Η Κιβωτός του Νώε είναι αραγμένη μέσα στους ελαιώνες του Πηλίου
Ενότητα 1
Τα πρώτα βήματα και η ενασχόληση με τα second hand ξύλα
00:00:00 - 00:05:48
Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης
Καλημέρα! Θα μου πεις το όνομά σου; Ε, καλημέρα, εγώ είμαι ο Σαλαμούρας ο Στάθης, από Μηλίνα. Ζω εδώ με την οικογένειά μου, κατασκευές ξύ…ίες- ένα εργαστήρι που είναι και για χειμώνα και για καλοκαίρι χωρίς να είσαι σε εξωτερική μορφή όπως σε αυτό εδώ που είναι πιο ευαίσθητο.
Μετάβαση στην απομαγνητοφώνησηΕνότητα 2
Η ενασχόληση με την ελιά – πτυχές του επαγγέλματος
00:05:48 - 00:16:51
Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης
Τώρα τα τελευταία χρόνια, τα τελευταία 10 χρόνια ασχολούμαι με την ελιά, το ξύλο ελιάς. Ασχολήθηκα πάνω από 20 αλλά τα δέκα μου χρόνια ήταν …λει ο άλλος, αν θέλει κάτι άλλο με αυτά. Με μικρή γκάμα προϊόντων. Όχι τεράστια να μη γίνει και πολύ ανταγωνιστική και τέτοια, έτσι χαλαρά.
Μετάβαση στην απομαγνητοφώνησηΕνότητα 3
Η διαδικασία εύρεσης ξυλείας παλαιότερα
00:16:51 - 00:19:17
Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης
Τα κλαδέματα είναι από εδώ από την περιοχή. Δεν ζητάω από τους αγρότες: «Κόψ’ το μου ένα κλωνάρι». Άμα κοπεί ένα μεγάλο κλωνάρι κόπηκε ένα μ…ι άλλοι πως είναι κιόλας. Όχι, τώρα το ξύλο… υπάρχουν κάτι μικρά κομματάκια που μπορούσε να γίνει ένα δειγματολόγιο, πώς φαίνονται τα ξύλα.
Μετάβαση στην απομαγνητοφώνησηΕνότητα 4
Η ενασχόληση με τα second hand ξύλα από τις παράλιες
00:19:17 - 00:28:07
Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης
Ωραία, να βάλουμε το Στάθη λίγο μέσα σε αυτά, δηλαδή το προσωπικό βίωμα. Όταν εσύ ξεκίνησες να ασχολείσαι δηλαδή με second hand ξύλα όπως ε…ο μεγάλης ηλικίας από διαφορετική αποξήρανση, είπαμε με αυτό. Δηλαδή είχαν όλοι από κάτι που το βρήκανε και το ξανά έπιασαν στα χέρια τους.
Μετάβαση στην απομαγνητοφώνησηΕνότητα 5
Η διάσωση και η διαμόρφωση της κιβωτού σε χώρο δημιουργίας και κατοικίας
00:28:07 - 00:40:02
Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης
Ωραία θα ήθελα λίγο να μου πεις… κατ’ αρχήν εγώ σε βρήκα εδώ πέρα με ένα όνομα το οποίο σου έχουν βγάλει, το «Νώε». Γιατί έχει γίνει αυτό, …λάν… όχι τα βολάν έμειναν… έβγαλα το πιστόνι, ξέρω γω… έκανα μία σιδηροκατασκευή και δούλεψε σαν σόμπα και αυτό τώρα θερμαίνει το σκάφος.
Μετάβαση στην απομαγνητοφώνησηΕνότητα 6
Συντήρηση των σκαφών και προστασία από τη βροχή
00:40:02 - 00:43:41
Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης
Επειδή έχω την άποψη και την πεποίθηση ότι όταν ένα καράβι είναι ξύλινο, να το πω αλλιώς, είναι ζωντανό, αλλά όπως κάθε ζωντανός οργανισμός…νω κάποιες επισκευές. Δηλαδή, προσπαθώ αυτά, τις δύο αντίκες που είναι εδώ στην περιοχή, αν μου ζητήσουν εργασίες να τις… να τη διαμορφώσω.
Μετάβαση στην απομαγνητοφώνησηΕνότητα 7
Η οικογενειακή ζωή μέσα στο καράβι
00:43:41 - 00:48:48
Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης
Στάθη θα ήθελα να σε ρωτήσω, από κοινωνικής πλευράς, πώς είναι να μεγαλώνεις την οικογένειά σου ας πούμε τα παιδιά σου μέσα σε ένα καράβι τ…που να τα δώσει; Πουλάει το ψάρι, τι πουλάει; Δεν πουλάει. Δεν πουλιέται όπως αυτά που είναι τα αγαθά. Ο πλούτος μοιράζεται. Δεν πουλιέται.
Μετάβαση στην απομαγνητοφώνησηΕνότητα 8
Η κιβωτός σαν μουσειακό έκθεμα
00:48:48 - 00:51:25
Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης
Το έχεις δει; Τώρα θα σε πάω λίγο στο κομμάτι του πλούτου όπως ανέφερες. Το έχεις δει ποτέ, να το έκανες ας πούμε σαν έτσι… Καφετέρια; Σα…κατέβαζαν στην Κρήτη ή στα άλλα νησιά. Μετά το Αιγαίο ήταν το πιο ιδανικό μέρος για βολτούλες με καράβι, νησάκι - νησάκι - νησάκι - νησάκι.
Μετάβαση στην απομαγνητοφώνησηΕνότητα 9
Το εσωτερικό της κιβωτού
00:51:25 - 00:52:59
Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης
Θέλω να μου περιγράψεις λίγο, πώς είναι το μέσα του καραβιού. Δηλαδή τώρα που μένετε; έχει δωμάτια είναι ενιαίο; Όχι, όχι, δεν έχει δωμάτι…ρίνα, το πάτωμα. Είναι σαν να λέμε δηλαδή, ουσιαστικά δύο ορόφων να το πω έτσι. Γιατί είναι από πάνω… Πάνω η καμπίνα και κάτω το κουφάρι.
Μετάβαση στην απομαγνητοφώνησηΕνότητα 10
Συντήρηση των σκαφών για την πολιτιστική κληρονομιά
00:52:59 - 00:53:45
Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης
Κάτω το κουφάρι, ωραία. Μου ακούγεται πάρα πολύ ενδιαφέρον, θα ήθελες κάτι άλλο να μου πεις; Βασικά θα ήθελα να σε ρωτήσω κάτι τελευταίο. Σ…ηλαδή αν δεν σκεπαστεί ένα τέτοιο καράβι αλλοιώνεται. Με αποτέλεσμα να μην το έχουν οι άλλες οι γενιές έστω και σαν οπτική μορφή, ας πούμε.
Μετάβαση στην απομαγνητοφώνησηΕνότητα 11
Ο «Νώε», η κλιματική αλλαγή και η φύση
00:53:45 - 01:02:04
Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης
Το παρατσούκλι ουσιαστικά; Το Νώε είναι επειδή το κόλλησα… καράβι στο βουνό. Πώς το βλέπεις εσύ; Πλάκα έχει, Εντάξει… Εντάξει. Έχει πλάκ…ς. Αλλά τώρα εμείς δεν θέλουμε να μας χρησιμοποιεί, θέλουμε να τη χρησιμοποιούμε. Που αυτό δεν γίνεται φαντάζομαι. Δεν γίνεται… είναι κάτι.
Μετάβαση στην απομαγνητοφώνησηΕνότητα 12
Επίλογος κι ευχή να σώζονταν περισσότερα καράβια
01:02:04 - 01:03:39
Απόσπασμα Απομαγνητοφώνησης
Στάθη έχεις κάτι άλλο να μου πεις γενικά, για το καράβι, για το επάγγελμά σου; Καράβα. Καράβι – επάγγελμα, αυτά είναι. Σπίτι και δουλειά, …τάναμε σε ένα άλλο επίπεδο. Πολιτιστικό, πολιτισμικό, ό,τι και να ήταν. Στάθη σε ευχαριστώ πάρα πολύ. Να είσαι καλά. Και εγώ σε ευχαριστώ.
Μετάβαση στην απομαγνητοφώνηση[00:00:00]Καλημέρα! Θα μου πεις το όνομά σου;
Ε, καλημέρα, εγώ είμαι ο Σαλαμούρας ο Στάθης, από Μηλίνα. Ζω εδώ με την οικογένειά μου, κατασκευές ξύλινων προϊόντων.
Ωραία, εγώ είμαι ο Γιάννης Γκουμάκης. Σήμερα είναι 28 Δεκεμβρίου 2021, είμαι ερευνητής στο Istorima και είμαι εδώ με τον Στάθη το Σαλαμούρα, ο οποίος έχει να μου πει μία ενδιαφέρουσα ιστορία σχετικά με τις κατασκευές που κάνει. Στάθη πες μου αν θέλεις αρχικά λίγα πράγματα για τη ζωή σου, για σένα.
Έτσι μία ήσυχη ζωή, μικρές βολτούλες γύρω-γύρω στην Ευρώπη και Ελλάδα. Η Ελλάδα έχει ωραίες βολτούλες. Ιστιοπλοΐα, καραβάκια, σκαφάκια, δουλίτσες και στο τέλος και οικογένεια.
Στο τέλος.
Ναι, άργησα να παντρευτώ στο τέλος.
Μία χαρά, πόσο χρονών είσαι; Πότε γεννήθηκες;
Μοντέλο, είμαι του '68 μοντέλο.
Και ασχολείσαι με την ξυλουργική βλέπω.
Με την ξυλουργική.
Πώς ξεκίνησε όλο αυτό2 Πώς και σου άρεσε να το κάνεις;
Ήμουν κακός μαθητής στο σχολείο, οπότε τότε μάθαιναν τέχνη. Δηλαδή αν δεν ήσουνα, δεν τα έπαιρνες τα γράμματα θα πήγαινες για μία τέχνη. Αυτή ήταν η αρχή μου. Έκανα… τσουράκι τα λέγαν τότε τους μαθητές. Έκανα μαθητής 13 χρόνια με τον χαρά να τον Στάθη.
Από τον Λαύκο;
Όχι από την Μηλίνα. Και μετά δουλέψαμε πάλι ένα άλλο κομμάτι, εκεί δουλεύαμε ό,τι ήταν για την οικιακή χρήση, σπίτι καθαρά. Δηλαδή ντουλάπια, πόρτες. Ό,τι είχε μέσα ένα σπίτι ας πούμε. Μετά εκεί μετά το στρατιωτικό, μετά από φαντάρος, άρχισα να κάνω και αυτά με δεύτερη… σταμάτησα με το μάστορα. Μεγάλωσαν τα παιδιά του… και αυτός ξέρω γω, μπήκαν τα παιδιά του στα τέτοια. Εγώ είχα αλλάξει και πορεία πιο πολύ με τα σκαφάκια, αλλά όχι δουλειές σκαφάκια, μερεμέτια. Και μετά άρχισα αυτά με τα δεύτερης χρήσης ξύλα, δηλαδή ξύλα που ήταν πριν ένα βαρέλι π.χ., από ένα βαρέλι φτιάχναμε ένα τραπέζι μετά ας πούμε. Ή από ένα σάπιο, ξέρω γω, ένα πλατάνι από τη θάλασσα θα γινόταν ένας κορμός με συρταράκια. Αλλάζαμε χρήση στο ξύλο. Ενώ βρέθηκε ξέρω γώ να είναι για κάψιμο, ξαναμπαίνει στο παιχνίδι και γίνεται ένα άλλο αντικείμενο και ξανά δουλεύει πάλι.
Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον γιατί…
Ενδιαφέρον ναι γιατί δεν έχει και πολλά ξύλα.
Και καλύτερα, είναι και οικολογικό. Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που έφτιαξες έτσι από τέτοια ξύλα θυμάσαι;
Με τα βαρέλια από τις… τα παλιά βαρέλια που είχαν οι κάδες οι λεγόμενες. Με αυτά έχω κάνει πάρα πολλές δουλειές. Δηλαδή σχεδόν όλα τα προϊόντα, γιατί ήταν πολύ ιδιαίτερη, ήταν καστανιά παστή, που αυτό έδινε ένα άλλο χρώμα το ξύλο και την ηλικία του ήταν το λιγότερο 60 χρόνων παλιά ξύλα. Μετά από πλατάνια, από τα ποτάμια αυτά που έρχονταν στη θάλασσα, γυαλόξυλα τα λεγόμενα, αυτά έκαναν αρκετές δουλειές. Δηλαδή μία εποχή είχα βγει σε ένα μάρκετ στη Γερμανία με τέτοιους κορμούς, Εγώ έκανα κορμούς με συρταράκια και με ξύλα από βαρέλι. Δηλαδή όλοι και οι άλλοι ήταν με τα δικά τους second hand δηλαδή δεύτερης χρήσης ξύλα. Αυτοί είχαν κάτι λασπώδρύς τις λέγαν. Οι λασπωδρύς ήταν κορμοί που βρέθηκαν μέσα σε μία λίμνη και ήταν και αυτή πάνω από 500 χρόνων παλιά. Είχαν και αυτοί πολύ αξιόλογα κομμάτια.
Αυτό στη Γερμανία ήταν;
Στη Γερμανία είχε γίνει αυτή η ιστορία.
Μάλιστα, βλέπω όμως ότι από τότε έτσι, που ξεκίνησες...
Πέρασε ο καιρός…
Ναι έφτιαξες όλο αυτό ας πούμε
Ναι, μετά έκανα ένα εργαστήρι εδώ. Όταν ήμουνα με το μάστορα που ήμουνα βοηθός του, είχαμε κάνει ανακαίνιση στο εργαστήρι του κάποια περίοδο. Μετά βρέθηκα με έναν άλλον μάστορα που κάναμε αυτές τις δουλειές, κάναμε μία άλλη ανακαίνιση στο εργαστήρι του αλλουνού, μετά έφτιαξα αυτό το εργαστήρι και μετά το τελευταίο μου εργαστήρι είναι το άλλο που είναι πιο πρακτικό, ένα άλλο εργαστήρι ετοιμάζω. Αυτό ήταν ας πούμε το πλάνο, να έχεις ένα εργαστήρι -γιατί το ξύλο θέλει σταθερές θερμοκρασίες- ένα εργαστήρι που είναι και για χειμώνα και για καλοκαίρι χωρίς να είσαι σε εξωτερική μορφή όπως σε αυτό εδώ που είναι πιο ευαίσθητο.
Τώρα τα τελευταία χρόνια, τα τελευταία 10 χρόνια ασχολούμαι με την ελιά, το ξύλο ελιάς. Ασχολήθηκα πάνω από 20 αλλά τα δέκα μου χρόνια ήταν σε μελέτη του ξύλου και τα τελευταία μου 10 χρόνια βγάζω το χαρτζιλίκι μου από εκεί.
Τι κάνεις δηλαδή ακριβώς δηλαδή, πώς είναι-
Η ελιά! Η ελιά.
Αυτή η επεξεργασία ας πούμε;
Η επεξεργασία είναι-
Περιέγραψε το λίγο.
Με ξήρανση. Δηλαδή, να μαζέψεις τα κλαδέματα από τους αγρότες, πρέπει να τα σκίσεις, να τα αποθηκεύσεις σε ένα δροσερό σημείο και όλα μαζί να δημιουργούν μία σχάρα ώστε να μην στραβώσουν. Το ξύλο είναι ένα πάρα πολύ ιδιαίτερο, είναι πολύ σκληρό, έχει και λάδι μέσα… δηλαδή ξεραίνεται ένα εκατοστό το χρόνο και αυτό όταν είναι σε λεπτές μορφές. Αν είναι σε πολύ χοντρή μορφή γίνεται διαφορετική η διαδικασία δηλαδή μπορεί να είναι και μισό πόντο το χρόνο, να εισέλθει η ξήρανση. Χρειάζεται να είναι το λιγότερο τα ξύλα που θα κάνεις να είναι πάνω από ένα χρόνο δηλαδή σε αυτές τις μορφές. Εγώ τώρα κάνω κάποια μικρά αντικείμενα, μικρές πλάκες ξύλου που μπορείς να φας απάνω το πρωινό σου, να κάνεις σουβέρ ή να το κάνεις ξέρω γω… ό,τι χρειάζεσαι, είναι μία μικρή πλάκα ξύλου. Και το άλλο είναι ότι κάνω και επειδή είναι σκληρή κάνω και διάφορες σπάτουλες και μαχαίρια για την κουζίνα.
Λαβές δηλαδή;
Ολόκληρη η σπάτουλα. Κάνω τρία είδη. Είναι μία ξύστρα πού μπορείς να καθαρίζεις και τα σκεύη και να μαγειρεύεις, είναι το βούτυρο – μαχαίρι. Είναι ένα μαχαίρι επάλειψης μικρό και είναι και η μεγάλη η σπάτουλα που μπορείς να κάνεις όλες τις χρήσεις, στο τηγάνι και σε αυτά. Αυτά έχουν μία ιδιαίτερη τέτοια, δεν είναι όπως η οξιά ξέρω γω, είναι ένα ωραίο ξύλο η οξιά, ελαστική αλλά δεν έχει τη σκληρότητα που έχει η ελιά, οπότε δεν καίγεται ξύνοντας το τηγάνι η ξύνοντας την κατσαρόλα.
Άρα δεν χρησιμοποιείς σίδερο, μόνο ξύλο.
Μόνο ξύλο. Και έτσι βγαίνω με αυτά εδώ σε ένα μάρκετ εδώ στην Αργαλαστή και από κει μαζεύω το χαρτζιλίκι μου. Αυτή την περίοδο. Και μετά παραγγελίες σε κάθε σπίτι, τι ζημιές έχει ξέρω εγώ, μικρά μερεμέτια, αυτά.
Πόσα χρόνια την κάνεις αυτή τη δουλειά;
Τώρα πόσα χρόνια… 53 -12…
33 περίπου.
33 χρόνια. Ναι 30 χρόνια. Από τα 20. Τα 20 είναι με διάφορα ξύλα, δηλαδή πειραματίστηκα με ό,τι ξύλο υπάρχει εδώ στην περιοχή και ότι οι κατασκευές που γίνονταν τι ξύλο είχε χρησιμοποιήσει ο προηγούμενος… και μετά από αυτά έχω τώρα καμμιά 25άρια χρόνια με την ελιά. Καρυδιά, η καρυδιά είναι επίσης ωραίο ξύλο, λεμονιά, πορτοκαλιά, μηλιά ό,τι υπήρχε από οπωροφόρο, συν την ελιά
Αυτό το κομμάτι του επαγγέλματος σου το πέρασε κάποιος ή από μόνος σου μία μέρα αποφάσισες να ασχοληθείς;
Ναι. Όχι δεν το πέρασε κάποιος αυτό. Γιατί δεν υπήρχαν πριν οι ελιές. Τις είχαν μόνο για κάψιμο. Δηλαδή και εμείς όταν πήραμε την πρώτη επαφή με την ελιά φάνηκε ότι το ξύλο ήταν σαν σίδερο ας πούμε, ενώ κόβαμε ενώ κόβαμε pine και πεύκα και Σουηδικά και όλα αυτά, αυτή μόλις πλησίαζες, σου θύμιζε κάτι άλλο ας πούμε. Δεν ήταν ένα ξύλο που ήταν εύκολο να το κόψεις.[00:10:00] Είχαν και πολλά ατυχήματα με κοψίματα από διάφορα πριόνια ξέρω εγώ και τέτοια και όλοι το αποφεύγαν οι μάστορες να το διαχειριστούν το ξύλο. Αλλά από την άλλη είχε μία εντυπωσιακή μορφή στο τέλος λόγω της σκληρότητας γιατί έχει σκληρότητα λίγο κάτω από το μάρμαρο. Δηλαδή το μάρμαρο αρχίζει στους έξι βαθμούς, την ίδια σκληρότητα μετράνε και τα πετρώματα και τα ξύλα. Η ελιά είναι 5,8.
Τόσο κοντά;
Τόσο κοντά. Δηλαδή το δρυς πού είναι ο βασιλιάς των ξύλων είναι στα 3, είναι σχεδόν διπλό. Δίπλα σκληρότερο από το δρυς. Δεν σαπίζει, άσε την έξω. Τώρα κάνω κάποια μελέτη να δω ποια ξύλα, πώς είναι η διαδικασία τους, έτσι χωρίς να έχεις καμία εφαρμογή, να τα αφήσεις έξω μετά από 20 χρόνια, τι τρέχει. Η ελιά είναι κορυφή.
Κοιτάς την ανθεκτικότητα δηλαδή, σαν πείραμα, έτσι.
Ναι. Σαν ανθεκτικότητα. Άσε το έξω στη βροχή, στο χώμα να ακουμπάει και στο χώμα γιατί το χώμα φέρνει η διάβρωση. Οπότε βάζεις κάποια ξύλα. Δεν μιλάμε για τα κωνοφόρα, αυτά είναι στα τρία - τέσσερα χρόνια διαλύονται. Η Καστανιά είναι ψηλά. Το βρεις είναι ψηλά, η φτελιά είναι ψηλά, αλλά η ελιά είναι ψηλότερα. Δηλαδή δεν σαπίζει, έχει το λάδι. Και πολλές κατασκευές που κάνουν τα παλιά καλύβια τους ξέρω γω, δηλαδή έβλεπες μέσα και ξύλα ελιάς που ήταν τώρα το καλύβι 100 χρόνων και το ξύλο όπως το έβαλε έτσι ήταν.
Ήταν ανέπαφο.
Ανέπαφο. Μετά, είναι η διαδικασία που κόβουν τα ξύλα. Τώρα είναι λάθος να κόβεις μία εποχή, ξέρω γω που έχουν ανέβει οι χυμοί και όλα αυτά, επειδή είναι εύκολο να υπάρχει προσέγγιση στο δάσος, οπότε μετά αρχίζουν τα προβλήματα. Θα το πάρει ο μαραγκός, θα το κάνει τραπέζι, το τραπέζι θα έχει σκουλήκι, ο πελάτης θα γκρινιάζει: «Τι ξύλο μου έδωσες, τι ξύλο πήρες, τι…» και υπάρχει μία αναστάτωση σε γενικές γραμμές. Καλά στο τραπέζι είναι και εύκολο μπορείς να το εντοπίσεις. Αν είναι σε μία στέγη; Εκεί αρχίζουν τα δύσκολα και έτσι χάνουμε σιγά σιγά το όνομά μας σαν ποιότητα ξυλείας.
Οι μαραγκοί;
Μαζικά, ναι. Δηλαδή ο πελάτης θα πει θα ακούσει έναν άλλον που είχε πρόβλημα με τη στέγη του και θα απορρίψει την καστανιά, που η καστανιά ήταν το καλύτερο ξύλο για αυτή τη δουλειά ας πούμε. Ε αυτό… το καρύδι απορρίφθηκε. δέχεται τόσο μεγάλη… το αγαπάει τόσο πολύ το σκουλήκι που ό,τι και να κάνεις θα σου το φάει.
Διάβρωση δηλαδή.
Η διάβρωση είναι τόσο μεγάλη, γιατί λείπουν οι σωστοί χρόνοι κοπής του ξύλου. Δηλαδή πρέπει να κόψεις μόνο με το χιόνι και άντε θα έχει χιόνι; Και αν δεν έχει χιόνι, δηλαδή... Γιατί με το χιόνι αυτά που θα κόψεις με το χιόνι αυτά δεν δέχονται διάβρωση, γιατί είναι κομμένα όχι με πριόνι, από πίεση. Δηλαδή σπασμένα και στο κρύο που είναι, που είναι κάτω από μηδέν, αυτά… αυτή η διαδικασία…
