[00:00:00]Καλησπέρα. Θα μου πείτε τ΄ όνομά σας;

Αντώνης Δερμεντζής.

Είναι Τετάρτη 19 Μαΐου 2021, είμαι με τον κύριο Αντώνη Δερμεντζή, βρισκόμαστε στη Δράμα, εγώ ονομάζομαι Ευσταθιάδου Παρασκευή, είμαι ερευνήτρια στο Istorima και ξεκινάμε. Λοιπόν, κύριε Αντώνη, να ξεκινήσουμε. Με τι ασχολείστε εσείς επαγγελματικά;

Επαγγελματικά ασχολούμαι με το εμπόριο του μαρμάρου αυτήν τη στιγμή.

Πάρα πολύ ωραία. Από πότε ξεκινήσατε; 

Ξεκίνησα στον κλάδο αυτό απ΄ το 1990, δηλαδή 31 χρόνια. Το 1990 είχα απολυθεί απ΄ τον στρατό και επειδή εκείνη την περίοδο είχαν ανοίξει λατομεία καινούρια στο χωριό μου, είπα να ασχοληθώ με τα μάρμαρα. Δεν ήθελα να περιμένω μετά που απολύθηκα ούτε μία μέρα, ήθελα να πιάσω κατευθείαν κάπου δουλειά και πήγα να δουλέψω στα λατομεία.

Το χωριό σας ποιο είναι;

Είναι ο Βώλακας Δράμας. Γνωστό χωριό γιατί βγάζει το μάρμαρο τύπου Βώλακα, που είναι πασίγνωστο.

Στον Βώλακα πώς ξεκίνησαν τα λατομεία στον Βώλακα βασικά να ανοίγουνε;

Στον Βώλακα ξεκίνησαν ν΄ ανοίγουνε απ΄ το 1980 περίπου, ΄79-΄80. Μέχρι εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε ούτε ένα λατομείο, απλά ήτανε κάποιοι εργάτες απ΄ τον Βώλακα που δουλεύαν σε άλλα λατομεία της περιοχής Δράμας, ας πούμε, Ξηροποτάμου, Μοναστηρακίου κλπ. και ψάχνανε περιοχές και στον Βώλακα που να υπάρχει μάρμαρο, να βρούνε πέτρες για να δουλέψουν, να κάνουνε λατομεία κι έτσι ξεκίνησε. Βρήκανε μια δύο περιοχές που υπήρχε -ας πούμε- μία μεγάλη πλάκα πέτρινη και πήγαν εκεί. Ήτανε τυχεροί, ξεκινήσανε λατομείο, βρέθηκε αυτό το μάρμαρο, το οποίο βρέθηκε σε μεγάλη ποσότητα και σε αρκετά καλή ποιότητα και μπήκε γρήγορα στην αγορά και έτσι ξεκίνησαν και ανοίξανε, μπήκαν πολλές εταιρείες και ανοίξανε. Αυτή τη στιγμή μπορεί να έχει στο χωριό πάνω από 10 εταιρείες, πάνω από 10 λατομεία και να δουλεύουν.

Όταν πρωτοξεκίνησε, το ξεκίνησε κάποιος απ΄ το χωριό ή κάποιος από-

Ναι, το πρώτο λατομείο που άνοιξε ήτανε άνθρωπος απ΄ το χωριό, αλλά έμενε αλλού. Έμενε στη Δράμα, αλλά η καταγωγή του ήταν απ’ το χωριό κι έβαλε, γιατί στο ξεκίνημα ήθελε πολλά λεφτά, έβαλε δύο συνεταίρους ακόμα και το ξεκινήσαν. Ήτανε άνθρωπος απ’ το χωριό, το πρώτο λατομείο. Και με το άνοιγμα πέσανε μεγάλες εταιρείες κι ανοίξανε κι άλλα λατομεία.

Εσείς όταν ξεκινήσατε να εργάζεστε, σε τι θέση ήσασταν;

Όταν ξεκίνησα ήμουνα εργάτης. Δηλαδή πήγα στο λατομείο εκείνη την εποχή και δούλευα εργάτης. Δεν ήξερα, δεν γνώριζα ούτε από μάρμαρο ούτε και απ΄ τη δουλειά τίποτα! Μπήκα μέσα, ξεκίνησα από εργάτης. Οι συνθήκες ήταν τελείως διαφορετικές εκείνη την εποχή με αυτή την εποχή που δουλεύουνε στο λατομεία, γιατί πλέον η δουλειά τώρα στα λατομεία βγαίνει πιο πολύ απ΄ τα μηχανήματα. Εκείνη την εποχή είχαμε πολύ χειρωνακτική εργασία. Τώρα εντάξει, τώρα θέλει και μυαλό να χειρίζεσαι τα μηχανήματα. Και ξεκίνησα εργάτης.

