[00:00:00]Είναι Τρίτη 31/08/2021, αφηγήτρια μας είναι η Κλεάνθη Τεχλικίδου, εγώ είμαι η Παρασκευή Μπάκαβου, ερευνήτρια στο Istorima, βρισκόμαστε στη Θεσσαλονίκη και ξεκινάμε.

Χαίρετε, ονομάζομαι Τεχλικίδου Κλεάνθη, είμαι 23 ετών, έχω γεννηθεί και μεγαλώσει στη Θεσσαλονίκη. Γεννήθηκα 12 Μαΐου του 1998, οι γονείς μου κι αυτοί από Θεσσαλονίκη. Τα πρώτα μου χρόνια τα πέρασα, κυρίως τα καλοκαίρια, με τον παππού και τη γιαγιά στη Θάσο. Όπου ήτανε... Έχω εξαιρετικές εμπειρίες κι αναμνήσεις και χρωστάω πάρα πολλά και σ' αυτό το νησί, όσο και στους παππούδες μου. Πλέον, στα 23 μου, σπουδάζω Νοσηλευτική, εργάζομαι σε κομμωτήριο, γνωρίζω... Ξέρω να κάνω νύχια, κάνω πολλά πράγματα, μ' αρέσει πάρα πολύ το διάβασμα. Αυτήν τη στιγμή κάνω την πρακτική μου σε ένα ιδιωτικό ίδρυμα και μπορώ να πω ότι έχω αποκομίσει πάρα πολλά πράγματα απ' αυτό. Αρχικά, έχω μάθει πάρα πολλά πράγματα και έχει αλλάξει όλη η σκέψη μου για τη ζωή. Τελικά τι είναι σημαντικό, τι όχι, έχει αλλάξει όλη η κοσμοθεωρία μου. Έχω και μια αδελφή επίσης, η οποία μόλις τώρα τελειώνει το σχολείο. Εξαιρετικό πλάσμα, παρόλο που ψάχνει να βρει τον εαυτό της ακόμα και αυτή.

Ηλικία;

Είναι 18 ετών και πραγματικά τη λατρεύω, την αγαπώ πάρα πολύ. Τώρα, όσον αφορά τη Νοσηλευτική, είναι ένα κομμάτι το οποίο δεν το γνώριζα, δεν το σκεφτόμουν καν. Πέρασα τυχαία, στην αρχή το απέρριψα κιόλας, και μπαίνοντας στη σχολή, μαθαίνοντας πράγματα αλλά και απ' το νοσοκομείο, πραγματικά άλλαξε η ζωή μου και ειδικά τώρα που τα βλέπω τα πράγματα πιο απτά και πιο στην πράξη, μπορώ να πω ότι είναι πραγματικά ευλογία. Είναι ένα επάγγελμα που μπορούν να το κάνουν λίγοι άνθρωποι και το «ευχαριστώ» που λαμβάνεις από έναν άνθρωπο που σε κοιτάει στα μάτια, είναι πραγματικά όλα τα λεφτά του κόσμου. Τώρα, από κει πέρα δεν ξέρω πώς θα εξελιχθεί, πώς θα συνεχιστεί, εντάξει, μέχρι να τελειώσει όλο αυτό έχουμε χρόνο, αλλά πραγματικά είμαι τυχερή που έχω περάσει κι αυτό το κομμάτι. Από κει και πέρα, μου αρέσει πολύ το διάβασμα, μου αρέσει να έχω ένα βιβλίο στο χέρι και να μαθαίνω για τα πάντα, πραγματικά για τα πάντα. Δεν μπορώ να σου πω ότι διαβάζω συγκεκριμένα ψυχολογία ή φιλοσοφία, έχω τα πάντα από βιβλία.

Ένα αγαπημένο σου;

Ένα αγαπημένο μου… Δύσκολο. Δύσκολο να διαλέξω, αλλά Οι Άθλιοι του Βίκτωρ Ουγκώ ήταν ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία. Και Ο Κόσμος της Σοφίας είναι ένα πολύ ωραίο βιβλίο. Τι άλλο τώρα να πω... Κάτι άλλο που αγαπώ και μου έχει αλλάξει τη ζωή είναι τα ταξίδια. Έχω ταξιδέψει σε είκοσι μία χώρες μέχρι τώρα στη ζωή μου και θέλω αυτός ο αριθμός να πολλαπλασιαστεί κατά πολύ. Αγαπώ τα ταξίδια, έχω γνωρίσει στα ταξίδια εξαιρετικούς ανθρώπους που έχουν γίνει φίλοι μου και πραγματικά, είναι τόσο... Βλέπω τόσο βάθος και τόσο, έτσι, μια όρεξη για εξέλιξη σ' αυτούς τους ανθρώπους που δεν θέλω να τους χάσω.

Πώς ξεκίνησε αυτό με τα ταξίδια; Από πότε ταξιδεύεις;

Το πρώτο μου ταξίδι το έκανα το 2017 με τη μαμά μου που πήγαμε… ταξιδέψαμε στην Αμερική. Ήτανε ένα όνειρο της μαμάς μου αρχικά, όπου ταξιδέψαμε εγώ, η μητέρα μου και η αδελφή μου. Πήγαμε στην Αμερική και αυτό ήταν η αρχή. Δηλαδή, εκεί κατάλαβα ότι υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα εκεί έξω που μπορείς να δεις, να εξελιχθείς, να μάθεις για όλο αυτόν τον κόσμο. Υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που πραγματικά εύχομαι ο κάθε άνθρωπος να μπορούσε να τα δει, απ' τα δικά μου μάτια και κυρίως απ' τα δικά του. Γιατί ο καθένας έχει διαφορετικό τρόπο που επεξεργάζεται αυτά που βλέπει και που εσωτερικά μετά τον αλλάζουν με τον διαφορετικό τρόπο.

Τι ήταν αυτό που σου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση δηλαδή και ήθελες να συνεχίσεις να το κάνεις;

Τι ήταν αυτό που… Όλη η διαδικασία ενός ταξιδιού είναι που με γοητεύει. Αρχικά, ας ξεκινήσουμε από το ότι και μόνο που κλείνεις ένα εισιτήριο είναι το μισό του ταξιδιού αυτό. Δηλαδή κλείνεις το εισιτήριο και ξέρεις ότι θα πας. Άρα η μισή χαρά, την έχεις νιώσει.

Την προσμονή.

Ναι. Από κει και πέρα μετά, όσο περνάει ο καιρός, ψάχνεσαι, διαβάζεις για ένα μέρος, την ιστορία του, τι θα πας να συναντήσεις, οι άνθρωποι, τους νόμους. Γιατί σε κάποιες χώρες έχει νόμους που σ' εμάς θα φάνταζαν πολύ περίεργοι, ας πούμε η αγκαλιά. Το να αγκαλιάζεις έναν άνθρωπο, ας πούμε, στα Αραβικά Εμιράτα θεωρεί[00:05:00]ται αδίκημα. Ναι, απαγορεύεται, ας πούμε, σε εξωτερικό χώρο να αγκαλιάσεις τον φίλο σου, τη φίλη σου, μια αγκαλιά να κάνεις ακόμα και το παιδί σου ή για να βγεις μια φωτογραφία. Είναι παράνομο και η Αστυνομία άμα το δει μπορεί να σε συλλάβει.

Ακόμα κι αν είσαι τουρίστας;

Πραγματικά.

Και δεν το ξέρεις;

Ναι, ναι. Θα 'πρεπε να το ξέρεις. Δεν πρέπει να ξέρεις τους νόμους στη χώρα την οποία ταξιδεύεις; Υποτίθεται. Είναι επίσης, μετά τώρα, όσο έρχεται η στιγμή του ταξιδιού, μαζεύεις τη βαλίτσα σου, τι να πάρεις, τα σημαντικά.

