένα ωραίο μέρος. Το βιώνεις αυτό;

Εκτιμάμε όμως μικρά πράγματα, ή το ξεχνάμε συνέχεια; Γιατί το εισιτήριο για ζωή πώς το μεταφράζω: Αυτό που μου έλειπε είναι η γεύση της ζωής, είναι η γεύση του να... Όταν θες να φας ένα γεύμα, να είναι το γεύμα που θέλεις να φας. Θα φας, δεν θα συμβιβαστείς με λιγότερο, με κάτι λιγότερο από το αγαπημένο σου φαγητό. Θα ξυπνήσω, θα φάω ένα ωραίο πρωινό που μου αρέσει, θα κάνω καλό στην υγεία μου. Δεν θα συμβιβαστώ με ένα πιο μέτριο φαγητό, θα φάω το πιο ωραίο φαγητό που μπορώ να φτιάξω, μέχρι εκεί που φτάνουν οι δυνατότητές μου. Όταν θα βγω με φίλους, θα βγω με ανθρώπους που ξέρω ότι θα είναι αληθινοί και ότι θα μου πουν τα πράγματα όπως έχουν και ότι θα πιούμε ένα καφέ και θα περάσω δυο στιγμές μαζί τους, γιατί στο κάτω-κάτω ό,τι εμπειρίες μαζεύουμε το κάνουμε για τις αναμνήσεις, το τι αναμνήσεις έχουμε. Τα βιώματα που περνάω μαζί σου που είσαι φίλος μου, μένει αυτή η γλυκιά γεύση της ανάμνησης, ότι «Τότε πέρναγα καλά με αυτό τον άνθρωπο», όπου κι αν είναι τώρα, ή αν είμαι αρκετά τυχερός τον έχω ακόμη στη ζωή μου. Είμαστε πολύ οι επιλογές μας, οπότε πρέπει να αρχίσουμε να παίρνουμε σωστές επιλογές σήμερα. 

Τώρα το έχεις αυτό στο μυαλό σου, το προσπαθείς, ή βγαίνει αβίαστα, ή το ξεχνάς πολλές φορές;

Την ανάγκη της ζωής;

Το θέμα των επιλογών και της απόλαυσης, όπως λες.

Μου βγαίνει αυθόρμητα και δυστυχώς μου βγαίνει αυθόρμητα, γιατί ενώ το σκέφτομαι από πριν, ότι «Δεν πρέπει να ζήσω ένα τέτοιο γεγονός, για να καταλάβω ότι πρέπει να βάλω όπως είπα γεύση στη ζωή μου». Όλοι μας λένε «Να έχεις την υγεία σου...», αλλά δυστυχώς πρέπει να περάσεις κάτι τέτοιο για να καταλάβεις πόσο σοβαρό είναι. Και καθημερινά ο καθένας περνάει τη δικιά του περιπέτεια. Ελπίζω να βγαίνουν όλοι το ίδιο νικητές.

Εσύ που βγήκες νικητής, φοβάσαι το ενδεχόμενο να αντιμετωπίσεις κάτι παρεμφερές στο μέλλον;

Επειδή είναι αρκετά σίγουρο ότι μπορεί να αντιμετωπίσω κάτι παρόμοιο, νομίζω ότι απλά έχω συμβιβαστεί με την ιδέα αυτή. Απλά ίσως ήμουνα μικρός και δεν είχα εμπειρίες για να το χειριστώ κατάλληλα, τώρα σίγουρα τις έχω. Νομίζω ότι έχω θα πάρει ένα μάθημα το οποίο θα το χρησιμοποιήσω σε όλη μου τη ζωή. Οπότε, δεν φοβάμαι. Είναι λογικό ότι κάποια στιγμή στη ζωή σου μπορεί να σου τύχει κάτι απροσδόκητο, κακό για την υγεία σου, για την υγεία κάποιου γνωστού σου. Νομίζω ότι όλα αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο.

Τι ήθελα να σε ρωτήσω...

Δεν μπορώ να ξέρω!

Αν είχες λίγο χρόνο ακόμη να έλεγες κάτι άλλο για αυτή την ιστορία, τι θα έλεγες; 

Για την εμπειρία; Να αποφεύγετε τα νοσοκομεία σίγουρα. Ειλικρινά, δεν έχω να πω, να δώσω κάποια συμβουλή, γιατί ο κάθε άνθρωπος είναι πολύ διαφορετικός και μόνο εκείνος ξέρει πώς να το περάσει, απλά πρέπει να θυμάται ότι αυτή τη στιγμή που μιλάμε έχεις περάσει όλες τις δυσκολίες πού νόμιζες ότι δεν θα έχεις περάσει μέχρι τώρα. Αν το θυμάσαι αυτό, σου δίνει κίνητρο. Κάθε δυσκολία που είχες στο παρελθόν, σήμερα είσαι εδώ γιατί την έχεις περάσει.

