[00:00:00]Καλησπέρα, θα μας πείτε το όνομά σας;

Ονομάζομαι Ευτυχία Γλεντούση.

Είναι Σάββατο 18 Δεκεμβρίου 2021, είμαι με την Ευτυχία Γλεντούση, βρισκόμαστε στο κέντρο του Ηρακλείου Κρήτης, εγώ ονομάζομαι Ελισάβετ Κουμαρέλη, είμαι Ερευνήτρια στο Istorima και ξεκινάμε. Ευτυχία, θα ήθελες να μας πεις λίγα λόγια για εσένα;

Λοιπόν, γεννήθηκα στα Χανιά, μεγάλωσα στη Χώρα Σφακίων σε ένα χωριό που λέγεται Κομιτάδες, είναι περίπου στα 2 χιλιόμετρα έξω από τη Χώρα Σφακίων, απ’ το κεντρικό ουσιαστικά χωριό στα Σφακιά, πέρασα τα περισσότερα χρόνια της ζωής μου εκεί πέρα, μέχρι και την Β’ Λυκείου. Μετά από εκεί έζησα δύο χρόνια στα Χανιά για να τελειώσω το Λύκειο και έπειτα —και έπειτα πήγα στα Χανιά να τελειώσω τα δύο χρόνια στο σχολείο— ήρθα στο Ηράκλειο. Είμαι τα τελευταία τέσσερα-πέντε χρόνια στο Ηράκλειο, σπούδασα και πλέον εργάζομαι εδώ πέρα σε ένα διαγνωστικό κέντρο, στο τμήμα στο μικροβιολογικό, και ασχολούμαι με αιμοληψίες, rapid, μέσα στην επικαιρότητα, μοριακά και τα λοιπά.

Πολύ ωραία. Ευτυχία σήμερα είχαμε πει πως θα μας μιλήσεις για το άλογο σου, τον Aragorn. Αρχικά, πώς αποφάσισες να αποκτήσεις άλογο;

Δεν αποφάσισα να αποκτήσω άλογο, την τρέλα την είχα από πάρα πολύ μικρή. Ήμουνα ένα παιδί το οποίο από πάρα πολύ μωρό ενθουσιαζόμουνα γενικά με τα ζώα, ιδιαίτερα με τα άλογα. Είχα πάντα την κλίση στο να έχω κατοικίδια, να ασχολούμαι με τα σκυλιά, με τα γατιά, οποιαδήποτε αδέσποτο, οποιοδήποτε ζώο, όχι μόνο τα  οικόσιτα, οποιοδήποτε ζώο βρισκόταν στο διάβα μου, πάντα έβρισκα τον τρόπο να το πλησιάσω. Αλλά πάντα, πάντα, πάντα είχα μία ιδιαίτερη αγάπη στα άλογα! Δηλαδή και η γιαγιά μου μου έλεγε πάντα ότι, όταν ήμουνα μωρό η αγαπημένη μου διαφήμιση ήτανε με μία ζέβρα σ’ ένα κατάστημα με χρώματα και πάντα τρελαινόμουνα για αυτό. Όπου και να πηγαίναμε, όπου και να βρισκόμασταν, εγώ ζητούσα να πάμε να κάνουμε ιππασία, να πάμε να δω άλογα, όχι τόσο στο αθλητικό κομμάτι, δεν το ‘βλεπα σαν άθλημα, διότι έκανα παράλληλα και άλλα αθλήματα, εγώ το έβλεπα σαν ζώο, σαν ένα πλάσμα, ήταν αυτό που με ενθουσίαζε, όχι τόσο πολύ το να ιππεύσω. Ακόμα και όταν βρισκόμουνα κοντά σε άλογο, ήμουνα πάρα πολύ χαρούμενη!

Και πότε απέκτησες το δικό σου άλογο;

Πολύ αστεία ιστορία, γιατί πάντα παρακαλούσα να μου πάρουν άλογο, πάντα ζητούσα του πατέρα μου και της μαμάς μου Χριστούγεννα, Πάσχα, στον Άγιο Βασίλη, στη νονά μου, σε όλους. Θυμάμαι ότι κάθε Σάββατο, επειδή πήγαινα στα Χανιά για μαθήματα πιάνου, ο μπαμπάς μου κάθε Σάββατο ήθελε να του παίρνω μία εφημερίδα και εγώ πριν πάω στα Σφακιά, γυρνώντας με το λεωφορείο, πήγαινα στις αγγελίες που έλεγε για τα ζώα, για τα… που πουλιούνται, ενοικιάζονται, όχι ενοικιάζονται, που πουλιούνται τα ζώα, που πουλούσαν πρόβατα, άλογα και τα λοιπά, και πάντα του κύκλωνα τις αγγελίες με τα άλογα που μου άρεσαν. Και μια μέρα, ήμουνα Α’ Γυμνασίου προς Β’, έδινα εξεταστική, με ενημέρωσε ο νονός μου, κατέβηκα από το σχολείο και μου λέει: «Πήρα ένα άλογο». Εγώ ήταν η πιο ευτυχισμένη μέρα της ζωής μου! Έτρεξα κατευθείαν-κατευθείαν να πάω στο σπίτι, να γνωρίσω αυτό το άλογο, που πλέον επειδή έχω και πάρα πολύ καλές σχέσεις με τη νονά μου και το νονό μου, ήξερα ότι είναι σχεδόν δικό μου και έτρεξα πάνω και την πρώτη μέρα που πήγα και τον είδα, είδα ένα πουλαράκι 2,5 χρόνων μέσα στη δράση, στην ενέργεια. Είχε βγει μόλις από έναν ιππόδρομο που δεν είχε ασχοληθεί ποτέ κανείς μαζί του και εγώ με τη χαρά που είχα μάθει απ’ τα άλογα που ήταν απ’ τους ιππικούς, που ήταν ήρεμα και τα λοιπά, έτρεξα να πάω να τον πιάσω και τον πιάνω από το καπίστρι και μου άνοιξε τη μύτη.

Τι είναι το καπίστρι;

Το καπίστρι είναι σαν το κολάρο που βάζουμε στα σκυλιά, απλά πιάνει κεφάλι, πιάνει πίσω από τ’ αυτιά και μπροστά από τη μουσούδα για να μπορείς να ελέγξεις το άλογο. Οι ντόπιοι Κρητικοί το λένε μουράγια.

Και πώς ήταν το πρώτο διάστημα;

Το πρώτο διάστημα ήταν πάρα πολύ δύσκολο, διότι δεν τον έβλεπα πάρα πολύ συχνά. Ήταν ένα πάρα πολύ άγριο άλογο, δεν είχε κάνεις ασχοληθεί μαζί του και ουσιαστικά η θεωρία του νονού μου, όταν αποφάσισε να αγοράσει αυτό το άλογο μαζί με έναν άλλον χωριανό, γιατί τα πήρανε μαζί από έναν ιππόδρομο στη Βέροια νομίζω που φαλίρισε, το σκεπτικό του ήταν ότι επειδή η κόρη του, η κόρη του νονού μου, είχε ένα τρομακτικό ατύχημα με ένα άλογο, είχε πέσει από το άλογο, είχε φύγει εκτός ελέγχου, έπεσε από το άλογο και έσπασε το χέρι της και έκανε και μία μικρή σπονδυλόλυση —ένα τραύμα στη σπονδυλική στήλη—, θεώρησε ότι ήταν πάρα πολύ σωστό να της πάρει ένα άλογο, έτσι ώστε να τη βοηθήσει, απλά έκανε πολύ λάθος επιλογή στο άλογο, γιατί το άλογο αυτό ήταν δυόμισι χρόνων, αρσενικό, που ως γνωστόν είναι πολύ πιο άγρια και ειδικά σ’ εκείνη την ηλικία, διότι δεν έχουνε μπει ακόμα σε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης και ήταν γενικά είναι πάρα πολύ δύσκολο κομμάτι. Βέβαια με τον καιρό, με τις μέρες, ειδικά τους καλοκαιρινούς περιόδους για τα δύο πρώτα χρόνια που τον είχε αποκλειστικά ο νονός μου, τον έβλεπα μόνο καλοκαίρια και όποτε μπορού[00:05:00]σαν οι γονείς μου με πήγαιναν στο στάβλο που είχε τότε ο νονός μου και τον είχε εκεί πέρα. Αλλά όλοι στο χωριό το λέγανε: «Το αδέσποτο άλογο», γιατί εκεί πέρα που πηγαίναν με το αμάξι, ξαφνικά στη μέση του δρόμου βλέπανε ένα άλογο. Ήταν εκτός ελέγχου, δεν το πρόσεχε κάνεις. Ο νονός μου πήγαινε μόνο για να τον ταΐσει, να τον ποτίσει και να τον δει, δηλαδή δεν έκανε τίποτα άλλο. Εγώ ήμουν αυτή που θα πήγαινα να τον βουρτσίσω, να τον βγάλω, να τον περπατήσω, να του μιλήσω, να τον κάνω ένα μπάνιο, να του πλέξω τα μαλλιά, τότε σαν κοριτσάκι μικρό τρελαινόμουν να του πλέκω τα μαλλιά και ακόμα δηλαδή… Ναι, αλλά σιγά-σιγά με τον καιρό έφτιαξε αυτό. Προχωράει, περνούσε ο καιρός και ο νονός μου έβλεπε ότι δεν τραβούσε όλο αυτό, ότι δεν του έβγαινε όλο αυτό, ότι το μόνο που του σπαταλούσε ήταν χρόνο, ενέργεια, λεφτά και νεύρα. Πάρα πολλά νεύρα τού έδινε, διότι συνέχεια έφευγε, ήταν εκτός ελέγχου, κανείς δεν μπορούσε να τον κάνει καλά και η μόνη που μπορούσε να τον κάνει καλά είμαι εγώ και δύο χρόνια αργότερα, πάλι την ίδια περίοδο, εξεταστική είχα, Γ’ Γυμνασίου, αξέχαστα Άλγεβρα, 0 έγραψα, κατεβαίνω κάτω και μου λέει: «Έφη, αν δεν πάρεις το άλογο, εγώ θα το πουλήσω» και τον κοιτάζω και έβαλα κατευθείαν τα κλάματα, διότι ο μπαμπάς μου δεν ήθελε να αναλάβει την ευθύνη ενός αλόγου. Δεν ήθελε να το πάρει στα χέρια του, διότι πίστευε ότι σαν παιδί και εγώ θα το πάρω, θα ασχοληθώ δυο χρόνια και μετά θα το παρατήσω και δεν θα ξανασχοληθώ. Είναι ένα μεγάλο ζώο, όπως και να το κάνεις, δεν έχουνε μάθει πολλοί άνθρωποι να βλέπουν αυτό το ζώο και να μην το φοβούνται. Όσο να ναι, είναι ένα άλογο που η πλάτη του φτάνει γύρω στο 1.70 και είναι γύρω στα 600 με 700 κιλά. Είναι ένα ζώο το οποίο το φοβάσαι υπό φυσιολογικές συνθήκες. Με τον καιρό λοιπόν, εγώ ήμουνα χάλια. Πέρασα ένα πάρα πολύ δύσκολο μήνα, έκλαιγα κάθε βράδυ, γιατί σκεφτόμουν ότι άμα τον πάρει κάποιος, θα τον πάρει κάποιος απ’ το χωριό, δεν θα τον πάρει κάποιος, ο οποίος θα είναι εκτός, θα τον προσέχει, θα μπορώ να πηγαίνω να τον βλέπω. Αν τον έπαιρνε κάποιος άνθρωπος του χωριού, θα τον είχε παρατημένο σε ένα χωράφι και δεν θα μπορούσα και να πάω να τον δω, δεν θα μου το επέτρεπαν. Μέχρι που ο νονός μου πιάνει μια μέρα τον μπαμπά μου και του λέω: «Να σου πω κάτι, εγώ δεν ξαναγοράζω φαγητό για το άλογο, μου έχει κοστίσει πάρα πολλά. Αν μπορείς σε παρακαλώ, άμα το θέλετε πάρτε το. Εγώ σας το δίνω σαν δώρο, το δίνω σαν δώρο στη φιλιότσα μου μαζί με τα πράγματά του το άλογο και ό,τι άλλο χρειαστείς, αρκεί να το πάρετε, αλλιώς θα το πουλήσω».  Και μια μέρα ο πατέρας μου πάει και παίρνει ένα τσουβάλι κριθάρι —ταΐ το λέμε εμείς— και του πήγαινε κάθε μέρα ένα μπολάκι, ένα μπολάκι, ένα μπολάκι, μέχρι που το άλογο το συνδύασε ότι: «Όταν έρχεται ο μπαμπάς, έρχεται και το φαΐ» και ξεκίνησε κάθε μέρα και του χλιμίντριζε και μια μέρα ο μπαμπάς μου αποφάσισε ότι είναι η ώρα του να ‘ρθει στο σπίτι. Τον αγάπησε μόνο και μόνο για τη χαρά που του έκανε όταν τον έβλεπε που θα του πήγαινε το φαγητό και έρχεται μία μέρα και μου λέει: «Έφη φέρε το άλογο μας στο σπίτι» και πήγα, ετοίμασα όλα του τα πράγματα, τα φόρτωσα στο αμάξι, σέλωσα το άλογο και πήγα κούτσα-κούτσα στο σπίτι.