Τότε δηλαδή, που λέτε, χειρωνακτική εργασία τι ακριβώς;

Τότε εκείνη την περίοδο υπήρχανε οι λεγόμενες, που λέγαμε, πιστόλες, δηλαδή τα κομπρεσέρ, να ανοίξεις τρύπα μέσα στην πέτρα, να περάσει το σύρμα που κόβει το μάρμαρο -είναι αδαμαντοφόρο σύρμα που κόβει το μάρμαρο- και να βάλεις το μηχάνημα μετά εκεί που θα συνδεθεί αυτό το σύρμα, το αδαμαντοφόρο, να κάνει την κοπή να κόψει την πέτρα. Πιο πολύ δούλευες το κομπρεσέρ ή δούλευες το φτυάρι, κασμά να καθαρίσεις την περιοχή, να μπει το μηχάνημα. Αυτό εννοώ χειρωνακτική.

Άρα αυτά-

Τα βασικά μηχανήματα τότε ήταν αυτά, το κομπρεσέρ και η συρματοκοπή που έκοβε μεγάλες επιφάνειες στην πέτρα.

Και η εξέλιξη, που λέτε, με τα μηχανήματα πότε άρχισε να υπάρχει;

Η εξέλιξη η μεγάλη είναι τα τελευταία 10-15 χρόνια, η εξέ[00:05:00]λιξη. Δηλαδή ήρθανε, μπήκανε, ακόμα και τις τρύπες αυτές που έκανες με τα χέρια, με το κομπρεσέρ, αυτή τη στιγμή γίνονται με μηχανήματα. Είναι μεγάλα κι είναι και μετακινούμενα, δηλαδή κινούνται μόνα τους με το χειριστήριο τα κινείς, σταματάς εκεί που θέλεις, σηκώνεται πάνω -ας πούμε- το σίδερο, το μακάμπι, σηκώνεται και το καρφώνει το μηχάνημα μέσα. Δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτα εσύ. Δηλαδή τώρα αυτό που σου λέω, για να το καταλάβεις, πρέπει να πάμε στο λατομείο να τα δεις. Τώρα αν δεν έχεις την εικόνα...

Δηλαδή αυτές οι τρύπες τώρα που υπάρχουν στα λατομεία, που βλέπουμε ένα βουνό κι έχει αυτή την τρύπα, αυτό παλιά γινότανε με χειρωνακτική εργασία ή πάλι υπήρχε μηχάνημα γι΄ αυτή την τρύπα;

Γινόταν χειρωνακτικά, όλα, παλιά. Τρύπα όταν εννοείς; Μεγάλη, τι τρύπα;

Όταν είμαστε στον Βώλακα που είναι αυτή, αυτό το άσπρο που βλέπουμε.

Αυτό το άσπρο, κοίταξε, έχουμε πάρει την πέτρα και βλέπεις αυτό το άσπρο. Λείπει -ας πούμε- υλικό απ’ το βουνό τώρα και φαίνεται αυτή η τρύπα.