Πέρα από τα άτομα που ήταν στον περίγυρό σου τότε, τα σταθερά πού είναι οι γονείς σου και οι φίλοι σου, τώρα όταν γνωρίζεις νέο κόσμο, είτε φίλους, είτε μία σχέση, οτιδήποτε, μιλάς για αυτή την ιστορία;

Η αλήθεια είναι ότι δεν... Ούτε αποφεύγω να συζητήσω, αλλά [00:35:00]ούτε επιδιώκω, διότι δεν ξέρεις τι έχει περάσει ο καθένας, ούτε θα το πω για να... Μπορεί αν έρθει στο τραπέζι η συζήτηση, ναι να αναφερθώ, αλλά δεν το θεωρώ ούτε επίτευγμα. Όσοι άνθρωποι με ξέρουν, ξέρουν πώς αντιμετωπίζω τα πράγματα κι αν μπορείς κάτι να πάρεις από εμένα είναι αυτό, το πώς αντιμετωπίζω... Το χιούμορ μου, ή οτιδήποτε. Γενικότερα θα έλεγα πιο πολύ τείνω στο να αποφεύγω να συζητήσω για αυτό, όχι γιατί είναι ταμπού, αλλά γιατί δεν ξέρεις τι έχει περάσει ο καθένας. Γιατί αν για μένα αυτό ήταν ένας εφιάλτης, για κάποιον άλλον μπορεί να ήταν τίποτα μπροστά στο τι έχει περάσει. Δεν θέλω να μπω καν στη διαδικασία να σκέφτομαι τι έχει περάσει ο καθένας και σίγουρα να το συγκρίνω. Δεν συγκρίνονται τέτοια θέματα.

Δεν σου έχει τύχει ποτέ, ξέρεις να έχεις κάποιο φίλο, ή οτιδήποτε και να έχει κάποιο πρόβλημα, είτε προσωπικό είτε οτιδήποτε ας πούμε ελάχιστο και να σου λέει: «Πω πω είμαι χάλια» κτλ., και να έχεις φέρει την ιστορία του σαν παράδειγμα, ότι: «Ρε συ υπάρχουν και χειρότερα. Κάτσε. Έχεις την υγεία σου...».

Έχω προσωπικό όφελος να επισημαίνω ότι εφόσον έχεις την υγεία σου, έχεις ένα βασικό κομμάτι του εαυτού σου και την ψυχική βάζω μέσα, εξίσου σημαντική, αν όχι περισσότερο. Αν ένας χωρισμός, ή ένας τσακωμός με ένα φίλο σου μπορεί να σου φαίνεται πολύ, ίσως πρέπει να ξανασκεφτείς λίγο τα προβλήματά σου. 

Μου έχεις πει ότι δουλεύεις σε ένα, πες το...

Δωμάτιο...

Δωμάτιο...

Απόδρασης.

Απόδρασης!

Ναι.

Το οποίο τι είναι; Είναι λίγο...

Εντάξει, είναι τα “escape rooms”, τα οποία ξεκίνησαν την τελευταία εξαετία περισσότερο. Είναι βιωματικά δωμάτια με γρίφους που προσπαθείς να αποδράσεις. Είμαι ηθοποιός και... Ηθοποιός τώρα... Παριστάνω τον ηθοποιό.

Πώς είναι; O κόσμος γελάει έτσι...

Ο κόσμος τη βρίσκει να τρομάζει και εγώ τη βρίσκω περισσότερο να τους τρομάζω.

Ξέρεις γιατί σε ρωτάω, γιατί έτσι σε αυτά τα πλαίσια της διασκέδασης, θέλω να σε ρωτήσω εάν έχεις σκεφτεί ποτέ να ασχοληθείς με άτομα που έχουν βιώσει κάτι παρόμοιο με εσένα, ως διασκεδαστής εντός εισαγωγικών. Με πολλούς τρόπους μπορεί να είναι αυτό φαντάζομαι.

Δηλαδή;

Ότι μπορεί να είναι μία ομάδα ατόμων που είναι σε μία πτέρυγα ή οτιδήποτε και να κάνεις κάποια δράση, κάποιο show.

