[00:00:00]Καλημέρα. Θα μας πείτε το όνομα σας;

Ναι, Κωνσταντίνος Ξηροχειμώνας του Δημητρίου και της Αγγελικής.

Είναι Σάββατο 20 Φεβρουαρίου. Είμαι με τον Κώστα Ξηροχειμώνα, εγώ ονομάζομαι Ρηγίνα Μπουνταλά, είμαι ερευνήτρια στο Istorima βρισκόμαστε στην Σκόπελο και ξεκινάμε.

Ναι.

Κύριε Κώστα είμαι εδώ για να ακούσω την ιστορία σας.

Ναι. Από που θα αρχίσουμε τώρα;

Που γεννηθήκατε, που μεγαλώσατε.

Ναι γεννήθηκα εδώ στη Σκόπελο το 1921. Λοιπόν πέρασα πολλές επιδημίες ήταν τότε ο δάγκειος πεθαίνανε ο κόσμος πάρα πολύς κόσμος όπως είναι αυτές οι επιδημίες τώρα. Μετά λοιπόν σταμάτησε ο δάγκειος ήρθε μία αφρικανική γρίπη και πεθαίνανε τα παιδάκια.

Ναι και επειδή τότε η Σκόπελος είχε κάθε οικογένεια είχε πάνω από 4-5 παιδιά 8-9 και ήταν τότε αν πεθαίνανε 2 παιδιά και 3 δεν τους ένοιαζε τόσο πολύ. Πέρασε και αυτό, λοιπόν αυτό το ’31, ναι σταμάτησε αυτή η γρίπη, μετά είχε πείνα πολλή εκείνη η εποχή, δεν είχαμε ψωμί, δεν είχαμε λεφτά, δεν είχαμε παπούτσια και ρούχα. Αγαθά πολλά είχαμε σταφύλια, αχλάδια, σύκα, βερίκοκα, κεράσια, τέτοια πολλά. Μετά λοιπόν το ’33-’34 ήρθε άλλος ιός τότε ήταν αυτή η φυματίωση, έφαγε πολύ κόσμο η φυματίωση εδώ. Τα γράφει αυτά;

Ναι ναι.

Ναι. Λοιπόν και βρήκε λοιπόν ο… τότε ο Φλέμινγκ αυτός που είχε βρει την πενικιλίνη θεράπευσε τον κόσμο αυτό. Εδώ φύγανε πολλά σπίτια μαζεμένα από την φυματίωση.

Μετά από την φυματίωση μπήκε ο πόλεμος της Αλβανίας, επιστρατευτήκαμε εμείς όλα τα παιδιά τότε της Σκοπέλου, επιστρατευτήκαμε φαλαγγίτες. Ο Μεταξάς εκείνη την φορά και είχανε υπήρχε μία φιλαρμονική εδώ Σκόπελο με 30 όργανα είχε μείνει εδώ, ένας την είχε φέρει. Μετά από το… ο Μεταξάς είπε το «Όχι» στην Αλβανία, ναι είπε το Όχι στην Αλβανία και το… 28 Οκτωβρίου τότε άρχισε ο πόλεμος ο Αλβανικός και ήρθαν οι Αλβανοί εδώ πατήσανε οι Αλβανοί, δεν μας πειράζανε τόσο πολύ οι Αλβανοί κοιτάζανε το αυτό τους. Μετά λοιπόν έγινε ανακωχή επάνω. Μετά λοιπόν ήρθανε, αφού ήτανε, είχανε αυτοί ήτανε και οι 2 ήτανε η Αλβανία, η Γερμανία ήταν σύμμαχοι, αφού τους πήραμε καπάκι τους Αλβανούς, ναι τους Ιταλούς που ήταν εδώ πάνω στην Αλβανία, ναι και ήρθαν και μας έπιασαν ύστερα αυτοί οι Γερμανοί. Οι Γερμανοί λοιπόν όταν ήρθαν εδώ όλοι οι φαντάροι από την Αλβανία έρχονταν πίσω ναι με χωρίς όπλο με τα ρούχα που είχανε τότε στρατιωτικά. Σταμάτησαν λίγο οι Γερμανοί σε κάτι έργα που είχε ο Μεταξάς αλλά τα πήρανε τα πέρασαν αυτά δεν χαμπάριαζαν οι Γερμανοί. Μόλις φτάσανε οι Γερμανοί εδώ, ναι λίγοι να πούμε ήρθανε μετά ήρθανε υδροπλάνα εδώ στην άμμο εκεί πέρα και άνοιγαν τις πόρτες και βγαίνανε ο στρατός, ήρθανε πολύ στρατός εδώ. Μετά φύγανε και μείνανε πιο λίγοι εδώ, μείνανε καμιά 30αριά 40 Γερμανοί. Μείνανε εδώ, το βράδυ δεν υπήρχε φως απαγορευόταν από τις 5:00 η ώρα το πρωί και το βράδυ απαγορευόταν να βγεις έξω. Ναι λοιπόν τα φώτα απαγορεύτηκαν, όλοι στα σκοτάδια μέσα αλλά δεν μας πείραξαν οι Γερμανοί. Ναι γιατί ήμασταν ήσυχοι ακούσαμε ότι μας έλεγε ένας εδώ. Ένας λοιπόν ένας Σκοπελίτης ήτανε, λεγότανε Επιφανείου, αυτός είχε ήτανε στη Γερμανία πολλά χρόνια και τα γερμανικά τα είχε τα ήξερε πολύ καλά, και τον βάλανε διερμηνέα ύστερα να τον ρωτάνε για την Σκόπελο: «Τι είναι αυτό και εκείνο». Ναι και έλεγε λοιπόν: «Να προσέξετε καλά μην πειράξετε κανένα Γερμανό θα σκοτώσουν πολύ κόσμο.» και έτσι δεν πειράξαμε Γερμανό. Εδώ είχε αντάρτες, είχε και αντάρτες εδώ είχε και Γερμανοί. Είχανε νοικιάσει ένα σπίτι οι Γερμανοί εδώ και εκεί έμενε αυτός ο Φον Κώστας και βοηθούσε και τους αντάρτες τότε ναι και ήταν και οι Γερμανοί εδώ. [00:05:00] Ήταν λοιπόν κάτι αντάρτες πήραν ένα καΐκι και είχε σιτάρια στον Αγνώντα, πήγανε και το πήρανε και το είχανε πάει σε ένα μέρος στο βουνό εκεί στους Κοκκινόες, τα πήρανε χαμπάρι οι Γερμανοί και τα πήρανε όλα αυτά τα στάρια, φασόλια, ρεβίθια, τα πήγαν τα πήραν επάνω και τα δίνανε στον κόσμο ύστερα αυτός ο Φον Κώστας. Λοιπόν όταν ήρθανε λοιπόν οι Γερμανοί ήρθανε με τα αυτά με τα υδροπλάνα εδώ ήρθανε στην άμμο πέρα και ανοίξανε τις πόρτες και βγήκανε πολλοί Γερμανοί και μείνανε 40 κομμάτια εδώ, 40 Γερμανοί εδώ. Και είχανε νοικιάσει όχι είχανε… πώς να σου πω το σχολείο το πάνω το είχανε επιστρατεύσει μένανε εκεί στο σχολείο επάνω. Και αφήνανε όμως και είχανε τα αλώνια αλωνίζανε τότε οι άνθρωποι που είχανε σπίτι τα στάρια αλωνίζανε και δεν τους πειράζανε καθόλου. Εγώ είχα ένα αδερφάκι και ήταν εκεί και έδινε το είχαμε σαν νοικιασμένο και έπαιρνε ο ένας ο νοικοκύρης το μισό και το μισό εμείς το σιτάρι τότε τα πιθάρια είχαν στάρια. Ύστερα αφού έφτασε λοιπόν οι Γερμανοί φτάσανε σε σημείο τότες και πέρασε το 1940 ήτανε ’40 ’41 ’42 μείνανε οι Γερμανοί εδώ. Και το βράδυ λοιπόν που φύγαμε από τους αυτούς το βράδυ που κηρύχθηκε ο πόλεμος φύγανε ήρθε ένα βαπόρι από κάτω, απαγορεύτηκαν σάλπιγγες και τέτοια, οι καμπάνες χτυπούσαν ναι «Πόλεμος πόλεμος πόλεμος» και φεύγανε όλα τα ζώα από την Γλώσσα και από την Σκόπελο τα έφερναν κάτω. Τα πήγανε να τα πάνε στην Αλβανία τότε. Λοιπόν και ήρθε ένα βαπόρι την νύχτα τα μεσάνυχτα - ούτε φως ούτε τίποτα - τα πήραν, λοιπόν, αυτά με ένα βαπόρι μεγάλο, τα πήγαν στον Βόλο, και από τον Βόλο τα πήγαν στην Αλβανία, για να μεταφέρουν τα πράγματα γιατί δεν υπήρχε αυτοκίνητο τότε. Και είχε χιόνια πολλά η Αλβανία επάνω. Τότε λοιπόν όταν ήρθαν οι Γερμανοί εδώ ένα αεροπλάνο έριξε 2 βόμβες από εκεί από το Στάφυλο. Εμείς σκάβαμε εμείς εκεί προς τα πέρα ακούσαμε «Κρακ κρακ.» και βούιξε ο τόπος εκεί στο Στάφυλο μέσα στη θάλασσα. Και άλλο ένα πάλι αεροπλάνο πέρασε από εδώ και έριξε άλλες 2 βόμβες εδώ πάνω στο… προς το Γλυστέρι. Ναι εκεί και φοβήθηκε ο κόσμος και πήγανε στα καλύβια όλοι φύγανε τότε από εκεί. Αλλά μετά ήρθαν εδώ και τι να πω τώρα. Τι άλλο να πω τώρα δηλαδή;

Πώς οι Σκοπελίτες υποδέχτηκαν τους Γερμανούς; Πώς θυμάστε οι Σκοπελίτες να υποδέχονται τους Γερμανούς τότε όταν ήρθαν;

Όταν ήρθανε;

Ναι.

