[00:00:00]Καλησπέρα.

Καλησπέρα.

Θα μου πεις το όνομά σου;

Ονομάζομαι Νεκτάριος Γεωργίου και είμαι κάτοικος της Αχλάδας.

Ωραία, εγώ είμαι η Γαϊγάνη Μαρία, είμαι ερευνήτρια για το Istorima, σήμερα είναι Πέμπτη 22 Ιουνίου το 2023 και βρισκόμαστε στην Αχλάδα της Φλώρινας.

Σε καλωσορίζω στο χωριό μου.

Σε ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σου.

Και εγώ σε ευχαριστώ.

Νεκτάριε, θα μου πεις λίγα λόγια για σένα αρχικά;

Είμαι κάτοικος της Αχλάδος του νομού Φλώρινας. Ζω στο χωριό της Αχλάδος, όπου το χωριό μου είναι γνωστό στην στο πανελλήνιο για τα λιγνιτωρυχεία της περιοχής.

Ωραία, θέλεις να μου πεις λίγα περισσότερα πράγματα για το ορυχείο του χωριού;

Τα λιγνιτωρυχεία της Αχλάδας βρίσκονται στο ομώνυμο χωριό της Αχλάδας, το οποίο βρίσκεται… συνορεύει ανατολικά με την κοινότητα του Σκοπού, στα βόρεια συνορεύει με το κάτω στων Σκοπίων, δυτικά με την κοινότητα της Μελίτης και στα νότια με κοινότητες της Κέλλης και των Λόφων. Το λιγνιτωρυχείο της Αχλάδος δραστηριοποιείται σε 19.000 περίπου στρέμματα γης από το 1935 περίπου, όπως μας αναφέρουν πηγές από παλαιότερους, αλλά και από έγγραφα, τα οποία έχουν βρεθεί σε στην κοινότητα και σε διάφορα βιβλία, τα οποία έχουμε μελετήσει. Η θέση του λιγνιτωρυχείου βρίσκεται διάσπαρτα στην κοινότητα, και ανατολικά και βόρεια αλλά και δυτικά. Τα κοιτάσματα, τα οποία βρίσκονται στον χώρο αυτόν, είναι γνωστά από τις αρχές περίπου του προηγούμενου αιώνα και η εκμετάλλευση άρχισε περίπου πριν το ’40. Ξεκίνησε από κάποιους, από μία ομάδα ανθρώπων, η οποία ξεκίνησε να παράγει τον λιγνίτη για τις βασικές ανάγκες θέρμανσης. Μετά το 1970 περίπου και περισσότερο μετά το 1980 ο παραγμένος λιγνίτης άρχισε να καταναλώνεται στις ατμοηλεκτρικές μονάδες της ΔΕΗ σε περιοχές της Πτολεμαΐδας. Μόνο πολύ μικρές ποσότητες λιγνίτη, περίπου 10-15.000 τόνοι, αγοράζονταν από ιδιώτες για την θέρμανσή τους, για την ατομική τους θέρμανση. Το λιγνιτωρυχείο σιγά-σιγά άρχισε να εξελίσσεται με το άνοιγμα των νέων μονάδων και οι εκτάσεις, οι οποίες άρχισε να καταλαμβάνει το ορυχείο, άρχισαν να μεγαλώνουν και περιμετρικά του χωριού. Σήμερα το χωριό είναι περικυκλωμένο από ορυχείο, όπως είπα και προηγουμένως, και από τα βόρεια και από τα νότια και από τα ανατολικά και από τα δυτικά. Το χωρίο βρίσκεται μέσα σε μία, ας το πω εντός εισαγωγικών, μία τρύπα, είναι περικυκλωμένο και ζει τον δικό του γολγοθά. Στο ομώνυμο εδώ ορυχείο του χωριού μας δουλεύουν –δραστηριοποιούνται μάλλον– πάρα πολλοί εργολάβοι, πάρα πολλοί κάτοικοι του χωριού εργάζονται, και από τα γύρω χωριά, και η εξόρυξη γίνεται ασταμάτητα ολόκληρο το έτος.