Και πώς ήταν το πρώτο διάστημα, όταν τον έφερες στο σπίτι σου;

Εξαιρετικό, γιατί μπορούσα να είμαι κάθε μέρα μαζί του, μπορούσα να ασχοληθώ, έτσι όπως ήθελα να ασχοληθώ. Να πάω το πρωί να τον χτενίσω, να τον βγάλω έξω, να περάσουμε την ώρα που έπρεπε να περάσει για να τον εκπαιδεύσω, να τον βγάλω όση ώρα βόλτα ήθελα. Είχα τον χρόνο που δεν μπορούσα να έχω όσο καιρό ήτανε μακριά και εκεί ήταν που πραγματικά ξεκινήσαμε να δενόμαστε ακόμα περισσότερο και ακόμα περισσότερο να καταλαβαίνω τι ζητάει και να καταλαβαίνει τι του ζητάω. Τότε ξεκινήσαμε τον πρώτο καιρό και την εκπαίδευσή του, έμαθε καλύτερα τη σέλα, έμαθε να ακούει, έμαθε να μη φοβάται και ότι εγώ είμαι κάτι καλό γι’ αυτόν. Δεν είμαι και πέρα ούτε για τον μαλώσω για κάτι κακό, δεν είμαι εκεί πέρα να τον μαλώσω αν κάνει κάτι λάθος, γιατί αυτό είχε μάθει αυτός τόσο καιρό. Δεν είχε μάθει τη θετική εκπαίδευση, είχε μάθει την αρνητική, ότι: «Αν κάνεις κάτι κακό, θα σε δείρω! Αν κάνεις κάτι κακό, θα σε χτυπήσω!».  Εκεί ξεκίνησε και έμαθε ότι εγώ αν κάνει κάτι καλό θα τον επιβραβεύσω, αν κάνει κάτι κακό πολύ απλά δεν θα πάρει τη λιχουδιά του, δεν θα πάρει το φαγητό του και έτσι σιγά-σιγά ξεκινήσαμε με πάρα πολύ απλά. Με το να μάθει να σηκώνει τα πόδια του για να τον πεταλώσει ο πεταλάς, για να μάθει να του ακουμπάω τα πόδια, ότι είναι ασφαλές να του ακουμπάω την ουρά, είναι ασφαλές να του ακουμπάω τα οπίσθια, να μάθει ότι είναι ασφαλής μαζί μου, να μάθει ότι το άγγιγμα μου δεν είναι για να τον βλάψει, είναι εκεί πέρα για να τον ανακουφίσει, για να νιώσει ασφαλής, για να νιώσει την αγάπη σιγά-σιγά, γιατί ήτανε πάρα πολύ ταλαιπωρημένος. Ο νονός μου είχε βάλει έναν άνθρωπο ο οποίος και καλά ήξερε από άλογα, και αυτός έκοβε βούρδουλες από τα δέντρα και ραβδιά και τον έδερνε από την ώρα που θα ανέβαινε πάνω στην πλάτη του, μέχρι την ώρα που θα κατέβαινε, γιατί πίστευε ότι έτσι θα μάθει και αυτό είχε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Το άλογο με το που έβλεπε τη σέλα φοβόταν, το άλογο με το που έβλεπε άνθρωπο να προσπαθεί να ανέβει στην πλάτη του φοβόταν. Νόμιζε ότι όλο αυτό είχε μόνο ξύλο, δεν είχε τίποτα άλλο γι’ αυτόν.

Πόσο διάστημα σού[00:10:00] πήρε μέχρι να ηρεμήσει;

Τον πρώτο καιρό που τον πήραμε, τον στειρώσαμε κιόλας. Ήτανε η προϋπόθεση του μπαμπά, ότι: «Αν τον πάρουμε, θα το στειρώσουμε», διότι υπάρχει αυτός ο μύθος ουσιαστικά με τα αρσενικά ότι, επειδή η γυναίκα έχει περίοδο και μπορεί να μυρίσει το αίμα, ότι και αυτό… ουσιαστικά οι ορμόνες του ξεκινάνε και λόγω των θηλυκών ορμονών και ότι αγριεύει, γίνεται επιθετικό. Διότι το άλογο δεν είναι σαν το σκυλί, που απλά ακολουθάει τη σκυλίτσα και προσπαθεί να ζευγαρώσει, το άλογο γίνεται πάρα πολύ επιθετικό, δαγκώνει, κλωτσάει, γίνεται πάρα πολύ επιβλητικό. Οπότε το πήραμε καλοκαίρι εμείς περίπου το 2012, τον φέραμε στο σπίτι, το 2014 τον φέραμε στο σπίτι, τον Δεκέμβρη περίπου τον στειρώσαμε. Τον στειρώσαμε χειμώνα, διότι είναι πιο εύκολη η επούλωση και δεν υπάρχουν και πολλές μύγες που να ενοχλούν το άλογο, γιατί δεν μπορείς να τις αποβάλλεις όλες τις μύγες, όσο και να προσπαθήσεις σε εξωτερικούς χώρους και σε στάβλους δηλαδή, είναι πάλι πάρα πολύ δύσκολο. Οπότε γίνεται χειμώνα η διαδικασία, έρχεται ο κτηνίατρος, είναι μία πάρα πολύ απλή διαδικασία. Ούτε εσωτερικά ράμματα, τίποτα. Μόνο κάποια εξωτερικά, τα οποία είναι και διασπώμενα, δηλαδή δεν είναι κάτι το σπουδαίο. Μετά περίπου από ένα χρόνο μπορώ να πω ότι είχε ηρεμήσει τελείως, δεν είναι άμεση, επειδή τον στειρώσεις, είναι άμεση η διακοπή των ορμονών, του να είναι άγριος, του να δαγκώνει. Ακόμα έχει το συνήθειο να ψιλοδαγκώνει, αλλά είναι το ένστικτό του. Δηλαδή δεν είναι κάτι το κακό. Δεν μπορώ να το υπολογίσω σε χρόνο, πάντα εμείς οι δύο τα πηγαίναμε καλά. Ήτανε τα άλλα προβλήματα που είχε, όπως το να φοβάται τα αμάξια, να φοβάται τα φορτηγά, φοβόταν τα λεωφορεία και εμείς λόγω του ότι στα Σφακιά δεν έχει πάρα πολλούς χωματόδρομους και τα λοιπά, πάντα όπου θέλουμε και να πάμε, στην παραλία, στο χωριό, σε χωράφια, όπου και να θέλουμε να πάμε, πάντα θα περάσουμε το δρόμο. Οπότε το βασικό μου πρόβλημα ήτανε το να μάθει, να συνηθίσει τη ροή του δρόμου, του ότι θα περάσει από δίπλα του ένα φορτηγό, θα περάσει από δίπλα του ένα λεωφορείο, θα περάσει ένας ποδηλάτης με το κουδουνάκι του, το βράδυ θα έχουνε φώτα. Οπότε αυτό ήταν σιγά-σιγά που δουλεύαμε, αλλά και αυτό έχει γίνει σε διάστημα πολλών χρόνων. Ποτέ δεν τον ανάγκασα, να του πω: «Θα κάτσεις δίπλα απ’ το λεωφορείο». Θυμάμαι ότι τότε πήγαινα στο βενζινάδικο ενός φίλου μας που έχει και είχε παρκαρισμένα πίσω τις νταλίκες στη σειρά και πήγαινα το άλογο ενδιάμεσα, να μάθει, να το συνηθίσει, να το μυρίσει. Μετά θα έλεγα του Μανούσου: «Έλα σε παρακαλώ να βάλεις μπρος τη μία μπουλντόζα, να συνηθίσει τον ήχο» και έτσι σιγά-σιγά με τον καιρό άρχισε να το ξεπερνάει. Αυτά ήταν για μένα τα βασικά προβλήματα. Εμένα το άλογο πάντα ήταν καλό μαζί μου, πάντα με άκουγε. Σίγουρα υπάρχουν δύσκολες στιγμές, γιατί είναι ζώο. Αν φοβηθεί, αν τρομάξει, αν νιώσει ανασφάλεια, θα στο δείξει. Δεν θα είναι: «Επειδή είμαι μαζί σου, θα νιώθω ασφαλής». Αν τρομάξει θα τρομάξει, αυτό δεν μπορείς να το αποφύγεις. Πρέπει να μάθεις όμως να το διαχειρίζεσαι και να δείξεις στο ζώο ότι: «Εγώ δεν φοβάμαι, εγώ είμαι εδώ πέρα, θα πάω πρώτη και από κει και πέρα με ακολουθείς». Αν νιώθει ότι δεν μπορεί να με ακολουθήσει, θα το προσπαθήσουμε την επόμενη φορά. Οπότε κάθε φορά που ερχόταν το λεωφορείο, κάθε φορά που ερχότανε μία νταλίκα, εγώ τον ένιωθα να σφίγγεται κάτω από τα πόδια μου και απλά κατέβαινα, τον έπιανα από τα χαλινάρια, από τα σκοινιά, και προχωρούσα μπροστά και πάντα με ακολουθούσε, ποτέ δεν ήτανε αρνητικός.