Μπορούσαν να κάνουν και τίποτα; Αφού περνούσαν από εδώ ο Γερμανός και στεκόμασταν σούζα πού να μιλήσεις. Φόβος και τρόμος οι Γερμανοί. Οι Αλβανοί πίνανε κρασιά μαζί με τον κόσμο εδώ και κάνανε και παρέες, απαγορευόταν και την νύχτα. Εμάς μας κλείσανε οι Ιταλοί πίνανε σε ένα σπίτι και μας κυνηγήσανε και φτάσανε πάνω μέχρι το σπίτι και ο πατέρας μου με είχε κλείσει έξω τότε. Λοιπόν νέο παιδί τότε ναι και αρχίσανε «Μπαμ μπαμ μπαμ.» ρίξανε στον αγέρα. Και η μάνα μου λοιπόν είχε λιποθυμήσει μέσα λέει: «Πάει τον σκοτώσανε» αλλά εγώ πήγα σε μια αυλή μπήκα μέσα και γλίτωσα. Τώρα λοιπόν τι να πούμε τώρα. Τώρα είπες για παραγωγές τώρα.

Να σας πω θέλω να σας ρωτήσω και κάτι άλλο για τον πόλεμο. Πώς εσείς νιώθατε τότε; Πώς σας… πως το βιώνατε όλο αυτό;

Δεν το κατάλαβα.

Πώς τα βιώνατε τότε όλα αυτά που βλέπατε στον πόλεμο στην Σκόπελο;

Ήμουν τότε μεγάλος εγώ στον πόλεμο ήμουν 18-20 χρονών. Τα ήξερα πολλά ήμασταν ντυμένοι με πράσινα ρούχα με δίκοκκο τότε μας είχε βάλει ο Μεταξάς τότε ναι φαλαγγίτες λεγόμασταν, αλλά τότε είπε το «Όχι» τον Οκτώβριο μήνα είπε το «Όχι» και μετά ήρθαν οι Ιταλοί εδώ. Αφού ήρθαν οι Ιταλοί και μετά οι Γερμανοί ναι. Οι Ιταλοί δεν μας πειράζανε είχανε νοικιάσει ένα σπίτι, φενάτσα το λέγανε αυτό ναι. Σπίτι δικό μας και από τις 17:00 η ώρα απαγορευόταν και εκείνοι και καλοκαίρι και χειμώνας και ό,τι και να ήτανε. Απαγορευόταν και το βράδυ και το πρωί. Είχαν πάρει τα σύρματα όλα από τον κόσμο από τα κτήματα και τα κάνανε φράχτες κάτω στην παραλία να μην περνάει άνθρωπος από εκεί. Την ημέρα ανοίγανε μία πόρτα την νύχτα βάζανε τα αυτά. Ο κόσμος που είχε λαδιά πολύ τότε το ’40 ’41 ’42. Πηγαίνανε και δουλεύανε τα εργοστάσια παίρνανε πώς να σου πω είχανε πει να πάνε. Εγώ ήμουνα σε ένα εργοστάσιο στο Ντίνα εδώ στο πέρα εκεί που είναι τα εργοστάσια και δούλευα και δίναμε από εκείνο [00:10:00]το εργοστάσιο οι Ιταλοί παίρνανε φως. Είχε μια γεννήτρια μεγάλη αυτό το εργοστάσιο, το Ντίνα και έδινε ένα αυτό στους Ιταλούς ένα καλώδιο και είχανε φως εδώ στην παραλία. Και τότε με έστελνε λοιπόν να πάω να πάρω νερό εκεί από το λιμάνι εκεί στον Πλάτανο που είναι τα σουβλάκια, ναι πήρα την λαΐνα και με είδε ένας αυτός ένας Αλβανός, όχι Αλβανός τέτοιος ναι Ιταλός και ήρθε και με πήρε μέσα στην φενάτσα. Μόλις με είδαν οι άλλοι οι Ιταλοί που είχα ποδιά και καπέλο και μια λαΐνα στο αυτό με πήραν λοιπόν και με πήγαν μέχρι το εργοστάσιο εκεί πάνω στο τραπέζι γιατί δεν είχανε νερό, δηλαδή λίγα ήτανε ένα στον Πλάτανο, ένα στην Παραλία ένα… τότε δεν είχε νερά πολλά όπως έχουμε τώρα. Λοιπόν τώρα να πεις για τις παραγωγές αν είχαμε.

Εκείνο το διάστημα κάνατε τις παραγωγές σας κανονικά που ήταν εδώ… που ήταν ο πόλεμος;

Ναι τα μαζεύαμε, μας αφήνανε και τα δαμάσκηνα και τη λαδιά. Δούλευαν τα εργοστάσια που ήταν οι Γερμανοί δουλεύανε μέρα-νύχτα δουλεύανε είχανε πάρει άδεια. Ήταν αυτός ο Φον Κώστας που τον λέγανε ο Επιφανείου τα είχε κανονίσει με τους αυτός ήτανε στη Γερμανία ήταν 20 χρόνια και τα γερμανικά τα έκανε και όταν ήρθανε εδώ πήγε να πιάσει και αυτός και μιλούσε αυτά και τους βοηθούσε τους Γερμανούς και βοηθούσε και την Σκόπελο και έλεγε λοιπόν: «Προσέξτε καλά, προσέξτε καλά μην κάνετε τίποτα θα σας κάψουν θα σας σκοτώσουν.» και έτσι ο κόσμος στάθηκε βοήθησε και άλλοι και τους είχαν πιάσει επάνω στο σχολείο 3-4 παιδιά να πει ότι είναι καλά παιδιά αυτά γιατί κυνηγούσαν τους αριστερούς οι Γερμανοί, οι Ιταλοί δεν πειράξανε τόσο πολύ πράγμα. Τίποτα οι Ιταλοί άμα σε βλέπανε σε παίρνανε και σκούπιζες τον δρόμο εκεί ναι. Και οι Γερμανοί όμως δεν μπορούσες να κάνεις τίποτα εδώ, σκοτάδι το βράδυ. Δεν υπήρχε τίποτα έξω ούτε γατί που λέει ο λόγος. Ναι και μας αφήνανε και δουλεύαμε. Και εγώ εμείς βγάλαμε μία άδεια κάναμε ένα καμίνι ασβέστη με κάτι φίλοι μου ναι και πήραμε μια άδεια μήπως έρθουν και μας οι Γερμανοί και είδαν την κάπνα που έβγαινε γιατί πηγαίνανε και έξω και κάνανε και βόλτες και έτσι μας άφησε να βγάλουμε τον ασβέστη να πάρει ο κόσμος, να για τα σπίτια, ναι. Τότε είχε πολλή λαδιά, που λες, πολλή λαδιά. Και λάδι πολύ και δαμάσκηνα πολλά ναι, είχε λαδιά δουλεύανε ο συνεταιρισμός ο Γιωργάρας και ο Κοσμάς και ο Ντίνας, 4 εργοστάσια δουλεύανε. Είχαν βγάλει λάδι εκείνη την εποχή πόσο κανένα 1.000.000 οκάδες τότε η Σκόπελος και μαύρες πολλές, είχε λεφτά πολλά και το λάδι και οι ελιές. Είχε πολλές παραγωγές εμείς. Τότε λοιπόν οι Γερμανοί δεν αφήνανε ήταν στο πάνω το σχολείο και είχανε περιπολία πάνω, ο ένας είχα ένα αδερφό εγώ και ήταν ανάπηρος. Ο αδερφός μου από πολιομυελίτιδα. Και ήτανε κανόνιζε το αλώνι ποιοι θα αλωνίσουν και θα έπαιρνε το αυτό. Του έδωσε κάτι κεράσια σε ένα Γερμανό και του είπε να του δώσει αυτά τσιγάρα. Και αφού του είπε: «Καπούτ κάψω Σκόπελο βάλω φωτιά.» πήγε ένας Γερμανός καθεαυτού και τον πρόδωσε και αυτός ο Γερμανός που είπε: «Καπούτ» ήταν Ελληνορουμάνος. Ήρθαν λοιπόν επάνω όλοι ο διερμηνέας και είπαν άλλη φορά μην δίνετε στους στρατιώτες και φέρανε τα τσιγάρα του αδερφού μου. Γνώρισα εγώ έναν τότε ο Φον Κώστας αυτός ο Επιφανείου είχε ακρίδα και επειδή ήταν σαν αφεντικό μέσα στη Σκόπελο τώρα αυτός ο αρχηγός πήγα ανέλαβα εγώ να αυτό και ραντίζαμε για την ακρίδα γιατί τρώγανε όλα τα αμπέλια προς τα πέρα τα δέντρα τα τρώγανε τα χαμηλά. Και είχα ένα φάρμακο, και είχα πάθει λοιπόν από το φάρμακο είχα πληγές τα ποδάρια μου και έπεσαν και τα νύχια μου. Και ήταν λοιπόν στο [Δ.Α] ήταν ένας γιατρός ο οποίος ήταν τον λέγανε Μαργαρίτη. Δροσούλης Μαργαρίτης, δεν ξέρω αν τον έχεις ακουστά, και είχε ένας όταν σπούδαζε στη Γερμανία αυτός, ναι γνώρισε ένα ο διερμηνέας που ήρθε εδώ Fritz τον λέγανε. Σπούδασαν μαζί στην Γερμανία στο πανεπιστήμιο και όταν ήρθε σαν διερμηνέας ο Fritz αυτός πήγε στο αυτό και κάτι έδινε και από το, βοήθησε και αυτός για την Σκόπελο. Εγώ πήγα εκεί πάνω στο με λοιπόν αυτός ο Fritz, μου έδωσε λοιπόν ένα χαρτί, και [00:15:00]πήγα επάνω στο σχολείο, και μόλις είδαν το χαρτί αυτοί οι Γερμανοί που ήταν κάτι κολώνα τους επάνω στο σχολείο και ήταν και ένας με το αυτόματο. Λοιπόν και με πήγε, πήγα μέσα και μου έδωσε μια αλοιφή και μια σκόνη μου τα έδωσε αυτός ο Fritz και πήγα εκεί πάνω. Μετά άλλη μια μέρα με είδε αυτός ο Fritz και πήγα να σφαχτώ εγώ επάνω. Και δεν με αφήσανε να φύγω έτσι μου δώσανε μια φέτα ψωμί μαύρο με μαρμελάδα και βούτυρο από πάνω. Μετά ήρθε η ώρα φύγανε.