Ναι. Δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να το κάνω αυτό. Νομίζω ότι αν απλά μιλήσω για την εμπειρία μου είναι κάτι, τώρα δεν ξέρω αν έχω τα προσόντα να... Ειλικρινά δηλαδή, δεν ξέρω πώς θα μπορούσα να κατευθύνω κάποιον.

Να μιλήσεις;

Να μιλήσω...

Τύπου TEDX;

Ναι αυτό θα ήταν αρκετά ενδιαφέρον. Ίσως έχω και περισσότερες λεπτομέρειες να πω για κάποια πράγματα. 

Δηλαδή;

Δηλαδή, για την εμπειρία όλη. Περισσότερες λεπτομέρειες.

Εμένα γιατί δεν μου λες;

Θες να ακούσεις για το δωμάτιο;

Ποιο δωμάτιο;

Που ήμουν;

Φυσικά, αν έχεις να πεις κάτι άλλο.

Αν ένα πράγμα με έσωζε ήταν ότι είχα ένα παράθυρο που έβλεπα τον κύκλο της ημέρας, γιατί είχα περίεργο πρόγραμμα ύπνου και ξαφνικά μπήκα στο πρόγραμμα ύπνου του νοσοκομείου πού ήταν άλλο. Τυχαία είχα αρρωστήσει εντωμεταξύ και έπαιρνα αντιβίωση. Τα είχαμε όλα, έλειπε μία αρρώστια! Και... Με έσωζε αυτό το πράγμα. Έβλεπα την αλλαγή της μέρας και αν με ρωτήσεις αν αισθανόμουν ότι πέρναγε αργά ή γρήγορα ο χρόνος είναι ανάμεικτα τα συναισθήματα. Από τη μία, ήταν ατέλειωτες οι μέρες, από την άλλη όταν βγήκα λέω: «Πότε πέρασαν έξι μέρες;», αλλά σίγουρα βοήθησε πολύ ότι μέσα από τα κάγκελα του παραθύρου έβλεπα τη μέρα. Αυτή θυμάμαι μία σημαντική λεπτομέρεια ας πούμε.

Τι έβλεπες ακριβώς έξω από το παράθυρο;

[00:40:00]Το παράθυρο ήταν ένας ξερότοπος απέξω, είχε δυο ελιές ας πούμε και ξερά χόρτα. Δεν είχα ούτε θέα την Αθήνα, ούτε θέα τη θάλασσα, ούτε θέα το βουνό, αλλά και μόνο που έβλεπα τον ήλιο αρκούσε.

Υπήρχε κάποιο σημάδι ζωής, πουλάκια, σκυλάκια;

Δεν μπορώ να θυμηθώ κάτι συγκεκριμένο και δεν νομίζω ότι θα το παρατηρούσα κιόλας. Το βλέμμα μου δηλαδή ήταν περισσότερο χαμένο στις σκέψεις μου.

Λοιπόν, αν σου έλεγα ότι μπορείς να περιγράψεις, ή να σκηνοθετήσεις λίγο κάπως, δηλαδή ότι είναι ένας άνθρωπος βγαίνει από κει, κάνει αυτό, βλέπει αυτό, μόνο μία σκηνή από εκείνη την περίοδο, μόνο μία σκηνή, αλλά πολύ, δηλαδή ξέρεις, καρέ-καρέ, ποια θα ήταν; Ή μετά από αυτή την περίοδο που έχει σχέση.

Μία σκηνή που θα μπορούσα να σκηνοθετήσω...

Ναι, ή να την περιγράψεις τύπου τα θυμάμαι όλα. 