Το '90 για να αφαιρεθεί αυτό το δέντρο του βουνού, η φύση, αυτό το πράσινο-

Όχι, το δέντρο το κόβεις πιο μπροστά. Το δέντρο το κόβεις, το εμπορεύονται, το ξυλεύονται, φεύγει το δέντρο. Μετά αυτή η πέτρα για να κοπεί, καταρχήν πρέπει να κάνεις μια τρύπα, μία τρύπα από πάνω κάθετη και μία τρύπα οριζόντια. Να βρεις την κάθετη για να μπορέσεις σ΄ αυτές τις δύο τρύπες να περάσεις αυτό το σύρμα του αδαμαντοφόρο. Θα το περάσεις μέσα και θα το συνδέσεις μ΄ ένα μηχάνημα που λέγεται συρματοκοπή. Αυτή η συρματοκοπή έχει έναν μεγάλο τροχό, ράουλο, έναν τροχό μεγάλο. Θα μπει εκεί το σύρμα και όταν αρχίσει η συρματοκοπή να δουλεύει θα θέσει σε κίνηση αυτό το σύρμα, το οποίο είναι τυλιγμένο στον τροχό. Δηλαδή είναι ένας τροχός, το σύρμα κι όταν αρχίσει η μηχανή να δουλεύει γυρίζει το σύρμα. Γυρίζει και ταυτόχρονα πηγαίνει πίσω, γιατί όπως κόβει την πέτρα πρέπει να πηγαίνει πίσω για να είναι πάντα τεντωμένο. Κατάλαβες; Φαντάσου τώρα ένα σύρμα να είναι περασμένο μέσα σ΄ ένα στερεό έδαφος και να γυρίζει η μηχανή, να γυρίζει αυτό το σύρμα και να τρώει σιγά σιγά την επιφάνεια. Και η μηχανή πηγαίνει πίσω μέχρι να κοπεί όλη η επιφάνεια. Και μετά, όταν κοπούν επιφάνειες, επιφάνειες, κάνεις και μια κοψιά που λέμε οριζόντια από κάτω και ρίχνεις φέτες. Πέφτουνε αυτές οι φέτες και μετά πάλι η συρματοκοπή, αυτή τη φέτα, όπως θα πέσει αυτή η φέτα απ΄ το βουνό, μετά πάλι η συρματοκοπή θα την κάνει αυτή τη φέτα μικρά κομμάτια. Ενώ αν θα γυρίσεις ακόμα πιο παλιά, πολλά χρόνια πίσω, όλα αυτά πάλι γινότανε με τα χέρια, πάλι με την πιστόλα που λέμε, να κάνεις τρύπες μία δίπλα στην άλλη, πολλές τρύπες δηλαδή, να δουλεύεις όλη την ημέρα για να κάνεις 5 τρύπες. Να κάνεις τρύπες μία δίπλα στην άλλη, οπότε όταν θα ολοκληρώσεις μία επιφάνεια, δηλαδή μία τρύπα δίπλα στην άλλη, να βάλεις σφήνες, δηλαδή σίδερα μεγάλα μέσα στην τρύπα και να τα χτυπάς με το χέρι με μια μεγάλη βαριοπούλα -μια μεγάλη βαριοπούλα- να χτυπάς μέσα την τρύπα ν΄ ανοίξει η γη. Αφού θα την έχεις κάνει τρύπες, σουρωτήρι, θα βάλεις μέσα τις σφήνες, σιδερένιες, μεγάλες και με τη βαριοπούλα θα χτυπάς, θα χτυπάς μέχρι αυτό να αποκολληθεί, να ξεκολλήσει. Όλα γινόταν με τα χέρια. Τώρα πλέον υπάρχουν τα μηχανήματα, υπάρχουν και μεγάλοι φορτωτές, υπάρχουνε και οι τσάπες. Θα κόψει το βουνό, θα την πάρει, θα τη ρίξει κάτω.

Μεγάλη εξέλιξη!

Μεγάλη, πολύ μεγάλη!

Εσείς τώρα από εργάτης πώς υπήρξε όλη αυτή μετά η πρόοδος, να το πω; Η εξέλιξη, δηλαδή;

Εγώ ξεκίνησα κάπως βιαστικά. Δηλαδή, όπως σου είπα, μόλις απολύθηκα κοίταξα να βρω μια δουλειά, γιατί οι δικοί μου δεν είχανε χρήματα. Είχα τελειώσει τις σπουδές μου και δεν είχανε χρήματα να περιμένω κάπου να διοριστώ, κάπου να βρω δουλειά. Θεώρησα ότι ήτανε μία καλή περίπτωση να βγάλω εκείνη εποχή χρήματα και ξεκίνησα από εργάτης. Δούλεψα απ΄ το ΄90 μέχρι το 1995, 5 χρόνια στο λατομείο. Μετά αυτή η εταιρεία έκανε εργοστάσιο μαρμάρου, δηλαδή το μάρμαρο που έβγαζε έκανε κι ένα εργοστάσιο, το έκοβε, το έκανε έτ[00:10:00]οιμο προϊόν και το πουλούσε στο εξωτερικό, πλακάκια, πλάκες, οτιδήποτε. Και επειδή -ας πούμε- ήμουνα καλός εργάτης, τ΄ αφεντικό θεώρησε ότι να πάω ν΄ αναλάβω να δουλέψω και στο εργοστάσιο. Από κει πήγα στο εργοστάσιο, ήμουνα υπεύθυνος παραγωγής, έμαθα και τη δουλειά στο εργοστάσιο και παράλληλα έκανα και κάποιες δειγματοληπτικές έρευνες. Δηλαδή η εταιρεία είχε κάποια μηχανήματα, τρυπάνια μεγάλα και πηγαίναμε σε κάποιες περιοχές και τρυπούσαμε τη γη και παίρναμε δείγματα, «καρότα». Δηλαδή ήτανε μια μεγάλη σωλήνα, έμπαινε το τρυπάνι μες στη γη και βγάζαμε μέσα δείγματα, «καρότα», κάναμε και δειγματοληπτικές έρευνες για ν΄ ανοίξουμε καινούργια λατομεία. Δηλαδή ξεκίνησα απ’ το λατομείο, πήγα στην έρευνα, πήγα στο εργοστάσιο, δούλεψα κι εκεί μέχρι το 2008, δηλαδή άλλα 13 χρόνια, οπότε πέρασα απ’ όλα τα στάδια. Από εργάτης στο λατομείο, από το εργοστάσιο, που κόβει και ετοιμάζει, παίρνει την πέτρα και την κάνει έτοιμο προϊόν, από δειγματοληπτικές έρευνες στο λατομείο και στο τέλος, μετά από 18 χρόνια, το 2008, θεώρησα ότι είμαι έτοιμος να ξεκινήσω μια δικιά μου δουλειά και μπήκα στον χώρο του εμπορίου και παίρνω, αγοράζω μάρμαρο ή έτοιμο προϊόν ή όγκους και τους εμπορεύομαι, τους στέλνω στο εξωτερικό.