Εξωτερικά ο Aragorn πώς είναι;

Ο Aragorn η πλάτη του είναι γύρω στο 1.73, είναι σχετικά ένα ψηλό άλογο. Είναι καστανός, καστανό-μαύρος, ανάλογα την περίοδο που θα τον δει ο καθένας. Το χειμώνα το άλογο βγάζει πολύ έντονο τρίχωμα, είναι γύρω στα 2-3 εκατοστά τρίχα, το όποιο το προστατεύει από τον κρύο αέρα τον χειμώνα, απ’ τη βροχή και τα λοιπά, και το καλοκαίρι τη χάνει όλη αυτή τη τρίχα και μένει μ’ ένα πάρα, πάρα, πάρα πολύ λείο, λεπτό, λεπτό τρίχωμα. Το χειμώνα τείνει να σκουραίνει και είναι ένα καστανοκόκκινο χρώμα με λίγο, λίγο μαύρο στα πόδια και έχει δύο άσπρες μπότες στα πίσω πόδια και έχει ένα άσπρο σημάδι, το οποίο δεν μπορώ να το χαρακτηρίσω, στο πρόσωπό του. Είναι αρκετά ιδιαίτερο, δεν είναι απ’ τα κλασικά σημάδια σαν ρόμβο ή μία ευθεία ή κάτι που να μπορώ να προσδιορίσω σε σχήμα. Είναι ένα απροσδιόριστο άσπρο σχήμα στο κεφάλι του και το χαρακτηριστικό του είναι ότι είναι λίγο αλλήθωρος. Το ένα του μάτι, λόγω του ότι όταν ήταν μικρός τον είχανε φοβίσει πάρα πολύ, το ένα του μάτι έχει μετακινηθεί λίγο πιο πίσω και είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του, που όλοι τον κοροϊδεύουν, αλλά κατά βάθος ξέρω ότι είναι το πιο γλυκό χαρακτηριστικό που έχει.

Και σαν χαρακτήρας είναι επικοινωνιακός με τον άλλον κόσμο;

Σαν χαρακτήρας έχει πάρει όλα τα δικά μου χαρακτηριστικά, δυστυχώς. Δηλαδή εγώ δεν τα πάω πολύ καλά με τα παιδιά, αυτός το καταλαβαίνει, ότι:[00:15:00] «Κοίταξε να δεις αυτή η Έφη κολλάει, όταν…». Όταν είμαστε δίπλα σε παιδάκια, αγχώνεται, γιατί τα παιδάκια είναι, είναι… απροσδιόριστα; Απροσδόκητα;  Απρόσμενα… Απρόσμενα είναι απρόσμενα, οπότε δεν ξέρεις τι μπορεί να κάνουνε. Ενώ τους λες να σεβαστούν το άλογο, να κάτσουν απ’ την μπροστινή μεριά, να είναι λίγο σε απόσταση, διότι το άλογο δεν βλέπει ακριβώς κάτω από τη μύτη του και να ακούσει ξαφνικά φωνή μπορεί να τρομάξει, εκεί που ένα δευτερόλεπτο θα αφήσεις το βλέμμα σου, θα τρέξουν και θα πάνε στα πίσω πόδια. Δεν ξέρω τι εμμονή έχουν τα παιδάκια με τα πίσω πόδια του αλόγου, αλλά πάντα καταλήγουν σ’ εκείνο το σημείο, πάντα, πάντα, πάντα! Οπότε και αυτός είναι πάντα πολύ κολλημένος όταν είναι δίπλα σε παιδάκια και δεν ξέρει τι να κάνει, δεν ξέρει πώς να αντιδράσει, γιατί ούτε εγώ ξέρω πώς να αντιδράσω με τα παιδάκια και απλά περιμένει δικιά μου αντίδραση για να καταλάβει τι θέλω να κάνει. Τρελαίνεται να είναι στον κόσμο. Η χαρά του είναι να πάμε στο χωριό, στη Χώρα, και να περάσει από όλους τους φούρνους να του δώσουν κουλουράκι, να περάσει από όλες τις καφετέριες να του δώσουνε μήλο, να έρθουν οι τουρίστες, να έρθουν τα παιδιά του χωριού να τον χαϊδέψουν, να ασχοληθούν μαζί του και μετά να πάει να κάνει το snack του γύρω-γύρω, τριγύρω πάλι, να πάει να ξαναφάει τα κουλουράκια του. Είναι δηλαδή, αυτή είναι η χαρά του να πάμε στο χωριό και το καλοκαίρι να πάμε στην παραλία. Τρελαίνεται για τη θάλασσα, εφόσον την έμαθε, γιατί με ζόρισε πάρα πολύ να μάθει, να μπει στη θάλασσα. Μπορεί να έκανα τρεις μήνες να τον βάλω, να μπει, να κολυμπήσει, αλλά απ' τη μέρα που έμαθε ότι: «Αυτό είναι ευχαρίστηση, αυτό μου κάνει καλό, αυτό είναι δροσερό το καλοκαίρι, κάνει ζέστη, θα μπούμε μέσα και θα δροσιστούμε και μετά θα βγούμε έξω να παίξουμε στην άμμο», έχει γίνει η αγαπημένη του συνήθεια το καλοκαίρι και όλο το χειμώνα, όποτε βγάλει ήλιο είναι το πρώτο πράγμα που θα κάνουμε. Άμα έχει μια ζεστή, καλή μέρα, ακόμα και το χειμώνα, θα πάμε να ρίξουμε μια βουτιά.

Και με τα υπόλοιπα ζώα πώς είναι;

Αναλόγως. Αν του τρώνε το φαγητό, δεν τα πάνε καλά. Ότι δεν του τρώει το φαγητό, τα πάνε τέλεια. Είναι πολύ λιχούδης! Με τα σκυλιά τα πάει πάρα πολύ καλά, είναι αρκετά υπομονετικός. Αν τα σκυλιά δεν γαβγίζουν, δεν τον κυνηγάνε, δεν προσπαθούν να του δαγκώσουν τα πίσω πόδια ή να πάνε στα πίσω πόδια, που έχουν την κακή συνήθεια τα σκυλιά, δεν έχει κανένα θέμα. Βέβαια το καλοκαίρι που τον χάζευα όταν τον τάιζα εκεί πέρα στο χωράφι που ήτανε, επειδή πέφτανε γύρω-γύρω σποράκια, πηγαίναν κάτι κοτούλες και του τρώγανε τα σποράκια του, αλλά όσο δεν ήταν κοντά στο μπολ μία χαρά τα πηγαίνανε. Αλλιώς ό,τι πλησιάζει στο μπολ του, τελείωσε. Δεν παν’ να είναι  σκυλί, δεν παν’ να είναι  πρόβατο, δεν παν’ να είναι  κοτούλα, τελείωσε, τελείωσε. Το έχει αρπάξει, το έχει πετάξει απέναντι. Δεν θέλει να του ακουμπάνε το φαγητό. Είναι το μόνο του κακό συνήθειο.

Η φροντίδα του ποια είναι;