Υπήρχαν Εβραίοι στη Σκόπελο;

Εβραίοι; Υπήρχε ένα αντρόγυνο υπήρχε Εβραίοι ήταν εδώ, τους γνώριζε ο Δημητριάδης αυτός ο Γιάννος ναι αυτοί ήταν από την αυτή Ελβετία, μου έδωσε και ένα ρολόι αυτή εμένα ήτανε είχανε εργοστάσιο σε ρολόγια και ήταν εδώ Σακί λεγόταν Ντελή Σακί, ναι και είχε ένα κοριτσάκι αυτή αλλά την πήρανε όμως ο Δημητριάδης που τότες την είχε φιλενάδα ξέρω την γνώριζε και την πήγαν σε ένα καλύβι στον Πευκιά εκεί κρύφτηκε. Είχε μια σπηλίτσα και να μην είναι στο καλύβι την πήγαινε λοιπόν την νύχτα και μένανε στο καλύβι και την ημέρα πήγαινε στο μέρος μια σπηλίτσα εκεί. Και έτσι έζησε και πήγε στην Αμερική αυτή. Όσοι ήταν τους πήρε στην Αμερική οι Αμερικάνοι όλους τους Εβραίοι όσους μείνανε. Ναι άλλος ένας ήταν ένας άλλος πάλι εδώ είχε 2 κορίτσια ένας αυτό ήταν με τον Αγγελέτο επάνω. Είχε ένα μαγαζί ένας Αγγελέτος εκεί στο Χριστό και εκεί ήταν αυτός ναι και είχε 2 κορίτσια, τα οποία λοιπόν αυτός Μόρδος τον λέγανε Μόρδο αυτόν και έπαιρνε το δαμάσκηνο το ξινό και το κάνανε στη Θεσσαλονίκη, τότε ήταν πολλοί αυτοί Εβραίοι στη Θεσσαλονίκη και έπαιρνε το δαμάσκηνο και το πληρώνανε καλά. Και τότε λοιπόν που ήρθαν οι Γερμανοί τα κορίτσια πήγαν λοιπόν ένα κορίτσι πήγε με τους αντάρτες και γλίτωσε, το άλλο το σφάξανε. Ναι και τον πιάσανε αυτόν τον σφάξανε και τους πήγαν που τους πήγαν πάνω στο κρεματόριο πάνω που τους πήγαν. Λοιπόν θέλω να σου πω ότι αυτοί οι Σακί ήταν και αυτός ένα κορίτσι τότε από αυτόν τον Μόρδο, ναι. Οι Γερμανοί δεν μας πειράξανε, ναι ούτε οι Ιταλοί γιατί κρατήσαμε θέση εμείς. Μας αφήνανε και πηγαίναμε στις παραγωγές, στις ελιές, στα εργοστάσια, στα δαμάσκηνα, στα αμπέλια, σκάβαμε ναι. Όταν ήρθαν εδώ έριξαν 2 για εκφοβισμό ήρθανε 2 ρίξανε στο Στάφυλο είπαμε 2 μπόμπες και 2 μπόμπες εδώ στο αυτό και τότε ο κόσμος έφυγε από την Σκόπελο και πήγε στα καλύβια επάνω και φύγαμε και εμείς και πήγαμε στα καλύβια πάνω στα Ανανιά εκεί πάνω. Και τι να σου πω τώρα φρούτα είχαμε πολλά, φρούτα πάρα πολλά. Φρούτα είχαμε σταφύλια, είχαμε σύκα, αχλάδια, κεράσια. Δεν είχαμε ρούχα, ψωμί αυτό, παπούτσια και λεφτά. Περάσανε πολλές εποχές τέτοιες η μάνα μου είχε ένα πατέρα και πέθανε το ’17 τότε που ήταν η ισπανική γρίπη 45.000.000 πεθάνανε τότε. Τότε εμείς γλιτώσαμε, τότε γλιτώσαμε που έπεσε μια γρίπη αφρικανική γρίπη ναι και ήρθαν ένα αυτό ένα συνεργείο και κάνανε εμβόλια και όσοι κάνανε εμβόλια πεθάνανε τα παιδάκια. Κάθε σπίτι είχε πάνω από 5 παιδιά από 5 4-5-6-7-8-9 πιο λίγα δεν υπήρχαν. Και έτσι πεθάνανε 200 παιδιά από εδώ τότε από το εμβόλιο αυτό. Ήταν άχρηστο δεν ήταν καλό. Τι άλλο να σου πω τώρα;

Πότε ήταν αυτό που λέτε με τα εμβόλια;

Αυτό ήταν το ’28-’29 το ’29. Ήμασταν εμείς να σας πω ένα πράγμα εμάς μας είχε η μάνα μας κάτω δεν μας άφησε να κάνουμε εμβόλιο. Είχε λοιπόν ένα φυτό που λέγεται σινάπι. Το ξέρεις το σινάπι αυτό που καίει καταπλάσματα. Μας είχε και μας έλεγε 2 κορίτσια 2 παλικάρια πριν το ’30 ήμασταν. Λοιπόν 2 αδερφές μου και ο Γιάννης ο αδερφός μου και εγώ. Ζούμε τώρα 2 εγώ και η αδερφή μου τώρα πριν το ’30 γιατί έκανε και άλλα παιδιά ύστερα ο πατέρας μου έκανε τον Ηλία, ναι και την Κατίνα, ζει η Κατίνα ο Ηλίας πέθανε. Ναι λοιπόν οι άλλοι πεθάνανε εγώ και 2 αδερφές έχω, μία πριν το ’30 και μια τώρα που είναι μετά το ’36. Μετά άρχισε ο κόσμος το ’33 και ύστερα άρχισε και ανοίξανε κάτι δουλίτσες και δουλεύανε ο κόσμος. Και ήταν ακριβό το ψωμί τότε, το ψωμί είχε 12,5 δραχμές το αλεύρι ναι, το λάδι είχε 30 [00:20:00]δραχμές είχε 30. Δουλεύανε ο κόσμος για την ημέρα να πάρει την ημέρα 3 οκάδες ψωμί, 3 οκάδες αλεύρι. Τι να πω τώρα εγώ. Ήταν επιδημίες τότε περνούσαν πεθαίνανε ο κόσμος πολλές πολύ. Τώρα να σου πω για τις παραγωγές;

Ναι. Άμα μου πείτε τότε που ήταν η κατοχή-

Όχι πριν από την κατοχή είχαμε πολλές παραγωγές εμείς.

Ναι.

Είχαμε πολλά σταφύλια.

Ναι.

Πολλά. Είχαμε κεράσια πολλά, είχαμε αχλάδες πολλές, είχαμε την μποσδογάνα και το άλλο την δροσάτη την αχλάδα. Αυτά πουλούσαμε εδώ κάτω εμείς ερχόταν τα καΐκια και παίρνανε τα αυτά. Τότε η Σκόπελος είχε κρασιά πολλά και δίναμε στη Γαλλία σε μια πολιτεία που λέγεται Αζέν εκεί ήτανε. Από εκεί βγήκε και το δαμάσκηνο που ψήναμε. Ένας γιατρός από την Λιβαδειά δούλευε εκεί στη Γαλλία σε μια πολιτεία που λέγεται Αζέν και πήραμε και το λέμε Αζάν γιατί το φέρανε από εκεί από την Γαλλία. Και φτιάξαμε λοιπόν και έπιασε πολύ το κορόμηλο αυτό γιατί η Σκόπελος έχει είναι και το έδαφος καλό και το δαμάσκηνο ήταν το καλύτερο από όλο τον κόσμο και από την Καλιφόρνια. Λοιπόν και ψήναμε είχε ψωμί τότε το δαμάσκηνο είχαμε 300 φούρνους εδώ 300 κλίβανοι που ψήναμε. Εγώ έψηνα 15.000 οκάδες τον χρόνο. Όχι δικά μου αυτουνού του κουμπάρου μου οι Δημητριαδαίοι αυτοί που είχαν. Ναι λοιπόν που έχουν στην Επισκοπή. Πήγαινα λοιπόν πάνω εκεί στην Επισκοπή εγώ και καθόμασταν κάθε απόγευμα και μου έλεγε πολλά πράγματα. Αυτός ήτανε καθηγητής πανεπιστημίου αυτός και ήτανε με 4 έδινε 4 αυτές 4 μαθήματα αρχαιολογίας, γεωπονίας, αυτή κτηνοτροφίας, και ναι πολλά μαθήματα πολλά. Και μου έλεγε πολλά πράγματα. Αυτό η Επισκοπή επάνω ήτανε αυτό το κτίσμα γύρω-γύρω ήτανε βενετσιάνικο το 1220 είναι, μέσα εκεί έκανα εγώ πήγα να βάλω ένα δέντρο και βρήκα μία εκκλησία τρισυπόστατη εκεί ο Άγιος Νικόλαος, 12 Απόστολοι, επί Νικηφόρου Φωκά του Βυζαντίου. Ναι και βρήκαμε τα μάρμαρα, τα έχουμε μέσα - τις επιγραφές, όλα αυτά - και έμαθα πολλά πράγματα τέτοια.