Αυτό δεν είχε ρίσκο;

Έχει πολύ μεγάλο ρίσκο! Αυτό έχει πολύ μεγάλο ρίσκο, γιατί στην ουσία παίρνω, αγοράζω μία πέτρα και την πληρώνω, πληρώνω και όλη τη διαδικασία, γιατί δεν έχω εγώ δικό μου εργοστάσιο, δεν έχω δικά μου μηχανήματα. Πηγαίνω σε εργοστάσια που κάνουν φασόν, πληρώνω όλη τη διαδικασία να μου την κόψουν την πέτρα, να μου τη γυαλίσουν, να μου τη συσκευάσουν, όλα αυτά και αν αυτή η πέτρα δεν είναι καλή, έχω χάσει τα λεφτά μου. Θα πρέπει να κάνεις σωστή διαλογή, να πάρεις τον όγκο, να διαλέξεις τον σωστό όγκο, τον καλό όγκο, να το πληρώσεις δηλαδή να αξίζει, για να μπορείς να βγάλεις έτοιμο προϊόν, καλό και να το πουλήσεις. Αν βγει δεύτερη, τρίτη ποιότητα ή σκάρτο, έχεις χάσει τα λεφτά σου. Ευτυχώς, όμως, απ΄ το 2008, 13 χρόνια που κάνω αυτή τη δουλειά, ευτυχώς δηλαδή ξέρω καλά το υλικό και δεν είχα αστοχίες.

Εσείς βασικά τι θεωρείτε ότι είναι αυτό που σας βοηθάει στη σωστή επιλογή;

Για να κάνεις τη σωστή επιλογή, με βοηθάει η εμπειρία. Δηλαδή απ’ τη στιγμή που έχω μπει στο βουνό από εργάτης, όπως σου είπα, από δειγματοληπτικές έρευνες, στο εργοστάσιο έκατσα απ’ το 2005, 13 χρόνια... Αυτά τα 13 χρόνια μπορεί να 'χω κόψει και 20.000 όγκους μες στο εργοστάσιο. Όλα αυτά, όλη αυτή η εμπειρία σε βοηθάει, οπότε όταν θα πας σ΄ ένα λατομείο να κάνεις την αγορά, όταν βλέπεις τον όγκο, δηλαδή το συγκεκριμένο, επειδή δουλεύω εγώ και συγκεκριμένα μάρμαρα, τον συγκεκριμένο όγκο στην ουσία τον περνάω ακτινογραφία. Καταλαβαίνω κατά 90%, γιατί 100% δεν είναι κανένας σίγουρος, τι μπορεί να μου παρουσιάσει.

Ποια είναι αυτή η διαδικασία δηλαδή της ακτινογραφίας; Ένα μάρμαρο μιλάμε, έτσι, ένα-

Έναν όγκο βλέπεις.

Έναν όγκο όταν λέτε, είναι ένα τετράγωνο-

Ένα-

Πράγμα-

Δεν είναι τετράγωνο, είναι παραλληλόγραμμο, δηλαδή μπορεί να είναι 3 x 1,50 x 1,80, ένα παραλληλόγραμμο, 3 μέτρα -ας πούμε- x 1,80 x 1,50.

Κι εσείς αυτό βλέποντάς το, υπάρχει μια διαδικασία...

Κοίταξε, το βλέπεις, κοιτάζεις τι προβλήματα έχει, βλέπεις αν έχει σπασίματα γύρω γύρω, αν έχει τρύπα, αν το χρώμα του... τι χρώμα έχει, πώς πάνε, που λέμε, τα νερά του... Τα νερά του είναι το χρώμα. Παρακολουθείς όλα αυτά και πρέπει να καταλάβει[00:15:00]ς τι θα σου παρουσιάσει μέσα. Ή μπορεί εξωτερικά να δεις έναν όγκο να μην έχει τίποτα, το βλέπεις και λες αυτό είναι ωραίο, δεν έχει ούτε σπάσιμο, έχει ωραία νερά, δεν έχει κρύσταλλα, γιατί μπορεί να 'χει και κρύσταλλα. Κρυστάλλους λέμε: «Έχει μεγάλους κρυστάλλους», οι οποίοι στην πορεία μέσα στον όγκο μπορεί να σου γίνουν τρύπες, οπότε είναι πρόβλημα μεγάλο. Και ξαφνικά όταν θα το βάλεις στο μηχάνημα να το κόψεις εσωτερικά να σου παρουσιάσει και σπάσιμο και τρύπα κι οτιδήποτε.

Αυτό σου προκαλεί-

Γι’ αυτό λέω δεν είμαι 100% σίγουρος, είμαι 90% όταν θα το δω, ξέρω από αυτά που θα δω, περίπου τι θα μου βγάλει.