Πώς θα έλεγες ότι το ορυχείο έχει επηρεάσει τη ζωή στο χωριό σου;

Όπως και προείπα και στην εισαγωγή μου, λέγοντας πως το ορυχείο είναι ένα αναγκαίο κακό, το λέω έτσι γιατί από τη μία πλευρά η εργασία των ανθρώπων της περιοχής έχει τη θετική της πλευρά. Από την άλλη όμως, η εικόνα που αντικρίζει κανείς μπαίνοντας στο χωριό πραγματικά ραγίζει και μαυρίζει η καρδιά του και η ψυχή του, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται όλη η προσωπικότητα του κάθε πολίτη που ζει και αναπτύσσεται σε αυτό το χωριό. Ήτανε ένα χωριό, το οποίο περιβαλλότανε από πράσινο, από δάση, και τώρα έχει καταντήσει ένα σεληνιακό τοπίο. 

Σε σχέση με το ορυχείο πάλι, το χωριό πώς έχει εξελιχθεί ανά τα χρόνια σε σχέση… οικονομικά, οι κάτοικοι...

Όπως είπα και λίγο παραπάνω, όντως είναι αναγκαίο κακό, αλλά το ορυχείο πραγματικά δίνει εργασία, δίνει δουλειά στον κόσμο και οικονομικούς πόρους. Απ' τα παιδικά μου ακόμη χρόνια έβλεπα αυτή την κατάσταση, η οποία πραγματικά ήταν δύσκολη, αλλά οι δραστηριότητες και οι εργασίες που παρείχε πραγματικά στους ανθρώπους της περιοχής τους έδινε το… για βιοποριστικούς λόγους, τους έδινε δουλειά, τους έδινε επίσης διάφορα έτσι προνόμια στους κατοίκους, να αγοράζουν τον λιγνίτη πιο φθηνά, έτσι ώστε να χρυσώνει το χάπι σε όλες αυτές τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει με την παρουσία του εκεί. Η εξέλιξη και η ανάπτυξη στο συγκεκριμένο ορυχείο, δυστυχώς για το χωριό, δεν ήταν και οι καλύτερες. Το αναφέρω για αυτό, γιατί, βλέποντας και συγκρίνοντας το χθες με το σήμερα, βλέπω ότι η κατάσταση, χωρίς να μακρηγορώ και να λέω, είναι μία γενική καταστροφή.

Οι κάτοικοι... Έχει αλλάξει ο αριθμός των κατοίκων;

Ο αριθμός στη ζωή και στην ανάπτυξη, ναι, έχει αλλάξει, γιατί η Αχλάδα ήτανε ένα χωριό που πραγματικά έσφυζε από ζωή, είχε αρκετούς έτσι, περίπου 600 κατοίκους, και τώρα έχει περίπου κάτω από τους 300. Το αποτέλεσμα είναι[00:05:00] ότι ο κόσμος απομακρύνθηκε λόγω της κατάστασης, της ατμοσφαιρικής έτσι ρύπανσης, του θορύβου. Οι νέοι δεν μένουν στο χωριό, διότι τα παιδιά τους δεν μπορούν να μείνουν λόγω λόγοι υγείας, λόγοι, οι οποίοι δεν τους επιτρέπουν να μείνουν, και απομακρύνονται απ' το χωριό, οπότε οι συνέπειες είναι το χωριό αυτή τη στιγμή να είναι σε μία κατάσταση δυστυχώς θλιβερή και πολλοί λίγοι.

Νεολαία δηλαδή δεν υπάρχει;

Όχι, δυστυχώς η νεολαία έχει... Μαγαζιά υπήρχαν αρκετά μαγαζιά για τη νεολαία. Δυστυχώς, υπάρχει ένα μαγαζί, το οποίο συγκεντρώνει έναν πολύ μικρό αριθμό νέων, οι οποίοι έχουν απομείνει στο χωριό από ανάγκη.

Ωραία. Η εικόνα του χωριού γενικότερα, περιβαλλοντικά μιλώντας, πώς είναι σε σχέση με το παρελθόν;

Οι σκέψεις μου, όπως και είπα και παραπάνω… Σήμερα η συγκεκριμένη περιοχή δεν θυμίζει τίποτα από την παλιά όμορφη Αχλάδα. Η εικόνα δυστυχώς, για μένα προσωπικά, θυμίζει ένα σεληνιακό τοπίο, γκρίζο χρώμα παντού, καταστροφές, ασέβεια στο περιβάλλον από τους ανθρώπους που το περιβάλλουν και δραστηριοποιούνται. Το μόνο που έμεινε από την εικόνα του χθες είναι τα όνειρα που έκαναν κάποτε οι άνθρωποι του χωριού μας, που δυστυχώς έμειναν μόνο όνειρα.