Λοιπόν Θα θέλατε να μας πείτε για τους αντάρτες-

Ναι-

Στη Σκόπελο;

Λοιπόν, εγώ ήμουν σύνδεσμος τότε και πήγαινα στη Γλώσσα. Ήταν εδώ μια επιτροπή αυτοί… νέο-αριστεροί εναντίον των αυτών των Ιταλών και των Γερμανών πριν ήταν αυτό ναι. Ήμουν σύνδεσμος και πήγαινα έγραφα πότε με τα ποδάρια με τα πόδια πότε με το γαϊδουράκι το άφηνα μέσα. Εν τω μεταξύ Γερμανοί δεν ήταν εδώ ήταν στην Σκιάθο, ήταν ένας τον λέγανε Μελεούνη αυτόν, ήταν διοικητής όλης της περιφέρειας εδώ και ήταν αυτό… αφού λοιπόν πήγαινα εκεί στη Γλώσσα, ήταν ένας υπεύθυνος εκεί ήταν και Σκοπελίτες και Αλοννησιώτες πηγαίνανε για το Πήλιο πάνω για τους αντάρτες. Λοιπόν κάτω στο Λουτράκι υπήρχανε Γερμανοί οι οποίοι δεν τους πειράζανε τους Έλληνες. Ήτανε αυτοί πως να σου πω Ελληνορουμάνοι και δεν τους πειράζανε τους Έλληνες. Λοιπόν και είπα λοιπόν πήγα εγώ στο σχολείο μέσα στη Γλώσσα και ήτανε εδώ Σκοπελίτες 2-3 Σκοπελίτες 2-3 Λιαδρομίτες Αλοννησιώτες να πάνε στο Πήλιο απέναντι «Βρε» λέω «οι Γερμανοί.» «Δεν μας πειράζουν» λέει «Μην φοβάσαι». Πήγαινα λοιπόν πολλές φορές πήγαινα με τα ποδάρια πήγαινα με το γαϊδουράκι και μου λέει μια μέρα αυτός ο υπεύθυνος λέει γιατί εδώ και στη Σκόπελο και στη Γλώσσα υπήρχαν και γκεσταμπίτες που πιστεύανε θέλανε τους Γερμανούς, κατάλαβες. Αυτούς τους λέγανε γκεσταμπίτες, αγαπούσανε τους Γερμανούς και μπορούσαν να… σε προδώνανε και πήγαινες ψοφούσες στο ξύλο. Τέλος πάντων και ήταν εδώ απέξω και δεν μας πειράζουν λέω. Το μάθανε τότε οι Γερμανοί ότι κάνουν πλάτες σε αυτό και τις κόψανε όλες. Τους σκοτώσανε αυτούς. Και έκτοτε, λοιπόν, αφού μάθανε τέτοια πράγματα και μου είπε εμένα αυτός να μην ξαναπάω άλλη φορά, ναι. Εδώ είχα μια επιτροπή και με στέλνανε εμένα. Στη Σκιάθο λοιπόν τότε πιάσανε αυτόν τον Γερμανό οι αντάρτες από την Σκιάθο, Μελεούνη τον λέγανε αυτόν, ναι και τον πιάσανε και τον πήγανε στο Πήλιο, και πήγε τότε αυτός το υποβρύχιο Παπανικολής και τον πήρε και τον πήγε κάτω πήγανε στην Αίγυπτο τον πήγανε, γλίτωσε ο Γερμανός αυτός. Και όμως το μάθανε οι Γερμανοί τότε και πήγαν και την έκαψαν την Σκιάθο, ρίξανε 4 βόμβες και κάψανε την μισή Σκιάθο, την κάψανε. Ναι και τον πιάσανε τον Μελεούνη τον πήγαν στο Κουλούρι ναι και λέγανε και ένα τραγούδι. Τότε λοιπόν ήταν ένας Σκοπελίτης εδώ, πηγαίνανε λοιπόν ήταν 2-3 Σκοπελίτες εδώ [00:25:00]πηγαίνανε στην Τουρκία στο αυτό… σε ένα μέρος εκεί στο… και παίρνανε πράγματα και πηγαίνανε στο Πήλιο και λεφτά και τρόφιμα. Λοιπόν ήτανε η Τουρκία ήταν ουδέτερη πηγαίνανε οι Γερμανοί εκεί, δεν ήταν με τους Γερμανούς ούτε αυτό, και ήτανε πηγαίνανε οι Έλληνες και οι Εγγλέζοι και τέτοια ναι. Και πήγαν λοιπόν ένα παιδάκι λοιπόν από την Σκόπελο ήταν μαζί πήγαν με το καράβι αυτό και δεν ανέβασαν τη σημαία Γερμανία επάνω και μόλις είδαν την ελληνική σημαία πέρασε ένα αεροπλάνο με το πολυβόλο και όσοι ήταν πάνω τους σκότωσε. Πάει. Και ήταν και ένα παιδί Σκοπελίτικο το σκοτώσανε Γιακείμης λεγότανε αυτός Γιάννης Γιακείμης. Τότε λοιπόν που λες στο… πηγαίνανε και παίρνανε διάφορα πράγματα τα καΐκια από την Τουρκία και τα πηγαίνανε στο Πήλιο την νύχτα ταξιδεύανε νύχτες. Ναι και λεφτά πολλά και λίρες πολλές ναι για να δίνουν επάνω για να πάρουν αυτά τρόφιμα οι αντάρτες τέτοιες. Τότε λοιπόν, που λες, φόβος και τρόμος. Φοβόμασταν να βγούμε έξω που ήταν αυτό ήρθανε εδώ οι Γερμανοί φέρνανε βόλτα συνέχεια ναι για να πιάσουν τίποτα να… ναι δεν έκαναν τίποτα ύστερα εδώ. Αυτόν τον πήγαν στην Αίγυπτο γλίτωσε αυτός έτσι. Οι Γερμανοί που ήταν κάτω στο αυτό εκείνοι οι Ρουμάνοι τους σφάξανε όλους ναι οι Γερμανοί. Τότε μου είπε εμένα αυτός ο υπεύθυνος να μην ξαναπατήσω. Δεν ξαναπήγα ύστερα εκεί ναι δεν πήγα είπα σε αυτούς που με στέλνανε… οι αντάρτες λοιπόν τότες ήρθαν εδώ και φτάσανε ήταν πάνω από το… πάνω στο βουνό και πήγαν λοιπόν έστειλε ο Φον Κώστας αυτός έστειλε λοιπόν κάτι άλλα παιδιά να μην έρθουν προς τα κάτω θα κάψουν την Σκόπελο. Και έτσι δεν ήρθαν προς τα κάτω ναι. Τι άλλο να πω τώρα; Οι Γερμανοί ήρθανε τότε είχε πέσει είχε έρθει μια βόμβα εδώ μέσα εκεί στο λιμάνι απέναντι και πήγανε την τραβήξανε και πήγανε πέρα εκεί τέρμα στου Παπαδόπουλου εκεί και την ρίξανε με το αυτό και την σπάσανε. Εν τω μεταξύ λοιπόν οι Γερμανοί ήταν ένας εδώ ο Σοφικίτης είχε ένα γρίπο, και τον δώσανε τον γρίπο και ρίξανε μέσα στο λιμάνι ναι και πιάσανε λοιπόν 3 μισοκόφινα κέφαλοι. Κέφαλοι για να τρώνε να τα έχουν αυτοί επάνω οι Γερμανοί αφού τρώγανε. Πήραν και σφαχτά πηγαίνανε στα κοπάδια και παίρνανε λοιπόν 2-3 σφαχτά τα σφάζανε για να τρώνε. Και εγώ σώθηκα που λες από αυτόν τον Fritz που είχα πληγές στα ποδάρια μου. Έπαιρνα όμως ψωμί 2 οκάδες καλαμπόκι και 1 οκά σιτάρι μου έδινε τότε που με είχε εμένα για το εκεί προς τα πέρα για την ακρίδα και παντού ο Φον Κώστας. Τότε λοιπόν είχε πολλή λαδιά πολλή ελιά και δουλεύανε ο κόσμος την ημέρα δεν τους πειράζανε οι Γερμανοί. Πηγαίνανε. Εγώ με το… τότε ψωμί δεν υπήρχε τότε ήμουν σε ένα εργοστάσιο και ο εργοστασιάρχης αυτός παρήγγελνε από το επάνω πατάτα από την Ζαγορά με ένα καΐκι μεγάλο. Ήρθε ένα καΐκι με λάδι και πήραμε και βάλαμε πατάτα. Έχεις φάει πατατόψωμο; Πατάτα και αλεύρι μαζί και φούσκωνε τόσο πολύ και τρώγαμε τότε. Εμείς είχαμε είχα κατσίκες 5 κατσίκες και βγάζαμε γάλα και ζήσαμε από το γάλα. Ρυζόγαλο, τραχανά, και τυράκια και διάφορα και κάναμε γιαούρτια, είχαμε πολλά. Είχαμε τα αμπέλια, είχαμε μπαξέδες, είχαμε τέτοια πολλά. Οι αντάρτες λοιπόν εδώ δεν μας πειράξανε εμάς δεν ήρθαν να κάνουν κακό για τους Γερμανούς και έτσι σωθήκαμε. Σε άλλα μέρη πήγανε, στην Αλόννησο σφάξανε πολλοί σκοτώσανε κάπου 14 άτομα 15 οι Γερμανοί και ένας Βλάικος που ήτανε μάζευε τις ρετσίνες παρουσίασε κάτι χαρτιά και ότι δίνει στους Γερμανούς το ρετσίνι. Αυτό το παίρνανε οι Γερμανοί και πηγαίνανε διάφορα αυτά, υλικά από μέσα από την ρετσίνα και γλίτωσε. Τι να πούμε άλλο τώρα. Στο δρόμο λοιπόν που πήγαινα εγώ στο αυτό έβλεπα τους Γερμανούς που έρχονταν, δεν με πειράζανε περνούσαν από δίπλα μου εγώ πήγαινα στη Γλώσσα πότε με τα ποδάρια πότε με το γαϊδουράκι για να πάω σύνδεσμος. Όλοι δουλεύαμε τότε εναντίον των Γερμανών όλοι δουλεύαμε κρυφά όμως. Όταν ήρθανε όπως σας είπα ήρθαν τα αυτά τα υδροπλάνα με αυτά που βγαίνουν έξω στην άμμο και βγαίνανε ο κόσμος. Περνούσαν πάρα πολλά από πάνω εδώ… α να σας πω ένα άλλο. Τότε λοιπόν έπεσε ένα γερμανικό στην Αλόννησο και γλίτωσε ένας Γερμανός και πήγαν λοιπόν και τον πήραν και τον θάψανε εδώ στο νεκροταφείο. Και αφού τον θάψανε όταν ήρθαν οι Γερμανοί τους [00:30:00]πήραν λοιπόν και τους πήγαν εκεί και είδαν ότι πράγματι ήταν αυτός και κάπως μας είχαν πιο καλύτερα. Τώρα τι να πω άλλο; Τι να πω τώρα;