Ωραία. Είχα μπει στο δωμάτιο... Περισσότερο αναφέρομαι θα παρατηρήσεις στη δεύτερη φορά που νοσηλεύτηκα και αυτό ήταν επειδή ήταν έντονη. Την πρώτη φορά τα είδα αλλιώς, οπότε περισσότερο με έχει σημαδέψει η δεύτερη φορά. Θυμάμαι χαρακτηριστικά την ημέρα την πρώτη, τις πρώτες δύο ώρες που είχα μπει μέσα στο δωμάτιο να εγκλιματιστώ. Περίμενα να μου δώσουν το ιώδιο, το οποίο εγώ δεν ήξερα πώς θα το έπαιρνα, δεν μου είχαν δώσει οδηγίες. Με φώναξαν από το μικρόφωνα, πήγα στο τέλος ενός διαδρόμου, μπήκα σε ένα δωμάτιο και ήταν μία φυσικός μέσα, ήταν πίσω από μία ασπίδα και μου άνοιξε ένα κουτάκι, μου λέει: «Θα μετρήσω μέχρι το τρία, θα ανοίξω ένα κουτάκι, θα πάρεις το χάπι» που ήταν μέσα στο ποτηράκι και δεν ήταν φωσφοριζέ, επειδή ήταν ραδιενεργό, να σε προλάβω. Με έχουν ρωτήσει πολλοί. Ούτε φωσφόριζα στο σκοτάδι δυστυχώς! Θυμάμαι ακριβώς ότι άνοιξε το κουτάκι, πήρα το χάπι και μου είπε τρέξε πίσω στο δωμάτιο και πραγματικά 0-100 γύρισα πίσω και κλειδώθηκα. Δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι με το που έκλεινα την πόρτα δεν θα την ξανά άνοιγα. Αυτό θυμάμαι καρέ-καρέ πώς έγινε. 

Καλά, είπες τη λέξη πριν που μου έκανε trigger και νομίζω σε πολύ κόσμο, τώρα με αυτό που ζούμε, καραντίνα.

Ναι!

Και ποια είναι η ερώτηση η τώρα; Εγώ ας πούμε άκουγα τη λέξη καραντίνα και έλεγα: «Δεν ξέρω καν τι είναι αυτό, πώς θα γίνει αυτό, αποκλείεται να γίνει αυτό».

Ναι.

Εσύ τώρα πώς το βίωσες;

Σπίτι, Netflix.

Όπως όλοι.

Φανταστικά! Δεν ήταν... Αυτό που περάσαμε είναι αστείο. Δηλαδή, έχεις όλες τις ανέσεις σου, έχεις στο σπίτι σου, έχεις τα... Okay σίγουρα μεγάλο πλήγμα για την οικονομία και για την επιχείρησή σου. Πολλοί άνθρωποι έμειναν άνεργοι, πολλοί άνθρωποι μιζέριασαν, σκοτώθηκαν με τη γυναίκα τους ή τον άντρα τους, τσακώθηκαν με το παιδί τους και αυτό γιατί δεν είχαν αφιερώσει ποτέ αρκετό χρόνο ο ένας με τον άλλον και είδα ότι πολύς κόσμος μετά την καραντίνα... Γιατί σίγουρα μας άλλαξε πολλούς, ήταν σημαντικό διάστημα για αρκετούς, δυόμιση μήνες, πόσο ήταν, δύο μήνες. Είδα ότι πολύς κόσμος που είχε φρικάρει έπαθε αυτό σε ένα βαθμό που είχα πάθει και εγώ, ότι γνώρισε λίγο παραπάνω τον εαυτό του. Όταν περνάς σημαντικό χρόνο με τον εαυτό σου αναγκάζεσαι να τον γνωρίσεις. Πόσοι από εμάς πάμε και βλέπουμε μία ταινία μόνοι μας; Πόσοι από εμάς πάμε και... Να φάμε κάπου έξω μόνοι μας; Κανείς δεν το κάνει αυτό. Αν με ρωτάς, θα έπρεπε.

Εσύ το κάνεις;

Αν με ρωτάς, θα έπρεπε! Η κοινωνία δεν μας μαθαίνει να το κάνουμε αυτό, είναι αφύσικο. Αν είσαι σε ένα εστιατόριο και κάθεται ένας κύριος μόνος του ή μία κυρία μόνη της και τρώει λες «Τώρα ή θα είναι πληγωμένος, ή θα περιμένει κάποιον που δεν έρχεται ποτέ, ή κάποιος τον έστησε». Θα έχει αρνητική χροιά αυτό που θα πεις. Μπορεί απλά να περνάει καλές στιγμές με τον εαυτό του, μπορεί απλά να τα έχει καλά με τον εαυτό του.

[00:45:00]Είναι αυτό που είπες ότι «Η εικόνα μου σε ένα δωμάτιο μόνος μου φαινόταν πολύ έξω από την πραγματικότητα», αλλά το θέμα είναι και τι πραγματικότητα έχεις συνηθίσει. 

Ναι. Όπως είπα για την κοινωνία... Ο άνθρωπος είναι ένα κοινωνικό ον, είναι πολύ φυσιολογικό να έχει έντονες κοινωνικές δραστηριότητες και επαφές και σχέσεις, αλλά ξεχνάμε. Δηλαδή, δεν μπορώ να συγκρίνω την καραντίνα που ήμουνα εγώ με την καραντίνα εκείνη, κυρίως γιατί στην καραντίνα του ιού μπορούσες να κάνεις πράγματα, μπορούσες να βγαίνεις λίγο, μπορούσες να βγαίνεις για περπάτημα, μπορούσες να βλέπεις κάποιους φίλους. Η ερώτησή σου ποια ήταν; Αν...