Ποια είναι τα πιο σημαντικά για σένα; Ποια είναι τα απαραίτητα αντικείμενα που επιλέγεις να έχεις μαζί σου σε κάθε ταξίδι;

Αντικείμενα... Τα ρούχα δεν έχουν μεγάλη σημασία. Εντάξει, πάνε ανάλογα με τη θερμοκρασία, με το κλίμα, με όλα αυτά. Το σημαντικό είναι –τώρα θα μιλήσουμε πρακτικά– αρχικά, πρακτικά να έχεις χρήματα, διαβατήριο κι ένα τηλέφωνο. Όλα τ' άλλα βρίσκονται. Πραγματικά, άμα πάρεις αυτά τα τρία μπορείς να πας παντού στον κόσμο. Από κει και πέρα για να πας ένα ταξίδι πρέπει να φεύγεις άδειος, απ' την άποψη ότι δεν πάω κάπου για να ξεχάσω κάτι, ούτε πάω κάπου για να ηρεμήσω. Άμα φύγεις, θα ξαναγυρίσεις, και τα προβλήματα θα είναι τα ίδια. Αλλά το θέμα είναι να φύγεις, να είσαι μέσα σου ήρεμος, να λες: «Πάω να ηρεμήσω κι άλλο, να δω πραγματικά τι άλλο μπορώ να ανακαλύψω για τον εαυτό μου». Έτσι ώστε να γυρίσεις και πάλι, όταν θα έρθει η στιγμή να αντιμετωπίσεις όλα αυτά που έχεις εδώ, να είσαι πιο σοφός. Αλλά πραγματικά, νομίζω ότι το καλύτερο πράγμα που πρέπει να πάρεις σε ένα ταξίδι, είναι η καλή σου διάθεση, όπως λέει και ο τέτοιος, ο Ευτύχης, πώς τον λένε. Τώρα από κει και πέρα παίζει ρόλο με το ποιον θα πας ταξίδι ή αν θα πας μόνος σου.

Εσύ συνήθως ταξιδεύεις μόνη σου ή με παρέα;

Εγώ ταξιδεύω και μόνη μου και με παρέα. Αλλά τα καλύτερα μου ταξίδια τα 'χω κάνει μόνη μου.

Πού έχεις πάει μόνη σου δηλαδή;

Μόνη μου έχω πάει στο Ντουμπάι, στα Αραβικά Εμιράτα και έχω πάει ένα ταξίδι στη Ρώμη μόνη μου κι ένα ταξίδι στο Λονδίνο, στην Αγγλία. Αλλά το καλύτερο ταξίδι ήταν όταν πήγα στο Ντουμπάι, γιατί ήτανε μακρινό ταξίδι, ήταν το πρώτο μου ταξίδι που πήγα μόνη μου, στο οποίο με παρότρυναν οι γονείς μου να το κάνω, που γι' αυτό τους ευχαριστώ γιατί μου έχουν μάθει τι θα πει ελευθερία από μικρό παιδί, και πραγματικά θέλω κι εγώ αν αύριο μεθαύριο κάνω οικογένεια να τους μάθω τι θα πει ελεύθερος στο να μπορώ να αποφασίσω για το πώς θα νιώσω εγώ, γιατί έχει σημασία. Και...

Σου είπαν δηλαδή συγκεκριμένα να πας στο Ντουμπάι μόνη σου;

Ναι, ήθελα να κάνω αυτό το ταξίδι, δεν είχα παρέα και η μαμά μου μου λέει: «Πάνε μόνη σου». Εγώ ήμουνα… Εγώ πρώτη αμφισβήτησα αυτήν την απάντησή της και της είπα ότι, ξέρεις: «Σίγουρα;» Και μου λέει: «Ναι, πάνε μόνη σου». Και παρόλο που–

Πήγες;

Ναι, πήγα. Και ήτανε από τα πιο δύσκολα ταξίδια, γιατί πραγματικά συνάντησα δυσκολίες κατά τη μεταφορά μου εκεί.

Όπως;

Είχα πάει με ταξιδιωτικό γραφείο, αλλά υπήρξε κάποια λάθος συνεννόηση και δεν είχαν έρθει να με πάρουν απ' το αεροδρόμιο και αναγκάστηκα εκεί να δοκιμάσω τον εαυτό μου, να δω πώς θα πας από κει εκεί. Οπότε μετά, γυρίζοντας πίσω και κοιτάζοντας όλη την κατάσταση απέξω, λες: «Ναι, το διαχειρίστηκα σωστά όντως».

Τι έκανες;

Τι έκανα… Είχα τη διεύθυνση από το ξενοδοχείο, πήρα ένα ταξί, τους έδειξα τη διεύθυνση και λέω: «Θέλω να πάω εκεί». Εντάξει, ρισκάρεις, δεν μπορείς να μη ρισκάρεις. Πας σε μια χώρα μόνη σου, οκέι. Αλλά είχα διαβάσει και ήξερα ότι είναι πολύ οκέι και ασφαλής η χώρα.

Είναι πολύ σημαντικό κι αυτό όταν ταξιδεύεις μόνος σου.

Βέβαια. Δηλαδή τώρα δεν θα πήγαινα σε μια χώρα που υπάρχουνε, ρε παιδί μου, και διφορούμενες απόψεις σχετικά με το πόσο ασφαλής μπορεί να είναι ένας τουρίστας.

Έχεις πάει σε τέτοια μέρη;

Έχω πάει σε τέτοια μέρη. Έχω πάει, ας πούμε, στην Ταϊλάνδη, έχω πάει στην Κούβα, όπου εκεί τα πράγματα γενικότερα είναι πιο ελεύθερα. Βέβαια οι άνθρωποι είναι πιο πολύ χαρούμενοι, περισσότερο χαρούμενοι. Ειδικά στην Κούβα είδα τους ανθρώπους να περπατάνε στον δρόμο, να χαμογελάνε, χωρίς να έχουνε πραγματικά τίποτα. Που ένα ψωμί το παίρνεις επειδή το δικαιούσαι, όχι επειδή το θέλεις. Που έχουνε τη μουσική τους, έχουνε τη θάλασσα, περνάμε καλά, τέλος, αυτή είναι η ζωή μας. Το έχουμε αποδεχτεί και πάμε παρακάτω, ζούμε και πορευόμαστε με αυτό. Με αυτά τα λίγα, πολύ λίγα, πραγματικά. Πολύ χαρούμενοι άνθρωποι. Και στην Ταϊλάνδη είδα το άκρως αντίθετο, που είδα κοριτσάκια καταπιεσμένα έξω στον δρόμο, δύσκολα. Αλλά και κατάλαβα πόσο τυχερή μπορεί να είμαι εγώ που έχει τύχει να γεννηθώ σε αυτήν τη χώρα, που,[00:10:00] εντάξει, μπορεί να λέμε, να λέμε, αλλά υπάρχουν και πολύ χειρότερα.

Πάντα.

Και φυσικά, ένα πολύ ωραίο μέρος του ταξιδιού είναι η επιστροφή στο σπίτι σου. Γιατί καθώς επιστρέφεις, πας στο σπίτι σου. Είναι άλλη ηρεμία αυτό. Ξέρεις ότι το έχεις ζήσει, οπότε λες: «Τώρα επιστρέφω πίσω στη βάση μου, στην οικογένειά μου, στο σκυλί μου, σε όλα».

Συνήθως χρησιμοποιείς ταξιδιωτικό για ταξίδια ή τα ψάχνεις μόνη σου;

Ανάλογα το πού θα ταξιδέψω. Εκτός Ευρώπης κυρίως πηγαίνω με κάποιο ταξιδιωτικό γραφείο εκτός αν έχω ξαναταξιδέψει στη συγκεκριμένη χώρα. Αλλά εντός Ευρώπης, κάνω τα ταξίδια μόνη μου, τα οργανώνω, είναι πιο εύκολο.

Θεωρείς ότι ο κόσμος φοβάται όταν του μιλάς για τις εμπειρίες σου ή αναρωτιέται πώς μπορείς να κάνεις αυτά τα ταξίδια; Γιατί, εντάξει, στην Ελλάδα δεν είναι τόσο συνηθισμένο για τον μέσο Έλληνα να ταξιδεύει, ας πούμε, εκτός Ευρώπης τόσο συχνά, είναι κάτι εντελώς έξω απ' τη δική μας κουλτούρα και απ' την οικονομική μας δυνατότητα.