Λοιπόν, γενικά το άλογο έχει αρκετή φροντίδα. Θέλει βούρτσισμα σχεδόν κάθε μέρα, η χαίτη του να είναι περιποιημένη, η ουρά του, να έχει ένα στάβλο καθαρό και στεγνό, διότι οι οπλές του πολύ εύκολα -είναι σαν τα νύχια μας- μπορεί να πιάσουν μύκητα,  μπορεί να μουχλιάσουν, μπορεί να μυρίσουν, αν είναι συνέχεια εκτεθειμένος σε υγρασία. Γενικά δεν είναι κάτι δύσκολο. Πιστεύω ότι αν αγαπάς ένα ζώο, σου βγαίνει αυθόρμητα. Δηλαδή εγώ μπορώ να σπαταλήσω μέχρι και δύο ώρες την ημέρα για να… μόνο να τον κάνω μπάνιο, να τον βουρτσίσω, να τον χτενίσω, να είναι περιποιημένος, να είναι γυαλιστερός, να είναι λαμπερός, να είναι καθαρός, να τον μυρίζω και να μην βρωμάει και μου βγαίνει τελείως αυθόρμητα. Δεν είναι κάτι που λέω: «Πώς θα το κάνω;» και θυμάμαι μία περίοδο, για αυτό είχα πει πριν και για το άθλημα, επειδή μία περίοδο ήμουν σε ιππικούς ομίλους, γυρνούσα γενικά προσπαθώ να βρω καινούργια άλογα, προσπαθώ να έχω καινούργιες εμπειρίες και με άλλα ζώα και τα λοιπά, τα παιδιά τα οποία ασχολούνται επαγγελματικά ή αθλητικά με τα άλογα, δεν το βλέπουν τόσο σαν ένα ζώο, σαν ένα σύντροφο, σαν ένα κατοικίδιο, δεν το βλέπουν δηλαδή σαν κάτι το οποίο θα βαδίσουν για το υπόλοιπο της ζωής τους. Το χρησιμοποιούν σαν ένα εργαλείο. «Αν μας χαλάσει, τελείωσε. Αποσύρεται» και τους φαινόταν πολύ αγγαρεία και να καθαρίσουν το στάβλο τους και να το βουρτσίσουν και να το χτενίσουν. Δηλαδή τους φαινόταν κάτι το οποίο είχαν ένα σταβλίτη και το κάνει αυτός: «Γιατί να το κάνω εγώ; Αυτό είναι αγγαρεία, ας πούμε, του σταβλίτη. Δεν τα κάνω εγώ αυτά», το οποίο το θεωρώ πολύ λάθος, γιατί προσφέρει πάρα πολλά. Είναι πολύ μεγάλη ψυχοθεραπεία, να αφιερώνεις, να του δείχνεις την αγάπη σου και σε χαλαρώνει τόσο πολύ. Δηλαδή εγώ θυμάμαι —όχι θυμάμαι, ακόμα και τώρα το κάνω— οπότε δεν είμαι καλά, μπορώ να χτενίζω ασταμάτητα τη χαίτη του. Με χαλαρώνει τόσο πολύ αυτό το πράγμα που μπορώ να το κάνω μέχρι και μία ώρα. Και ενώ άλλες φορές μπορώ να τον ετοιμάζω για βόλτα, μπορεί να τον κάνω μπάνιο για να πάει στο στάβλο του, μπορεί να τον χτενίζω για να μπει στο στάβλο του, μπορεί να μην κάθεται. Όποτε είμαι χάλια, όποτε δεν είμαι καλά ψυχολογικά, όποτε είμαι κουρασμένη κάθεται ακίνητος και ανέχεται να του χτενίζω επί μία ώρα τη χαίτη και δεν κουνάει και δεν μιλάει για κανένα λόγο. Είναι λες και ξέρει, όχι λες και ξέρει, ξέρει ότι δεν είμαι καλά και ότι αυτό που κάνω με ανακουφίζει.

Και τώρα που ζεις στο Ηράκλειο, κάθε πότε τον βλέπεις;

Τώρα που είμαι στο Ηράκλειο[00:20:00] είναι πολύ δύσκολο, διότι δουλεύω και τα περισσότερα Σάββατα, λόγω φόρτου εργασίας την τελευταία περίοδο. Τον βλέπω Σαββατοκύριακα, παίρνω όσο πιο συχνά άδεια μπορώ και γενικά όποτε έχω την ευκαιρία, πηγαίνω και τον βλέπω, αλλά να είναι καλά και ο μπαμπάς μου. Συνέχεια βιντεοκλήσεις, συνέχεια να πάω να του μιλήσω, συνέχεια μου λέει πώς πέρασε τη μέρα του, συνέχεια να μου πει ότι: «Ήμουνα εκεί πέρα, έκανε αυτό, έπαιξε, κλώτσησε, έτρεξε, σήμερα βαριόταν, σήμερα καθόταν στη βροχή». Δηλαδή ακόμη και αν δεν είμαι εκεί, πάντα έχω τον πατέρα μου να με ενημερώνει και είπα πως φέτος θέλω να του βάλω και μία κάμερα στο στάβλο του, που να μπορώ να έχω και 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, να έχω μία οπτική επαφή με το άλογο. Ακόμα και αν αυτός δεν με βλέπει, να έχω εγώ την άγνοια ότι είναι καλά.

Έχει αλλάξει η συμπεριφορά του από τότε που έχεις φύγει;

Έχει γίνει καλύτερη. Δηλαδή του λείπω τόσο πολύ, που θα πάω και θα έρθει τρέχοντας. Δεν ξέρει αν κρατάω φαγητό, δεν ξέρει αν θα κρατάω σκοινί για να τον βγάλω έξω, δεν ξέρει αν κρατάω σέλα για να πάμε βόλτα, αλλά ο τρόπος που με υποδέχεται κάθε φορά είναι το πιο συγκινητικό πράγμα πάνω στον κόσμο. Δηλαδή αν κάνω μήνα να πάω, πάντα βάζω τα κλάματα. Πάντα θα καταλήξω να τον φωνάζω, να τον ακούω να χλιμιντρίζει και να τρέχει. Είναι σαν ένα όνειρο. Σαν τις ταινίες που έβλεπα μικρή και έλεγα: «Θέλω να το ζήσω μια μέρα»! Να βλέπεις ένα άλογο ελεύθερο, να τρέχει καταπάνω σου και είναι η πιο μεγάλη ευχαρίστηση, διότι βλέπεις ένα άλογο, ένα ζώο το οποίο είναι ανεξάρτητο, μπορεί να τρέξει, μπορεί να πηδήξει το φράχτη να φύγει, μπορεί να κάνει ότι του καπνίσει, μπορεί να τρέχει ασταμάτητα για να μην τον πιάσω και όμως αποφασίζει ότι όταν ακούσει τη φωνή μου θα τρέξει κατά πάνω μου, γιατί ξέρει ότι είμαι εκεί πέρα, τον αγαπώ, θα τον φροντίσω και ότι και αν κάνουμε θα είναι κάτι καλό, ποτέ δεν θα τον στεναχωρήσω. Υπάρχουν φορές που θα τσακωθούμε βέβαια, αλλά αυτό είναι άλλη υπόθεση. Ξέρει όμως ότι ό,τι και να γίνει, αν με πλησιάσει θα είναι για καλό του και είναι απίστευτο αίσθημα. Απίστευτο. Να βλέπεις ένα τόσο μεγάλο ζώο, το οποίο μπορεί να είναι ανεξάρτητο, μπορεί να ζήσει μόνο του, μπορεί να κάνει τα πάντα μόνο του και όμως αποφασίζει ότι: «Μαζί είμαστε καλύτερα, μαζί μπορούμε να κάνουμε πολλά περισσότερα», από ότι μπορεί να κάνει αυτός και ανέχεται να με βάλει στην πλάτη του, ανέχεται να τον κρατάω με ένα σκοινάκι. Ένα ζώο 600 και 700 κιλών να το κρατάς από ένα σκοινί και να σε ακολουθεί ή ακόμα και χωρίς ένα σκοινί —εμένα πλέον με ακολουθεί χωρίς ένα σκοινί—, είναι απίστευτο αίσθημα να βλέπεις ένα τέτοιο ζώο να σε ακολουθεί χωρίς να του το επιβάλεις, γιατί απλά θέλει να είναι μαζί σου. Και όταν ήμουν στη σχολή, συζητούσαμε για τον εγκέφαλο και τα λοιπά, νευρικές απολήξεις και όλα αυτά, και ουσιαστικά μία βιολόγος μου, μού έλεγε ότι: «Τα ζώα δεν αγαπούν, δεν νιώθουν αγάπη —το οποίο εγώ δεν το πιστεύω για κανένα λόγο— διότι τους προσφέρουμε φαγητό».  Και της λέω: «Μα το έχω δοκιμάσει. Έχω βάλει τον μπαμπά μου με φαγητό στη μία μεριά του χωραφιού, που το άλογο μου είναι αρκετά λιχούδης, αρκετά λιχούδης, για το φαγητό του κάνει τα πάντα και απ’ την άλλη μεριά ήμουν εγώ και του φώναξα και ήρθε σε μένα, δεν επέλεξε να πάει στο φαγητό». Βέβαια δεν ήταν ότι ήταν και νηστικός πέντε μέρες, αλλά και εγώ να ήμουν νηστική πέντε μέρες πιστεύω πρώτα θα πήγαινα στο burger ή στο μουσακά που θα ήτανε στη μία μεριά και μετά θα πήγαινα απ’ την άλλη, γιατί είναι φυσικό ένστικτο. Αλλά μόνο που καταφέρνεις να αποκτήσεις το σεβασμό ενός τέτοιου ζώου, πιστεύω είναι η μεγαλύτερη ευλογία που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος.

Προηγουμένως μάς ανέφερες πως τσακώνεστε. Πώς μπορείς να τσακωθείς με ένα άλογο;

Πάρα πολύ εύκολα. Το να μην με ακούει, το να κάνει κάτι λάθος ή πολλές φορές, επειδή τον χτενίζω τα άλογα έχουν τη συνήθεια απ’ τη φύση τους, όταν ένα άλογο, επειδή στην πλάτη τους δεν μπορούν να φτάσουν για να ξυστούν και αυτός είναι και ο λόγος που κυλιούνται πολλές φορές στα χώματα, για να καταφέρουν να ξύσουν την πλάτη τους, πολλές φορές βγαίνει ενστικτωδώς, όταν του βουρτσίζω την πλάτη, να γυρίζει να μου δαγκώνει το μπούτι. Εκεί τσακωνόμαστε πάρα πολύ άσχημα και μόνο που θα του πω: «Ε!», έχει τεντώσει πίσω τα αυτιά, έχει γουρλώσει μάτια και λέει: «Τώρα την έκανα τη βλακεία μου. Τελείωσε, δεν έχει φαγητό το βράδυ». Όπως πολλές φορές μπορεί να δει, ας πούμε, τη σκιά ενός περιστεριού στο δρόμο να αντανακλά η σκιά του κάτω και να τρομάξει, με το πιο απλό πράγμα ή να δει ένα καρότσι, να δει ένα ποδήλατο λες και δεν έχει ξαναδεί ποδήλατο και πολλές φορές τσακωνόμαστε γι’ αυτό και αυτός μου κουνάει το κεφάλι πάνω-κάτω, εγώ συνεχίζω και φωνάζω και με βλέπουν οι περαστικοί απ’ το χωριό και λένε: «Να η τρελή».