Εσείς πώς νιώθατε κάθε φορά που τους βλέπατε έξω στο δρόμο; Εσείς πώς νιώθατε κάθε φορά που βλέπατε τους Γερμανούς στο δρόμο;

Πήγαινα στη δουλειά μου προχώραγα δεν μιλούσαν «Ja ja.» λέγανε. Με τα αυτόματα όλοι με τα αυτόματα. Οι Γερμανοί λοιπόν που ήρθανε στο σχολείο πάνω σου είπα ότι μας αφήνανε και αλωνίζανε, είχε εκεί ένα πάνω από το σχολείο ήταν ένα αλώνι εκεί πάνω στον ελαιώνα εκείνον, και τώρα έχουν κάνει σπίτια προς τα πέρα διάφορα. Λοιπόν και αλωνίζανε και ήταν οι Γερμανοί εκεί δεν μας πειράζανε τότε αφήνανε. Ήτανε και καλοί Γερμανοί ήτανε, αφού τον αδερφό μου τον άλλον τον σέρνανε στα σύνορα πάνω διότι είπε ψέμματα και πήρε τα κεράσια από τον αδερφό μου με ένα αυτό και πήγε λοιπόν ο διερμηνέας είπε: «Να πας να φέρεις» του έφερε 20 τσιγάρα και του είπε: «Άλλη φορά να μην μιλάτε με τους στρατιώτες». Μας είπαν να πούμε να μην μιλάμε σωστό. Οι ίδιοι πηγαίνανε και μπαίνανε από αλλού, είχανε βάλει γύρω από το σχολείο είχανε βάλει τέτοια αυτές νάρκες και είχαν πάρει κάτι γίδια εκεί και φύγανε τα γίδια πήγανε περάσανε και άρχισε «Μπαπ μπαπ μπαπ.» οι νάρκες. Λοιπόν σηκωθήκανε οι Γερμανοί με τα όπλα και αυτά είδανε τα κατσίκια ότι πέσανε πάνω και… να ήταν φόβος τρόμος οι Γερμανοί φόβος τρόμος. Τι να πούμε τώρα να σου πω ένα άλλο. Την νύχτα κάνανε αυτό κάνανε έφοδο στα σπίτια 17:00 η ώρα απαγορευόταν μέσα όλοι μέσα στις 17:00 η ώρα. Αλλά άμα έπαιρνες άδεια, εμείς πήραμε άδεια και κάναμε καμίνια ασβέστη και αυτοί τα εργοστάσια δουλεύανε δεν πειράζανε. Ξέρανε οι Γερμανοί ότι βγάζανε το λάδι. Ξέρεις πόσα κιλά λάδι πήραν από εδώ οι Γερμανοί; Ξέρεις πώς το πηγαίνανε οι Γερμανοί το λάδι; Το κάνανε πάγο. Το παγώνανε και το φορτώνανε στα καμιόνια πώς τα λένε αυτά τα μεγάλα τα αυτοκίνητα κολώνες και τα πηγαίνανε πάνω. Εδώ λοιπόν εγώ τότε που λες ήταν 4 αξιωματικοί Εγγλέζοι. 4 συνταγματαρχαίοι και ήτανε και 3 από κάτω από το… Νέα Ζηλανδία. Ναι 3 λοχαγοί ήτανε νομίζω και ήταν λοιπόν εκεί στην παραλία προς τα κάτω. Πού να πλησιάσεις κοντά; Μου λένε λοιπόν μου λέει ένας: «Δεν πας να τους πεις αυτούς σε γυρεύουν.» ναι λέει: «Θέλω να φύγουμε μπορείς να μας βοηθήσεις;». Εγώ λοιπόν επειδή τότε ήμουν σύνδεσμος «Εντάξει. Πού θα πάτε;» «Θα πάμε» λέει «Ναι θέλουμε να πάμε, θα έρθει το υποβρύχιο να μας πάρει.» ξέρανε ότι εγώ ήμουν αυτό. Ναι πήγα λοιπόν τους έστειλα αυτούς ναι όλοι 3 από μισοί 2-3 μπροστά 2-3 πιο πίσω γιατί ήταν γερμανόφιλοι αυτοί και άμα σε πιάνανε σε παραδίδανε στους Γερμανούς. Λοιπόν και πήγαν λοιπόν πέρα στην Αμπελική, πήγανε στο Μετόχι, επάνω στο Μετόχι και από το Μετόχι λοιπόν σιγά-σιγά 3 άτομα άλλοι κρυμμένοι 3 ανεβήκανε πάνω στον Άι-Σωτήρα, να πάνε στην Αγία Τριάδα και τους πήγαμε λοιπόν και ένας Χανάς, ο Χανάς Γιάννης, Χανάς του Βαγγέλη του Χανά που ήταν Δήμαρχος ο αδερφός του. Ήξερε τα εγγλέζικα αυτός και πήγαν λοιπόν και αγναντέψανε κάτω στον Άι-Ταξιάρχη είχε ένα μονοπάτι και πήγανε κάτω να πάνε στην θάλασσα να περιμένουν το υποβρύχιο. Και πήγαν λοιπόν ευτυχώς που δεν πήρανε χαμπάρι κανένας. Και πήγαν εκεί και πήγε το υποβρύχιο το βράδυ και τους πήρε και τους πήγε στην Αίγυπτο. Πήγε και αυτός ο Χανάς εκεί μαζί. Νεοζηλανδοί 3 ήτανε από την Νέα Ζηλανδία και 4 από την Αγγλία 3 συνταγματάρχες και 3 αυτοί λοχαγοί, λοχαγοί ήταν τέλος πάντων. Συνταγματαρχαίοι ήταν δεν ξέρω. Τι να πω τώρα ε αυτά είναι. Τώρα να πω για τις παραγωγές είχαμε παραγωγές πολλές τότε. Είχαμε σταφύλια πολλά, είχαμε αχλάδια πολλά, σύκα πολλά, κορόμηλα πολλά, σιτάρια τέτοια. Είχε πιάσει πάνω το παλούκι το ’33 είχε πάρει φωτιά εδώ το παλούκι και κάηκε όλο το αυτό το βουνό και επάνω είχε λάκες και τα σπέρνανε πολύ ωραίο σιτάρι πολύ. Και μας αφήσανε λοιπόν 2 αλώνια ήταν εδώ και τα αλωνίζαμε και μετά το αλεύρι ήταν ένας από εκεί πάνω στους ποταμούς, ήταν ένας Σκαφίδας που είχε μηχανάκι και είχε τον αλευρόμυλο. Εκεί πάνω στους μύλους ένα αλευρόμυλο και κόβανε αλεύρι. Πού να πας να βρεις αλεύρι; Δεν υπήρχε αλεύρι τότε ναι πολύ ακριβό το [00:35:00]αλεύρι. Είχε 12,5 δραχμές είχε το αλεύρι, 12,5 δραχμές το αλεύρι και είχε το μεροκάματο 40 οι 3 οκάδες κοντά 3,5 οκάδες αλεύρι 1 μεροκάματο. Τα τσιγάρα ακριβά 12 δραχμές και αυτά. Παπούτσια δεν είχαμε, αυτά ρούχα δεν είχαμε, ναι λεφτά δεν είχαμε και ψωμί. Παπούτσια με τα ίδια τσαρουχάκια κάναμε όλος ο κόσμος τσαρουχάκια, δεν είχε παπούτσια. Το κάθε ζευγάρι παπούτσι ήθελε 150 δραχμές 200 δραχμές. Έπρεπε να δουλεύουν 4-5 μεροκάματα για να κάνουν 1 ζευγάρι. Τι άλλο να πούμε τώρα; Γύρω γύρω αυτό ήταν τότε λοιπόν εγώ δεν πήγανε οι Σκοπελίτες φύγανε οι Αντάρτες από εδώ πήγανε οι Αντάρτες και οι Γλωσσώτες και οι Αλοννησιώτες. Εμείς δεν είχαμε τόσο όσο η Σκιάθος ήταν πιο κοντά προς στο Πήλιο και στο Βόλο. Η Σκιάθος ήτανε είχε και λιμάνι μεγάλο εμάς δεν μπορούσε να πλησιάσει εδώ βαπόρι τέτοιο γιατί ήτανε βοριάς εδώ.