Ναι, ναι. Έχω ακούσει ανθρώπους να μου λένε: «Σε ζηλεύω», έχω ακούσει ανθρώπους να μου λένε: «Εντάξει, δεν έχεις ανάγκη, πώς τα κάνεις αυτά;» Πραγματικά. Έχω ακούσει όμως και ανθρώπους να χαίρονται, που είναι πολύ λίγοι, που θα τους λέω: «Ξέρεις, θα πάω ένα ταξίδι», και να μου λένε: «Τέλεια, τι ωραία!» Είναι λίγοι αυτοί οι άνθρωποι που πραγματικά χαίρονται. Μπορεί κι άλλοι να χαίρονται, αλλά οι περισσότεροι, δεν θέλω να πω το ζηλεύουνε, αλλά δεν χαίρονται. Εντάξει, εγώ ξέρω τι προσπάθεια καταβάλλω, γιατί κάνω πάρα πολλά πράγματα στην καθημερινότητά μου, έτσι ώστε να μπορώ να έχω κάποια χρήματα να διαθέσω να πάω ένα ταξίδι, οπότε δεν αφήνω να με διαπεράσουν όλα αυτά, ίσα ίσα καταλαβαίνω πραγματικά και διαχωρίζω ποιους ανθρώπους έχω απέναντί μου. Αλλά δεν είναι εύκολο να τα κάνεις αυτά τα ταξίδια. Θέλει χρόνο, θέλει υπομονή, πρέπει να στερηθείς. Να στερηθείς μια βόλτα, ένα ποτό. Να πας για ένα ποτό και να πεις: «Εντάξει, θα πάρω το πιο φθηνό». Αλλά πραγματικά εμένα δεν με πειράζει. Δεν με πειράζει γιατί ξέρω ότι αυτά τα λεφτά που θα βάλω στην άκρη θα τα κάνω κάτι πολύ όμορφο, που θα το 'χω για πάντα μαζί μου και αυτό είναι το πιο σημαντικό, πραγματικά. Εγώ έχω... Ζω με τα ταξίδια. Μου αρέσουνε, τα λατρεύω. Περιμένω την ώρα που θα... Βασικά δεν μπορώ να είμαι σε μια φάση της ζωής μου και να μην ξέρω ότι έχω κλείσει ένα εισιτήριο, έστω και για κάπου κοντά.

Τώρα με τον Covid πώς το βίωσες;

Τώρα με τον Covid...

Ναι, ακόμα δηλαδή.

Το τελευταίο μου ταξίδι το είχα κάνει τον Φλεβάρη, τέλη Φλεβάρη, αρχές Μαρτίου, πριν…

Του '20.

Του '20, ναι. Ακριβώς τη στιγμή που είχανε έρθει τα πρώτα κρούσματα στην Ελλάδα.

Πού;

Είχα πάει στο Λονδίνο, όπου εκεί τότε δεν είχε… Ούτε ο κόσμος φορούσε μάσκες, ήταν πιο χαλαρά τα πράγματα. Επιστρέφω και–

Ούτε ακουγόταν ακόμα εκεί;

Είχανε και κρούσματα, αλλά δεν υπήρχε τόσος πολύς φόβος. Γιατί θυμάμαι και μες στο αεροπλάνο κάποιοι φορούσαν μάσκες, κάποιοι όχι. Και στο αεροδρόμιο δεν υπήρχε, ας πούμε, εκείνο το... Η μάσκα και όλα αυτά και αποστάσεις, τίποτα. Απλά ξέραμε ότι υπάρχει αυτός ο ιός και κυκλοφορεί. Επιστρέφω εδώ, μια βδομάδα, και μετά ξαφνικά lockdown. Και η αλήθεια είναι ότι πίστευα ότι μέσα στο καλοκαίρι θα μπορέσω να πάω κάπου, το καλοκαίρι του 2020.

Είχες προγραμματίσει ήδη; Είχες κλείσει κάτι;

Δεν είχα προγραμματίσει αλλά έβαζα κάτω και έλεγα: «Αν δουλεύω τότε, θα μαζέψω τα χρήματα συγκεκριμένα, να κάνω ένα ταξίδι». Εν τέλει δεν έκανα ταξίδι ποτέ μέσα στο '20. Στο '21 τώρα, πάλι εγώ ήμουνα πολύ έτσι... Είχα αυτήν τη φιλοδοξία, ότι ναι, θα είναι καλύτερα τα πράγματα, θα καταφέρω να κάνω ένα μακρινό ταξίδι, ήθελα. Εν τέλει δεν το κατάφερα.

Πού;

Ήθελα να πάω πάλι κάπου στην Αμερική ίσως, ή στην Ισλανδία, κάπου, έτσι, βόρεια. Κατάφερα όμως να πάω ένα μικρό ταξιδάκι, να πω την αλήθεια. Πήγα στη Νάπολη για τέσσερις μερούλες. Ήτανε πάρα πολύ όμορφα, τέλεια. Ιταλία, πίτσα, παγωτό, ζέστη, τέλεια αρχιτεκτονική. Όμορφα, μια χαρά ήτανε, μια γεύση. Τώρα έρχονται πολύ ωραία πράγματα.

Τώρα που άνοιξαν κάπως τα πράγματα; Θεωρητικά;

Τώρα που ανοίξαν κάπως τα πράγματα, έχω κλείσει ένα εισιτήριο, η αλήθεια είναι. Δεν ξέρω βέβαια πώς θα πάει, αλλά μέχρι τώρα είναι σταθερό.[00:15:00] Έχω κλείσει για Άμπου Ντάμπι για λίγες μέρες με δύο φίλες μου. Τώρα το οργανώνουμε και πραγματικά ανυπομονώ. Ανυπομονώ. Και το οργανώνουμε και παρόλο που έχω ξαναπάει, αυτήν τη φορά θα είναι χωρίς ταξιδιωτικό γραφείο και θα παίζω τον ρόλο του ξεναγού, αλλά κι εγώ η ίδια θα είμαι ταξιδιώτρια.

Και οι φίλες σου δεν έχουν ξαναπάει.

Οι φίλες μου δεν έχουν ταξιδέψει ποτέ ξανά στο εξωτερικό. Οι συγκεκριμένες δύο.

Θα έχεις αυτόν τον ρόλο δηλαδή.

Ναι, ναι.

Σου αρέσει;

Μου αρέσει. Και τυχαίνει σε πολλά άτομα να είμαστε στο πρώτο τους ταξίδι παρέα. Και βλέπω ότι τους αρέσει και θέλουν κι άλλο. Οπότε εντάξει, και για μένα αυτό είναι κάτι που μου δίνει. Ναι, οκέι, εντάξει, και σε αυτό μπορείς να είσαι καλή και καλύτερη. Αλλά μου αρέσει, θέλω να δείχνω στους ανθρώπους ότι υπάρχουν κι άλλα πράγματα πέρα απ' τους τέσσερις τοίχους και πέρα από τις στέγες μιας πόλης που γεννηθήκαμε. Όχι ότι… Η πόλη μας είναι υπέροχη, αλλά πρέπει να ξέρουμε ότι τα όνειρά μας είναι πολύ πιο έξω από δω, άμα θέλουμε να τα φτάσουμε.

Ναι, αυτό βασικά ήθελα να σε ρωτήσω πριν και κάπως αυτό σε ρώτησα. Ότι οι απόψεις του κόσμου όσον αφορά το ταξίδι δεν είναι κάπως;… Δηλαδή, ποια είναι η δική σου γνώμη όταν τους λες ότι πας, ρε παιδί μου, κάπου εκτός Ευρώπης; Το θεωρούν κάτι εξωπραγματικό;–

Ναι.

Ενώ είναι κάτι πολύ πιο εύκολο;

Ναι.