Σε λίγα χρόνια πώς αναμένετε να είναι η Αχλάδα;

Προσωπικά δεν περιμένω πολλά πράγματα. Δεν περιμένουμε τίποτα πλέον. Η καταστροφή είναι ολική, καταστράφηκαν βουνά, δάση, ποτάμια, γιατί, όπως είπα και προηγουμένως, η Αχλάδα ήταν περιτριγυρισμένη από δάση, από ωραία… δενδρώδεις καλλιέργειες, από αρδευόμενες εκτάσεις από κτήματα, περιουσίες. Η δύναμη όμως του χρήματος δυστυχώς έκανε τους συγχωριανούς να είναι πλέον ανύπαρκτοι να αντιδράσουν στην όλη αυτή κατάσταση που βρίσκεται στη περιοχή μας. Στην παρούσα φάση, ήδη έχουν διεισδύσει πλέον και στους τρεις οικισμούς. Η Αχλάδα –δεν είπα, ξέχασα να πω– είναι χωρισμένη σε τρεις οικισμούς, την Άνω Αχλάδα, τη Μεσαία Αχλάδα και την περιοχή του Γιουρουκιού, που, δυστυχώς, σήμερα που μιλάμε, το Γιουρούκι ήδη έχει απαλλοτριωθεί και οι είκοσι κάτοικοί του έγιναν πλέον μετανάστες στην ίδια τους την πατρίδα. Έχουν φύγει, παράτησαν τα σπίτια τους και βρίσκονται σε άλλα χωριά, αφήνοντας πίσω τους μια ολόκληρη περιουσία, αφήνοντας τα όνειρά τους, αφήνοντας το παρελθόν τους. Το κράτος δυστυχώς ανύπαρκτο μπροστά στους δυνατούς μεγαλοεπιχειρηματίες. Δεν υπολογίζει τον ανθρώπινο πόνο και τον ξεριζωμό. Πιστεύω πως σε λίγα χρόνια δεν θα υπάρχει η εικόνα χωριού, θα έχουν γκρεμιστεί τα πάντα. Οι κάτοικοι δεν θα υπάρχουν πια.

Όλο αυτό εσένα πώς σε κάνει να νιώθεις για τον τόπο που γεννήθηκες και μεγάλωσες;

Μου δημιουργεί πόνο, δυστυχία, τα όνειρά μου τα παιδικά, οι αναμνήσεις, η οικογένειά μου... Και εγώ το βιώνω. Έχουν φύγει τα αδέρφια μου, έχουν απομακρυνθεί Ζω εγώ για κάποιους έτσι συγκεκριμένους λόγους στο χωριό. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν πλέον όνειρα, δεν υπάρχουν προγραμματισμοί για το μέλλον. Ο κόσμος είναι μουδιασμένος, είναι στενοχωρημένος, γιατί βλέπει κάθε μέρα να πλησιάζει όλο και περισσότερο το ορυχείο στις αυλές των σπιτιών τους, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να κάνει τίποτα, γιατί όλα βρίσκονται στη δίνη του χρήματος και των συμφερόντων.

Η ιδέα της δικής σου μετανάστευσης τι συναισθήματα σου προκαλεί; Πώς το βλέπεις αυτό;

Πιστεύω, θα έρθει η στιγμή που και εγώ θα απομακρυνθώ, γιατί οι εργασίες του ορυχείου είναι στα 400 περίπου, 500 μέτρα από τα σπίτια μας και προετοιμάζομαι και εγώ, όπως όλος ο κόσμος, να απομακρυνθώ, να πάρω όλες μου τις σκέψεις, όλο μου το παρελθόν, όλα μου τα παιδικά μου χρόνια, τις αναμνήσεις μου και να βρεθώ και εγώ με τους άλλους συγχωριανούς μου κάπου, σε κάποιο διαφορετικό μέρος, για να συνεχίσω τη ζωή μου. Δυστυχώς, οι εξελίξεις φέρνουν αρνητικά αποτελέσματα.