Αν η πραγματικότητα που έχουμε συνηθίσει διαμορφώνει το τι αντίληψη έχουμε για το τι είναι νορμάλ και τι δεν είναι. Τι είναι λογικό να συμβαίνει.

Δεν ξέρω, με προβλημάτισε αυτό που είπες. Σίγουρα, σίγουρα το διαμορφώνει.

Εσύ τώρα είσαι okay να περνάς χρόνο με τον εαυτό σου μόνος σου; Γιατί μου είπες πριν θα έπρεπε...

Ναι. Δεν αισθάνομαι ακόμα τόσο έτοιμος, πολλές φορές φοβάμαι. Πρέπει βέβαια, όπως είπα, αλλά φοβάμαι, γιατί μου έρχονται αναμνήσεις περίεργες και σιγά-σιγά σταδιακά το κάνω αυτό. Φέτος που ήταν η χρονιά που ξεμπέρδεψα περισσότερο, απολαμβάνω πολύ να κάνω πράγματα για εμένα. Όταν περάσω πολύ χρόνο, με τρομάζει. Απολαμβάνω ένα jogging στο δάσος περισσότερο από παλιά, αλλά αν κάνω πολύ ώρα χάνομαι στο δάσος, πρέπει να γυρίσω πίσω. Θέλει το μέτρο του υποθέτω.

Αν μας άκουγε ένα παιδί που –ξέρεις– είχε ένα πρόβλημα όπως αυτό που πέρασες εσύ, ή κάποιος γονιός, ή κάποιος σύντροφος που αντιμετωπίζει κάτι παρόμοιο για κάποιον στο περιβάλλον του, τι θα έλεγες;

Για το παιδί συγκεκριμένα δεν ξέρω πως μπορεί να το βλέπει τα μάτια του. Συνήθως, ίσως δεν μπορούν να αντιληφθούν την κατάσταση. Οι γονείς θα είναι εκείνοι που πρέπει να είναι αποκλειστικοί υπεύθυνοι. Αν εγώ θα έπρεπε να έχω μία στάση απέναντι σε ένα τέτοιο πρόβλημα, είναι η χαλαρότητα. Αυτό με βοήθησε περισσότερο είναι η χαλαρότητα.

Πήγες ποτέ σε κάποιο ψυχολόγο, ή εσύ ή οι γονείς σου;

Ναι. Έκανα και ψυχοθεραπεία πριν το γεγονός και μετά λίγο. Η ψυχοθεραπεία σε βοηθάει να βρεις τον εαυτό σου, είναι αναγκαία για εμένα, αν και το θέμα ψυχολόγος το είχα γνωρίσει νωρίτερα, οπότε δεν με τρόμαξε. Πολλούς ανθρώπους τους τρομάζει, ότι: «Έχεις πρόβλημα, πρέπει να πας σε ένα ψυχολόγο ή σε ένα ψυχίατρο», αλλά δεν είναι έτσι. Έχεις λίγο-πολύ ευθύνη ως προς τον εαυτό σου και στους γύρω σου να καλυτερεύσεις τον εαυτό σου. Χρειαζόμαστε λίγη παραπάνω ανάγκη για αυτοβελτίωση.

Αν έπρεπε να μπει ένας τίτλος στη συνέντευξη;

Ε σίγουρα θα ήταν το: «Γιατί φοράω διαφορετικές κάλτσες».

Πολύ ωραίο… Εγώ θέλω να σε ευχαριστήσω.

Και εγώ σε ευχαριστώ πολύ.

Πάρα πολύ.

Και εγώ για το χρόνο σου.

Δεν ξέρω αν θες να προσθέσεις κάτι άλλο.

Όχι, είμαι καλυμμένος.

Καλυμμένος;!

Ναι!

Εντάξει, σε ευχαριστώ πάρα πολύ και ελπίζω να αντιμετωπίζεις πάντα τα πράγματα με χιούμορ και χαλαρότητα και καλή διάθεση, πολύ σημαντικό και αυτογνωσία όπως είπες.

Και εγώ. Το εύχομαι σε όλους αυτό.

Σε ευχαριστώ πάρα πολύ. Καλή συνέχεια.

Να 'σαι καλά.