Κατάλαβα.
Έχει ένα αποτέλεσμα πολύ υψηλό από το να πας εσύ με το πριόνι και να κόψεις όποτε θέλεις.
Με την ελιά που είπες πριν που ασχολείσαι 25 χρόνια, είπες κάπου ότι δεν πάει, κάποια-
Ξεκίνησε-
Οποιαδήποτε εποχή;
Με την ελιά, ξεκίνησε… έβλεπες χιλιάδες βόσσους ξύλα να είναι μόνο για το τζάκι. Εν τω μεταξύ ο κορμός της και οι μορφές που έχει πάνω είναι τόσο έντονες που… δηλαδή ήταν συνέχεια να προσπαθούμε να πούμε κοίτα και λίγο τον κορμό που θα τον βάλεις το κούτσουρο που θα βάλεις στο τζάκι σου ας πούμε. Και αυτό ήταν το πρώτο, ότι, κοίτα και λίγο πιο βαθιά. Ήταν οι πρώτες εργασίες που είχαμε κάνει με το ξύλο ελιάς. Αλλά τώρα μετά από 20 χρόνια τελικά έγινε το αντίθετο, Εγώ δεν έχω κάνει μεγάλες παράγωγες, δηλαδή μαζεύω μόνο τα κλαδέματα, γιατί με αυτή την λιτότητα και όλα αυτά πολύ μεγάλος πληθυσμός αγροτών κόβουν τα δέντρα για να οικονομήσουν τα λεφτά από το ξύλο. Γιατί τώρα έχει πάρει ένα όνομα. Εγώ το δουλεύω 20 χρόνια, το δουλεύουν και άλλοι, το δουλεύουν στην Κρήτη. Όταν πήγα εγώ στην Κρήτη, το είδαν για πρώτη φορά το ξύλο, το έβλεπαν το ξύλο αλλά το είδαν έτσι να έχει μία όμορφη να είναι τάβλι, να είναι σκάκι, να είναι σπάτουλα, να είναι μπαούλο, να είναι κάτι. Να έχει μία όμορφη… ήταν οι πρώτες επαφές. Μετά ξεκίνησα… η Κρήτη ξεκίνησε πιο δραστήρια σε 3-4 χρόνια είχαν κάνει ένα μεγάλο εργαστήρι όταν ξαναπήγα. Είχαν ξεφύγει.
Πήγαινες για δουλειά εκεί;
Όχι, όχι, εκεί είχαμε νταλαβέρι-
Να μελετάς το ξύλο.
Πώς προχωράμε, αυτοί από κει. Αλλά αυτοί με τα ξέφυγαν, αυτοί μάζευαν κορμούς, μάζευαν... και όταν μπεις σε τέτοιο project, θα ζαχαρώνεις τα δεντράκια αντί να τα αγαπάς. Δηλαδή έφυγε από το κλάδεμα και άρχισε η καρατόμηση. Δηλαδή πάρ’ το στον πάτο. Ωραίο τραπέζι, πάρ’ το στον πάτο, δηλαδή πήδηξε αλλού το παιχνίδι. Εγώ μετά έκανα μία διακοπή εκεί πέρα μόλις είδα ότι πηδάει το πράγμα να πάει πιο πέρα και περιορίστηκα στο ελάχιστο… Στο ελάχιστο πού είναι αυτό. Είναι ένα μπρελόκ. Δηλαδή ό,τι περισσεύει από ένα καυσόξυλο-
Υπέροχο.
Ναι το κάνεις ένα μπρελοκάκι, να το έχει ο άλλος να το πιάνει το ξύλο στο χέρι του ας πούμε. Και τώρα βγαίνω στο μάρκετ. Αυτό το μάρκετ που αυτό με βοηθάει λίγο επειδή είναι κοντά, κάνω πέντε ειδών προϊόντα και μετά ό,τι θέλει ο άλλος, αν θέλει κάτι άλλο με αυτά. Με μικρή γκάμα προϊόντων. Όχι τεράστια να μη γίνει και πολύ ανταγωνιστική και τέτοια, έτσι χαλαρά.
Τα κλαδέματα είναι από εδώ από την περιοχή. Δεν ζητάω από τους αγρότες: «Κόψ’ το μου ένα κλωνάρι». Άμα κοπεί ένα μεγάλο κλωνάρι κόπηκε ένα μεγάλο κλωνάρι. Αν είναι ωραίο το κρατάω και εγώ, αν δεν είναι… είναι κούφιο, μπορεί να γίνει κάτι άλλο. Κανονικά ο κλαδευτής έβλεπε συνέχεια μπροστά του εικόνες, αυτό θα πάει για κάγκελο, εκείνο θα πάει για ποδιά, αυτό είναι για το τζάκι, εκείνο. Διάλεγε την ξυλεία. Με αποτέλεσμα θα έπαιρνε και ο καραβομαραγκός, θα έπαιρνε και αυτός που κάνει έπιπλο, θα έπαιρνε και ο σκεπατζης ξύλα. Και έτσι παίρναν όλοι και τελευταίος έμπαινε αυτός που θα έπαιρνε για καυσόξυλα. Ό,τι περίσσευε από όλα θα μάζευαν για να τα πάνε στη φωτιά.
Υπάρχει ακόμα αυτό η παλιά μόνο;
Όχι έχει αλλάξει. Παλιά ήταν ο κανόνας ο παλιός. Που είχαμε και μία ποιότητα ξυλείας στην Ελλάδα πολύ υψηλή ας πούμε. Έχουν γραφτεί αρκετά βιβλία που έχουν μία ποιότητα όπως είχαν και στα άλλα κράτη. Γιατί οι άλλοι είχαν το δρυς αλλά είχε και εδώ την Ελληνική δρυς. Βέβαια δύσκολόχρηστη, την βλέπουμε όμως παντού στα σπίτια, τα σενάζια, όλα αυτά που έχουν τα πέτρινα σπίτια, αυτές είναι δρύινες και καστανιές. Είχανε μετά ξέρω γω, όλα τα οπωροφόρα που μπορούσαν να φτιάξουν όλα τα εργαλεία τους. Είχαν όλα τα εργαλεία. Είχαν τον πλάτανo, που ο πλάτανος ήταν πολλή βοήθεια στον άνθρωπο, είναι ένα ξύλο που δεν βγάζει σκλήθρες, το χρησιμοποιούσαν… φτιάχναν τις λεκάνες για το ζύμωμα, για το ψωμί, χρησιμοποιούσαν τον πλάτανο, είχαν τον πάγκο. Ο πάγκος τους, ξέρω γω… και όλοι είχαν… ο πάγκος τους ήταν από πλάτανο. Ένα ξύλο που όσο και να το χτυπάς, δεν… ούτε… βουλιάζει αλλά δεν βγάζει σκλήθρες. Ενδιαφέρον ξύλο. Μετά ήταν ο μελιός. Λοιπόν όλα αυτά τα ξύλα τώρα είναι προς εξαφάνιση. Έχει ένα δέντρο εδώ, ένα δέντρο εκεί, που θα πρέπει κανονικά να τα προσπαθήσουν να τα κρατήσουν αυτοί που τα έχουν, που τους ανήκουν για να τα δουν οι άλλοι πως είναι κιόλας. Όχι, τώρα το ξύλο… υπάρχουν κάτι μικρά κομματάκια που μπορούσε να γίνει ένα δειγματολόγιο, πώς φαίνονται τα ξύλα.
Ωραία, να βάλουμε το Στάθη λίγο μέσα σε αυτά, δηλαδή το προσωπικό βίωμα. Όταν εσύ ξεκίνησες να ασχολείσαι δηλαδή με second hand ξύλα όπως είπες.
Ναι, το πρώτο ήταν αυτό. Το πρώτο… η πρώτη προσέγγιση ήταν αυτά που φέρνει η θάλασσα γιατί εκεί είχε γίνει μία μεγάλη πλημμύρα και είχε πήξει ο κόλπος στους κορμούς από πλάτανο.
Ποια εποχή περίπου; Θυμάσαι;
Αυτή πρέπει να ήταν '90 φεύγα… όχι, Όχι ‘96...
Οπότε σε βοήθησε ουσιαστικά για αυτό πήρες το θαλασσόξυλο[00:20:00]
Εκεί υπήρχε άφθονη ξυλεία παντού στις παραλίες, τεράστιοι κορμοί που τους ρίξαμε λίγο πιο μέσα, πέφταν στη θάλασσα, κολυμπούσαν. Τα κάναμε μία σχεδία, τους φέραμε εδώ, ευαίσθητοι γιατί πήγαινε το σκουλήκι, δηλαδή έπρεπε να μείνουνε κοντά εκεί στη θάλασσα, μόνο στη θάλασσα δεν σκουληκιάζανε από το αλάτι αυτά τα ξύλα. Και… αλλά με αυτά τα ξύλα ξεκινώντας μία διαμόρφωση τοπικά στην παραλία, βρήκες δύο ξύλα τα έβαλες εκεί, έγινε ένα καναπεδάκι. Αφήσαμε εκεί στην παραλία έτσι εικόνες βάζοντας, φτιάχνοντας μικρές καβαντζούλες, ένα τραπεζάκι ένα κουπέ εκεί του πουθενά ας πούμε. Το έβρισκε ο άλλος το μεγάλωνε, το μίκραινε, το χαλούσε. Αλλά πάντα υπήρχε μία αντίδραση. Το έβρισκε ο άλλος, το έκανε και ακόμα… υπήρχαν ιδέες που το είχαν μεγαλώσει κι άλλο, το είχαν φτιάξει και πιο… και ομορφούλι ξέρω εγώ είχαν προσθέσει και αυτοί την αγάπη τους μέσα. Έτσι ξεκίνησε, ό,τι βρίσκεις υλικό να παίξεις.
Αυτό ήθελα να σε ρωτήσω, για την αντίδραση κυρίως την κακιά. Όταν δηλαδή ο άλλος έβλεπε ότι ο Στάθης ο Σαλαμούρας χρησιμοποιεί τα ξύλα που εκείνος θα έκαιγε, για να φτιάξει κάτι πώς σε αντιμετώπισε στην αρχή, ότι: «Α -ξέρω εγώ- αυτός τι κάνει»;
Δεν σε έβλεπαν έτσι, ότι «τι κάνει». Αφού όλοι είχαν την αφθονία στο ξύλο να κάψουν. Δηλαδή είχε πάρα πολλά. Μετά έπιασαν οι φωτιές και όλα αυτά. Ήταν μικρές κλίμακες οι φωτιές που έπαιζαν τότε, ούτε υπήρχε πυροσβεστική. Υπήρχε κάθε χωριό, έφτιαχνε μια κλίμακα πυροσβεστών σε 2 σεζόν και αυτοί ήταν. Δεν είχε και πυροσβεστική. Είχε μία άλλη προσέγγιση, υπήρχε αφθονία στην ύλη. Απλώς η διαδικασία, ο άλλος είχε ρουτίνα, έπρεπε να πάει να μαζέψει το φαΐ του, να γυρίσει στο σπίτι να βολέψει ξέρω γω, τα κατσίκια του και όλα αυτά και δεν το άφηνε χρόνο για να κάτσει και λίγο στην παραλία να παίξει με τα ξύλα ξέρω εγώ για να κάνει κάτι. Οπότε οι ντόπιοι έχοντας τη ρουτίνα καθημερινότητα
Δεν ασχολούνταν.
Ναι. Τους άρεσε όμως η εικόνα που ένας βρέθηκε να βάλει 5 ξύλα εκεί σε μία μεριά και να τα αφήσει και να περάσει ο άλλος, έβαλε άλλα πέντε, πέρασε ο άλλος, ε ξαναέβαλε άλλα πέντε, πέρασε ο άλλος τα πέταξε κάτω. Όλη αυτή η διαδικασία. Αλλά ήταν μία σιγανή συμμετοχή χωρίς να ενημερώσεις κάποιον ότι: «Εγώ βάζω πέντε ξύλα εκεί και άμα θες εσύ βάλε άλλα 5». Περνούσε, έβλεπε, «Α -λέει- ας βάλω και εγώ άλλα πέντε ξυλάκια να κάνω αυτή τη γωνίτσα», ξέρω γω.
Αυτό είναι ωραίο και από-
Είναι ωραίο-
Κι από πλευράς έτσι-
Ναι-
Κοινωνικού φαινομένου.