Δεν μπορείτε π.χ. να το τρυπήσετε κάπου στη μέση;

Δεν μπορείς να το τρυπήσεις, όχι. Εκείνη τη στιγμή όχι.

Αφού το αγοράσεις.

Μετά που θα τα αγοράσεις το παίρνεις κάτω στο εργοστάσιο και το κάνεις ό,τι θέλεις, αλλά δεν παίρνεις να το τρυπήσεις. Το ρίχνεις μες στο μηχάνημα κατευθείαν και το κάνει φέτες. Κι όταν θα κοπεί φέτες, τότε θα δεις την πραγματικότητα και θα καταλάβεις αν έκανες καλή αγορά ή έκανες κακή αγορά.

Ναι, ΟΚ. Ξέρετε τι άλλο θα ήθελα να σας ρωτήσω, σχετικά με το μάρμαρο της Δράμας.

Ναι.

Ποια είναι τα θετικά του; Δηλαδή γιατί είναι αρκετά γνωστό. Ποια πιστεύετε εσείς ότι είναι τα στοιχεία που το διαφοροποιούν, που το αναβαθμίζουν;

Kοίταξε, το μάρμαρο της Δράμας... Όχι της Δράμας, το μάρμαρο του Βώλακα συγκεκριμένα, γιατί στη Δράμα έχει -το μάρμαρο του Βώλακα είναι λευκό με γκρι νερά και καφέ νερά- στη Δράμα έχει μάρμαρα και πράσινα, έχει και ημίλευκα, έχει και καφέ, έχει κι άλλους χρωματισμούς, αλλά σε πολύ μικρές ποσότητες, μικρά λατομεία, πολύ μικρές ποσότητες. Το συγκεκριμένο μάρμαρο του Βώλακα το καλό είναι ότι στα λατομεία, στα υπάρχοντα λατομεία, μπορείς να βρεις πολύ μεγάλες ποσότητες και σε καλή ποιότητα. Οπότε μπήκε στην αγορά, στη διεθνή αγορά, και πιο πολύ στην Κίνα, ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο, γιατί αυτοί κάνουν μεγάλα έργα, μεγάλα project -οι ουρανοξύστες, οικοδομές μεγάλες- και θέλουνε μάρμαρο καλό, σε μεγάλη ποσότητα και σε καλή τιμή. Γιατί έχει μάρμαρα και πιο ακριβά σε σχέση με την τιμή. Παράδειγμα το θασίτικο το μάρμαρο είναι πιο ακριβό, είναι πανάκριβο, είναι κρυσταλλικό, είναι άσπρο, αλλά δεν υπάρχει σε πολύ μεγάλη ποσότητα. Το δικό μας το μάρμαρο έπειτα είναι και η σύνθεση εδώ, η ποιότητα, απ΄ τη σύνθεση, είναι δολομιτικό, δηλαδή είναι... Της Θάσου είναι κρυσταλλικό, το δικό μας είναι δολομιτικό, είναι πιο μαλακό και δεν έχει την ίδια υφή, πώς να σ΄ το πω; Τα χαρακτηριστικά του μαρμάρου της Θάσου. Αλλά το δικό μας, σ΄ το ξαναλέω, το μάρμαρο είναι λευκό με γκρι νερά και είναι απ’ τα λίγα λευκά σε τόσο μεγάλες ποσότητες στον κόσμο και γι’ αυτό υπάρχει κι αυτή η ζήτηση. Υπάρχει τεράστια ζήτηση απ’ την Κίνα, απ’ την Αμερική, Σαουδική Αραβία, παντού, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, από παντού, Γερμανία, παντού! Και έχει μπει πολύ δυνατά, ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο.

Απ’ ότι καταλαβαίνω τώρα εσείς κυρίως... Ποιο είναι το αγοραστικό κοινό δηλαδή που εσείς επικοινωνείτε;

Εγώ τώρα αποκλειστικά... Αποκλειστικά... Κατά 90% δουλεύω Κίνα. Υπάρχει μεγάλη ζήτηση απ’ την Κίνα. Προσπαθώ να πάρω καλούς όγκους απ’ το λατομείο και να τα στείλω στην Κίνα, να τα πουλήσω στην Κίνα. Μία κίνηση είναι αυτή και μία δεύτερη να πάρω κάποια μάρμαρα δεύτερη και τρίτη ποιότητα, πιο φθηνά, να τα δουλέψω στο εργοστάσιο, να τα  κάνω έτοιμο προϊόν -πλακάκια, πλάκες- και να τα στείλω στις άλλες αγορές, π.χ. Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να στείλεις, Σαουδική Αραβία στέλνω, Τουρκία -κάποιοι Τούρκοι ζητάν λευκά- Σιγκαπούρη, Αμερική, ανάλογα. Τα πιο καλά πάνε -ας πούμε- σε Αμερική και Σιγκαπούρη και τα πιο φθηνά κομμένα, έτοιμα προϊόντα, πηγαίνουνε στη Σαουδική Αραβία, προς τα κει, τα πιο φθηνά.