Πώς ήταν η ζωή τότε των γυναικών και των παιδιών στο πόλεμο;

Δεν βγαίνανε έξω δεν βγαίνανε. Οι γυναίκες τότε στην κατοχή και πριν και μετά, δεν βγαίνανε έξω. Όταν παντρευόταν η κοπέλα έβγαινε από την παραλία να περάσει τότε πέρναγε από εκεί όταν παντρευόταν. Και όταν πεθαίνανε ο κόσμος απαγορευόταν, όχι απαγορευόταν δεν πηγαίνανε τα κορίτσια, δεν υπήρχε τότε είχε πολύ κόσμο εδώ. Είχε ήταν 9.000 εδώ η Σκόπελος 8.500 με 9.000. Λοιπόν κάθε Κυριακή η παραλία είχε 200-300 άτομα προς τα κάτω όλοι να πούμε Κυριακή καθημερινή ήταν, μαγαζιά πολλά είχε τότε η Σκόπελος πολλά μαγαζιά, πολλά. Μπακάλικα, διάφορα, τυριά είχαν τέτοια, αυτά σαρδέλες, τσιτσίροι αυτό σκουμπριά τέτοια τρώγανε ο κόσμος ναι. Και μπακάλικα πολλά είχε πολύ κόσμο είχε 9.000. Θέλανε να φάνε ο κόσμος, άλλοι βερεσέ με το δελτίο, με το αυτό… δεν είχε αυτή τότες τέτοια πως να στο πω να πάρουν σύνταξη πουθενά, τίποτα. Ό,τι μας δίνανε άλλοι με το βιβλιαράκι και όταν πληρώνονταν τα πληρώνανε τότε. Ξέρεις πόσο κόσμο είχε εδώ; Εδώ η Παναγία εκεί πάνω είχε πολλά μαγαζιά προς τα πέρα μέχρι το Γυφτόρεμα, τώρα δεν έχει τίποτα όλα κλειστά. Τσοπάνηδες είχε πολύ τότε, είχε πολύ τότε αυτό, γάλα και τυρί πολύ, όλο το παλούκι είχε χιλιάδες αυτά και είχαν και πρόβατα πολλά προς τα πέρα τέτοια και παντού και προς τα πάνω εδώ στον Πύργο. Ναι αυτά είναι για την Σκόπελο. Ξέρω να σου πω ιστορίες εδώ η Σκόπελος που λες ήτανε λεγότανε Πεπάρηθος εκείνα τα χρόνια πριν από 3.000–4.000 χρόνια. Πριν από 5.500 χρόνια ήτανε η Μινωική εποχή τον Μίνωα κάτω από την Κρήτη ο κρητικός. Αυτός λοιπόν είχε κατακτήσει τον κόσμο τότε ήρθε λοιπόν ο γιος του ένας Στάφυλος λεγότανε και ήρθε στη Σκόπελο, του άρεσε η Σκόπελο. Και πήγε από εκεί στον Στάφυλο εκεί στο νησάκι. Εκεί έκανε το αυτό πάνω το ανάκτορο που είχε και καθότανε. Γιατί η λέξη Βελανιό είναι θαλάσσια λουτρά λέγανε τότε μου έλεγε ο Δημητριάδης. Και πήγε και έκανε εκεί και τον θάψανε εκεί στο λαιμό που μπαίνεις από τον ένα γιαλό στον άλλον. Λοιπόν και εκεί λοιπόν ήταν ένας χωροφύλακας έψαχνε να πάρει ένα αρχαιολόγο και βρήκε το χρυσό αυτό που.. μπροστά να πούμε, μήτρα, πώς το λένε. Και πήγανε λοιπόν ο Δημητριάδης είχε φιλοξενήσει ένα αρχαιολόγο και πήγαν λοιπόν κάτω: «Που το βρήκες αυτό;» «Εκεί.» και σκάψανε και βρήκαν τα αυτά τα αντικείμενα του Βασιλεύ Στάφυλου το λέγανε εκεί που ήταν το μνημείο εκεί μέσα. Βρήκαν λοιπόν το ξίφος το χρυσό χέρι, χρυσό και βρήκανε και μια άλλη άλλος το βρήκε το απέξω, την θήκη, ναι βρήκανε νομίσματα πολλά, αυτά κανατάκια πολλά και τα τσαπράζια σαν [Δ.Α] που τις λένε τσαπράζια τα λένε. Ναι χρυσά όλα χρυσά αυτά, είχανε λοιπόν και κόβανε χρυσά στην παραλία εκεί και τα πήγανε λοιπόν τα πήρε τότε η… ήμασταν αρχαιολογικώς, ήμασταν στην αυτή στη Θήβα. Θήβα; Θήβα ναι. Και εκκλησιαστικώς είμαστε στη Χαλκίδα και διοικητικώς είμαστε στο Βόλο. Τα πήγανε εκεί τα πήγανε στην Αθήνα, και από την Αθήνα ύστερα που τα έχουν πάει δεν ξέρω. Έχουν κάνει αυτό… ναι αυτά πρέπει να τα φέρουν πίσω εδώ Σκόπελο να έχουν κάνει αυτό αλλά επειδή είναι ακριβά πράγματα μην τα… ναι να κάνουν ένα δωμάτιο καλό δυνατό δίπλα στη Δημαρχεία ή μέσα στη [00:40:00]Δημαρχεία. Ήταν τότε εδώ δούλευε ο κόσμος είχε πολύ ήταν το λιμάνι τότε φτιάχνανε το λιμάνι τότε το ’37-’38-’39 φτιάξανε το λιμάνι εδώ είχανε… εγώ δούλεψα και στο αυτό πέρα στο νταμάρι που κόβανε πέτρες και αυτά και κάνανε και άμμο ναι. Λοιπόν άμμο φέρανε αυτό πορσελάνη είχανε. Εδώ πέτρες είχανε μεγάλες πέτρες που ρίχνανε πάνω από το λιμάνι και μικρές που χτίζανε. Ναι είχε τρενάκι τότε τρένο. Εδώ από πέρα από τον Άγιο Ρηγίνο εκεί που είναι τα αυτά τα λατομεία είχε λοιπόν και πέρναγε προς τα κάτω το τρενάκι και πήγαινε μέχρι προς τα εκεί από την πλάκα με βαγόνια και με τρουκ που βάζανε τις μεγάλες πέτρες και τα άλλα που γυρίζανε έτσι και αδειάζανε. Δουλέψανε πολύς κόσμος τότε μέχρι το ’40, το ’38-’39. Είχε τότε ο κόσμος κουτσό πέρναγε να πούμε, ψωμί δεν είχε πολύ και ρούχα δεν είχε κατά τα άλλα αγαθά είχαμε πολλά. Εδώ η Σκόπελος που λες είχε Ασκληπιείο πέρα εκεί στην Αμπελική. Στην Αμπελική λοιπόν εκεί εγώ πήγα σε ένα κομμάτι εκεί και βρήκανε βάσεις από αυτά από αγάλματα κάτω εκεί τετράγωνα, ναι βάσεις τέτοια αλλά κατεστραμμένα χαμένα μέσα χωμένα τώρα αυτά. Ναι δεν τα αφήσανε να… ανοίξανε βρήκανε κάτι πράγματα αλλά το απαγορέψανε. Και τότε λοιπόν τα νομίσματα πηγαίνανε κανάτια ολόκληρα με πήλινα μπακίρια. Και τα πηγαίνανε λοιπόν για δώρα εκεί στον Ασκληπιό 5.500 χρόνια ήταν αυτό το Ασκληπιείο. Εκεί λοιπόν τα Σπιτάλια αυτά που τα λένε Σπιτάλια εκεί πέρα εκεί ήταν σαν νοσοκομεία, ναι. Πηγαίνανε τα καΐκια αυτά που η Σκόπελος είχε 150 κομμάτια καράβια όλοι αυτοί οι πλούσιοι οι μεγάλοι είχανε από 10-7 καΐκια τέτοια. Τα κάνανε οι καραβομαραγκοί πολλοί κάνανε καΐκια όλα με ξύλινα όμως ναι, και πηγαίνανε εκεί όταν έρχονταν από την εργασία που δουλεύανε, τότε είχανε 2 σημαίες οι τουρκικές και οι ελληνικές. Γι’ αυτό λοιπόν άμα ήταν ελληνικό οι Τούρκοι το χτυπούσανε, και οι τουρκικές ότι είχε άδεια από την Τουρκία. Ναι και πηγαίνανε εκεί αυτοί οι… τα καράβια τα φουντέρνανε εκεί και περνούσαν ο κόσμος και ήταν πηγαίνανε οι γιατροί επάνω να τους προσέξουν αν έχουν τρεις αρρώστιες ήτανε τότε. Ήτανε η χολέρα, η πανώλη και ο αυτός… και η ευλογιά. Όσοι είχαν ευλογιά ήταν πιο ελαφρότερα πήγανε στον Άγιο Ρηγίνο εκεί πάνω σε κάτι στα κελιά που ήταν εκεί. Και απαγορευόταν να πάει άνθρωπος εκεί με την ευλογιά. Όλοι είχαν αυτά που βγαίναν στα πρόσωπα. Οι άλλες αρρώστιες άμα ήτανε είχανε πέρα στην Αμπελική είχανε γούρνες με ασβέστη, όταν ήταν ένας ετοιμοθάνατος από πανώλη, από χολέρα τον είχανε μέσα και ψοφούσε το μικρόβιο. Και τον παίρνανε και τον χώνανε προς τα πέρα. Επάνω εδώ σε ένα μέρος που το λένε Γυφτόλακκα εκεί πηγαίνανε και τους χώνανε αυτούς τους βάζανε πραγματάκια ναι. Εγώ στο Γυφτόρεμα βρήκα ένα μνημείο μαρμάρινο είχε 3 κεφάλια μέσα. Τους βάζανε μέσα μπαζωμένοι. Μετά λοιπόν από τον πόλεμο φύγανε ο κόσμος από εδώ πήγανε στην Αθήνα. Φύγανε 3.000 κόσμος στην Αθήνα μείναμε πολύ λίγοι. Δουλεύανε ο κόσμος είχε ψωμί τότε μετά, άρχιζε μετά τον πόλεμο άρχιζε ο κόσμος και κινήθηκε είχε λεφτά.