Υπάρχει κάποιο περιστατικό που σου έχει μείνει αξέχαστο μαζί του;

Πάρα πολλά! Η πρώτη φορά που μπήκε στη θάλασσα ήτανε απ’ τις πιο ευτυχισμένες μέρες στη ζωή μου. Νομίζω δεν έχω υπάρξει πιο ευτυχισμένος άνθρωπος. Βέβαια εκείνη την μέρα είχα εκνευριστεί πάρα πολύ, [00:25:00]γιατί πάλευα τρεις μήνες, τελείωνε… κόντευε να τελειώσει το καλοκαίρι και λέω: «Δεν γίνεται! Σήμερα θα μπεις!». Αποφάσισα μία μέρα και ότι: «Εγώ σήμερα το άλογο αυτό θα το βάλω στη θάλασσα» και επειδή δεν έμπαινε… και επειδή δεν έμπαινε για κανένα λόγο μες τη θάλασσα, αποφάσισα να πάω να τον σπρώξω απ’ τα οπίσθια με όλη μου τη δύναμη, με κίνδυνο να με κλωτσήσει και να βρεθώ στο βουνό. Αλλά εγώ το έκανα και εν τέλει κατάφερε και μπήκε και μετά δεν έβγαινε. Πριν δύο χρόνια μού κρεμάστηκε μέσα σε ένα τρέιλερ. Είχαμε πάει σε μία επίδειξη σ’ ένα κοντινό χωριό, μου κρεμάστηκε μέσα στο τρέιλερ. Γενικά εμένα ο φόβος μου δεν είναι να πεθάνει το ζώο μου. Το έχω αποδεχτεί ότι δεν θα ζήσει για πάντα, έχω αποδεχτεί ότι κάποια μέρα θα φύγει, έχω αποδεχτεί ότι αν ταλαιπωρείται κάποια στιγμή σίγουρα θα τον κοιμίσω. Δεν είμαι εγωίστρια για να προσπαθώ να τον κρατήσω στη ζωή ενώ υποφέρει, αλλά θα ήθελα να πεθάνει σε μία μεγάλη ηλικία, θα ήθελα να με αφήσει σε μία μεγάλη ηλικία, να έχουνε περάσει τα χρόνια, να έχω ζήσει ακόμα, γιατί έχω πάρα πολλά πράγματα να ζήσω ακόμα εγώ μαζί του. Τότε ναι, θα το δεχτώ. Αλλά να φύγει από δικό μου λάθος ή από λάθος κάποιου γιατρού, δεν θα το δεχτώ ποτέ. Και είχαμε πάει… Έχουμε πάει δύο φορές, μία φορά σε αγώνες, μία φορά σε επίδειξη. Το άλογο μου έχει μεγάλο φόβο με το τρέιλερ, αλλά επειδή του το λέω εγώ να μπει μέσα, μπαίνει ο καημένος. Τι να κάνει; Δεν έχει και άλλη επιλογή. Προσπαθεί, προσπαθεί. Προσπαθεί για εμένα όσο μπορεί, μπαίνει μέσα στο τρέιλερ. Ξεκινάω εγώ με τον πατέρα μου, τον έχω ετοιμάσει, τον έχω στολίσει, τον έχω φτιάξει και είμαι μπροστά στο κάθισμα. Κάναμε περίπου μισή ώρα με σαράντα λεπτά να τον πάμε. Λιγότερο είναι η διαδρομή, αλλά μ’ ένα τόνο κιλό, μ’ ένα τόνο από πίσω φορτίο είναι λίγο δύσκολο για το αμάξι. Φτάνουμε εκεί πέρα. Σε όλη τη διαδρομή φώναζε, φώναζε, φώναζε και του μιλούσα απ’ το παράθυρο να ηρεμήσει. Τον κατεβάζω, τον σελώνω, γνωριζόμαστε με τα άλλα άτομα εκεί πέρα, κάνουμε μία τεράστια διαδρομή στις Βρύσες στον Αποκόρωνα, φτάνει το τέλος της επίδειξης, ξεσελώνω το άλογο, βάζω τα πράγματά του όλα στο αμάξι του πατέρα μου —ο μπαμπάς μου απ’ ό,τι καταλάβατε είναι ο μεγαλύτερος υποστηρικτής μου, κανείς άλλος— και βρέχω το άλογο στα πόδια, διότι εκεί πέρα υπάρχουν πιο μεγάλες φλέβες στο ζώο και το βοηθάει να ρίξει η θερμοκρασία του σώματός του για να μη συνεχίζει να ιδρώνει, ήτανε και Αύγουστος νομίζω, είχε αρκετή ζέστη, και τον βάζω κατευθείαν μες το τρέιλερ. Λέω του μπαμπά: «Έλα να τον βάλουμε τώρα που δεν θα έχει πολύ αντίσταση, γιατί είναι κουρασμένος». Το τρέιλερ ήτανε για δύο άλογα, που σημαίνει ότι υπάρχει ένα διαχωριστικό στη μέση για να μην επικοινωνούν τα δύο άλογα και το κάθε άλογο έχει τη δικιά του αλυσίδα στην κάθε μεριά του, για να μην στρίβει το κεφάλι του. Ο Aragorn ήτανε βρεγμένος και έσταζε απ’ τα νερά, τον κλείνουμε μέσα και είχαμε σκοπό να φύγουμε αμέσως —όσο το τρέιλερ είναι εν κινήσει— το άλογο δεν κάνει πολλά, διότι τον αγχώνει να κουνήσει τα πόδια του, διότι κινείται και το ίδιο το τρέιλερ, οπότε μένει όσο πιο ακίνητος μπορεί και απλά ακολουθεί το δρόμο για να μην γλιστρήσει και ήρθε ένας θείος μου από τις Βρύσες εκεί πέρα -από τους διοργανωτές ήτανε ο άνθρωπος και μας λέει: «Καθίστε πέντε λεπτά να φάμε κάτι. Καθίστε πέντε πτά να φάμε κάτι» και ήμουνα σε μία απόσταση 200 μέτρων από το τρέιλερ, δεν ήμουνα πάρα πολύ μακριά, άκουγα το άλογο μου να φωνάζει και πάω την πρώτη φορά, του λέω: «Aragorn ηρέμησε». Για να τον δω, έπρεπε να πατήσω πάνω στον κοτσαδόρο και να κάνω μύτες και δεν είμαι και κοντή, είμαι 1.72, 1.75 και έκανα μύτες για να το δω μέσα στο τρέιλερ. Πάω την πρώτη φορά, τον ηρεμώ. Πάω την δεύτερη, τον ηρεμώ. Πάω την τρίτη και δεν τον βλέπω μέσα και μπουκάρω μέσα από ένα παραθυράκι 5 Χ 5 και πετάω όλο μου το σώμα εκεί μέσα, τα πόδια μου να κρέμονται στον αέρα και βλέπω το άλογο να έχει πέσει στο πλάι, να έχουν διπλώσει τα δύο του πόδια απ’ την αριστερή πλευρά του, τα δύο δεξιά του πόδια, το μπροστινό και το πίσω να έχουν περάσει πάνω το διαχωριστικό και να τα έχει σκίσει, γενικά το άλογό μου είναι Αγγλοάραβας, όποιος γνωρίζει απ΄ τη ράτσα, έχουνε πάρα πολύ λεπτό δέρμα, είναι σαν το βούτυρο, είναι απ΄ τα πιο λεπτά στρώματα δέρματος που μπορεί να πετύχεις σε άλογο και ειδικά ο δικός μου, μου το έχει πει και ο κτηνίατρος, ότι είναι σαν το βούτυρο, με το παραμικρό σκίζεται το δέρμα του. Δεν ήταν κάτι τραγικό τα τραύματα που είχε, πιο πολύ τραυματίστηκα εγώ, τέλος πάντων και τον βλέπω εκεί και πέρα και το κεφάλι του να κρεμιέται με την αλυσίδα, να μην μπορεί να πάρει ανάσα το άλογο. Εγώ εκείνη τη στιγμή πίστευα ότι είχε σπάσει τον αυχένα του και ότι δεν θα ξανασηκωθεί. Ότι έχει πέσει νεκρό. Δεν μπορούσα να καταλάβω αν είναι νεκρό πάνω στον πανικό μου ή αν δεν μπορεί να πάρει ανάσα ή αν έχει κάτσει ακίνητο από την τρομάρα του. Άρχισα να φωνάζω: «Βοήθεια», ο μπαμπάς μου άρχισε να φωνάζει: «Βοήθεια» και όταν έχεις να κάνεις με ένα πανικόβλητο άλογο και ειδικά σε ένα κλειστό τρέιλερ, το οποίο είναι πάρα πολύ μικρός χώρος που μπορεί να πετάξει ένα πόδι και να τον σκοτώσει τον άλλον, ήμασταν πάρα πολύ προσεκτικοί. Ο μπαμπάς μου, μού έδωσε απ’ το πλάι απ΄ το παράθυρο έναν κόφτη, αλλά εγώ απ’ το τρέμουλο που είχα στα χέρια μου, μου έπεσε κάτω και [00:30:00]δεν μπορούσα να τον ξαναπιάσω. Να είναι καλά, μπήκε ένα παιδί και μπήκε πάνω απ’ το διαχωριστικό και του έκοψε το καπίστρι που φορούσε, που τον έπνιγε. Πετάχτηκε έξω το παιδί, πετάχτηκε έξω και το άλογο. Εγώ θυμάμαι απλά να κατεβαίνω απ’ το παράθυρο και μετά τα έχω χάσει όλα. Θυμάμαι μόνο ότι βγήκα έξω, είδα το άλογό μου και μου λένε: «Είναι καλά», τον αγκαλιάζω και λιποθύμησα. Νομίζω ότι το άλογο ήτανε παραπάνω από καλά, εγώ έκανα να συνέλθω μισή ώρα, με είχανε ξαπλωμένη στο τρέιλερ δεν ξέρω ούτε εγώ πόση ώρα, να προσπαθούν να με συνεφέρουν, είχα δύσπνοια και είχαν μαζευτεί όλοι φυσικά γύρω μου, ήμουν η μόνη κοπέλα που είχε το δικό της άλογα εκεί πέρα και σηκώνομαι, πάω, τσακώθηκα πάλι μαζί του. Τσακώθηκα που μ’ έκανε να πάθω όλο αυτό. Δηλαδή δεν είχε πάθει κάτι το άλογο πέρα από γρατζουνιές σε όλο το σώμα και μου λέει ο μπαμπάς μου: «Δεν μπορούμε —μου λέει— να φύγουμε. Πώς θα τον ξαναβάλουμε μες το τρέιλερ;». Του λέω: «Μπαμπά δεν υπάρχει περίπτωση εγώ να φύγω χωρίς το άλογο! Ή θα μείνω εδώ πέρα μαζί του όλο το βράδυ και θα ‘ρθεις να μας πάρεις το πρωί ή που θα φύγουμε και οι δύο» και ήταν όλοι τώρα κλασικά στο χωριό: «Μία γυναίκα πού να κουμαντάρει το άλογο και πού να βάλει το άλογο και δεν ξαναμπαίνει το άλογο στο τρέιλερ».  Και τους λέω: «Δείτε με» και πιάνω το άλογο και μπαίνουμε και οι δύο μες στο τρέιλερ και σε όλη την επιστροφή ήμουνα πίσω. Τον είχα αγκαλιά απ’ την άλλη μεριά. Ήταν ο Aragorn στη μία μεριά, εγώ στην άλλη μεριά με το διαχωριστικό στη μέση και είχα κάτσει πάνω στην πλάτη του και έκλαιγα σ’ όλη τη διαδρομή και αυτός είχε βγάλει το κεφάλι του έξω απ’ το παραθυράκι και χάζευε τη διαδρομή, γιατί ήμουνα εγώ μαζί του πίσω και ήταν πάρα πολύ ήρεμος, ότι: «Ωραία, πάμε πίσω στο σπίτι μας». Εγώ σε όλη τη διαδρομή να κλαίω με μαύρο δάκρυ και ο μπαμπάς μου να με παίρνει κάθε πέντε λεπτά τηλέφωνο να με ρωτάει: «Γιατί κλαις; Γιατί κλαις; Γιατί κλαις;».  Του λέω: «Γιατί φοβήθηκα!». Είναι νομίζω απ’ τα πιο σοκαριστικά, απ’ τις πιο σοκαριστικές ιστορίες που θυμάμαι.