Μετά μεγάλωσε… είδες μαζέψαν μετά τα ξύλα ξέρω γω, τα παράκτια σημεία, ό,τι βρήκαν από κορμούς τους βολέψαν, αλλού πεζούλα, αλλού παγκάκι… διαμορφώθηκε μία παραλία με αυτή την ξυλεία που ήταν πάρα πολύ ωραία. Όταν καθάρισαν τα ποτάμια. Μετά έκοψαν, ήταν μόνο κλωναράκια. Και πρόπερσι που είχε μία μεγάλη πλημμύρα στην Καρδίτσα εκεί έφερε καλάμια. Και πήγαμε στο αφρικανικό στυλ ας πούμε εδώ.
Τα μπαμπού.
Όχι τα άλλα τα απλά τα καλάμια.
Ναι κατάλαβα.
Πέρασε έπεσε ένα μέσα σε κάποιον καλαμιώνα ο χείμαρρος και τον ξερίζωσε τον καλαμιώνα και τον πέρασε στον κόλπο.
Αυτό είναι ωραίο… θα έλεγες ότι το έκανες, ασχολήθηκες δηλαδή με τα second hand ξύλα από πλευράς οικολογίας; Θα το περνούσες έτσι, ότι δεν θες να κόψεις δέντρο έλεγες πριν ας πούμε.
Μα είχε τόσο, γιατί να κόψεις κι άλλο; Είχε τόσο πολύ που λες με αυτά μπορείς να κάνεις, χρόνια να παίζεις, να κάνεις δουλίτσες. Αλλά δεν ήθελες να κόψεις κι άλλο. Αφού ήταν έτοιμο. Καθαρισμένο ασπρισμένο, δηλαδή είχε βάλει και κάποιος να σου το αλατίσει. Είχε κάνει όλη αυτή η διαδικασία ο χείμαρρος, το κουβάλησε, κουβάλησε ένα κορμό ας πούμε πάνω από το βουνό στην παραλία, το νερό. Για να τον φέρεις από το βουνό στην παραλία τον κορμό, ήθελε να έχεις ζώα και αν θα μπορούσες, που αυτό σου το έχει κάνει το νερό ήδη.
Είχες… ναι…
Ναι. Στον κουβάλησε. Εσύ τον βρήκε στην παραλία, τον πήρες, σε βόλευε, είδες μέσα ένα σχήμα που, γιατί έχουν πάρα πολλές μορφές μέσα τα δέντρα, είδες τι μορφή ενός αντικειμένου μέσα στον κορμό, τον κράτησες, τον καθάρισες, τον έβαλες εκεί πάλι, δεν μπορούσες να τον κουβαλήσεις. Τον ξανά τέτοιο… τον έδειξες, πέρασε ο άλλος, έκατσε είδε και αυτό, είδε κι εκείνο το ξυλάκι ξέρω γω… έβαλε και ο άλλος κάτι. Έβαζε και ο άλλος κάτι, ξέρω γω. Και έτσι μεγάλωνε αυτό στην αρχή. Μετά πήρε το ανάποδο, γιατί μετά… αυτά έχουν μέχρι ένα σημείο. Όλα δηλαδή πηγαίνουν, έχουν μία ημερομηνία λήξης και μετά έπεσε μία εποχή με πάρτι και beach party και άρχισαν να καίνε την ξυλεία γιατί ήθελαν να ανάψουν φωτιά, με αποτέλεσμα να μην μαζέψουν, να μην πάνε να βρούνε ξέρω γω, να κάψουν κάποια ξυλάκια. Έκαιγαν ό,τι έβρισκαν. Και καταστράφηκε σιγά-σιγά αυτό πάλι. Δηλαδή το αφομοίωσε πάλι, έγινε στάχτη και μπήκαμε στη διαδικασία αφομοίωσης του προϊόντος από τον ίδιο το χώρο, από τη θάλασσα πάλι. Δηλαδή πάλι το μάζεψε.
Έχεις κάποια έτσι παραλία την οποία έχεις στο μυαλό σου όταν μου λες όλα αυτά εδώ κοντά ας πούμε υπάρχει μία συγκεκριμένη παραλία που γινόταν;
Ο κόλπος είναι μπίμπα στις παραλίες. Κάθε κολπάκι και άλλη παραλία. Και κολπάκι - παραλία και κολπάκι… και οι χείμαρροι είναι σε όλα τα χωριά. Δηλαδή έχει χειμάρρους σε όλο τον κόλπο κάθε 200 – 300 -γιατί είναι έτσι το εδαφικό- μέτρα, κατεβάζει και ένα χείμαρρο.
Οπότε αυτό γινόταν σε όλες τις περιοχές-.
Οπότε αυτό-
Του Παγασητικού-
Γινόταν μία εισχώρηση σε όλο τον κόλπο από… και στους μεγάλους χείμαρρους όπως είναι τα ποτάμια λέμε τώρα χόρτο αφήσω εκείνο το τεράστιο ποτάμι εκείνο κατέβαζε φορτηγά.. Και χώμα και πέτρες και ξύλα.
Πώς και δεν το σκέφτηκε κανένας να τα φορτώσει ας πούμε και να τα πάρει στο σπίτι του να τα φτιάξει εκεί. Όχι να τα κάψει.
Αυτό. Εκεί ήταν μετά… το σκέφτηκαν αλλά αυτά μπορούσαν να ζήσουν κοντά στην αλμύρα αλλά δεν μπορούσαν να-
Γιατί μπαίνει το σκουλήκι-
Ζήσουν στα γλυκά νερά. δηλαδή να πάνε πάλι στη βροχή. Και αν το κουβάλαγε το έπαιρνες σπίτι σου σε 2-3 χρόνια διαλυόταν. Δηλαδή είχε και αυτό το κόστος, θα έπρεπε εκεί να μείνει.
Εσύ επαγγελματικά μπορούσες να το εκμεταλλευτείς αυτό;
Εγώ σου λέω έκανα πρόβες γιατί βγήκαμε τα second hand απ’ της θάλασσας τα ξύλα και έκανα αυτή τη δουλειά σε μικρού όγκου αντικείμενα. Βέβαια το κόστος τότε ήταν πιο πολύ για να αναδείξουμε ότι και εμείς… γιατί τα Ευρωπαϊκό το επίπεδο αυτό που θα εργαζόμασταν και είχαν και οι άλλοι έτσι αξιόλογα. Αυτοί είχαν πιο πολύ, πιο μεγάλης ηλικίας από διαφορετική αποξήρανση, είπαμε με αυτό. Δηλαδή είχαν όλοι από κάτι που το βρήκανε και το ξανά έπιασαν στα χέρια τους.
Ενότητα 5
Η διάσωση και η διαμόρφωση της κιβωτού σε χώρο δημιουργίας και κατοικίας
00:28:07 - 00:40:02
Ωραία θα ήθελα λίγο να μου πεις… κατ’ αρχήν εγώ σε βρήκα εδώ πέρα με ένα όνομα το οποίο σου έχουν βγάλει, το «Νώε». Γιατί έχει γίνει αυτό, είδα ας πούμε κάτι ενδιαφέρον έχεις φτιάξει-
Ναι μετά-
Θες να μου πεις λίγα πράγματα γι’ αυτό;
Στην περίοδο αυτή του second hand βρέθηκε και ένα καράβι ένα τρεχαντήρι σκοπελίτικο. Ήταν σε αυτή την εποχή που ήταν ένας παλιός ταρσανάς εδώ του χωριού, μετά ο ταρσανάς έχασε την άδεια του και όλα αυτά. Μείναν δύο σκάφη μέσα στον χώρο εκ των οποίων, ήταν δύο τρεχαντήρια, ένα 15μετρό, ένα 12μετρο. Το δωδεκάμετρο έλιωσε, γιατί δεν μπορούσε να το πάρει κανείς λόγω που το χρωστούσε σε μία τράπεζα; Κάτι… κάτι, είχε ένα πρόβλημα με τα χαρτιά. Το 15μέτρο ήταν ελεύθερο και ας πούμε σκεφτήκαμε, τότε ήμασταν δύο συνεργάτες εγώ και ο Αλέκος ο Στέφαν, σκεφτήκαμε: «Ας μην πάει… να μην σαπίζει, να μη χαλάσει άλλο… να το πάρουμε να δούμε τι θα γίνει». Και βαλθήκαμε εκεί να το μαζέψουμε. Το μαζέψαμε με γερανό, το φέραμε εδώ κοντά στο εργαστήρι και από κει άρχισε σιγά-σιγά να το μαστορεύουμε. Πρώτα ήταν να μη βρέχεται άλλο γιατί άμα βρέχονται αυτά διαλύονται. Τα γλυκά νερά τα φοβούνται, πολύ τα φοβούνται γιατί είναι πεύκο. Οπότε φτάσαμε στο σημείο να μην το βρέχει και να μη χαλάει και σιγά-σιγά, σιγά-σιγά το μαστορεύαμε κανονικά δηλαδή, κάναμε και λιγάκι… ήταν και ο χώρος δημιουργίας,[00:30:00] δηλαδή ένα έπιπλο να το φτιάξεις για καράβι είναι πολύ διαφορετική η μελέτη από το να το φτιάξεις για ένα σπίτι. Οπότε ήταν και ένα promotion του να σε βάλει να το κάνεις ένα έπιπλο χωρίς να έχεις μπούσουλα και 90 μοίρες και γωνίες και τέτοια, ήταν χώρος δημιουργίας, και μετά να το δώσεις, να το κάνεις και εσύ οικιακή χρήση. Να το κάνεις και για σπίτι το κομμάτι. Τα αντικείμενα που βάζαμε στην αρχή -μετά εντάξει ξέφυγε το πράγμα- αλλά στην αρχή ήταν όλα δεύτερη χρήση. Δηλαδή τα έπιπλα τα δουλεύαμε με βαρέλι.
Ξύλα από βαρέλι;
Ναι ψηλά από βαρέλι. Η στήριξη του ήταν από αυτά από τα γυαλόξυλα. Δηλαδή προσπαθήσαμε να είναι όλα τα αντικείμενα το μαζί με αυτό. Μετά ο συνεργάτης σταμάτησε, έμεινε σε εμένα, μετά εγώ παντρεύτηκα, προχώρησε το καράβι, εγώ ζούσα εδώ κάποιες περιόδους γιατί το μαστόρευα, οπότε μετά έζησε και η γυναίκα μου, μετά μείναμε και λίγο Αθήνα γιατί είναι δασκάλα και λίγο στα νησιά και λίγο γύρω-γύρω και τώρα η οικογένεια και μένει και η οικογένεια.
Αυτό είναι υπέροχο γιατί ουσιαστικά τα παιδιά σου μεγάλωσαν μέσα στο καράβι.
Εντάξει… Exactly όχι-
Σε μεγάλο βαθμό
Δηλαδή είναι ένα στέκι, αλλά σε αρκετό βαθμό ναι.
Ωραία, τι επισκευές χρειάστηκαν στην αρχή; Δηλαδή, είχε σαπίσει το έξω του μόνο;
Όχι, όχι ήταν σακατεμένο. Είχε το σκαρί αλλά έλειπαν τα πετσώματα, έλειπε το deck όλα αυτά. Ναι είχε παραμόρφωση αρκετά μεγάλη. Αλλά τώρα έχει μείνει το σκαρί δηλαδή έζησε. Ένα σκοπελίτικο τρεχαντήρι. Θα μπορούσαν, αυτή η εποχή, αν μπορούσε κάθε χωριό να έχει κρατήσει ένα σκάφος είχε τόσα πολλά που τώρα θα ήμασταν...
Ξενοδοχεία σε τέτοια θα είχατε φτιάξει!