Έχεις να μου πεις κάποιο προσωπικό βίωμα σε σχέση με το ορυχείο;

Κάποιο προσωπικό βίωμα...

Είτε από τα παιδικά σου χρόνια...

Απ’ τα παιδικά μου χρόνια... Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο χωριό αυτό και όλα τα βιώματά μου δυστυχώς δεν είναι και τα καλύτερα. Κάποτε, όταν ήμουν μικρός, με τα αδέρφια μου, βλέποντας το ορυχείο, όπως ήταν, χαιρόμουν και εγώ με τα άλλα παιδιά και θαύμαζα τους ανθρώπους που το δημιούργησαν, γιατί πίστευα πραγματικά ότι, βλέποντας «Λιγνιτωρυχεία Αχλάδας», είναι γνωστό το χωριό μου ανά το πανελλήνιο. Με την επωνυμία «Λιγνιτωρυχεία Αχλάδας» ήμουν υπερήφανος, όταν πήγαινα κάπου και με αναγνώριζαν, μας αναγνώριζαν ότι: «Είστε απ' την Αχλάδα. Πραγματικά, είστε ένα χωριό με ορυκτό πλούτο». Και ήμουν υπερήφανος που ήταν γνωστό. Δεν ήξερα όμως στην πορεία πως οι [00:10:00]εξελίξεις και όλη η πορεία θα με διέψευδαν και θα έβλεπα μετά από χρόνια την ολική καταστροφή του τόπου μου, που με γέννησε και με ανέθρεψε. Κάποτε, μικρός, πήγαινα με τα παιδιά του χωριού μου στο ποτάμι για να κάνω μπάνιο και να παίξω, γεμάτος χαρά που θα συναντήσω εκεί… θα συναντήσω τα παιδιά, θα παίξουμε, θα δραστηριοποιηθούμε, αλλά δυστυχώς ήρθε ο χρόνος όπου οι εταιρείες, δυστυχώς, κατέστρεψαν και τα ποτάμια, κατέστρεψαν και τους δρόμους και, βλέποντας όλα αυτά μετά από χρόνια, πως το ποτάμι δεν υπάρχει, από το οποίο μέσα εκεί μεγαλώναμε, το οποίο δημιουργήθηκε το ποτάμι από τη φύση και τον Θεό, να αλλάζει συνεχώς θέσεις, γιατί έχουμε βιώσει εμείς οι κάτοικοι του χωριού αυτού το ποτάμι να βραδιάσει και να βρίσκεται σε κάποια θέση, ξημερώνοντας να το βρούμε σε κάποια άλλη θέση, και αυτό οφείλεται στη κατάρα που λέγεται ορυχεία και τα συμφέροντα, τα οποία παίζονται από τους επιχειρηματίες και από το κράτος γενικότερα για να εξυπηρετήσει τα δικά του συμφέροντα. Δυστυχώς, για μένα, είναι ένα οδυνηρό γεγονός, διότι μεγάλωσα εκεί και τώρα σε αυτή την ηλικία, στη μέση ηλικία, μας αναγκάζουν να απομακρυνθούμε και να γίνουμε μετανάστες στον ίδιον μας τον τόπο.

Υπάρχει κάτι στο πιο πρακτικό κομμάτι που να μπορείς να μας πεις για την καθημερινότητα στο χωριό, από άποψη σκόνης, από... Η ατμόσφαιρα...