Μα τώρα ξέρετε τι μου 'ρχεται στο μυαλό, ότι δηλαδή το [00:20:00]2008 λέτε: «Ξεκινάω και τώρα εγώ θα επικοινωνώ με τους Κινέζους. Θα κάνω αυτή τη δουλειά».

Ναι.

Κινέζικα γνωρίζετε;

Κινέζικα δεν γνωρίζω, όχι, απλά οι Κινέζοι γνωρίζουν αγγλικά. Και όταν ξεκίνησα κι εγώ στην ουσία τα δικά μου τ΄ αγγλικά, που χρησιμοποιώ, είναι τ΄ αγγλικά που είχα μάθει στο γυμνάσιο και τα οποία είχα να τα χρησιμοποιήσω από κείνη την εποχή. Αλλά όταν έρχεται ο πελάτης εδώ, ο Κινέζος, επειδή ξέρει κι αυτός αγγλικά -τώρα βέβαια κι οι Κινέζοι τα αγγλικά που μιλάνε είναι χειρότερα απ’ τα δικά μας, δεν μπορεί να τους καταλάβεις- οπότε είχαμε ένα θέμα στην επικοινωνία, αλλά λύνονται όλα.

Πώς επικοινωνούσατε-

Ευτυχώς-

Δηλαδή;

Με τα λίγα αγγλικά, με νοήματα. Έπειτα, επειδή η παρουσία τους ήταν συχνή εδώ, ερχόταν εδώ κι αγοράζανε, πηγαίναμε παράδειγμα και στο λατομείο, πηγαίναμε στον χώρο εργασίας, οπότε και με τη νοηματική, με τα χέρια, δείχναμε, κουνούσαμε τα χέρια, «καλό, κακό», μαθαίναμε κάποιες λέξεις κινέζικες κι εμείς.

Γενικά αυτό με την επικοινωνία σας έτσι, υπάρχει κάποια ιστορία που θα θέλατε να πούμε με κάποιον Κινέζο, κάτι δηλαδή...

Με τους Κινέζους ναι, δηλαδή αν θα 'ρθει κάποιος που ξέρει αγγλικά, εντάξει θα συνεννοηθείς. Αν θα 'ρθει κάποιος που δεν ξέρει αγγλικά, εκεί είναι πρόβλημα, αλλά ευτυχώς κι αυτή την εποχή υπάρχουνε και τα κινητά, τα οποία έχουνε κι εφαρμογές, κάνουν μεταφράσεις και μπορούμε να συνεννοηθούμε. Όπως, για παράδειγμα, μου ήρθε Κινέζος ο όποιος δεν ήξερε αγγλικά, αφού κι εγώ δεν ξέρω κινέζικα, έχει μια εφαρμογή στο κινητό -με τους Κινέζους που έχουμε- λέγεται WeChat. Μπήκαμε, κάναμε αυτή την εφαρμογή και όταν ήθελε να μου μιλήσει, μου μιλούσε, μου 'γραφε μάλλον, στην εφαρμογή κινέζικα, έπαιρνα εγώ το μήνυμα, το έκανα μετάφραση στα αγγλικά και τον απαντούσα εγώ στα αγγλικά κι αυτός το 'κανε μετάφραση στα κινέζικα κι είχαμε μια επικοινωνία, τέτοιου είδους επικοινωνία. Δύσκολη μεν, αλλά τα-

Και καθόσασταν μαζί-

Βγάζαμε. Ναι.

Ναι.

Καθόμασταν μαζί, καθόμασταν να φάμε, μας βλέπανε οι παππούδες στο χωριό, γελούσανε. Και συγκεκριμένα κάποιος με ρώτησε, γιατί καθίσαμε να φάμε, παρήγγειλα κι εκεί που τρώγαμε μια πιρουνιά, γράφαμε μηνύματα και είχαμε μια ενδοεπικοινωνία με τα κινητά.

Ναι.

Ο ένας απέναντι στον άλλον, γράφαμε, τρώγαμε, γράφαμε, τρώγαμε. Κι ο παππούς στο καφενείο με ρώτησε -ας πούμε- στον Βώλακα, λέει: «Ποιος είναι ο κύριος;», λέω: «Είναι ένας φίλος μου -λέω- απ’ την Κίνα, πελάτης μου», λέει: «Και τι κάνετε;», λέω: «Μιλάμε -λέω- με το κινητό», λέει: «Αφού τον έχεις δίπλα σου -λέει- γιατί δεν τον μιλάς;». Δηλαδή δεν μπορούσε να καταλάβει πώς είναι δυνατόν να μιλάω εγώ με τον Κινέζο. Αυτά. Υπάρχει, για όλα υπάρχει λύση!