Γενικά έχει πάει να σκοτωθεί, αυτή ήταν η μία φορά, άλλη μία φορά, κάτω από το σπίτι μου πήγε να τον πατήσει μία νταλίκα, ο οποίος ακόμα τον ψάχνω μέχρι και σήμερα, τον κύριο. Εμένα το άλογο μου δεν φοβάται. Δηλαδή πλέον με νταλίκες, με φορτηγά, με όλα αυτά, δεν φοβάται. Είναι πλέον απαθέστατος με όλα αυτά, αλλά ακόμα και εγώ όταν βλέπω έναν άνθρωπο μέσα σε ένα στενό δρόμο, όπως είναι στο χωριό μου, το άλογο το ‘χα στην άκρη του δρόμου. δεν ήταν ότι εμπόδιζε, δεν ήταν ότι ενοχλούσε, σίγουρα δεν θα έπρεπε να τον έχω στην άκρη του δρόμου, αλλά μπήκα και εγώ ένα λεπτό μες στην αποθήκη να πάρω κάτι και πήγαινε με 200, —δεν ξέρω με πόσα πήγαινε— και ακόμα κι εγώ θα τρόμαζα. Νομίζω οποιοσδήποτε φυσιολογικός άνθρωπος αν έβλεπε μία νταλίκα να τρέχει με τέτοια ταχύτητα κατά πάνω του, θα τρόμαζε. Πόσο μάλλον το ζωντανό. Και δεν τον είχα δέσει, κάτι πάτησε το σκοινί του; Γλίστρησε; Έπεσε το άλογο και έτρεξα εγώ κατά πάνω, ο Aragorn ξεκίνησε να τρέχει προς την αντίθετη κατεύθυνση. Δηλαδή πήγαινε από πίσω η νταλίκα και από μπροστά το άλογο. Ξεκίνησα να τρέχω και εγώ από πίσω του και του φωνάζω, μ’ ακούει, γυρίζει ξανά πίσω προς τα εμένα και τον παίρνω αγκαλιά και αρχίζει και μου κόρναρε ο νταλικέρης. Εκεί τα ‘δα όλα. Εκεί λέω: «Θα ανέβω πάνω, θα τον κατεβάσω απ’ την νταλίκα και δεν θα ξανανέβει», αλλά ήμουνα ψύχραιμη, γιατί εκείνη τη στιγμή —βασικά δεν ήμουν ψύχραιμη—, εκείνη τη στιγμή ασχολούμουνα με το άλογό μου και όχι με τον νταλικέρη. Αλλά ναι, δεν ξέρω  πώς μου την έχει γλιτώσει ακόμα ο κύριος.

Προηγουμένως στο περιστατικό που έγινε στις Βρύσες, ανέφερες ότι λέγανε όλοι εκεί πέρα γύρω: «Γυναίκα πράγμα, πώς θα κουμαντάρει ένα άλογο;». Γενικά πώς σε αντιμετωπίζει ο κοινωνικός περίγυρος;

Δεν μπορώ να πω ότι έχω και παράπονο, δεν μπορώ να πω ότι είμαι κι ευχαριστημένη. Όταν ξεκίνησε όλο αυτό ναι, το μόνο πράγμα που άκουγα ήτανε: «Μα καλά Δημήτρη —ο μπαμπάς μου— πώς αφήνεις την κόρη σου με ένα άλογο, να πάει να σκοτωθεί, να πάει να πέσει, να την κλωτσήσει, να την χτυπήσει. Δεν φοβάσαι; Πώς»; Δηλαδή ήτανε λες και μου έδωσε 2 χρόνων να οδηγήσω αμάξι. Ο μπαμπάς μου πάντα πίστευε σε εμένα και ποτέ δεν άκουγε τους περίγυρους. Είναι περίεργο το πώς το αντιμετωπίζουν στο χωριό ή εγώ το αντιλαμβάνομαι λάθος. Όποτε γίνεται κάτι και ουσιαστικά βγούμε στην επιφάνεια και ακουστούμε ή μάθουν την ιστορία μας και πόσο έχω παλέψει γι’ αυτό το άλογο και πως μόνη μου έχω καταφέρει να το φτάσω σ’ αυτό που είναι σήμερα, όλοι είναι: «Α! Η Έφη, ναι το άλογο, Σφακιά», είναι όλοι πάρα πολύ ενθουσιασμένοι. Αλλά όποτε τους θίξεις την περιοχή τους ή έρθεις πολύ κοντά σ’ επαφή με αυτό ή γίνει τ’ οτιδήποτε, γιατί και εγώ είμαι ένας άνθρωπος δεν μπορώ να… είμαι ένας άνθρωπος και έχω ένα άλογο, είμαστε δύο ζωντανά όντα, δεν μπορώ να προβλέψω τι θα κάνει το άλογο σ’ οποιαδήποτε στιγμή, γι’ αυτό προσπαθώ να είμαι και επιφυλακτική με τα παιδιά. Ας πούμε, όποτε πηγαίναμε στην παραλία, δεν θέλανε το άλογό μου να κυλιέται στην άμμο, δεν θέλαν το άλογο μου να μπαίνει στην παραλία, γιατί νιώθανε ότι τους βρωμίζω κατά κάποιο τρόπο και την άμμο και την παραλία, που την άμμο και τη θάλασσα που πάνε μετά και παίζουν τα παιδιά τους, το οποίο είναι πράγμα χαζό, γιατί, ας πούμε, δύο μέτρα παρακάτω έχει το ξενοδοχείο που πετάει τα από[00:35:00]βλητα στη θάλασσα και όχι το ξενοδοχείο εκεί πέρα, το κάθε ξενοδοχείο ή το κάθε εργοστάσιο, αλλά κατά τα άλλα τους πειράζει το άλογό μου που θα πάει να κυλιστεί δύο λεπτά στην άμμο ή που θα πάει να βουτήξει στη θάλασσα, Που πραγματικά το άλογό μου πρέπει να είναι πιο καθαρό από όλα τους τα παιδιά, είναι πεντακάθαρος και είναι γενικά πολύ καθαρά ζώα. Το χέρι σου να βάλεις μέσα στο νερό τους, δεν πρόκειται να το πιούν. Είναι πολύ περήφανα ζώα. Ή ας πούμε δεν θέλουν να το πηγαίνω στο χωριό, το έχω ακούσει κι αυτό. Αλλά αυτό που με προσβάλλει εμένα είναι, ότι δεν με αντιμετωπίζουν σαν Ευτυχία, σαν Έφη! Δεν με αντιμετωπίζουν σαν άνθρωπο, να έρθουν να μου πούνε: «Ξέρεις κάτι ρε Έφη, εμένα αυτό με ενοχλεί ή εμένα αυτό δεν μ’ αρέσει». Αυτό που κάνουν είναι ότι πάνε και το λένε τους γονείς μου, λες και εγώ δεν έχω άποψη και γνώμη να πάω να μιλήσω. Απλά επειδή ξέρουν ότι δεν μασάω και ότι δεν θα κολλήσω εκεί πέρα, πάνε και το λένε στους γονείς μου, γιατί πιστεύουν ότι εγώ φοβάμαι τον πατέρα μου ή τη μαμά μου και ότι θα μου το πουν και δεν θα το ξανακάνω, αλλά εγώ πεισμώνω ακόμα περισσότερο και λέω: «Μα γιατί να μην έρθει να μου το πει εμένα αυτό; Αφού σε ενόχλησε έλα να μου το πεις! Γιατί πρέπει να περιμένεις δύο μέρες να πας να το πεις στον πατέρα μου ή στη μαμά μου ή στη γιαγιά μου ή στο θείο μου ή σ’ οποιονδήποτε και δεν έρχεσαι να μου το πεις εμένα; Αν έρθεις και μου πεις: “Έφη εγώ έχω το μωρό μου εδώ πέρα δεν θέλω, να είναι το άλογο να κυλιέται στην άμμο”», θα το σεβαστώ και θα πάω πιο πέρα. Ή: «Έφη αυτή τη στιγμή, ξέρω ‘γώ, έχουμε κόσμο στο μαγαζί. Μπορείς να πας;». «Ναι, πολύ ευχαρίστως». Δηλαδή, αν έρθουν με ωραίο τρόπο να μου το πουν και δεν πάνε μέσω Λαμίας, να πάνε να το λένε στους γονείς μου, γιατί νομίζουν ότι έτσι θα το καταφέρουν, εμένα με προσβάλει πάρα πολύ και με προσβάλει αυτό το δήθεν του: «Α! Όταν η Έφη έχει βγει, ας πούμε, στην εφημερίδα πρωτοσέλιδο, να την δείξουμε ή να την ανεβάσουμε στο Facebook ή να κάνουμε, να δείξουμε στα social, αλλά όταν είναι στο χωριό να μιλάμε πίσω από την πλάτη της». Δηλαδή δεν γίνεται μόνο στο χωριό μου αυτό. Πιστεύω είναι η ιδεολογία τέτοια, που οπότε γίνεται κάτι, στη χαρά, ας πούμε, στη χαρά είναι όλοι, στο κακό δεν θα ‘ναι κανείς. Κάπως έτσι πάει.