Ποια είναι τα συναισθήματα σας σήμερα για όλα αυτά τα βιώματα;

Ποια;

Ποια είναι τα συναισθήματα σας σήμερα που θυμάστε αυτά τα βιώματα από τότε;

Πώς τα θυμάμαι;

Πώς νιώθετε;

Τα έχω ζήσει και τα βλέπω και την νύχτα στον ύπνο μου, όποτε τα φέρω στο μυαλό τα βλέπω όλα από τότε που γεννήθηκα. Εγώ θυμάμαι όταν γεννήθηκα και ήμουν παιδάκι που πήγα και που στάθηκα. Με παίρνανε πηγαίναμε τα ξαδέρφια μου και πηγαίναμε πάνω στα Ανανιά είχαν κεράσια και ύστερα μετά όταν ήμουν με τον πατέρα μου κοντά εγώ, ο πατέρας μου δούλευε στις ελιές πάστρευε τα δέντρα και εγώ είχα ένα καλαθάκι και πούλαγα τα ελιόφυλλα τότε πριν. Ένα πέρασμα ήταν τότε, τώρα πάει ησυχάσαμε δεν υπάρχει πόλεμος τώρα. Τώρα έχουμε τον Τούρκο απειλεί. Τι να αρχίσω να λέω τώρα για δαμάσκηνα;

Πώς σας φαίνεται τώρα που η κατάσταση είναι με τον κορονοϊό που είναι μια ακόμη πανδημία;

Να σου πω.

Σε σχέση με τις αρρώστιες που βιώσατε τότε;

Ναι να σας πω. Λοιπόν η μητέρα μου ήταν 101 χρονών πέθανε [00:45:00]λοιπόν η μάνα μου. Είχε ένα πατέρα, ο οποίος ήταν αγωγιάτης δυνατός πολύ εκείνα χρόνια και γεννήθηκε η μητέρα μου γεννήθηκε το 1884 θαρρώ. Ναι και ο πατέρας μου το ’82 όχι ή το ’88 μάλλον θυμάμαι. Ναι και είχε ένα πατέρα, η μάνα της είχε πεθάνει η γιαγιά, ο πατέρας μου ήταν τέτοιος δούλευε τέτοιος είχε πολλά αδέρφια ο πατέρας μου είχε τον αδερφό Αντώνη, είχε Σπύρο, είχε Παντελή. Είχε Γιάννη, είχε ναι, και είχε αδερφή, πολλά αδέρφια. Τότε λοιπόν πεθάνανε όλοι αυτοί καλά στην κατοχή υπήρχαν. Τότε λοιπόν ο πατέρας μου μετά τον πόλεμο γνώρισε την μητέρα μου, την μάνα μου την γνώρισε και την παντρεύτηκε να πούμε γιατί ήτανε η μητέρα μου ήτανε αυτή πως να σου πω ήταν ορφανή η μάνα της είχε πεθάνει και ήταν μοναχό του το κορίτσι και ήταν ένας γείτονας εκεί στην γειτονιά μας πιο πέρα ήτανε λεγότανε Κουμνιώτης, ο οποίος αγαπούσε την μάνα μου πολύ γιατί ήταν ορφανό κοριτσάκι και ψώνιζε εκεί και του είπε έπιασε τον πατέρα μου και του λέει: «Έλα εδώ αυτό το κορίτσι που το θες να το πάρεις μην του κάνεις τίποτα θα σε σκοτώσω με το πιστόλι.» και ο πατέρας μου… τότες λοιπόν η μάνα μου που είχε τον πατέρα της πριν πάρει τον πατέρα μου ήτανε η γρίπη η ισπανική γρίπη. Πεθάνανε τότε λοιπόν 45.000.000 σε όλο τον κόσμο. Τέλος πάντων, και στην γρίπη εδώ που ήταν εδώ είχε πέσει η Σκόπελος πεθαίνανε όλοι οι δυνατοί και οι αδύνατοι μένανε. Και οι γυναίκες να σου πω ένα πράγμα ξέρεις που βρήκανε το φάρμακο; Με συγχωρείτε οι γυναίκες επειδή χάνανε αίμα γλιτώνανε και τότε βγήκε το αυτό γιατί τότε οι γιατροί καταλάβανε και κόβανε βεντούζες του κόβανε βεντούζες με τα μηχανάκια με τα ξυραφάκια και χυνόταν το αίμα έφευγε το αίμα στους δυνατούς ανθρώπους και γλιτώνανε. Άντε να πάει να το βρει το φάρμακο τώρα η επιστήμη κολοκύθια. Μετά λοιπόν από αυτό ναι ήρθε ο δάγκειος, δάγκειο τον λέγανε τότε λοιπόν η αρρώστια. Ήρθε λοιπόν το ’24-’25 ήταν δάγκειος λεγότανε εγώ όσο το θυμόμουνα και πεθαίνανε. Και μάλιστα ρώτησα γιατί να πεθαίνει γιατί λέει είναι μία αρρώστια η οποία δεν θεραπεύεται όπως είναι τώρα ο κορονοϊός. Θεραπεύσανε με ένα φάρμακο είχαν βρει τότε ένα φυτό, τι είναι τώρα αυτό το φυτό που ξέρω. Λοιπόν και μετά αφού σε 1,5 χρόνο τελείωσε ο δάγκειος. Πεθάνανε πολλοί πεθάνανε 4.500.000 τότε από τον δάγκειο. Δεν είχαμε τότε ούτε τηλέφωνο ούτε ράδιο ούτε τίποτα. Είχαμε ξέρεις τι είχαμε; Εφημερίδα κάθε 10 μέρες ερχόταν μία και έλεγε τα πάντα στην Αθήνα και έγραφε λοιπόν τα πάντα. Και τότε ο δάγκειος είπε τόσα, μετά ήρθε μια αρρώστια στην ζωή μου ναι ήταν το ’29-’30 είναι αφρικανική γρίπη. Αυτή η αφρικανική γρίπη πεθαίνανε τα παιδάκια. Λοιπόν είχε πολλά παιδιά τότε η Σκόπελος είχε 9.000 αυτό και κάθε λοιπόν οικογένεια είχε πάνω από 4 παιδιά είχε 5-6-7-8-9-10 και 10 είχανε πολλά, πολλά σπίτια. Και ναι, εμείς λοιπόν αφού ήμασταν εκεί τι να γίνει έλεγε η μάνα μου θυμάμαι έλεγε η μάνα μου: «Δεν θα σας αφήσω» ήρθε ένα συνεργείο να κάνει εμβόλια και κάνανε εμβόλια και πεθάνανε περισσότερα παιδιά από το εμβόλιο. Πρήζονταν πυρετό 40 και πεθαίνανε. Δεν δίνανε και τόσο σημασία γιατί άμα έχανε μια οικογένεια, 1 παιδί άμα έχανε είχε πολλά παιδιά. Οικογένεια μεγάλη. Τότε εμείς δεν μας άφησε η μάνα μου μας είχε εμένα και τον αδερφό μου τον Γιάννη, τον ανάπηρο που είχε πάθει πολιομυελίτιδα το ’23 την έπαθε, ναι και η αδερφή μου η μεγάλη. Μας είχε 4, 2 κορίτσια και 2 παλικάρια, εμένα και τον Γιάννη, την Τασία που με πήρε τηλέφωνο τώρα, και την αδερφή μου που πέθανε. Μας έβαζε καταπλάσματα στο τηγάνι με πίτουρα και σινάπι. Το σινάπι ξέρεις τι είναι; Ένα φυτό το οποίο καίει αυτό επάνω ο σπόρος το χτυπάνε και καίει και μας έβαλε γλιτώσαμε. Μετά ήρθαν επιδημίες άλλες ήρθανε τότε μετά ήταν η πείνα, πείνα πολύ και μετά ήταν η φυματίωση. Η φυματίωση ήταν πολύ χειρότερη από όλα. Γιατί φοβόσουν να περάσεις απέξω από το σπίτι. Φοβόσουν γιατί ήταν πολύ κολλητική αυτή η αρρώστια. [00:50:00]Πολλά σπίτια εδώ χαθήκανε όλη η οικογένεια. Ένα σπίτι εδώ στο παλιό ταχυδρομείο 7 άτομα πεθάνανε όλα κόλλαγε ο ένας τον άλλον. Και όσοι είχανε λεφτά τα παίρνανε τα παιδιά τους άμα είχε φυματίωση και τα πηγαίνανε στη Βούλα στην Αθήνα εκεί ήταν το νοσοκομείο το μεγάλο. Και μάλιστα εδώ ήταν μια κοπέλα και όταν την πήγαν εκεί ναι γνώρισε έναν και εκείνος φυματίωση είχε ήταν πέρα από τον Άγιο Ρηγίνο. Αυτή Στιβαχτίνα Μάχη Στιβαχτίνα εκεί τον Παπαδάγκωνα, Παπαδάγκωνα τον λέγανε τον άντρα της. Ναι και αυτός είχε φυματίωση και ζήσανε. Ζήσανε όμως πολλοί να τώρα πέθανε αυτή από την φυματίωση πριν από 1 χρόνο 1,5. Λοιπόν και μετά λοιπόν ήρθε αυτό η φυματίωση βρέθηκε αυτός ένας γιατρός που βρήκε από την μούχλα την πενικιλίνη, έκανε την πενικιλίνη και γλιτώσανε. Ε έκτοτε ήταν τα άλλα που είπαμε. Τώρα για τις παραγωγές λες. Τότε λοιπόν η Σκόπελος είχε πολύ κρασί πολύ, όλο αμπέλια. Από τον Άγιο… από τους Άγιους Πάντες από το Αλούπι εδώ μέχρι τον Άγιο Ρηγίνο επάνω δεν υπήρχε δέντρο. Όλο αμπέλια ήτανε. Όλο αμπέλια τρυγούσαν εδώ ξέρεις τι κρασιά κάνανε εδώ; Πολύ κρασί. Ναι και το δικό μας το κρασί λοιπόν ήτανε είχε χρώμα πολύ γιατί είναι ο τόπος που το κάνει καλό τέτοιο, και πηγαίνανε λοιπόν και το παίρνανε στη Γαλλία το κρασί αυτό για χρώμα, ναι τότε με την Γαλλία είχαμε τότε αυτό. Ναι και τότε από την Γαλλία που δίνανε τα κρασιά ένας γιατρός εκεί στη Γαλλία ήταν σε μία πολιτεία που λέγεται Αζέν και βρήκε τα δέντρα που κάνουν κορόμηλα και ήξερε λοιπόν στην Λιβαδειά ναι είχανε δέντρα τέτοια κορομηλιές και πήρε από αυτόν το μπόλι και καρπούσαν πολύ. Τότε ένας που ήταν Δήμαρχος εδώ ο Δουλίδης ναι έστειλε λοιπόν εκεί και πήρε μπόλια και είχε βάλει στους αγροφύλακες και μπολιάζανε μέσα στα χτήματα στο κόσμο για να κάνει ξινά, αυγάτα, τέτοια κάτι λουκουμάκια, μπερεκέτια, κάτι άλλα που τα λένε στρογγυλά κορομηλάκια, ναι θηλιάζανε και καρπούσανε. Εμείς λοιπόν στο περιβόλι που είχαμε εδώ στο Δημητριάδη είναι 8 στρέμματα και είχε 250 δέντρα μέσα. Κορομηλιές και άλλα δέντρα ναι.