Δεν θα ήταν ξενοδοχείο, αλλά θα ήταν να είχε κάθε παραλία ένα τέτοιο, που θα το σεβόντουσαν, που δεν είναι από κανέναν όλα αυτά, μία ουδέτερη αλλά συμμετοχική εργασία, θα έρχονταν… αυτό που θα έβλεπε ο τουρίστας γιατί είμαστε τουριστικό σημείο, θα ήταν ένα… του άφηνε χώρο να συμμετέχει. Να κάτσει εκεί να μείνει, να συμμετέχει στην εικόνα. Θα είχε μία συμμετοχή. Τώρα δεν έχει μία συμμετοχή. Αυτά κάηκαν, σπάστηκαν με μπουλντόζες και δυστυχώς έμεινε τώρα η χώρα χωρίς, με κάτι κόλπα με τις άδειες, όλα αυτά που είχαν, έμεινε η χώρα χωρίς να έχουμε κάτι, εικόνες. Ας πούμε είχε στο Τρίκερι έναν βαρκαλά, έναν άλλον τύπο σκάφους που αυτός ήταν Θεριανός ήταν από τα τελευταία που είχαν μείνει σκαφάκια και ήταν φτιαγμένος στη… στα Θήρα, πες το...
Σαντορίνη;
Σαντορίνη.
Και ήρθε εδώ ε;
Αυτός ταξίδευε. Αλλά εκεί είχαν ένα τύπο σκάφους που αυτό ήταν τοπικό το καράβι, όπως ήταν το υδραίικο, όπως ήταν το σκοπελίτικο…
Α, ναι κατάλαβα.
Όπως ήταν… κάθε τόπος… όπως ήταν των Ψαρών, Σαλαμίνα. Δηλαδή κάθε τόπος είχε και ένα τύπο που ο καθένας καραβομαραγκός έπαιζε πάνω -κάτω. Αυτός ο βαρκαλάς διαλύθηκε. Δηλαδή ήταν από τα τελευταία… τον είχε όμως και το υπουργείο. Απλώς δεν τα προστατεύουν. Η προστασία σε ένα τέτοιο καράβι είναι να μην βρέχεται άλλο αυτό θα ήταν μόνο. Τώρα για αισθητικούς λόγους, αν έχεις ιστιοφορία και όλα αυτά δεν μπορεί να μπει ένα καράβι σε υπόστεγο δεν μπαίνει.
Κατάλαβα. Επειδή δεν το έχω δει ακόμη το καράβι από μέσα τουλάχιστον, πώς είναι μέσα; Έχει ας πούμε deck και από κάτω αμπάρι; Πώς το διαμόρφωσες κι εσύ;
Όχι, εγώ-
Πώς ήταν και πως το διαμόρφωσες;
Το deck δεν υπήρχε. Οπότε το deck εξαφανίστηκε και ανέβηκε γύρω στους 70 πόντους πιο πάνω, για να κρατήσω τα τρυπητά να φαίνονται, να μείνει το ιστορικό σημείο των τρυπητών. Το τρυπητό είναι εκεί που έρχεται το deck με το πέτσωμα, με το εξωτερικό σημείο. Αυτό έμεινε οπότε το ήθελα κιόλας να μείνει, εκεί ήταν όλο το παιχνίδι της μαστορικής. Ανέβασα το deck γύρω στα 60-70 cm… είχε ένα μοτέρ γιατί τα τελευταία αυτό ήταν μηχανοκίνητο σκάφος. Δηλαδή δεν είχε ιστιοφορία, δεν του είχαν φορέσει ποτέ ιστιοφορία. Ήταν εκεί εποχή, ξέρω γω, που είχαν ατμό και μετά βγήκε το diesel, οι βαριές diesel μηχανές ας πούμε.
Δηλαδή αυτό φορούσε παλιά και ατμομηχανή και μετά diesel;
Δεν νομίζω ατμομηχανή,
Α…
Δεν ήταν τόσο παλιό.
Πόσο είναι περίπου;
Καμία 80άρια - 100 χρόνων, 80; Εκεί που βρήκαν…
’40-‘50 δηλαδή ουσιαστικά.
Ε;
‘40-‘50 εποχή φτιάχτηκε ουσιαστικά.
Μεταπολεμικό ναι εκεί μέσα.
Το…
Όχι ‘40, το ‘40, αυτά λειτουργούσαν στα φορτηγά, δεν ήταν μόνο ψαράδικα. Ψάρευαν στη διαδρομή αλλά κουβαλούσαν, και Σποράδες πήγαιναν ξύλα, ανεβαίναν στο όρος, έφερναν από εκεί ξυλεία, ερχόντουσαν στον Κόλπο, μάζευαν λάδι, σιτηρά, ανέβαζαν στο... δηλαδή δούλευαν, φορτώνονταν τα καράβια. Τώρα αν φορούσε ιστιοφορία, αυτό δεν το ξέρω, αν ξεκίνησε με ιστιοφορία… αλλά από κάτω το σκαρί δεν έχεις ιστιοφορικό δείγμα. Οπότε… γιατί δεν έχει βάθος, ήταν με μηχανή. Άρα πιθανολογικά εκεί πέρα… ‘50-‘45… ’50, εκεί μέσα κατασκευάστηκε.
Το είδα προχθές λίγο απέξω, πότε είχα ξανάρθει… αλλά δεν θυμάμαι αν πατάει καθόλου στο έδαφος ή είναι μόνο με τα στηρίγματα.
Στα στηρίγματα είναι.
Δεν πατάει καθόλου στο έδαφος.
Όχι, Ναι γιατί αν πατήσει θα σαπίσει. Είπαμε η διάβρωση της γης.
Για το κομμάτι… όταν σκέφτηκες ας πούμε ότι αυτό το πράγμα, αυτό το καράβι…
Το πρώτο ήταν να μη σαπίσει. Αυτό ήταν το κομμάτι μου. Αν θέλουμε να το κρατάμε, πώς το κρατάμε να μην έχει άλλη διάβρωση.
Για αυτό και το στήριξες.
Και για αυτό το στήριξα και στο σημείο, όπως ήταν και εκεί. Αν το ακουμπούσες στη γη, αυτό θα βυθιζόταν, σιγά-σιγά μέσα στη γη και η γη θα το έλιωνε.
Μετά όταν σκέφτηκες να γίνει η κατοικία σου, πώς έτυχε.
Δεν ήταν κατοικία ακριβώς, ήταν χώρος δημιουργίας. Δηλαδή εγώ, το σπίτι μου ήταν στη Μηλίνα, εκεί εμένα, Αυτός ήταν ένας χώρος δημιουργίας. Δηλαδή θα δημιουργούσαμε ένα έπιπλο, λέγαμε τώρα ξεκίνησε η κουζίνα ξέρω γω, για να γίνει η κουζίνα με τι, τι χρειάζεται πρώτη επιλογή ήταν η ξυλεία. Η κουζίνα ας πούμε είχε γίνει πρώτη από βαρέλι, με κάτι μάρμαρα που είχε εδώ κοντά που βρήκαμε ένα κομμάτι μάρμαρο, είχαμε βάλει και λίγα πετρώματα, μετά καλάμι… δηλαδή ήταν ένας συνδυασμός με δεύτερης χρήσης προϊόντα για το αντικείμενο. Και μετά αυτό ανέβηκε και μπήκε και στην οικιακή χρήση έγινε άλλο ένα έπιπλο παρόμοιο με αυτό, αλλά αυτό ήταν το πρωτότυπο, σε ένα άλλο σπίτι. Ήταν ένας χώρος δημιουργίας. Να μη σαπίσει και μετά επεκτάθηκε σαν ένα, ξέρω γω, χώρο που μπορείς και να μείνεις όπως είναι ένα καράβι μπορείς και να μείνεις και μέσα.
Πώς πέτυχες όμως τη σταθερότητα, ενώ ουσιαστικά σε αυτό το μέρος.
Είναι σε ισορροπία το καράβι, η σταθερότητα αφού-
Με τα άτομα που μένουν μέσα-
Ας πούμε, σε ένα ναυπηγείο, κρατιέται σε τρία ποντέλια, εδώ βάζεις 1 ποντέλι παραπάνω.
Και έτσι πετυχαίνει σταθερότητα και με τον κόσμο μέσα να διαμένει.
Ναι είναι σε ισορροπία δεν γέρνει ούτε από δω… ούτε δεξιά ούτε αριστερά. Άμα γέρνει, θα μπατάρει.
Κατάλαβα, επειδή δεν το έχω δει ξαναλέω πώς θερμαίνεται αυτό το πράγμα, τώρα το χειμώνα ας πούμε.
Τώρα το χειμώνα, επειδή δεν είναι βαρύς ο χειμώνας, μπορείς να πεις ότι δεν το θερμαίνεις κιόλας. Αλλά φοράει μέσα μία σόμπα που είναι ένα παλιό μοτέρ του Κανάκη. Ο Κανάκης ήταν μία βαριά βιομηχανία, ωραία στο Βόλο. Αυτό ήταν ένα μοτέρ, όχι για αυτό το σκάφος, για πιο μικρό 5-6 ίππους ήταν, μονοκύλινδρο, μαντεμένιο, αυτό το διαμόρφωσα σε καυστήρα ας πούμε. Βρέθηκε σε ένα μποστάνι, μου το χάρισαν, έβγαλα τα βολάν… όχι τα βολάν έμειναν… έβγαλα το πιστόνι, ξέρω γω… έκανα μία [00:40:00]σιδηροκατασκευή και δούλεψε σαν σόμπα και αυτό τώρα θερμαίνει το σκάφος.
Επειδή έχω την άποψη και την πεποίθηση ότι όταν ένα καράβι είναι ξύλινο, να το πω αλλιώς, είναι ζωντανό, αλλά όπως κάθε ζωντανός οργανισμός, έτσι και το καράβι θέλει συχνά φροντίδα, επισκευές και αυτά. Πόσο συχνά χρειάζεται να κάνεις μία επισκευή σε αυτό το… στο σπίτι;
Είπαμε, η βροχή. Αν δεν βρέχεται, δεν χρειάζεται επισκευή.
Υγρασίες και τέτοια όχι.
Όχι υγρασίες. Δεν έχεις προβλήματα με την υγρασία. Αλλά αν βρέχεται εκεί χρειάζεσαι επισκευή. Δηλαδή θα πρέπει ένα τέτοιο καράβι να εξασφαλίσεις έναν τρόπο, ούτε μπορείς και να το κουκουλώσεις, γιατί αλλιώς δεν φαίνεται, να μην βρέχεται όμως.
Φτιάχνεις δηλαδή μία στέγη ουσιαστικά.
Κάπως.
Ένα υπόστεγο.
Ένα υπόστεγο που είναι το καράβι από κάτω, πού μπορεί να μπει ο άλλος μέσα, να το δει, να κάνει να ράνει. Αν έχει όμως ιστιοφορία, το υπόστεγο θα πρέπει να είναι και ψηλό γιατί θα έχει και το άλμπουρο. Εδώ αλλάζει το παιχνίδι. Δηλαδή, π.χ. λέμε όπως η Αργώ πού είναι ένα ανακατασκευασμένο καράβι αυτής της εποχής, ένα τέτοιο καράβι για να διατηρηθεί… αυτή φοράει και μικρό άλμπουρο. Άμα έβλεπες τον βαρκαλά φορούσε δύο άλμπουρα που ήταν 12-15 μέτρα το καθένα. Αυτός εκεί που ήταν στο Τρίκερι, στο ναυπηγείο δεν μπορούσε να στεγαστεί έτσι. Ήθελε ένα πολύ έξυπνο… ή θα έπρεπε να κατέβουν τα άλμπουρα, αλλά ήθελε ένα έξυπνο στέγαστρο για να διατηρηθεί ο βαρκαλάς στην τρίχα, ας πούμε. Να είναι τζάμι.
Και πολύ ψηλό από ό,τι καταλαβαίνω.
Ψηλό για να χωρέσουν… γιατί θα μπορούσε να φοράει για την ιστιοφορία του πάνω. Να έχει και τα πανιά να είναι αρματωμένος συνέχεια, να μην καίγονται τα πανιά από τον ήλιο, να μην βρέχονται τα πανιά, αλλά να τα βλέπει ο άλλος, να βλέπει την ιστιοφορία πώς είναι. Να μην μπαίνει αέρας γιατί άμα μπαίνει αέρας, θα φουσκώσουν τα πανιά, θα μπατάρει το καράβι. Όλα αυτά… αυτό, προσπαθείς να μην σου βρέχεται… γιατί ένα τέτοιο σκάφος που ήταν πρώτα στη θάλασσα, η θάλασσα το διατηρεί. Είναι αλμύρα, είναι αλάτι. Έχει άλλους οργανισμούς που το τσιμπάνε αλλά δεν έχει τόσο μεγάλη διάβρωση. Το αλάτι είναι διατήρηση. Τα γλυκά νερά όμως… εκεί είναι η αλλοίωση, το λιώνουν σιγά-σιγά, σιγά-σιγά. Και αν είναι 100 χρόνων… τώρα έχει κάποια καράβια, Εγώ δηλαδή δεν κάνω από την αρχή σκαριά, γιατί εντάξει, δεν είμαι και ναυπηγός, Απλώς κάνω κάποιες εργασίες. Τώρα έχω τρεις. Έχω τρία σκάφη, που έχουνε… το ένα είναι 102 χρόνων, είναι τύπου γάντζου. Αυτό είναι ένα νορβηγικό φορτηγό με ιστιοφορία. Είναι ένα άλλο το «Σοόμι»… αυτό λέγεται «Χέκλα». Ένα άλλο, το «Σοόμι» που... αυτά τα έχουν αγοράσει βέβαια, τα έχουν αγοράσει ευρωπαίοι… που και αυτό φοράει ιστιοφορία. Αυτό είναι κατασκευασμένο στη Μηλίνα, αυτό είναι γύρω στα 80-85 χρόνων, ο μάστορας έχει πεθάνει. Και σε αυτό κάνω κάποιες επισκευές. Δηλαδή, προσπαθώ αυτά, τις δύο αντίκες που είναι εδώ στην περιοχή, αν μου ζητήσουν εργασίες να τις… να τη διαμορφώσω.