Εσύ μέσα από αυτή τη σχέση σου με τον Aragorn, πώς έχεις εξελιχθεί ως άνθρωπος;

Πιστεύω ότι αν δεν είχα αποκτήσει ποτέ αυτό το άλογο, αν δεν είχα έρθει ποτέ σε επαφή με αυτό το ζώο, δεν είχα αυτή τη σχέση που έχω, θα ήμουνα ένας τελείως διαφορετικός άνθρωπος. Μου ‘χει προσφέρει τόσα πολλά, μου ‘χει δώσει τόσα πολλά, μου έχει μάθει τι πάει να πει αγάπη, τι πάει να πει η σχέση του. Εννοώ η σχέση του να σχετίζεσαι με κάτι άλλο, το ότι εγώ δεν μπορώ να κοιμηθώ, αν δεν ξέρω ότι το άλογό μου δεν έχει φάει. Δηλαδή προτιμώ να μην φάω εγώ, για να φάει αυτός. Μαθαίνεις να φροντίζεις, μαθαίνεις ν’ αγαπάς, μαθαίνεις να περιποιείσαι. Προσφέρει τόσα πράγματα! Δηλαδή, είναι τα φτερά που χρειάζεσαι για να σου δώσει την ώθηση να κάνεις ό,τι φοβάσαι. Εγώ επειδή ήμουνα και λίγο πιο κλειστό παιδί, δεν είναι ότι δεν είχα παρέες, απλά πάντα κάτι γινόταν, πάντα κάτι θα γινόταν και θα κατέληγα σχετικά μόνη, ήτανε η απόδρασή μου. Θα τον έπαιρνα, θα πηγαίναμε τις βόλτες μας, θα πηγαίναμε τις εξορμήσεις μας, θα πήγαινα να κάτσω μαζί του στο στάβλο να του διαβάσω ένα βιβλίο —μέχρι και αυτό έκανα— και όταν οι φίλες μου τότε, μου λέγανε, που τον είχα πρωτοπάρει: «Έφη ποιον προτιμάς; Εμάς ή το άλογο;».Έλεγα: «Φυσικά το άλογο! Γιατί αύριο-μεθαύριο αυτός θα είναι δίπλα μου, όταν εσείς θα αποφασίσετε ή θα πάρει ο καθένας το δικό του δρόμο ή θα αποφασίσετε ότι δεν θέλετε πλέον να κάνετε παρέα μαζί μου, αυτός θα είναι εκεί πέρα». Εμένα έχει γίνει ίσο με την οικογένειά μου. Όπως λέω ότι: «Η οικογένειά μου είναι πάνω απ’ όλα και δεν την αλλάζω με τίποτα», είναι και αυτός μέσα. Δηλαδή έχει γίνει ένα μέλος της οικογένειας και το έχουνε και η οικογένειά μου, δηλαδή το έχει έτσι και ο πατέρας μου. Και ο μπαμπάς μου θα πάει να τον δει μία φορά τη μέρα, οι αδερφές μου θα πάνε, η μαμά μου θα περάσει, αν δεν μπορεί να πάει ο μπαμπάς μου. Δηλαδή έχει γίνει όντως ένα μέλος της οικογένειας και όποτε γίνει κάτι, όλοι θα στεναχωρηθούμε, όποτε πάθει κάτι αμέσως θα τρέξουμε όλοι να δούμε τι έχει πάθει. Έχει γίνει πλέον ένα. Εγώ το ‘χω πει, ότι ο άνθρωπος που είμαι σήμερα, αν το 50% είναι οι γονείς μου και όλο το υπόλοιπο, το άλλο 50%, είναι σίγουρο ο Aragorn. Είναι απίστευτο το πώς γίνεται να ξυπνάω, να κοιμάμαι, να σκέφτομαι πότε θα πάω, πότε θα πάω να το δω ακόμη και για λίγες ώρες. Δηλαδή δεν υπάρχει περίπτωση να είμαι στο χωριό και να μην τον έχω μαζί μου! Δεν μπορώ! Δεν είναι… δεν μπορούμε να πάμε χωριστά και αν μου έλεγες: «Να πάρουμε αυτό το άλογο, ακόμα και την πρώτη μέρα που τον είδα και να σου φέρουμε ένα οποιοδήποτε άλλο άλογο, ένα οποιοδήποτε άλλο εκπαιδευμένο, ωραίο, ακριβό, ράτσας» και τα λοιπά, θα σου έλεγα: «Όχι! Δεν τον αλλάζω με τίποτα». Ήτανε δέσιμο από την πρώτη ματιά και συνεχίζει να είναι. Δηλαδή εγώ, ακόμα και όταν γεράσει, που θα λένε ότι: «Δεν μπορείς να τον ιππεύσεις», δεν υπάρχει περίπτωση να τον δώσω. Θα τον έχω μέχρι και την τελευταία του ανάσα. [00:40:00]Δικιά μου, δικιά του, δεν γνωρίζω, αλλά θέλω να τον έχω για το υπόλοιπο της ζωής μου. Θέλω αν κάποια στιγμή αποκτήσω παιδιά να μεγαλώσουν με αυτό το άλογο και αν αποκτήσω να πάρω άλλο άλογο σε λίγα χρόνια, να τον μεγαλώσει ο Aragorn από τη στιγμή που δεν μπορεί να κάνει δικά του παιδιά. Θέλω να πάρει τα χαρακτηριστικά του, σίγουρα δεν θα βρω το ίδιο πράγμα. Λένε ότι υπάρχει μία φράση που λέγεται: «Heart Horse» στα αγγλικά, το άλογό της καρδιάς σου, το οποίο είναι μοναδικό στη ζωή σου, είναι ένα στη ζωή σου, δεν ξαναβρίσκεις άλλο. Εγώ πιστεύω το βρήκα και με την πρώτη κιόλας, δηλαδή δεν ζορίστηκα πάρα πολύ. Αυτός με βρήκε βασικά. Είναι το άλογο το οποίο δεν του ζήτησες πολλά, δεν του ζήτησες ούτε να μάθει κάτι ούτε επέμενε σε κάτι, απλά ήξερα τι πρέπει να κάνει, χωρίς να του το πεις. Είναι τόσο απλά τα πράγματα μαζί του, που ακόμα και όταν οι πιο δύσκολες μέρες, ξέρεις ότι αυτός θα είναι εκεί πέρα. Είναι ένας όρος ο οποίος δεν μπορώ να τον εξηγήσω ακριβώς. Τον νιώθω πάρα πολύ έντονα, δεν μπορώ να το εξηγήσω όμως και επειδή όταν ήμουνα πιο μικρή και εκφραζόμουνα πιο πολύ για αυτό το άλογο, όλοι με κοροϊδεύανε και μου λέγανε: «Εντάξει, είναι απλά ένα άλογο». Όχι, δεν είναι απλά ένα άλογο. Για μένα είναι ένας σύντροφος στη ζωή, βαδίζουμε μαζί, όπου και να πηγαίναμε, βαδίζουμε μαζί. Σίγουρα δεν μπορώ να τον έχω εδώ πέρα, θα ήθελα πάρα πολύ να τον έχω εδώ κοντά μου, αλλά είναι πάρα πολύ δύσκολο. Όταν έψαχνα δουλειά, έψαχνα να βρω πιο κοντά. Δεν έτυχε, βρήκα στο Ηράκλειο κατευθείαν, οπότε είμαι εδώ πέρα. Προσπαθώ, αλλά δεν είμαι και αρκετά εγωίστρια για να τον φέρω εδώ πέρα, να τον κλείσω σ' ένα στάβλο, που αυτός έχει μάθει να έχει την ελευθερία του κάτω στο χωριό, έχει μάθει να έχει τα χωράφια του, το χώρο του, έχει μάθει τελείως διαφορετικά τώρα εννιά χρόνια που τον έχω. Οπότε δεν θέλω να τον φέρω, να τον αλλάξω τόσο πολύ έντονα περιβάλλον και δεν ξέρω και για πόσο καιρό θα είμαι εδώ πέρα. Περνάει πάρα πολύ καλά κάτω και χαίρομαι πάρα πολύ που τον προσέχουνε τόσο πολύ και ξέρω ότι είναι σε καλά χέρια. Αυτά.

Υπάρχει κάτι άλλο που θα ήθελες να μας αφηγηθείς;