Ναι. Όπως και σε κάθε ορυχείο παντού, έτσι και στο χωριό μου το ορυχείο έχει πάρα πολλά αρνητικά. Δεν υπάρχουν θετικά. Το μόνο θετικό που βλέπω εγώ στην όλη κατάσταση είναι η εργασία που προσφέρει σε λίγους ανθρώπους του χωριού μου. Τα αρνητικά είναι πάρα πολλά. Αρνητικό, ο θόρυβος. Όταν μηχανήματα 200 και 300 φορτηγά, εξορυκτικά μηχανήματα, τα ξεκινάνε 06:00 το πρωί και τελειώνουν 00:00 το βράδυ, δεν υπάρχει ησυχία, δεν υπάρχει ηρεμία. Η ατμοσφαιρική ρύπανση, τα απόβλητα, όταν τόσα φορτηγά έχουνε κατασκηνώσει, ας το πω εντός εισαγωγικών, στην περιοχή αυτή, αφήνουν τα φορτηγά τους, γίνονται αλλαγές λαδιών, καυσίμων και λοιπά, όλα αυτά με καταλήγουν στην κοίτη του ποταμού, με αποτέλεσμα πραγματικά να είναι δύσκολη και ρυπογόνα η όλη αυτή έτσι κατάσταση. Δεν υπάρχει πλέον ζωή στο χωριό μας, όλα είναι αρνητικά, όλα είναι δύσκολα. Έχουν καταστραφεί δέντρα, έχουν καταστραφεί ποτάμια, έχουν καταστραφεί χωράφια, δεν υπάρχουν… Ο κόσμος έχουνε μείνει με δύο και τρία στρέμματα χωράφια στα χέρια του, δεν μπορεί να καλλιεργήσει, δεν μπορεί... Έχει καταστραφεί ο ζωικός και φυτικός πλούτος. Ο κόσμος πλέον περιμένει… Κάποτε υπήρχαν χιλιάδες ζώα στο χωριό, αιγοπρόβατα, βοοειδή και λοιπά, και τώρα δεν υπάρχει τίποτα, διότι δεν υπάρχει τρόπος για να μπορέσει ο άνθρωπος να συντηρήσει τη μονάδα του και αναγκάζεται να είναι φτωχότερος και με πολλά προβλήματα από τη δραστηριότητα που γίνεται στο χωριό μας. 

Η δική σου η σχέση πιο συγκεκριμένα με το ορυχείο ποια είναι; Έχει εργαστεί κάποιο άτομο της οικογένειάς σου;

Επειδή το ορυχείο δραστηριοποιείται περίπου 85 με 90 χρόνια στο χωριό, πέρασαν από το ορυχείο πάρα πολύς κόσμος. Έτσι και απ' τη δική μου οικογένεια έχουν βρεθεί άνθρωποι, οι οποίοι δούλεψαν στο παρελθόν, δουλεύουν και τώρα και, πιστεύω, θα δουλεύουν και στο μέλλον, αν ο Θεός τους έχει καλά. Πραγματικά, δίνει το ορυχείο, ενώ έχει πάρα πολλά αρνητικά στοιχεία, το βασικότερο στοιχείο που δίνει είναι η εργασία. Δουλεύουν άνθρωποι εκεί. Αυτό τους κάνει να… η ασφάλεια της εργασίας για βιοποριστικούς λόγους, για να μπορέσουν να ορθοποδήσουν, να κρατήσουν την οικογένειά τους. Πράγματι, σε αυτό τα λιγνιτωρυχεία δίνουν, έχουν ως προτεραιότητα πάντα τους κατοίκους του χωριού μας, δεν αφήνουν άνεργο. Πάντα προηγείται κάποιος, όταν δημιουργηθεί κάποια θέση εργασίας στην επιχείρηση αυτή. Αυτό είναι το παρήγορο και το ευχάριστο σε όλα τα οδυνηρά που έχουν προηγηθεί και αυτό κάνει τους ανθρώπους να μπορούν να συνυπάρχουν παρ’ όλες τις δυσκολίες που το ορυχείο έχει δημιουργήσει. 

Από διηγήσεις που έχεις ακούσει μπορείς να μας περιγράψει πώς είναι μία μέρα εργασίας σε ένα ορυχείο λιγνίτη;

Πραγματικά, η εργασία στο λιγνιτωρυχείο είναι δύσκολη. Αν κάνουμε μία σύγκριση ανάμεσα σε έναν εργαζόμενο στο λιγνιτωρυχείο και σε έναν εργαζόμενο σε μια άλλη επιχείρηση, σε έναν άλλον τομέα εργασίας, πραγματικά είναι δύσκολη εργασία, διότι η εργασία αυτή δεν είναι μόνο δύσκολη είναι και επικίνδυνη, διότι οι εργαζόμενοι, οι οποίοι βρίσκονται στο στάδιο της εξόρυξης, κατεβαίνουν πάρα πολλά μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Έχουμ[00:15:00]ε βιώσει καταστάσεις, οι οποίες είναι πάρα πολύ… η εικόνα που μας έχει μείνει μέσα μας, με αποκολλήσεις γκρεμών, με κατολισθήσεις, ο φόβος πάντα παραμονεύει, ο κίνδυνος μάλλον παραμονεύει, διότι οι εργαζόμενοι, φεύγοντας το πρωί και επιστρέφοντας το μεσημέρι, ο χώρος γενικά, στον οποίο εργάζονται, είναι ανθυγιεινός, η σκόνη, η μαυρίλα, ο ήχος, όλα αυτά κάνουν πολύ δύσκολη την εργασία, αλλά χωρίς κόπο και χωρίς δουλειά δεν μπορείς και να επιζήσεις, οπότε οι άνθρωποι που καλούνται να εργαστούν τα βάζουν όλα αυτά στην άκρη και κανονικά πηγαίνουν στη δουλειά τους, εργάζονται και συνεχίζεται η ζωή, όσο δύσκολη και αν είναι.