Το 'χουν πολύ διαφορετικά στο μυαλό τους.

Ναι, το θεωρούν κάτι ακατόρθωτο. Το θεωρούν ότι… Δηλαδή, το να πας στο Ντουμπάι ότι είναι λες και θα πας στον Άρη, πραγματικά. Τώρα μπορεί να είναι ακραίο αυτό που είπα, αλλά ενώ οι άνθρωποι στο εξωτερικό έχουν μάθει να ταξιδεύουνε, μαθαίνουνε, παίρνουν ακόμα και επιδόματα ταξιδιού, στην Ελλάδα δεν έχουμε αυτήν τη νοοτροπία. Δηλαδή, ακούς ταξίδι και λες: «Ουάου! Και πώς και τι και γιατί...» ενώ πραγματικά δεν είναι δύσκολο. Δεν είναι δύσκολο.

Τι πιστεύεις ότι φταίει σ' αυτό;

Τι πιστεύω ότι φταίει; Φταίει κι η νοοτροπία μας. Εμείς έχουμε μάθει στο: «Να, θα περάσω καλά τώρα, θα βγω τώρα, θα τα ξοδέψω όλα μου τα λεφτά τώρα». Λίγοι άνθρωποι μαθαίνουν έτσι κι εγώ δεν ήμουν έτσι. Ευτυχώς η μαμά μου μου έδωσε αυτό το δώρο, αυτό το ταξίδι, και πραγματικά, επειδή είμαι άνθρωπος που θέλω να πετυχαίνω τα όνειρά μου και τους στόχους μου, λέω: «Οκέι, ένα ταξίδι τον χρόνο, ένα ταξίδι. Ένα καλό ταξίδι όμως». Όλο τον χρόνο, ναι, θα περάσουμε καλά, αλλά θα μαζέψουμε και κάποια λεφτά να πάμε να δούμε ένα μέρος. Να γνωρίσουμε ανθρώπους, χρώματα, τα πάντα. Τα πάντα. Και… Αλλά ο κόσμος όμως δεν είναι έτσι. Πολύ λίγοι άνθρωποι. Μακάρι όμως να μπορούσαν όλοι, γιατί καταλαβαίνεις πραγματικά ότι όλοι είμαστε ίδιοι, ότι όλοι πονάμε, γελάμε, κλαίμε το ίδιο. Από όπου κι αν είμαστε. Και ειδικά κάποιες γυναίκες που ζούνε σ' αυτές τις μουσουλμανικές χώρες, που είναι πολύ πιο πιεσμένα, πραγματικά θα ήθελα να ήμασταν όλες ίσες. Όλες και όλοι. Ενώ είναι, πραγματικά…. Εμείς νομίζουμε ότι είναι πολύ μακριά μας όλα αυτά, αλλά είναι πολύ κοντά μας, πάρα πολύ.

Ναι, μπορεί ν' αλλάζει η ενδυμασία αλλά η καταπίεση μένει ίδια.

Έτσι, έτσι. Κι όπως νιώθει μια γυναίκα στην Ελλάδα, έτσι μπορεί να νιώσει και στο Αφγανιστάν, έτσι και μια γυναίκα στην Αμερική, έτσι και μια γυναίκα στη Λατινική Αμερική. Όλες οι γυναίκες μπορούμε να νιώσουμε το ίδιο ωραία και το ίδιο άσχημα γι' αυτό που είμαστε, όπως και οι άντρες. Απλά το αντρικό φύλο είναι, θεωρητικά, το δυνατό σε αυτόν τον κόσμο. Αλλά πρέπει να είμαστε ελεύθερες, γιατί μπορούμε να κάνουμε, πραγματικά… Μπορούμε να φτιάξουμε πάρα πολλά πράγματα. Και να εξελιχθούμε και να γίνουμε άριστες και τέλειες και να… Εντάξει, ναι.

Κάποια ιδιαίτερη ιστορία που σου έχει μείνει από κάποιο ταξίδι; Καλά, σίγουρα είναι πάρα πολλές.

Κάποια ιδιαίτερη ιστορία… Έχω πάρα πολλές. Έχω ακούσει πολλές ιστορίες, έχω ακούσει αστείες ιστορίες, έχω ακούσει και στενάχωρες, αλλά τώρα θέλω να… Κάτι πιο συγκεκριμένο, δεν ξέρω τι να σου πω, πραγματικά.

Κάτι που συνέβη σε σένα και κάπως σε άλλαξε. Κάτι που… Αν έχεις γνωρίσει κάποιον άνθρωπο που να 'χεις κρατήσει ακόμα επικοινωνία μαζί του, να σου έκανε εντύπωση, κάτι πολύ ιδιαίτερο για σένα.

Έχω γνωρίσει στην Κούβα όταν πήγα, ένα πάρα πολύ καλό παιδί, τον Γιασέλ. Ακόμα μιλάμε. Στην Κούβα δεν έχουν ίντερνετ. Για να έχεις πρόσβαση στο ίντερνετ πρέπει να πας σε πολύ συγκεκριμένα ξενοδοχεία, δύο τρία ξενοδοχεία είναι, που παίρνεις μια καρτούλα, και για μία ώρα μπορείς να έχεις πρόσβαση. Ο Γιασέλ, που λες, μου στέλνει συνέχεια μήνυμα. Μου στέλνει κάθε δυο τρεις μέρες. Μου στέλνει: «Τι γίνεται; Πώς πάει;» Παρόλο που έχουν περάσει χρόνια. Στέλνει μήνυμα και μου λέει: «Είσαι καλά; Η οικογένεια τι κάνει; Να, βρήκα τώρα μισή ώρα ίντερνετ και σου έστειλα». Και...[00:20:00]

Στα ισπανικά;

Στα ισπανικά, ναι, ναι. Χαμογελαστοί άνθρωποι. Αυτό. Αυτό μου 'χει μείνει από εκεί πέρα. Χαμογελαστοί και χαρούμενοι άνθρωποι, με πολύ λίγα πράγματα. Με πάρα πολύ λίγα. Ενώ, ας πούμε, πας σε μια χώρα πλούσια που έχει τα πάντα και άνθρωποι ούτε καν σε κοιτάνε στα μάτια, απρόσωποι. Νοοτροπία διαφορετική. Τώρα, μια ιστορία... Δεν ξέρω τι να σου πω. Έχουν τύχει πολλά, ας πούμε και στα ταξίδια μού έχει τύχει να χάσω αεροπλάνο, έχει τύχει να πάρει φωτιά το ξενοδοχείο, έχει τύχει να πλημμυρίσει το ξενοδοχείο, στην Αμερική όταν ήμασταν. Και στην Κούβα όταν πήγα πάλι πλημμύρισε το ξενοδοχείο, δεν ξέρω πώς γίνονται όλα αυτά όταν πάω εγώ.

Τι γίνεται τελικά;

Αλλά και πάλι όταν γίνονται αυτά, βλέπεις, πόσο γρήγορα αντιδράει η πυροσβεστική, η Αστυνομία, πώς λειτουργεί... Θυμάμαι όταν πήγαμε στην Αμερική και χάσαμε την πτήση, μας λέγανε όλοι: «Οκέι, relax, θα 'ρθεί το επόμενο», λες και είναι λεωφορείο, ας πούμε. Δεν ξέρω τώρα κάποια ιστορία, δεν μου 'ρχεται κάτι συγκεκριμένο για να σου πω–

Εντάξει, δεν πειράζει–

Γιατί έχω ζήσει διάφορα, πολλά πράγματα.

Ένα φαγητό;… Πες μου.

Ένα φαγητό, ε;

Ένα φαγητό που δοκίμασες και, δεν ξέρω, έπαθες σοκ.