Στάθη θα ήθελα να σε ρωτήσω, από κοινωνικής πλευράς, πώς είναι να μεγαλώνεις την οικογένειά σου ας πούμε τα παιδιά σου μέσα σε ένα καράβι το οποίο το έχεις κάνει σπίτι.
Ναι, λοιπόν αυτό τώρα. Είπαμε είναι ένας, ξεφεύγεις από τη λέξη που λέγεται σπίτι, δεν είναι οικιακή χρήση. Είναι χώρος δημιουργίας. Οπότε έχεις μία εικόνα σε έναν οργανισμό που είναι παραμυθένια. Γιατί όλοι οι χώροι, δεν έχεις γωνίες δεν έχεις… είσαι, είναι όλοι οι χώροι μπαίνοντας σε ένα σπίτι, γιατί είχαν έρθει και το δημοτικό τα παιδιά και από το Γυμνάσιο παιδιά να το δουν, είχαν έρθει και εκδρομή να καθίσουν μέσα να μπούνε: «Τι είναι αυτό», έτσι μία μικρή, ορολογιακή μετά πώς λέγονταν, ξέρω γω, τα σημεία και πώς θα μπορούσαν ξέρω γω. Χαίρονταν τα μικρά που χώνονταν από δω από κει, κάτω μέσα στους χώρους ξέρω γω. Είναι παραμυθένια η προσέγγιση ενός πιτσιρικά που θα μπει και θα το δει έστω και από κάτω, να δει το σκαρί του. Γιατί ένα καράβι είναι γλυπτική, δεν είναι, ξέρω γω ένα κουτί τετράγωνο. Έχει καμπύλες έτσι, Δηλαδή σε μαγεύει και μένεις με το στόμα ανοιχτό.
Η αλήθεια είναι ότι για αυτό σε ρώτησα περισσότερο γιατί και εγώ αν ήμουνα τώρα παιδί και έβλεπα κάτι τέτοιο, θα έλεγα: «Μαμά -ξέρω εγώ- μακάρι να ήταν το σπίτι μας και εμάς έτσι». Θα μου άρεσε πάρα πολύ.
Ναι, ναι… ή όπως λέμε τώρα να του φτιάξεις ένα δεντρόσπιτο σε ένα μικρό οργανισμό ας πούμε, εκεί πάνω θα κάθεται συνέχεια γιατί είναι και ο κορμός και όλα αυτά. Μετά, αυτό… η διαδικασία… μέναμε και στη Μηλίνα σαν σπίτι, είχαν και αυτή την εικόνα του σπιτιού, μέναμε και λίγο κάποια περίοδο στην Αθήνα, στο πατρικό της γυναίκας μου και από εκεί είχαν μία εικόνα σπιτιού. Αλλά πάντα είχανε… η αγαπημένη τους μεριά ήταν το καράβι. Δηλαδή εκεί ήταν που τους άρεσε ο χορός να καβατζωθούν, να παίξουν, να κάνουν… και ακόμα που έχουν μεγαλώσει έρχονται και οι φίλες τους να παίξουν στο καράβι. Δηλαδή…
Είναι απίστευτο έτσι, το βλέπω… θα το έβλεπα έτσι.
Και οι πιτσιρικάδες του χωριού και αυτοί Έρχονται για να παίξουν στο καράβι.
Η γυναίκα σου πώς το είδε, γιατί το καράβι το είχες πριν ας πούμε παντρευτείς όπως είπες. Πως είδε το γεγονός ότι θα είχατε τη ζωή σας κάποια στιγμή στο καράβι. Θα μένατε εδώ.
Δεν θα μπορούσε να το φανταστεί αλλά είχε και η γυναίκα μου μία εικόνα καλλιτεχνική στα μάτια της γιατί είναι και η δουλειά της έτσι, είναι καλλιτέχνης. Οπότε βλέποντας μία εικόνα τέτοια, ήταν θετική. Θετική… μετά αν δεις ένα καράβι στο βουνό… Τουτ-τουτ, τουτ-τουτ! το έχει φέρει! Παίζει και αυτό.
Είναι τρομερό. Θα ήθελα να σε ρωτήσω, οι γονείς σας;
Οι γονείς…
Οι γονείς σου ας πούμε...
Οι γονείς μία χαρά κι αυτοί, εντάξει… δεν είχαν αρνητικές διαθέσεις, ίσα-ίσα χαίρονταν να… γιατί και ο πατέρας μου ήταν ψαράς αρκετά χρόνια. Μετά κάναν ένα σουβλατζίδικο. Οπότε ήταν με τον τουρισμό, ασχολούνταν με τον τουρισμό και οικιακά, εποχιακά, μποστάνι, ελιές και τέτοια. Είχα όμως από πιτσιρικάς, επαφή με τη θάλασσα, γιατί με έπαιρνε ο πατέρας μου πηγαίναμε για ψάρεμα, με είχε ένα μικρό μποτάκι, έτσι τοπική εδώ… έβλεπα τους παππούδες, δεν είχαν και ιστιοπλοΐα, είχαν άγνοια αυτής της περιόδου της ιστιοφορίας και πιο πολύ κυκλοφορούσαν με τα κουπιά. Ούτε μοτέρ, ούτε και είχαν και την οικονομική άνεση να έχουν μέσα και μηχανές. Αλλά όλοι είχαν έτσι μία, λιγότερα δίχτυα… δηλαδή πήγαινε, έριχνε ένα δίχτυ, ήταν ίσα-ίσα για να βγάλει το φαγητό της οικογένειας και τέτοια. Δεν ήταν τόσο επαγγελματικά, η λέξη επαγγελματικά, επαγγελματίας ψαράς, κανονικά δεν υφίσταται γιατί, ποιος είναι αυτός… όλοι πρέπει να κυνηγήσουν από ένα ψαράκι να το φάνε. Άμα κυνηγήσει ο άλλος και πιάσε 200 τελάρα, τι να τα κάνει; Θα του πάνε χαμένα τα ψάρια, και τα ψάρια σκοτώνονται χωρίς λόγο και αυτός που να τα δώσει; Πουλάει το ψάρι, τι πουλάει; Δεν πουλάει. Δεν πουλιέται όπως αυτά που είναι τα αγαθά. Ο πλούτος μοιράζεται. Δεν πουλιέται.
Το έχεις δει; Τώρα θα σε πάω λίγο στο κομμάτι του πλούτου όπως ανέφερες. Το έχεις δει ποτέ, να το έκανες ας πούμε σαν έτσι…
Καφετέρια;
Σαν έκθεμα, σαν μουσειακό, να έρχεται ο κόσμος ας πούμε…
Μουσειακό, θα μπορούσε κάποια περίοδο να συμβεί και αυτό. Ναι γιατί και το μουσειακό, εντάξει μετά οι άλλες οι γενιές, αν δεν έχει άλλο καράβι, ένα τρεχαντήρι άλλο δεν υπάρχει, είναι αυτό μόνο, ε ναι. Δεν ανήκει μετά σε έναν, ανήκει σε όλους. Εφόσον όλοι πρέπει να το δουν το τρεχαντήρι. Τώρα αν θα αλλάξει πάλι κάποια και θα δοθούν κάποιες βοήθειες να φτιάξει και ο κόσμος και άλλα τρεχαντήρια… αλλά τώρα είμαστε όλοι ο τελευταίος μάστορας, καραβομαραγκός… ο Νίκος είναι ο Ρέππος, ενεργός, αλλά από τους παλιούς εδώ στο χωριό στη Μηλίνα ας πούμε, δεν έχει καραβομαραγκό. Έχει στο Τρίκερι, τον Στάθη τον Κουρή και μερικούς εκεί. Αλλά αυτοί δεν χτίζουν, μόνο επισκευές κάνουν. Δηλαδή και εγώ πήγα σε έναν… [00:50:00]το να επισκευάσεις δηλαδή ένα τούρκικο βαρκαλά, λέμε, καλύτερα να επισκευάσεις έναν ελληνικό βαρκαλά. Με την τεχνοτροπία του τότε. Τα μαδέρια να είναι μονοκόμματα να μην είναι tetrapack, 3-4 παρέα. Όλα αυτά… εγώ μέσα από το επάγγελμά μου τα ξεχωρίζω τώρα και λέω, αν είναι ξέρω γω… αναλαμβάνω μία επισκευή σε ένα τέτοιο καράβι, αν έρθει ο ιδιοκτήτης και μου το ζητήσει, ή βοήθεια σε μία αρματωσιά ιστιοφορίας ξέρω γω… Κι εγώ… έχουν βγάλει και μερικά βιβλία που δείχνει ακριβώς τον πλούτο που υπήρχε στην ελληνική ναυτιλία ας πούμε και με τις ορολογίες τους και με τα εργαλεία τους και με την τεχνοτροπία του τότε. Και το καρνάγιο τότε στο χωριό ήταν το στολίδι του χωριού. Δηλαδή το έφτιαχναν σε μέρος γιατί ήταν η βαριά βιομηχανία. Χωρίς καράβι δεν μπορούσα να πάνε πουθενά, δεν μπορούσαν να έχουν προϊόντα. Έκαναν το εμπόριο, μάζευαν προϊόντα από τον Παγασητικό, τα ανέβαζαν ή τα κατέβαζαν στην Κρήτη ή στα άλλα νησιά. Μετά το Αιγαίο ήταν το πιο ιδανικό μέρος για βολτούλες με καράβι, νησάκι - νησάκι - νησάκι - νησάκι.
Θέλω να μου περιγράψεις λίγο, πώς είναι το μέσα του καραβιού. Δηλαδή τώρα που μένετε; έχει δωμάτια είναι ενιαίο;
Όχι, όχι, δεν έχει δωμάτια. Είναι μία καμπίνα που έχει γίνει καινούργια που αυτή βοηθάει και να μην σαπίσει το καράβι, αυτή η πάνω του καμπίνα και κάτω είναι όλο ανοιχτό, που πριν ας πούμε ήταν το μηχανοστάσιο. Πού ήταν ξέρω γω, τα μπούνια του, πού ήταν όλα… η πλώρη του, και όλα αυτά υπάρχουνε με λίγο διαφορετική οργανωτικότητα ας πούμε.
Το χρησιμοποιείτε σαν οικογένεια το κάτω με την γάστρα ας πούμε,
Ναι, ναι, ναι.
Σαν αποθηκευτικό χώρο ή…
Όχι, το κάτω μέρος το αμπάρι. Το αμπάρι δεν δεν είναι αποχετευτικός χώρος γιατί πήγα όσο πιο κάτω γίνονταν για να πάρω ύψος. Έχει μέσα το κουφάρι, να είσαι δηλαδή όρθιος, για να μπορέσεις να μείνεις όρθιος, γιατί σε αυτά τα μικρά δεν μπορούσες να μείνεις. Έπρεπε να είναι η καμπίνα. Οπότε εγώ έπρεπε να το κάνω να μπορώ θα δουλεύω, να ‘μαι όρθιος μέσα και αυτό, εκεί έγινε η μετατροπή που ανέβηκε το deck αυτό 80 πόντους πάνω και κατέβηκα ίσα με την καρίνα, το πάτωμα.