Εσείς σκεφτήκατε ποτέ να τα παρατήσετε; Υπήρξε ποτέ κάποια δυσκολία;

Να τα παρατήσω όχι. Πολλές φορές σκέφτηκα, πριν ξεκινήσω τη δικιά μου δουλειά, το 2008, σκέφτηκα ή όταν ήμουν ακόμα εργάτης ή όταν δούλευα στο λατομείο, σκέφτηκα κάποιες στιγμές να βρω μια δουλειά ν΄ ακολουθήσω κάποιο άλλο επάγγελμα -εγώ έχω τελειώσει ζωοτέχνης/γεωπόνος- να βρω κάποια δουλειά εκεί ή να βρω κάπου αλλού, γιατί η δουλειά στο λατομείο και στο εργοστάσιο είναι και επικίνδυνη και δύσκολη! Μέχρι να ξεκινήσω -ας πούμε- μόνος μου, το σκέφτηκα, αλλά είπα, είπα να συνεχίσω. Απ’ το 2008 μετά που ξεκίνησα μόνος μου, όχι, απλά γιατί είναι δική μου δουλειά, είναι εμπόριο, είναι καλή δουλειά, την πέτυχα σε καλές εποχές, δηλαδή εποχές που υπάρχει μεγάλη ζήτηση και οι απολαβές ήτανε καλές. Δεν σκέφτηκα μετά δηλαδή απ’ το 2008 και μετά όχι, δεν το σκέφτηκα. Στις αρχές που ήταν λίγο δύσκολα κι η δουλειά είναι επικίνδυνη. Κάθε χρόνο στα λατομεία και ιδιαίτερα εδώ στη Δράμα έχουμε τουλάχιστον δύο με τρεις θανάτους, κάθε χρόνο!

Ποιοι είναι αυτοί οι κίνδυνοι;

Οι κίνδυνοι μες στο λατομείο είναι πάρα πολλοί, γιατί έχεις να κάνεις με μηχανήματα, είσαι στο βουνό με πτώσεις βράχων, αν δεν προσέχεις, είναι πάρα πολλοί! Απλά θέλει μέσα, την ώρα που δουλεύεις στο λατομείο, να έχεις τα μάτια σου δεκατέσσερα που λέμε. Και εκεί που γίνονται τα ατυχήματα πιο πολλά είναι απ΄ τους νέους ανθρώπους, που δεν έχουν[00:25:00] την αίσθηση του κινδύνου. Νομίζουνε ότι δεν υπάρχει φόβος; Δεν υπάρχει; Πώς να σου πω; Δεν το καταλαβαίνουν εκείνη την ώρα ότι υπάρχει κίνδυνος και γίνονται, εκείνη την ώρα γίνονται τα ατυχήματα. Πρέπει να προσέχεις ακόμη και την ώρα που περπατάς! Δηλαδή κινείσαι στον χώρο του λατομείου, στα 10 μέτρα δουλεύει ένα μηχάνημα. Εκείνο το μηχάνημα δουλεύει με αδαμαντοφόρο σύρμα, αν θα κοπεί, αν θα κοπεί εκείνο το σύρμα, τα διαμάντια που κόβουν την πέτρα φεύγουνε με ταχύτητα πιο δυνατή, όπως φεύγει η σφαίρα απ΄ το όπλο. Κι αν θα κοπεί εκείνη την ώρα κι είσαι από πίσω μπορεί να σε τρυπήσει, να σε σκοτώσει! Ή μπορεί να σου κόψει, να φύγει μεγάλο κομμάτι, να σου κόψει το χέρι, το πόδι. Πόσα παιδιά ξέρω 'γώ ας πούμε που... Παιδί απ’ το χωριό έχει κόψει το πόδι του. Αυτή τη στιγμή είναι με πρόσθετο πόδι. Υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι! Ή εκεί που περπατάς και δουλεύεις θα πρέπει να προσέχεις ακριβώς από πάνω το έδαφος, αν υπάρχει επικινδυνότητα, αν είναι να φύγει κάποιο κομμάτι. Τώρα βέβαια αυτά κι οι εργοδότες έχουνε προσλάβει γεωλόγους και όλες τις περιοχές τις καλύπτουνε. Ακόμα και με σύρματα μεγάλα, καλύπτουνε τις επιφάνειες από πάνω για τη μη πτώση βράχων! Αλλά την ώρα που θα κινείσαι στο λατομείο, δουλεύουν όλα τα μηχανήματα, πρέπει να 'χεις τα μάτια σου δεκατέσσερα, αλλιώς...

Πέρα από-

Θα συμβεί.