Πώς νιώθετε σήμερα μετά από όλες αυτές τις αρρώστιες που έχετε δει στην ζωή σας που υπάρχει ο κορονοϊός στην εποχή μας;

Καλά είναι μία επιδημία η οποία δεν βρέθηκε το φάρμακο ακόμα ενώ στα άλλα άλλες φορές βρέθηκε το φάρμακο. Και στη φυματίωση και στο άλλο το πως το λένε αφρικανική γρίπη και τον κορονοϊό αυτό κάποτε είχα διαβάσει ένα βιβλίο ότι είχε πέσει στην Ασία, άσιας λεγόταν αυτός και εκεί σκότωσε πολύ κόσμο. Ναι σκότωνε λοιπόν κάθε εποχή με τέτοιες σαν τον κορονοϊό αυτόν ήταν πεθάνανε πολύς κόσμος εκατομμύρια κόσμος ναι. Και τώρα πως νιώθουμε; Δεν τον φοβάμαι να σου πω την αλήθεια γιατί είμαι σε ηλικία μεγάλος εγώ δεν με νοιάζει και τόσο. Αλλά δεν είναι και τίποτα θαρρώ. Ότι πεθαίνουν δεν μας το είχαν πει αυτοί οι κύριοι που τα λένε για τον κορονοϊό ότι αν σταματήσουμε αυτό που το λένε ότι πεθαίνουν από τον κορονοϊό αυτόν, πόσοι πεθαίνουν τον χρόνο φυσιολογικά; Έπρεπε να μας πούνε αυτοί γιατί χτυπήσανε 2 άτομα και λέει ότι πεθάνανε από τρακάρισμα και είπανε κορονοϊός δεν είναι αυτό, όλα τα βάζουν στον κορονοϊό. Πάντως μια ημέρα από αυτές με φέτος ή μεθαύριο θα φύγει αυτό θα… πώς να σου πω θα εκφυλιστεί αυτή η αρρώστια. Ύστερα από χρόνια μπορεί να έρθει άλλη έτσι θαρρώ. Τι πεθάνανε τώρα πεθάνανε; Ξέρεις πόσοι πεθαίνανε εκείνα τα χρόνια κάθε επιδημία; Εκατομμύρια κόσμος. Η ισπανική γρίπη πεθάνανε 65.000.000, ο δάγκειος ήταν 4.500.000, ο άσιας εδώ στην Ασία πεθάνανε 3.000.000. Η φυματίωση έφαγε πολύ κόσμο εκείνη την… αυτές οι αρρώστιες τρώνε πολύ κόσμο ώσπου να περάσουν δεν βρίσκεται το φάρμακο. Θέλει να περάσουν να εκφυλιστεί αυτό το μικρόβιο. Τώρα λέει… τώρα εγώ δεν φοβάμαι αυτό θα περάσει άσε είμαι και μεγάλος τώρα σε ηλικία. Αλλά όπως λένε ότι πιάνει αυτούς που έχουν προβλήματα, άμα έχουν προβλήματα αναπνευστικά [00:55:00]άμα έχουν καρκίνο άμα έχουν αυτά εκεί κολλάει η αρρώστια πιο πολύ γρήγορα. Εμένα δεν με νοιάζει και τόσο, ναι δεν με νοιάζει, δεν μπορώ να βγω έξω γιατί δεν έχω τα νιάτα να τρέχω εδώ και εκεί να πηγαίνω, είμαι μεγάλος τα πόδια μου. Κατά τα άλλα δεν με νοιάζει άμα φυλάγεται ο άνθρωπος πως λέει ότι κολλάει ο ένας με τον άλλον. Κάνανε το εμβόλιο τώρα ότι κολλάει ο ένας με τον άλλον. Αν ήταν έτσι θα πέθαιναν εκατομμύρια κόσμος πολλά, εδώ δεν πεθάνανε εκατομμύρια κόσμος. Αυτός ο κορονοϊός αυτός μέχρι τώρα άμα συγκεντρώσεις αυτοί που πεθάνανε στην Αμερική κάτω όλη κάτω την Ασία, κάτω την Αφρική προς τα κάτω επάνω στην Ευρώπη δεν φτάσανε 1.000.000 κόσμος να πεθάνουν. Ενώ εκείνα τα χρόνια πεθαίνανε πολλά εκατομμύρια κόσμος.  Πεθαίνανε πολλοί. Ναι τώρα αν το σταματήσουν αυτό το πράγμα κάνουνε το εμβόλιο λέει ότι δεν κολλάει άλλο που το ξέρουμε αυτό; Πολύς κόσμος λέει τώρα ότι δεν θέλει να το κάνει το εμβόλιο, δεν γνωρίζουν αν θα πετύχει ή αν δεν θα πετύχει. Πάντως είναι μία άσχημη αυτή, όχι ότι είναι άσχημη η αρρώστια αφού κυκλοφορεί ο κόσμος πάει γλεντάει κάνει και δείχνει. Λοιπόν όχι ότι είναι άσχημα αλλά όλα αυτά είναι συμφέροντα για εμβόλια και για φάρμακα. Λέει αυτός λέει ο Τράμπ αυτός ο αμερικάνος ότι κάνανε ένα εμβόλιο και πέτυχε. Και που ξέραμε εμείς αν ήτανε νερό το εμβόλιο και είπε ότι δεν ήταν τίποτα. Κάνανε δηλαδή μυστικά πολύ αυτά τα πράγματα. Δεν φοβάμαι εγώ το αυτό δεν φοβάμαι αλλά δεν έχω νιάτα να βγω έξω. Και πρέπει να έχεις χαρτιά για να κυκλοφορήσεις είναι βλέπεις… ξέρεις γιατί έγινε αυτό το πράγμα; Συμφέροντα ήτανε. Τώρα έχουν η κάθε κυβέρνηση που βγαίνει έξω και πιάνει λοιπόν τους ανθρώπους που παραβιάζονται και χρεώνουν έχει εισπράξει η Ελλάδα πολλά εκατομμύρια από τον κοσμάκη από αυτόν. Άρα λοιπόν είναι συμφέροντα όλα τα κράτη συμφέροντα. Που βγαίνουν έξω τους παίρνουν, τους πιάσανε και να πληρώσουν να πούμε το αυτό γιατί δεν έχουν στείλει αυτό sms. Που ο κόσμος πάνε 6-7, τώρα απαγορεύεται να ανοίξουν τις εκκλησίες απαγορεύεται άσχημο πράγμα πολύ αυτό αμαρτία. Διότι έχω δει πολλά εγώ είμαι 100 χρονών έχω δει 5 τέτοιες επιδημίες, δάγκειο, αυτό αφρικανική γρίπη, αυτός ο κορονοϊός, άσιας και αφρικάνικη, άφρικας λεγότανε.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τον χρόνο σας και για όσα μοιραστήκατε μαζί μου.

Έλα μωρέ όχι εντάξει. Είσαι εντάξει τώρα;