Επειδή είναι και επικίνδυνο, αλλά και ρυπογόνο όλο αυτό, η κατάσταση με τις ασθένειες λόγω της μόλυνσης ποια είναι;

Ένα ορυχείο, και ειδικά το τα λιγνιτωρυχεία της Αχλάδας, επειδή έχουν κάνει πάρα πολλές εργασίες και έχουν ανοίξει πάρα πολλά μέτωπα στο χωριό, πραγματικά είναι… Οι ασθένειες, οι οποίες υπάρχουν σε κατοίκους του χωριού είναι κατά κύριο λόγο καρκίνοι, επίσης αναπνευστικά προβλήματα, άσθμα, πάρα πολύς κόσμος, και θα το πω με μεγάλη έτσι πίκρα και στενοχώρια, δυστυχώς, πάρα πολλοί άνθρωποι τα τελευταία χρόνια έχουν οδηγηθεί στο μοιραίο λόγω των ασθενειών που έχουν περιβάλει το χωριό. Έχει γίνει μία έρευνα που έχω διαβάσει σε κάποιο τοπική εφημερίδα, τυχαία την είχα μελετήσει, την είχα δει στα χέρια μου, ότι η περιοχή της Αχλάδας και γύρω χωριά η πλειοψηφία των ανθρώπων ζει με μεγάλα προβλήματα αναπνευστικών, με αναπνευστικά ζητήματα, θέματα υγείας, τα οποία έχουν να κάνουν με την αναπνοή τους και την… έτσι την όλη εκεί κατάσταση.

Πώς νιώθεις που, ενώ ζεις σε ένα χωριό, δεν μπορείς να έχεις τα καλά του χωριού, φύση, καθαρό αέρα;

Πραγματικά, είμαι πάρα πολύ στενοχωρημένος που άλλα χωριά τα βλέπουμε, ζουν μέσα στην καθαριότητα, μέσα στην ωραία φύση, και το δικό μας το χωριό βρίσκεται… Αν κάποιος το επισκεφθεί, πραγματικά θα τρομάξει, όταν θα συναντήσει μπροστά χώματα, όγκους χωμάτων, μηχανήματα, σκόνες. Το χωριό… Δεν υπάρχουν γύρω-γύρω, έχουν κοπεί δέντρα, έχουν καταστραφεί χωράφια, έχουν καταστραφεί τα πάντα και το χωριό βρίσκεται μέσα σε μία, εντός εισαγωγικών, μία τρύπα και αισθάνομαι πάρα πολύ στενοχωρημένος, πάρα πολύ πικραμένος, που η ζωή… Δεν πίστευα ποτέ ότι η ζωή μου θα μου επιφύλασσε μία τέτοια εξέλιξη. Με στενοχωρεί το γεγονός και με κάνει πάρα πολύ… μου προκαλεί έτσι οργή και μου δημιουργεί σκέψεις, ώστε κάποια στιγμή και εγώ να φύγω, να απομακρυνθώ, για να σώσω και την οικογένειά μου και να σωθώ και εγώ και ο ίδιος από τα όλα, από όλα, όπως προείπα παραπάνω, που έχουν να κάνουν με την υγεία και με την προστασία την ανθρώπινη.