Ωραίο φαγητό έχει στην Ταϊλάνδη, ρύζι, κοτόπουλο, έτσι, ταϊλανδέζικο που είναι spicy, είναι πιο καυτερά. Έχουνε... Επίσης φτιάχνουν πολύ ωραίο μέλι. Τι άλλο φτιάχνουν; Εντάξει, οι πιο ωραίες μπανάνες είναι… τις έφαγα στην Κούβα. Εκεί τις κάνουν τηγανητές, βραστές, όλα, τα πάντα. Επίσης πολύ εντυπωσιακό είναι ότι κάποια ξενοδοχεία έχουνε τόσο μεγάλο μπουφέ, τι να σου πω, πολυκατοικίες, δεν ξέρεις τι να πρωτοφάς. Ωραία πράγματα, ωραία. Επίσης το κλίμα είναι πολύ σημαντικό σε μια χώρα. Εκεί που είναι ο ήλιος, ξαφνικά να βρέχει, ή όλη μέρα να έχει ομίχλη. Στη Νέα Υόρκη θυμάμαι που η ομίχλη περνούσε μέσα απ' τα κτίρια. Εντάξει, πάρα πολλά, πάρα πολλά πράγματα, από ό,τι και να μιλήσεις. Για όποιο θέμα και να μιλήσεις για το ταξίδι. Ένας άνθρωπος που επίσης που γνώρισα, ο Κωνσταντίνος, που είναι πάρα πολύ καλός μου φίλος. Όταν είχα πάει στο Ντουμπάι τον γνώρισα και τώρα κανονίζουμε βέβαια και το επόμενό μας ταξίδι. Εξαιρετικός άνθρωπος, με στόχος, έχει και μια κόρη. Με στόχους, άνθρωπος που έχει βάθος. Γνωρίζεις ανθρώπους με βάθος στα ταξίδια. Που πραγματικά έχουν φιλοσοφήσει ο καθένας με τον δικό του τρόπο τη ζωή του. Τι θέλω, τι δεν θέλω, τι θα με κάνει καλύτερο, τι όχι. Ο καθένας τα 'χει βρει λίγο με τον εαυτό του για να πάει ένα ταξίδι, ειδικά μόνος του και ειδικά όταν… Εγώ, ας πούμε, όταν πήγα στο Ντουμπάι ήμουνα και μικρή. Ήμουνα και 20 χρονών και όλοι στο group λέγανε: «Καλά, πώς ήρθε αυτό το παιδί;» Και ειδικά, θυμάμαι, ένας κύριος είχε πει: «Καλά, εγώ δεν θα άφηνα την κόρη μου».

Έλληνας;

Ναι, και μου κακοφάνηκε.

Του απάντησες;

Όχι, δεν απάντησα, δεν χρειάζεται να απαντήσω, τι να απαντήσω; Εγώ ξέρω. Εκείνο, ναι, μου κακοφάνηκε, αλλά η πλειοψηφία των ανθρώπων που θα γνωρίσεις σ' ένα ταξίδι μόνο καλό θα σου κάνει.

Είναι οι ταξιδιώτες κι όχι οι τουρίστες.

Έτσι, έτσι. Ακριβώς.

Και μελλοντικά πώς το βλέπεις;

Μελλοντικά...

Θέλεις ν' ασχοληθείς με τη νοσηλευτική; Θέλεις να συνδυάσεις κάτι άλλο; Γιατί είπες και πόσα πράγματα πριν. Κομμωτήρια, νύχια, νοσηλευτική, ταξίδια. Πώς να τα συνδυάσεις όλα;

Δεν ξέρω αν θα συνδυαστούν όλα μαζί ποτέ. Και να μπορείς να είσαι σε όλα καλός, γιατί δεν γίνεται. Μπορείς να φτάσεις σ' ένα καλό σημείο σε όλα, αλλά να... Δεν μπορείς να είσαι καλός και στη νοσηλευτική και στην κομμωτική και σε έναν άλλον κλάδο να είσαι άριστος. Τώρα δεν ξέρω, εγώ μαζί με τα ταξίδια αγάπησα και κάτι άλλο. Αγάπησα και τα αεροπλάνα. Τα αεροπλάνα, όχι σαν μηχανή, τα αγάπησα… Αγάπησα τον τρόπο που πετάει ένα αεροπλάνο. Δηλαδή, κάθεσαι και αναρωτιέσαι πώς γίνεται ένας ατσάλινος σωλήνας που ζυγίζει τόσο πολλά κιλά να πετάει πάνω στον ουρανό, σε συνδυασμό μαζί μ' αυτό που ένιωθα όταν πετούσα. Δηλαδή, αυτήν την ορμή που νιώθεις όταν απογειώνεται το αεροπλάνο, όλη η διαδικασία. Κατάλαβα ότι είναι έρωτας το αεροπλάνο σαν αεροπλάνο και η μηχανική, όλη η φυσική που κρύβεται από πίσω, η αεροδυναμική. Όλα είναι πάρα πολύ εντυπωσιακά και θα ήθελα πάρα πολύ στο μέλλον να ασχοληθώ με τα αεροπλάνα.

Σαν;

Θα ήθελα να μάθω να πετάω ένα αεροπλάνο, δηλαδή αυτός είναι ο απώτερος σκοπός. Κάτι το οποίο στοιχίζει, κοστίζει βασικά πάρα πολύ. Σε όποια χώρα και να πας κοστίζει, αλλά για μένα είναι το dream job.

Αυτό πώς ξεκίνη[00:25:00]σε;

Αυτό ξεκίνησε... Βασικά η αγάπη μου για τα αεροπλάνα ξεκίνησε από τον μπαμπά μου. Πάντα μου έλεγε: «Κοίτα, κοίτα το αεροπλάνο, κοίτα!» Πάντα. Εντυπωσιαζότανε κι αυτός εξίσου από το πώς είναι δυνατόν να πετάει ένα αεροπλάνο. Περνώντας ο καιρός, ποτέ μου δεν φοβήθηκα. Έχω ανέβει σε αεροπλάνο εξήντα μία φορές. Ποτέ μου δεν φοβήθηκα και πάντα, πραγματικά, δεν θέλω να πάω ένα ταξίδι χωρίς να χρειαστεί ν' ανέβω σε αεροπλάνο. Εντυπωσιασμένη, ειδικότερα απ' τους ανθρώπους που μπορούνε και πετάνε τα αεροπλάνα. Και θέλω πραγματικά πάρα πολύ να μπορέσω να το καταφέρω αυτό το πράγμα, πραγματικά αυτό θέλω.

Το έχεις ψάξει κάπως;

Μισό λεπτό. To έχω ψάξει αρκετά. Υπάρχουνε διάφορες υποτροφίες εδώ στην Ελλάδα, υπάρχουν κάποιες εταιρίες που βγάζουν υποτροφίες. Βέβαια, για να σε πάρουνε, χρειάζεται να έχεις κάποια qualifications και εντάξει, καμιά φορά μπορεί να σε πάρουν έτσι, χωρίς να έχεις κάτι. Αλλά εγώ πιστεύω ότι μπορεί να γίνει κάτι καλύτερο, μέχρι να μπορέσω τουλάχιστον να μαζέψω κάποια χρήματα που να μπορέσω να υποστηρίξω όλο αυτό. Τώρα, η ιδέα… Η ιδέα πώς ήρθε αυτή. Λοιπόν, σε συνδυασμό με το ότι μου αρέσει το αεροπλάνο σαν μηχάνημα να το πω; Σαν κατασκευή; Σαν εφεύρεση θα το πω βασικά... Πώς ξεκίνησε εντελώς όλο αυτό. Ήμουνα στο κομμωτήριο και είχε έρθει μια κυρία η οποία τυχαίνει να είναι και μητέρα ενός συμμαθητή μου, οπότε τη γνώριζα. Και ήρθε, έτσι, μες στα νεύρα και μου λέει: «Να, με σταμάτησε η Αστυνομία και δεν είχα», λέει, «το… Εγώ», λέει, «δεν έχω δίπλωμα για αυτοκίνητο, αλλά τους έδειξα το δίπλωμα για το αεροπλάνο». Και έτσι ξεκίνησε αυτή η ιδέα. Λέω: «Γίνεται αυτό;» Και μου λέει: «Εννοείται και γίνεται». Και από τον θαυμασμό μου κι όλα αυτά, λέω: «Μπορούνε δηλαδή οι γυναίκες να πετάξουνε αεροπλάνο;» Και αυτή η γυναίκα ήτανε το πάτημά μου, το... Βασικά ήταν ένα push back για μένα, που τότε ξύπνησα και άρχισα να ψάχνω περισσότερο. Βέβαια με τον καιρό, μόλις κατάλαβα ότι κοστίζει τόσο πολύ, λίγο στην αρχή δυσανασχέτησα, αλλά μετά λέω… Επειδή έβλεπα ότι το σκεφτόμουν, το σκεφτόμουν, το σκεφτόμουν, ποτέ δεν σταμάτησα να το σκεφτόμουνα, μέχρι που πέρσι τον Απρίλιο λέω: «Τέλος, εγώ θα μαζέψω λεφτά για να κάνω αυτό το πράγμα». Και πραγματικά, βλέπω τον εαυτό μου, παρατηρώ δηλαδή τον εαυτό μου, ότι από εκείνη τη στιγμή που αποφάσισα αυτό το πράγμα, δεν έχω λοξοδρομήσει.