Είναι σαν να λέμε δηλαδή, ουσιαστικά δύο ορόφων να το πω έτσι. Γιατί είναι από πάνω…
Πάνω η καμπίνα και κάτω το κουφάρι.
Κάτω το κουφάρι, ωραία. Μου ακούγεται πάρα πολύ ενδιαφέρον, θα ήθελες κάτι άλλο να μου πεις; Βασικά θα ήθελα να σε ρωτήσω κάτι τελευταίο. Σκέφτεσαι αν βρεις άλλο ένα τέτοιο;
Μα δεν έχει.
Αν βρεις λέμε,
Αν βρω… Αν βρω, βεβαίως με χαρά μου θα ήταν, κάπου να το σκεπάσεις σε όποιο χώρο να ήταν ή εκεί που βρέθηκε. Και να το παίρνει ο δήμος και ό,τι κάνει. Να το παίρνει ο δήμος… να μην το αφήνει να σαπίσει αλλά πρέπει πρώτα να σκεπαστεί! Δηλαδή αν δεν σκεπαστεί ένα τέτοιο καράβι αλλοιώνεται. Με αποτέλεσμα να μην το έχουν οι άλλες οι γενιές έστω και σαν οπτική μορφή, ας πούμε.
Το παρατσούκλι ουσιαστικά;
Το Νώε είναι επειδή το κόλλησα… καράβι στο βουνό.
Πώς το βλέπεις εσύ;
Πλάκα έχει, Εντάξει… Εντάξει. Έχει πλάκα, δεν θα συμβεί η καταστροφή δεν υπάρχει φόβος.
Αν συνέβαινε;
Αν συνέβαινε… Έτσι είναι όπως λένε οι άλλοι: «Αν είχε και η γιαγιά μου τέτοια θα ήταν διαφορετική». Αν συνέβαινε λόγω κλιματικής αλλαγής και τέτοια, ναι. Θα φιλοξενούσε ιδέες μέσα, όχι οργανισμούς, αν συνέβαινε. Θα ήταν πιο έτσι με είδες ανθρώπων και όχι οργανικά. Αν συνέβαινε δεν έχει essence. Με τα κλιματικά τώρα. Ναι, καλή ερώτηση. Η κλιματική ιστορία. Η κλιματική ιστορία τώρα είναι παιχνιδάκι. Ένα game που εμείς πρέπει να συμμετέχουμε ή να απέχουμε αν δεν μας αρέσει ανάλογα με την εικόνα που δεχόμαστε ο καθένας, παγκόσμια. Γιατί ένα καράβι είναι ο πλανήτης. Και αυτό καράβι είναι. Διαφορετικό αλλά καράβι. Ένα καράβι είναι ο πλανήτης και εμείς είμαστε πάνω. Κάθε, έχει πόσους καπεταναίους… χιλιάδες καπεταναίους. Αλλά αυτό δηλαδή σιγά σιγά συνειδησιακά πρέπει να το φανταστούμε, να το μασήσουμε και να δούμε ότι κάνοντας ξέρω εγώ κάτι, να μην ενοχλήσει τον γείτονα, του γειτονικού τον καπετάνιο. Έτσι θα υπήρχε μία αρμονία. Μετά το άλλο θα ήταν το ξεκαθάρισμα του πλούτου. Ο πλούτος, η λέξη πλούτος και με τη… κι όχι χαρτοπόλεμο και βία που λέει και ο Θανάσης. Γιατί ας πούμε χθες άκουγα ένα στίχο του Θανάση, και λέει έκανε από τον πόνο προίκα και τσιγκουνεύτηκε τη γλύκα. Δηλαδή βγάζει κάποιος από τον πόνο του αλλουνού να μαζέψει οικονομικό background, αυτό θέλει λίγο… εκεί μάλλον δεν θα συμμετέχουμε. Θα πρέπει να είναι η συμμετοχή και η αποχή, να είναι συνεχόμενη. Συμμετέχουμε, όπως λες όταν πιάσαμε εκεί τα παλιά, πόσο αφθονία υπήρχε στο ξύλο… γεμάτα, οι παραλίες. Τώρα δεν έχει, είναι μόνο σακούλες ή κάτι άλλο και κυπελάκια και μάσκες και αναπτήρες βρίσκεις τώρα στην παραλία… και σύριγγες από τα τεστ και τέτοια. Τα απόβλητα της τεχνολογίας γιατί ο άλλος θα την πετάξει τη μάσκα, η μάσκα κολυμπάει, θα πάει από δω, θα πάει από κει, θα ξεβραστεί έξω. Θα βρεις διάφορα χρώματα αλλά δεν μπορείς να φτιάξεις τίποτα.
Ισχύει.
Ναι, δεν μπορείς να της κάνεις κάτι. Ενώ πριν είχες βρει ένα καλάμι που το έκανες, το πήρες το καλάμι, ξέρω γω, το καβάλησες. Άντε γεια σου. Τώρα; Πάει αυτό. Το χάνεις. Οπότε σε αυτό το σημείο λέμε: «Ώπα, ώπα, ώπα! Ώπα μεγάλε, κάποιο λάθος κάνεις, πρέπει να το ξανακοιτάξεις». Γιατί θέλουμε και εμείς να ζήσουμε, θέλουν και οι άλλοι να ζήσουν και μετά και οι άλλοι. Και το καράβι το θέλουμε και καθαρό. Όλο το καράβι, όλον τον πλανήτη. Δηλαδή τώρα όλοι αυτοί που διαμόρφωσαν αυτή την αγορά, λες: «Ώπα ρε φίλε!» Να, π.χ. ας πούμε εγώ, για να δώσω τα λεφτά μου στο ενοίκιο έπρεπε να πάω μέσα στην τράπεζα, δηλαδή έκανα να κάψω βενζίνη, να πάω στην πόλη, για να κάνω αυτό που θα το έκανα τώρα σε σένα. «Έλα, τι σου χρωστάω;» «ένα πενηντάρικο». «Έλα πάρ’ το». Δεν μπορώ να σου το πω πάρ’ το. Πρέπει να κάνω όλη αυτή, να κάψω και βενζίνη, να χαλάσω και τα λάστιχα, να μπω, να φτάσω στην τράπεζα, να περιμένω απέξω… μία διαδικασία χρονοβόρα που εμείς χάνουμε το χρόνο μας… γιατί έχουμε κι άλλα πράγματα να κάνουμε, να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας, να κάνουμε… ας μείνει λίγο χρόνος να μπορέσουμε να ζούμε. Αυτό το χρόνο τώρα τον σπαταλάμε στο να περιμένεις σε ένα φανάρι π.χ., να περιμένεις σε μία ουρά στην τράπεζα, να περιμένεις σε μία ουρά στην Τelestet, και σε κάποια ουρά είσαι από πίσω κολλημένος και περιμένεις.
Νομίζω με κάλυψες και όχι μόνο από αυτά που μου είπες τώρα αλλά, από όλον τον τρόπο της ζωής σου. Είσαι υπέρμαχος της απλότητας και…
Της διαδικασίας γιατί ένα πράγμα που γινόταν έτσι όσο απλούστερα γινόταν, αυτό τώρα έχει δυσκολέψει και θέλει να γίνει με χίλιες δυο διαδικασίες, που αυτές έχουν και ενέργεια μέσα… και ποιος πληρώνει την ενέργεια; Και γιατί η ενέργεια που είναι μη ανανεώσιμη πρέπει να καταναλώνεται; Η άλλη μετά ξαφνικά θα γίνει, τι τρώμε. Γιατί ο επόμενος διχασμός θα είναι αν έχουμε φαΐ να φάμε, τι θα φάμε. Γιατί φαντάσου τώρα σε αυτό το καράβι που λέγεται πλανήτης, να καταναλώσουμε έστω και από ένα φρουτάκι ο καθένας παραπάνω, τόσοι που είμαστε. Θα θέλουμε ολόκληρη, λέμε από ένα [01:00:00]αχλάδι να φάμε. Εμείς έχουμε και τα μήλα, εμείς τρώμε ας πούμε ένα τελάρο μήλα, ο άλλος δεν τρώει κανένα όμως. Δεν τρώει ούτε ένα μήλο. Αλλά αν αυτό… ο πλούτος που είναι μήλο λέμε, το μήλο, είχαν όλοι από ένα μήλο, οι μηλιές θα έπρεπε να έχει ακόμη 400 στρέμματα μήλα, στις μηλιές. Για να φτάσει να φάνε όλοι από ένα μήλο. Δηλαδή οπότε, μία μικρή κλίμακα, το βλέπεις στην οικιακή σου χρήση, στην καθημερινότητα, στην οικογένειά σου μέσα. Δηλαδή ένα προϊόν που κάνεις λίγο παραπάνω σπατάλη, θα στερηθεί κάποιος άλλος αυτό το είδος.
Κατάλαβα.
Κατάλαβες. Οπότε είναι μία λεπτή περίοδος, πολύ λεπτή που αν δεν διατηρηθεί, μπορεί κλιματικά να μην είναι και καλά τα πράγματα.
Στάθη με καλύψεις.
Σε απογοήτευσα.
Καθόλου! καθόλου.
Γιατί λιγάκι όταν σου σκοτεινιάζουν το μέλλον...
Όχι εντάξει είναι το μέλλον… είναι… και εγώ θεωρώ ότι πρέπει να υπάρχει ας πούμε…
Ναι αλλά το σκουραίνουν λιγάκι οπότε μετά, «Ώπα», λες ρε φίλε, «Τώρα για ποιο λόγο το δικό μου;»
Εντάξει σημασία έχει ότι, κάθε άνθρωπος, αν θες τη γνώμη μου…
Έτσι μπράβο, θα έχει τώρα και κάθε άνθρωπος την ευθύνη του για αυτό που κάνει, για αυτό που δεν κάνει και μετά νομίζω ότι θα βρεθεί η ισορροπία γιατί έρχεται μόνη της η ισορροπία. Δηλαδή αν βρεθούμε στη θέση μας και δεν φύγουμε από τον κρίκο που ήμασταν βιδωμένοι. Η φύση μας χρησιμοποιεί, όπως χρησιμοποιεί και όλους τους άλλους οργανισμούς. Αλλά τώρα εμείς δεν θέλουμε να μας χρησιμοποιεί, θέλουμε να τη χρησιμοποιούμε. Που αυτό δεν γίνεται φαντάζομαι. Δεν γίνεται… είναι κάτι.
Στάθη έχεις κάτι άλλο να μου πεις γενικά, για το καράβι, για το επάγγελμά σου;
Καράβα. Καράβι – επάγγελμα, αυτά είναι. Σπίτι και δουλειά, δουλειά και σπίτι. Μακάρι να σώζονταν όσα πιο πολλά καράβια μπορούν να σωθούν, είναι η ευχή για τον καινούργιο χρόνο και μακάρι να βρίσκονται συνεχόμενα. Έτσι χωρίς να έχεις υπόβαθρο της ύλης και ανάγκη να αγκαλιάσεις την ύλη, να βρίσκονται όλοι και να βάζουν όλοι από ένα ξυλάκι σε ένα μεγάλο αντικείμενο που λέγεται παραλία, και όχι κάτι άλλο ας πούμε. Έτσι αυτοί που θα ερχόντουσαν να δούνε τον πολιτισμό μας, οι τουρίστες, θα έβλεπαν αυτό, θα συμμετείχαν, και αυτοί θα έβαζαν ένα ξυλάκι εκεί στο χώρο που μαζεύονται και έτσι αυτή η συμμετοχή τους, στόμα με το στόμα θα μεγάλωνε και θα φτάναμε σε ένα άλλο επίπεδο. Πολιτιστικό, πολιτισμικό, ό,τι και να ήταν.
Στάθη σε ευχαριστώ πάρα πολύ.
Να είσαι καλά. Και εγώ σε ευχαριστώ.
Φωτογραφίες