Οι κάτοικοι του χωριού σου θα έλεγες ότι είναι υπέρ ή κατά των ορυχείων;

Έχουν δημιουργηθεί… Επειδή παρακολουθώ από κοντά την όλη κατάσταση του χωριού –ζω στο χωριό, δεν εργάζομαι στο ορυχείο, αλλά ζω στο χωριό– πραγματικά, οι κάτοικοι είχαν δημιουργήσει μέχρι και δημοψήφισμα για να πουν τις σκέψεις τους σε ψηφοφορία, αν θα ήθελαν να φύγουν ή να μετεγκατασταθούν από την παρούσα κοινότητα και να πάνε σε κάποιο άλλο μέρος. Πραγματικά, έγινε και αυτό, έγινε ένα δημοψήφισμα, όπου το 65% των κατοίκων είπε πως θέλει να φύγει και να πάει σε καινούριο μέρος. Ένα 35 περίπου τοις εκατό, οι γέροντες, οι οποίοι δεν ήθελαν να αποχωριστούν το χωριό, δεν ψήφισαν, αλλά δεν εισακούστηκε και το δημοψήφισμα που έγινε στο χωριό, δεν εισακούστηκε από τους ιθύνοντες, από τους υπεύθυνους της πολιτείας, και συνεχίζουμε να ζούμε την ίδια κατάσταση εδώ και τόσα χρόνια.

Μάλιστα. Και κάτι τελευταίο θα ήθελα να ρωτήσω. Αν θυμάσαι… Αυτές είναι οι σκέψεις σου στο σήμερα. Ως νεότερος ή ως παιδί πώς το… Με τους συμμαθητές σου στο σχολείο πώς το βλέπατε; Πηγαίνατε στο ορυχείο για να δείτε πώς είναι η δουλειά εκεί;

Παλαιότερα, επειδή το ορυχείο τα τελευταία περίπου 20-25 χρόνια εξελίχθηκε όπως εξελίχθηκε, οι δραστηριότητες ήταν πάρα πολύ μικρές. Το ορυχείο είχε μία έκταση πάρα πολύ μικρή και πηγαίναμε πολλές φορές με τα ποδήλατα, με τους φίλους, μικρά παιδιά, να δούμε πώς γίνεται η εξόρυξη. Δεν υπήρχαν πολλά μηχανήματα. Μας έκανε τρομερή εντύπωση που δεκαριά, δεκαπέντε εργάτες, από ό,τι θυμάμαι, δούλευαν με σκαπτικά εργαλεία, χειρωνακτικά. Σε μικρούς έτσι υπόγειους θαλάμους μπαίναν και σιγά-σιγά βγάζανε τον λιγνίτη για να τον προσφέ[00:20:00]ρουν στην κοινωνία ως καύσιμη ύλη. Αυτό μου έκανε τρομερή εντύπωση, πώς, τι είναι αυτό μέσα που κρύβει η γη, πώς οι άνθρωποι δεν φοβούνται και μπαίνουν μέσα. Το συζητούσαμε με τα παιδιά, με τους συμμαθητές μας, αλλά στην πορεία είδαμε ότι οι εξελίξεις της τεχνολογίας έκαναν βήματα, έκαναν ανοίγματα, τα ανοίγματα αυτά γίναν μεγαλύτερα, μεγαλύτερα, και το αποτέλεσμα, το σημερινό αποτέλεσμα, δυστυχώς για εμάς, είναι οδυνηρό και πιστεύω ότι έτσι θα είναι, ότι δεν υπάρχει πλέον επιστροφή.

Ωραία. Έχεις να προσθέσεις κάτι άλλο; 

Θα ήθελα να προσθέσω έτσι δύο-τρεις σκέψεις που έτσι με βασανίζουν και θα ήθελα να μεταφέρω σε ανθρώπους, οι οποίοι δεν έχουν ζήσει τέτοιες καταστάσεις. Εύχομαι σε ανθρώπους, οι οποίοι έρχονται και βλέπουν εκεί, να μην ζήσουν τη δική μας κατάσταση ποτέ, ποτέ. Ποτέ σε κατοικημένη περιοχή δεν εύχομαι να γίνει διάνοιξη ορυχείου, διότι όποιος δεν έζησε, δεν μεγάλωσε μέσα σε τέτοιες καταστάσεις, σε τέτοιες συνθήκες, δεν έχει καταλάβει τι σημαίνει ορυχείο.

Νεκτάριε, σε ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σου.

Και εγώ σας ευχαριστώ.