Αυτό πόσο καιρό έχει;

Αυτό έχει σχεδόν δυο χρόνια. Κι ενώ θυμάμαι άλλες φορές, μπορεί να μάζευα λεφτά για κάτι, και ξαφνικά να έβρισκα κάτι άλλο και να έλεγα: «Δεν πειράζει θα πάρω αυτά τα λεφτά να τα χρησιμοποιήσω σε ένα ταξίδι», ας πούμε. Ενώ αυτήν τη φορά λέω: «Όχι, από κει δεν θα πάρεις καθόλου λεφτά. Θες ταξίδι; Βγάλε άλλα, για να πας με αυτά ταξίδι, για να πας μ' αυτά τα λεφτά ταξίδι». Και θαυμάζω λίγο και τον εαυτό μου που μπορώ κι έχω φτάσει μέχρι σ' ένα σημείο, ας πούμε, και να λέω: «Ναι, έχεις λίγο ακόμα, λίγο ακόμα, λίγο ακόμα, λίγο ακόμα, κάποια στιγμή θα φτάσεις εκεί που θες». Θέλει υπομονή. Και το πιστεύω ότι θα το κάνω. Το πιστεύω πάρα πολύ. Ή από τη στιγμή που αποφάσισα αυτό το πράγμα και κατάλαβα τι θέλω στη ζωή μου, διορθώθηκαν και πολλά άλλα πράγματα στον χαρακτήρα μου και εσωτερικά στο πώς εγώ ένιωθα και νιώθω. Και νιώθω πολύ σίγουρη για μένα και πιστεύω ότι θα τα καταφέρω με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο εγώ θα φτάσω εκεί που θέλω. Και θέλω όλοι οι άνθρωποι να… Πραγματικά θέλω όλοι οι άνθρωποι να βρίσκουν τι είναι αυτό που τους γεμίζει πραγματικά την ψυχή τους και να το κάνουνε. Και δεν είναι το θέμα τα χρήματα. Το θέμα είναι να ξυπνάς και να λες: «Εγώ σήμερα θα πάω σε αυτήν τη δουλειά», όχι να λες: «Ωχ, πώς θα ξυπνήσω!» Να λες: «Εγώ σήμερα θα πάω εκεί γιατί εκεί ανήκω». Κι έχει τεράστια σημασία. Για να 'μαστε όλοι ευτυχισμένοι. Να γίνουμε 80-90 χρονών –εάν θα γίνουμε– και να λέμε: «Ναι, εγώ το έκανα. Δηλαδή, είμαι ολόκληρος, είμαι γεμάτος, έζησα. Πέρασα και είδα τα πάντα. Όλα όσα ήθελα τα 'κανα». Και πραγματικά το εύχομαι για όλους τους ανθρώπους αυτό, είναι σημαντικό. Να μη φτάσουμε...

Γιατί το βλέπω και στο νοσοκομείο, βλέπω ανθρώπους που... Επειδή μας λένε πολλές φορές την ιστορία της ζωής τους, μας μιλάνε γι' αυτούς. Όταν βλέπω ανθρώπους που όντως έχουν κάνει πράγματα, έχουν ζήσει, έχουν δει, βλέπω ανθρώπους που είναι πιο ήρεμοι, πιο συνειδητοποιημένοι με το τι τους συμβαίνει. Ενώ βλέπω άλλους ανθρώπους οι οποίοι δεν έζησαν, δεν έζησαν ίσως αυτά που θέλανε ή μπήκαν σε κουτάκια, και τους βλέπω ότι είναι άλλος ο χαρακτήρας τους, αλλιώς αντιδρούν σ' αυτό που τους συμβαίνει. Κι εξίσου, φυσικά, στο πώς συμπεριφέρονται και στον νοσηλευτή τους, στον γιατρό τους. Γιατί όταν είσαι άρρωστος, είσαι ευάλωτος και ο χαρακτήρας σου μπορεί να είναι οποιοσδήποτε. Αλλά κι αυτό που μου λένε οι περισσότεροι [00:30:00]είναι ότι: «Να κυνηγήσεις τα όνειρα σου, να εξελιχθείς, ό,τι κι αν είναι αυτό». Και οπότε, επειδή ακούω πολύ τους ανθρώπους, ειδικότερα τους μεγαλύτερους, πάντα προσπαθώ να αποκομίσω απ' αυτούς, νομίζω ο σωστότερος δρόμος είναι η ευθεία. Οπότε, πάμε εκεί.

Τέλεια. Τέλεια. Κυρίως δηλαδή ηλικιωμένοι.

Ναι, ναι. Οι νέοι είναι σε άλλο mood γενικότερα. Τώρα… Θα σου μιλήσω λίγο για τις ηλικίες και για το πώς θα τους «ταξινομούσα», σε εισαγωγικά. Οι νέοι, ειδικά... Οι ασθενείς τώρα, θα σου πω για τους ασθενείς. Οι νέοι είναι σε ένα άλλο mood, οκέι, μπορείς να τους προσεγγίσεις αλλά μέχρι σ' ένα σημείο. Μέχρι τα 50 τους, μετά είναι πιο κρύοι, δηλαδή δεν τους προσεγγίζεις τόσο εύκολα. Όταν πας σε γιαγιάδες και στους παππούδες, εκεί ανοίγονται. Είναι πολύ πιο εύκολα όλα. Και είναι και πολύ πιο παρατηρητικοί. Δηλαδή θα δούνε κάτι και θα σου πούνε: «Ξέρεις κάτι; Είσαι καλός, προχώρα». Σου δίνουνε πάρα πολλά, πάρα πολλά. Ευχές, να σου κρατεί το χέρι ένας ξένος. Να σου κρατάει το χέρι ένας ξένος και να σε κάνει να κλάψεις.

Σε έχουν κάνει να κλάψεις;

Πολλές φορές, ναι, με έχουν κάνει να κλάψω. Άνθρωποι ξένοι. Ξένοι... Που έχω τα τηλέφωνά τους και τους παίρνω και τους ρωτάω: «Είστε καλά;» Γι' αυτό μου αρέσει το τμήμα. Γιατί όλοι με ρωτάνε: «Γιατί δεν φεύγεις;» Είναι δύσκολο τμήμα. Αλλά μου αρέσει γιατί έχω συνεχή επαφή με τους ασθενείς. Κάποιοι ασθενείς μένουν πολύ καιρό και τους γνωρίζεις. Φυσικά όταν θα φύγουνε, όχι να φύγουνε, έχει τύχει να... να φύγουνε απ' τη ζωή, αυτό εννοώ. Άμα κάποιος είναι πολύ καιρό στο τμήμα σου και καταλήξει, στεναχωριέσαι πάρα πολύ. Ειδικά όταν τον έχεις γνωρίσει. Αλλά παίρνεις πάρα πολλά. Πάρα πολλά. Ειδικά οι παππούδες κι οι γιαγιάδες δίνουνε πάρα πολλά. Σαν να σου καταθέτουνε την ψυχή τους. Ευχές πολλές. Πολύ όμορφες ευχές. Και βλέπουν κάτι σε σένα. Κι όταν ξέρεις ότι έχεις κάτι μέσα σου, το βγάζεις, βγαίνει κι από τα μάτια σου.