Λοιπόν, όταν το πρωτοπήρα, ο μπαμπάς μου… Ήθελα ουσιαστικά να του αποδείξω, όχι μόνο στον μπαμπά μου και στη μαμά μου, ότι θα προσπαθήσω για αυτό το ζώο, θα προσπαθήσω για το… Tο λέω ζώο, ζώο και δεν μ’ αρέσει, το άλογό μου, τον Aragorn, το παιδί μου ότι θα προσπαθήσω για αυτόν. Οπότε έπιασα την πρώτη μου δουλειά σαν καλοκαίρι και δούλευα τρεις μήνες ασταμάτητα κάθε μέρα, ήτανε τρεις μήνες, κάτι λιγότερο πρέπει να ‘τανε, δυόμισι μήνες, ας πούμε, δούλευα κάθε μέρα πρωινά ή απογευματινά, για να καταφέρω τότε να μαζέψω 1.500 με 2.000 χιλιάρικα που ήθελα, για να του πάρω τον πρώτο του εξοπλισμό, να πάρω την πρώτη του σέλα, να του πάρω το πρώτο του χαλινάρι, κάτι βούρτσες που ήθελα. Και θυμάμαι ότι είχα χάσει πάρα πολλά από εκείνο το καλοκαίρι. Έβλεπα τους φίλους μου να βγαίνουν, να πηγαίνουν σε πάρτι, να πηγαίνουν στο σινεμά και το ζήλευα όλο αυτό, γιατί εγώ δεν είχα μία μέρα να κάτσω να πάω στη θάλασσα. Και θυμάμαι ότι φτάνει η μέρα, η οποία είχα μαζέψει τα λεφτά, ήταν η τελευταία βραδιά πριν πάω την επόμενη μέρα στη δουλειά, ουσιαστικά στην τελευταία μου μέρα στη δουλειά και καθόμαστε το βράδυ έξω με τον πατέρα μου και έχω βάλει τα κλάματα και του λέει ότι: «Έχασα όλο μου το καλοκαίρι και οι φίλοι μου και θα πάω αύριο στα Χανιά και θα πάρω τα πράγματα που θέλω» και θυμάμαι τον μπαμπά μου να βγάζει τα λεφτά και να μου λέει: «Ορίστε, πάρε τα λεφτά. Κράτησε τα λεφτά που έχεις βγάλει. Με αυτά τα λεφτά θα πάρεις τη σέλα του αλόγου σου και ό,τι άλλο θες», του λέω: «Όχι μπαμπά! Με τον κόπο μου —του λέω— δούλευα όλο το καλοκαίρι για να καταφέρω αυτό που ήθελα να καταφέρω, να του πάρω τα πράγματα, οπότε με τα δικά μου λεφτά θα πάω να το πάρω. Αν θες —του λέω— να μου δώσεις λεφτά, ήτανε η γιορτή μου τότε, γενέθλια είχα, δεν θυμάμαι τι είχα, δώσε μου —του λέω— τα λεφτά να κεράσω τους φίλους μου έναν καφέ και θα πάω εγώ να πάρω τα πράγματά του». Έτσι του πήρα τα πρώτα πράγματα και ακόμη μέχρι και σήμερα αυτά έχουμε. Τα προσέχω σαν διαμάντι. Πιστεύω δεν θα τα αλλάξω ποτέ. Είμαι πάρα πολύ περήφανη ακόμη και τώρα, ακόμη και σήμερα για τα πράγματα που είχα καταφέρει να του πάρω, γιατί έτσι απέδειξα ότι θα προσπαθήσω γι’ αυτό το άλογο, θα προσπαθήσω και μέχρι και σήμερα πιστεύω, εννιά χρόνια μετά, ο πατέρας μου έχει απελπιστεί, λέει: «Δεν θα το βαρεθεί πότε. Θα το έχουμε για το υπόλοιπο της ζωής μας» και όλοι δηλαδή έχουνε μείνει έκπληκτοι με το πόσο κολλημένη είμαι πάνω του, το πόσο, το πώς καθορίζω τη ζωή μου μαζί του. Ακόμα και όταν ήταν να φύγω για σπουδές, που έψαχνα να βρω πού θα πάω, έψαχνα να βρω κάπου να είμαι κοντά, έτσι ώστε ήθελα να είμαι και κοντά και συνάμα μακριά. Δηλαδή τώρα το Ηράκλειο που είναι δυο, δυόμισι ώρες απ’ τα Σφακιά, μου έχει κάτσει τέλεια, γιατί είμαι κάθε Σαββατοκύριακο εκεί πέρα, αλλά έχω και την ελευθερία που ήθελα σαν φοιτήτρια και θα πήγαινα σε μία καινούργια πόλη και θα ζούσα κάτι καινούργιο, γιατί το Ηράκλειο το ‘χα δει μία φορά, δύο, σε εκδρομές σχολικές, όταν ήμουνα παιδί. Γενικά ναι, αυτό.

Γιατί [00:45:00]θέλησες να μας μιλήσεις για το άλογό σου λοιπόν;

Γιατί πιστεύω ότι όλοι θα πρέπει να βρουν κάτι παραπάνω από το άθλημα, κάτι παραπάνω από ένα ζώο που όλοι λένε: «Έχω ένα κατοικίδιο» και το έχουνε κλεισμένο μέσα σε ένα σπίτι. Πιστεύω ότι ένα κατοικίδιο, ένα ζώο μπορεί να μας προσφέρει πάρα πολλά σ’ αυτή τη ζωή. Πάρα πολλή συντροφιά που δεν θα μπορούμε να τη βρούμε πουθενά αλλού και πιστεύω ότι όπως εμείς οι άνθρωποι καθορίζουμε τον χρόνο μας απ’ τη δουλειά μας, από τις βόλτες μας, από τις εξορμήσεις μας, από τις παρέες μας, αυτοί καθορίζουν —τα ζώα— το χρόνο τους από μας. Το πότε θα έρθει το αφεντικό μου να με ταΐσει, πότε θα έρθει να πάμε βόλτα, πότε θα έρθει να με βουρτσίσει, πότε θα περάσουμε λίγο χρόνο και είναι απίστευτο το πώς το μυαλό τους είναι συγκεντρωμένο πάνω μας. Πότε εμείς θα πάμε, πότε εμείς θα είμαστε εκεί πέρα, πότε εμείς λείπουμε, ενώ εμείς δεν το έχουμε έτσι στο μυαλό μας. Εγώ έχω φτάσει λοιπόν στο σημείο να το σκέφτομαι έτσι όπως το σκέφτεται το άλογο μου! Πότε θα πάω να τον δω, πότε θα πάω να περάσω λίγο χρόνο μαζί του, πότε θα πάμε μια βόλτα, να βγούμε μια ωραία εκδρομή μια ολόκληρη μέρα, να λείψουμε όλη μέρα από το σπίτι, να πάμε να κάνουμε χιλιόμετρα, να βγούμε στα βουνά, πότε θα περάσω ακόμα λίγο χρόνο μαζί του πριν φύγω πάλι να πάω στη δουλειά. Δηλαδή εγώ δεν έχω… Η δουλειά είναι πλέον μία ρουτίνα για μένα. Γενικά η ζωή μου είναι μία ρουτίνα. Μόνο όταν είμαι μαζί του είμαι χαλαρή, είμαι εκεί πέρα που θέλω να είμαι, είμαι εκεί πέρα που νιώθω ελεύθερη και νιώθω τόσο ωραία. Δηλαδή είμαι τόσο χαρούμενη, όταν είμαι μαζί του, που δεν συγκρίνεται με καμία άλλη χαρά. Ήθελα γενικά να μαθευτεί η ιστορία μου, γιατί έχω παλέψει πάρα πολύ γι’ αυτό το άλογο, έχω κλάψει πάρα πολύ, έχω πονέσει πάρα πολύ, έχω πέσει πάρα πολλές φορές, έχω ξανασηκωθεί όμως και έχω παλέψει για αυτόν και πιστεύω ότι είναι πολύ σπάνιο τουλάχιστον εδώ πέρα που δεν είναι και τόσο συνηθισμένο οι άνθρωποι εδώ πέρα στην Κρήτη να έχουν τα άλογα, όπως το έχω εγώ, που το έχω σύντροφο στη ζωή μου. Το έχουνε για να πάνε τις βόλτες τους, για να… για τα χωράφια, τα έχουνε για να λένε ότι έχουν ένα άλογο ή ότι κρατάνε την κρητική ράτσα και τα λοιπά. Είναι πάρα πολύ σπάνια σχέση και είναι αυτό που έλεγα, ότι θεωρώ απίστευτο πώς ένα ζώο που είναι 600-700 κιλά, που με μία κλωτσιά του μπορεί να σε σκοτώσει, πώς υποκύπτει, όχι υποκύπτει, σε σέβεται τόσο πολύ που θα σε ανεβάσει την πλάτη του, θα σε κουβαλήσει, θα σε μεταφέρει και ακόμα και όταν έχει κουραστεί, του δίνεις δέκα λεπτά και συνεχίζει. Είναι απίστευτο πώς προσπαθεί για σένα χωρίς να του προσφέρεις τίποτα. Τι του προσφέρεις; Ένα πιάτο φαγητό και λίγο καθαρό νερό και μία στέγη για να μην κρυώνει. Είναι υπέροχο αίσθημα. Υπέροχο, διότι όλοι έχουμε μάθει τα σκυλιά. Δηλαδή ένα σκυλί, ένα κουτάβι την μέρα που γεννιέται, κατά κάποιο τρόπο ελκύεται πάρα πολύ από τους ανθρώπους, ένα γατί όχι τόσο. Αλλά το άλογο είναι ένα θηρίο ανήμερο. Άμα καταφέρεις και το ημερέψεις όμως, είναι η μεγαλύτερη ευλογία που μπορεί να έχει ο κάθε άνθρωπος. Είναι απίστευτο αίσθημα. Εύχομαι οι περισσότεροι άνθρωποι που ασχολούνται με άλογα να το βιώσουν μια μέρα στη ζωή τους όπως το βιώνω εγώ με το άλογό μου.  Η σχέση που έχουμε, η επικοινωνία που έχουμε, το ότι ό,τι του πω το καταλαβαίνει, που στα χαλιά μου να είμαι, στις χαρές μου να είμαι, στα νεύρα μου να είμαι, χωρίς καν να του μιλήσω καταλαβαίνει τι περνάω, καταλαβαίνει ότι: «Σήμερα δεν είναι καλά, ας είμαι ήρεμος. Σήμερα έχει όρεξη, ας τρέξουμε λίγο παραπάνω. Σήμερα έχει όρεξη για παιχνίδι, ας κάτσουμε να παίξουμε λίγο. Σήμερα δεν είναι καλά, ας κάτσουμε να ξαπλώσουμε λίγο να ηρεμήσουμε». Είναι ένα απίστευτο συναίσθημα. Ήθελα πάντα, πάντα να μαθευτούμε. Πάντα ήθελα να μαθευτεί αυτός πιο πολύ, γιατί είναι ένα πάρα πολύ ιδιαίτερο άλογο. Είναι πραγματικά άλογο, δηλαδή μόνο λόγο που δεν έχει. Είναι απίστευτος, ξέρει τα πάντα, έχει καταφέρει και τον έχουν αγαπήσει πάρα πολλοί και ακόμα και η κόρη της νονάς μου και το νονού μου που φοβότανε πάρα πολύ τα άλογα και ιδίως αυτόν, τον φοβόταν πάρα πολύ γιατί της είχε επιτεθεί μία φορά, έχει φτάσει στο σημείο να τον υπέρ λατρεύει και έχει γίνει και μασκότ του μαγαζιού πλέον. Είναι κάτι νομίζω το οποίο θα ‘θελα να μείνει στην ιστορία και θα ήθελα να με θυμούνται ως: «Η Έφη με το άλογο» ή «Η  Σφακιανή με το άλογο», που λένε όλοι ότι: «Είδα μία κοπέλα στα Σφακιά με το άλογο να καλπάζει». Έτσι πάντα ήθελα να μείνουμε.

Πολύ ωραία. Σε ευχαριστούμε πάρα πολύ που συμμετείχες ως αφηγήτρια στο Istorima και μοιράστηκες την ιστορία σου μαζί μας.

Ευχαριστώ και εγώ πάρα πολύ που μου δώσατε την ευκαιρία να ακουστώ και να μάθουνε όλη την ιστορία για το άλογο μου, τον Aragorn.

Καλή συνέχεια σου εύχομαι.

Ευχαριστώ.