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Στο ...
Το σαλόνι του καραβιού - σπιτιού.

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Τοί ...
Το εξωτερικό κοίλωμα της 'κιβωτού" χρησιμο ...

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Τοί ...
Το εξωτερικό κοίλωμα της 'κιβωτού" χρησιμο ...

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Στο ...
Η πλώρη του καραβιού από το εσωτερικό.

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Στο ...
Τα υπνοδωμάτια της Κιβωτού.

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Στο ...
Η πρύμνη του πλοίου έχει μετατραπεί σε "δω ...

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Η Κ ...
Το μπροστινό μέρος της Κιβωτού που ο Στάθη ...

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Η Κ ...
Το μπροστινό μέρος της Κιβωτού που ο Στάθη ...

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Η Κ ...
Η μία πλευρά της Κιβωτού

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Η Κ ...
Πηγαίνοντας προς το σπίτι του Στάθη.

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Η Κ ...
Το πίσω μέρος της κιβωτού.

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Στο ...
Το σαλόνι του καραβιού - σπιτιού του Στάθη.

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Στο ...
Η κουζίνα της Κιβωτού.

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Στο ...
Η πρύμνη του πλοίου έχει μετατραπεί σε "δω ...

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Στο ...
Η είσοδος της Κιβωτού από το εσωτερικό.

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Ο Ν ...
Ο Στάθης, επονομαζόμενος και ως "Νώε" με ά ...

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Ο Ν ...
Ο Στάθης, επονομαζόμενος και ως "Νώε" με ά ...

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Μαχ ...
Ο Στάθης μου δώρισε 4 ξύλινα μαχαίρια επάλ ...

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Η ζ ...
Το κολλάζ φωτογραφιών και πορτρέτων ζωγραφ ...

Ευστάθιος Σαλαμούρας-Η ζ ...
Το κολάζ φωτογραφιών και πορτρέτων ζωγραφι ...
Περίληψη
Ο Στάθης Σαλαμούρας μετά από 13 χρόνια ως μαθητευόμενος ξυλουργός, δημιούργησε το δικό του εργαστήριο στη Μηλίνα Πηλίου. Το 2005 περιέσωσε ένα τρεχαντήρι του 1950 με σκοπό να το μετατρέψει σε χώρο δημιουργίας για τον ίδιο και την οικογένεια του. Η "Κιβωτός", μέσα στα επόμενα χρόνια έγινε το σπίτι του και ο ίδιος, λόγω της διαμονής του μέσα σε αυτή, έλαβε το προσωνύμιο "Νώε"
Αφηγητές/τριες
Ευστάθιος Σαλαμούρας
Ερευνητές/τριες
Ιωάννης Γκουμάκης
Θέματα
Ημερομηνία Συνέντευξης
28/12/2021
Διάρκεια
63'
Περίληψη
Ο Στάθης Σαλαμούρας μετά από 13 χρόνια ως μαθητευόμενος ξυλουργός, δημιούργησε το δικό του εργαστήριο στη Μηλίνα Πηλίου. Το 2005 περιέσωσε ένα τρεχαντήρι του 1950 με σκοπό να το μετατρέψει σε χώρο δημιουργίας για τον ίδιο και την οικογένεια του. Η "Κιβωτός", μέσα στα επόμενα χρόνια έγινε το σπίτι του και ο ίδιος, λόγω της διαμονής του μέσα σε αυτή, έλαβε το προσωνύμιο "Νώε"
Αφηγητές/τριες
Ευστάθιος Σαλαμούρας
Ερευνητές/τριες
Ιωάννης Γκουμάκης
Θέματα
Ημερομηνία Συνέντευξης
28/12/2021
Διάρκεια
63'