Ισχύει.

Κι όταν ξέρεις ποιος είσαι, πραγματικά ξέρεις ποιος είσαι.

Κι όταν κάποιος σου εύχεται για κάτι και σε κοιτάει μες στα μάτια δεν γίνεται ούτε να μην το εννοεί–

Έτσι. Έτσι είναι.

Ούτε να μη συγκινηθείς με αυτό. Και θεωρώ, είναι αμφίδρομο–

Έτσι είναι. Και έχει τύχει να μου πει ένας παππούλης: «Έλα, έλα, έχω έναν χυμό για σένα. Ξέρω ότι κουράζεσαι. Να πάρεις τον χυμό να πάρεις δυνάμεις». Δεν υπάρχει κάτι πιο όμορφο, από έναν ξένο, έτσι; Γιατί καμιά φορά με τους δικούς μας τους ανθρώπους έχουμε αυτήν την τριβή την καθημερινή, που παρόλο που τους αγαπάμε, τους λατρεύουμε, ένας ξένος αυτό που θα σου δώσει, το λίγο, θα το μετρήσεις πιο πολύ γιατί είναι ξένος.

Είναι κάπως δεδομένο το άλλο.

Έτσι, ναι, ναι.

Και η αδελφή σου μπορεί να σ' το πει, αλλά δεν είναι το ίδιο–

Έτσι. Έτσι είναι, έτσι είναι, ακριβώς. Αλλά πραγματικά, εγώ αυτό λέω σε όλα τα παιδιά. Γιατί και στη δουλειά βλέπω πολλά παιδιά που δεν είναι εκεί που θέλουνε. Και βλέπω γενικότερα πάρα πολλούς ανθρώπους που δεν είναι εκεί που θέλουνε, είτε στην προσωπική τους ζωή, είτε στην επαγγελματική ζωή, είτε ακόμα και μες στο ίδιο τους το σπίτι με τους γονείς τους. Γιατί όλα έχουνε αντίκτυπο στο πώς αισθανόμαστε και στο πώς εκφραζόμαστε. Και πραγματικά, εγώ το μόνο που προσπαθώ να τους πω είναι ότι: «Ξέρεις κάτι; Από κει που είσαι, κουνήσου, φύγε, βρες έναν τρόπο, πάρε το θάρρος να κάνεις την αλλαγή». Γιατί όταν κάνεις την αλλαγή… Που κι εμένα η αλλαγή μου δεν έχει έρθει ακόμα, εκεί πάω όμως. Το ξέρω–

Το μισό είναι η προσμονή.

Ναι. Σωστό. Εκεί πάω όμως και το ξέρω. Οπότε, θέλω να βοηθήσω όλα αυτά τα παιδιά γιατί οι άνθρωποι έρχονται και εκφράζονται σε μένα και μου αρέσει αυτό. Ότι έρχονται και πολλές φορές μου μιλάνε. Και προσπαθώ να τους βοηθήσω στην εξέλιξη, αυτό. Δεν θέλω ποτέ μου να είμαι εγώ το φρένο κανενός. Ίσα ίσα, εγώ θέλω να βλέπω αυτούς που είναι δίπλα μου να εξελίσσονται παρέα με μένα. Αυτό.

Εσύ το επάγγελμα το αγάπησες μέσα από την πρακτική, απ' ό,τι καταλαβαίνω.

Της νοσηλευτικής, ναι, ναι. Παρόλο που είναι δύσκολο. Και όλοι μου λέγανε: «Τι πας να κάνεις; Είσαι σίγουρη;» Και τώρα αν μου πεις εσύ ότι πας να το κάνεις θα σου πω το ίδιο, πραγματικά. Αλλά είναι ευλογία. Είναι ευλογία, τα 'χεις όλα στα πόδια σου. Από άποψη, άμα κάτι γίνει, έχεις όλους τους γιατρούς, αλλά είναι ευλογία να μπορείς να προσφέρεις σε πάρα πολλούς ανθρώπους ταυτόχρονα από το είναι σου. Γιατί από αυτό προσφέρεις. Αν δεν το 'χεις μέσα σου δεν μπορείς να το κάνεις για πολύ καιρό. Και να είναι και ευχαριστημένοι οι ασθενείς σου.

Και το καταλαβαίνουν άμα δεν το κάνεις με την καρδιά σου–

Βέβαια, βέβαια, βέβαια. Φαίνεται, φαίνεται. Θα σου φωνάξουν, θα σου πούνε: «Θα 'ρθείς να μου πάρεις την πίεση;» Ε, να πηγαίνεις με χαρά. Εντάξει, είναι βαρετό, ξέρω. Αλλά,[00:35:00] πας, το κάνεις και... Εγώ συζητάω πάντα με τους ασθενείς μου. Με ενδιαφέρει να ξέρω ποιον έχω απέναντί μου και να ξέρουν κι αυτοί. Πάντα πηγαίνω και τους λέω: «Γεια σας, είστε η κυρία τάδε;» «Ναι». «Εγώ είμαι η Κλεάνθη». Πάντα συστήνομαι. Και πάντα με θυμούνται.

Είναι κι ωραίο όνομα, γι' αυτό–

Ναι, ναι. Με θυμούνται, με θυμούνται. Και για μένα είναι αυτό ένα δώρο, να σε θυμούνται.

Θα άλλαζες κάτι τώρα;

Σε τι απ' όλα;

Στις επιλογές που έχεις κάνει μέχρι στιγμής. Δηλαδή η πρώτη σου επιλογή όταν τελείωσες το σχολείο μάλλον δεν ήταν η Νοσηλευτική. Θα άλλαζες–

Δεν θα άλλαζα τίποτα, αλήθεια. Τίποτα. Και κάτι να μην ήταν και τόσο σωστό… Αν και δεν νομίζω, όλα γίνανε έτσι όπως έπρεπε να γίνουν για τη δική μου ζωή μάλλον. Δεν θα άλλαζα κάτι. Και καμιά φορά που παίρνουμε μια λάθος απόφαση, να μην είναι και πολύ μεγάλη. Εγώ αυτό κοιτάω. Και φεύγοντας από κάπου να μην κλείνουμε τις πόρτες μας. Δηλαδή, ναι, θες να κάνεις μια νέα αρχή; Μέσα, μαζί σου, αλλά φεύγοντας μην κλείνεις τις πόρτες σου με λάθος τρόπο, κράτα και μια πόρτα ανοιχτή.

Είναι σημαντικό.

Ναι. Πρέπει. Και στη δουλειά μας, πιστεύω ότι στη ζωή μας πρέπει να κάνουμε αυτό που θέλουμε πάντα. Αλλά στη δουλειά μας πιστεύω ότι πρέπει να έχουμε και λίγο πολιτική.

Και σε αυτό που λες, και κάτι λάθος να πάει, το θέμα είναι και πώς το διαχειριζόμαστε λίγο.

Έτσι, μετέπειτα. Γιατί και μια συγγνώμη δεν είναι κακή. Γιατί και πάνω στην τρέλα, στη δουλειά και λες και ξελές και παραλές, αλλά όταν θα κάτσεις μετά και θα πιεις νερό, θα ξεκουραστείς με τον άλλον, θα του πεις: «Ξέρεις κάτι; Ρε συ, συγγνώμη αν...» Μια συγγνώμη μπορεί να κάνει τα πάντα. Αλλά να την εννοείς. Δηλαδή, να το πεις γιατί πραγματικά το 'χεις βάρος μέσα σου. Που έχει τύχει να το πω. Γιατί έχει τύχει να γίνεται από δουλειά χαμός και μια, έτσι, πιο μικρή, πιο καινούργια –εντάξει, ήτανε και μικρότερη και λίγο το μυαλό της ήταν αλλού– και λίγο της μίλησα απότομα, απλά. Και μετά μπήκα εγώ στη θέση της και λέω: «Αν ήσουν κι εσύ 19 χρονών, πώς θα αντιδρούσες;» Όχι με τον ίδιο τρόπο βέβαια, γιατί ο καθένας θ' αντιδράσει διαφορετικά. Αλλά, μήπως όντως δικαιολογείται η συμπεριφορά της; Ναι, αλλά κι εγώ ήθελα με κάποιον τρόπο να της δείξω ότι: «Ξέρεις κάτι; Δεν είναι η στιγμή γι' αυτό που κάνεις, τώρα έχουμε δουλειά, πρέπει να τρέξουμε για άλλο πράγμα». Μετά βέβαια την έπιασα και της είπα: «Ξέρεις κάτι; Συγγνώμη αν σου απάντησα απότομα, αλλά χρειαζότανε να καταλάβεις αυτό το πράγμα». Οπότε της έδειξα και ότι όντως, ναι, συγγνώμη, αλλά πρέπει κι εσύ άμα θέλεις να επιβιώσεις εδώ πέρα, γιατί είναι ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον, έτσι να λειτουργείς. Για σένα.

Πολύ καλή ενσυναίσθηση. Και ψυχοθεραπεία παράλληλα.

Είδες;

Και στο κομμωτήριο και στο νοσοκομείο–

Άσ' το. Όλα, παντού. Εάν το έχεις αυτό μέσα σου, το 'χεις παντού. Νομίζω.

Ο πιλότος όμως που δεν έχει… Η πιλότος βασικά, που δεν έχει άμεση επαφή με τον κόσμο;

Έχει ο πιλότος επαφή με τον κόσμο.

Έχει;

Επικοινωνεί μαζί τους και μόνο με τα μέρη που τους πηγαίνει.

Γυναίκα πιλότος; Δεν έχω συναντήσει ποτέ βασικά–

Αλήθεια;

Μου φαίνεται... Ποτέ. Ή δεν ξέρω, δεν γνωρίζω ποτέ τους πιλότους, αλλά συνήθως βλέπω άντρες–

Μόνο το 3% των πιλότων είναι γυναίκες στον κόσμο.

3% στον κόσμο.

Ναι. Ναι.

Το 'χεις ψάξει;

Αλλά… Το 'χω ψάξει, βέβαια. Έχω διαβάσει αρκετά–

Στην Ελλάδα πόσο είναι;

Στην Ελλάδα είναι πολύ μικρότερο το ποσοστό, αλλά υπάρχουνε. Και υπάρχουν πολλές Ελληνίδες πιλότοι στο εξωτερικό. Πολλές.

Πάρα πολύ ενδιαφέρον.

Ναι. Υπάρχουνε, κι η Ελλάδα μας βγάζει πάρα πολύ καταξιωμένους ανθρώπους. Όπως κι όλες οι χώρες. Αλλά δεν ξέρω αν μπορεί να υποστηρίξει το επίπεδο του καθενός, η χώρα μας. Αλλά στο εξωτερικό έχουμε διαπρέψει. Εντάξει.

Θα έφευγες ποτέ έξω;

Ναι.

Πού θα ζούσες;–

Με το ένα πόδι είμαι έξω, αλλά...

Έτσι, σε μόνιμη βάση, να έχεις μια καθημερινότητα.

Πού θα μπορούσα… Θα μπορούσα στο Ντουμπάι. Βασικά είναι η μόνη χώρα, το Ντουμπάι και η Αμερική, που λέω ότι θα πάω, θα ήθελα να ζήσω.

Γιατί; Ποια είναι τα βασικά κριτήρια, βασικά;

Κοίταξε, τα βασικά κριτήρια… Νομίζω ότι μου ταιριάζουνε... Μου ταιριάζει ο τρόπος ζωής. Εγώ είμαι πολύ της δουλειάς, πολύ… Θέλω να κάνω τη δουλειά μου και να έχω όλα τ' άλλα τα πράγματα... Φυσικά έχουμε και την προσωπική μας ζωή, αλλά είμαι πολύ Αμερικανάκι σε πολλά πράγματα. Βέβαια, δεν θα ήθελα να με φάει αυτό το πράγμα. Ίσως τώρα επειδή είμαι και μικρή να έχω όλη αυτήν την όρεξη. Μεγαλώνοντας θα ήθελα να εί[00:40:00]μαι σ' ένα νησί ή σ' ένα παραθαλάσσιο μέρος, να έχω τον κήπο μου, να έχω έναν, δυο, τρεις ανθρώπους δικούς μου, που να μπορώ να κάτσω μαζί τους και στη σιωπή μου, να μη χρειάζεται να πω και πολλά. Και… έτσι απλά. Έτσι απλά. Αλλά θέλω μέχρι ένα σημείο στη ζωή μου να το ζήσω και να κάνω πραγματικά όλα αυτά που θέλω. Να τα πραγματοποιήσω τα όνειρά μου θέλω. Και θα το κάνω με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο. Και με υπομονή.

Θα το κάνεις.

Έτσι. Και χωρίς υπομονή δεν καταφέρνει κανένας τίποτα. Απλόχερα ό,τι έρχεται και δεν θα κάτσει για πολύ και κάτι κρύβεται πίσω απ' αυτό. Οπότε καλύτερα να το αντιμετωπίσεις καθαρά και με δύναμη και πείσμα και κόπο, και να είσαι καθαρός για σένα. Ότι: «Ναι, εγώ πάλεψα, το 'φτασα μέχρι το τέλος». Μπορεί στο τέλος να μη σου αρέσει αυτό που θα κάνεις, αλλά το φτάνεις μέχρι το κουκούτσι. Το βλέπεις όλο το έργο και τελειώνει. Μπορεί να τελειώσει και μέσα σου.

Μπορεί να μην το κάνεις κι εν τέλει.

Ναι.

Μπορεί να σου φύγει στην πορεία.

Ακριβώς, βέβαια.

Μπορεί να σου φύγει και λίγο πριν το φτάσεις.

Δεν… Έτσι. Ποτέ δεν ξέρεις. Αλλά σημασία έχει όλη η μάχη που δίνεις. Γιατί δίνεις μάχη και με τον εαυτό σου παράλληλα, όχι μόνο για τ' όνειρό σου. Παλεύεις και με σένα. Να πιέσεις λίγο τον εαυτό σου, να δεις: «Μπορώ να φτάσω εκεί;» «Μπορώ να περιοριστώ εκεί;» Άμα δεις ότι δεν μπορείς, πρέπει να πεις: «Για να δω. Αύριο θα μπορέσω;» Μέχρι να μπορέσεις. Έτσι είναι.

Κλεάνθη, έχεις να προσθέσεις κάτι πέρα απ' όλα αυτά που έχουμε πει μέχρι στιγμής;

To μόνο που θα 'θελα να πω και να προσθέσω είναι ότι θέλω και εύχομαι όλοι οι άνθρωποι να βρουν πραγματικά αυτό που αγαπούν και να δώσουν όλη τους τη δύναμη κι όλο τους το είναι παρ' όλες τις δυσκολίες. Γιατί εγώ μπορεί κάποια πράγματα να τα είχα λίγο πιο εύκολα, γιατί στη ζωή μου, δόξα τω Θεώ, δεν είχα και πάρα πολλές δυσκολίες, τραγικές, αυτό θέλω να πω. Όποιες κι αν είναι οι συνθήκες, εύχομαι οι άνθρωποι να βρίσκουνε αυτό που αγαπάνε και να το φτάνουνε μέχρι το τέρμα. Και να 'ναι γεμάτοι. Να 'ναι γεμάτοι. Αυτό. Και να μη σταματάνε, να 'ναι unstoppable, αυτό, τέλος. Αυτό. Ευχαριστώ πάρα πολύ.

Εγώ σ' ευχαριστώ και σου εύχομαι και τα καλύτερα.

Και σε σένα.