Πέρα από την πολύ μεγάλη προσοχή, δηλαδή δεν υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος να αποφευχθούν αυτοί οι κίνδυνοι;

Οι κίνδυνοι, εντάξει, οι εργοδότες παίρνουνε τα κατάλληλα μέτρα. Δηλαδή προσπαθούνε και σε κάθε μηχάνημα, πίσω απ’ το μηχάνημα βάζουνε, καλύπτουνε με διάφορες εγκαταστάσεις για να μη χτυπήσει ο άνθρωπος, για την πτώση, αυτή που σου είπα, των βράχων που παίρνουνε τα μέτρα. Ό,τι μέτρα χρειάζεται οι εργοδότες προσπαθούν να τα πάρουν, αλλά ό,τι και να γίνει πρέπει να έχεις το μυαλό σου την ώρα που δουλεύεις εκεί, γιατί είσαι και χειριστής ενός μηχανήματος, βάζεις τα χέρια σου, τα πόδια σου σε σημεία που δεν πρέπει να τα βάλεις. Εκεί δεν φταίει ο εργοδότης. Πρέπει να προσέχεις τα πάντα! Είναι ναι μεν πιο εύκολη η δουλειά αυτή την εποχή, αλλά είναι πάλι επικίνδυνη.

Κύριε Αντώνη απ΄ όλη αυτή τη διαδικασία με τα λατομεία και εξόρυξη μαρμάρου.

Ναι.

Δημιουργούνται περιβαλλοντικά προβλήματα;

Δημιουργούνται. Οπωσδήποτε δημιουργούνται, γιατί πηγαίνεις στο περιβάλλον, κόβεις τα δέντρα, παίρνεις τα βράχια, παίρνεις δηλαδή μέρος του περιβάλλοντος, σηκώνεις σκόνη, δημιουργείς! Αλλά προσπαθούνε όσο το δυνατόν, δηλαδή αυτές οι επιπτώσεις στο περιβάλλον να 'ναι μικρότερες. Γιατί; Θα πρέπει -ας πούμε- να κοιτάξουνε και στο σημείο που γίνονται τα λατομεία να μην υπάρχει... Σε περίπτωση πλημμύρας, να μην πλημμυρίσουνε μέρη. Δηλαδή παίρνεις εσύ το μάρμαρο, δημιουργείς κάποιες τρύπες ή μπαζώνεις κάποιο ρέμα, από κει περνούσαν νερά. Όταν θα μπαζώσεις εσύ το ρέμα, θα δημιουργήσεις πρόβλημα. Όλα αυτά πρέπει να υπάρχει κι ένας μηχανισμός, ένας, δεν ξέρω, υπάρχει μάλλον, να τα ελέγχουν όλα αυτά, να γίνει δηλαδή, αυτές οι επιπτώσεις στο περιβάλλον να 'ναι όσο το δυνατόν μικρότερες. Και δεύτερον, τα λατομεία και οι αδειοδοτήσεις εκεί που ανοίγουνε τα λατομεία πάντα γίνονται με έλεγχο. Υπάρχουνε περιοχές που απαγορεύεται ν΄ ανοίξουν λατομεία και υπάρχουν περιοχές που δίνουνε τις άδειες. Απλά, εντάξει, και το όφελος είναι πολύ μεγάλο και για το κράτος και για την τοπική οικονομία, οπότε κι αυτές οι επιπτώσεις…

Παραβλέπονται.

Παραβλέπονται.

Από πού πρέπει να πάρεις άδεια για ν΄ ανοίξεις ένα λατομείο;

Καταρχήν πρέπει να βρεις ένα καλό μέρος που να έχει μάρμαρο.

Ναι.

Και θα ξεκινήσεις, θα κάνεις ένα τοπογραφικό και θα στείλεις το τοπογραφικό και θα ζητήσεις άδεια εκμετάλλευσης του χώρου. Δεν τον αγοράζεις τον χώρο, ζητάς άδεια να εκμεταλλευτείς τον χώρο. Έπειτα από αυτό ξεκινάνε και περνάνε τουλάχιστον 10 υπηρεσίες. Θα περάσει εφορεία αρχαιοτήτων, θα περάσει [00:30:00]τουρισμός, τμήμα συγκοινωνιών, θα  περάσουν δασαρχεία, θα περάσουν όλες οι υπηρεσίες και θα γνωμοδοτήσουνε. Μέχρι και η τοπική κοινωνία, οι κοινότητες, οι δήμοι θα κάνουνε συμβούλια, για να δούνε αν συναινούν ή όχι να γίνει εκμετάλλευση. Θα πάρουν, θ΄ ανοίξει ο φάκελος, θα δώσουν όλοι τις γνώμες τους και ανάλογα. Αν πουν όλοι ναι, θα γίνει. Αν υπάρχουν αντιρρήσεις, δεν θα πάρεις άδεια.

Οι αντιρρήσεις μπορεί να 'χουν και κάποια άλλη σκοπιμότητα; Να μην θέλουν κάποιος να κάνει τη δουλειά ή είναι... Δεν ξέρω αν εσείς έχετε...

Σκοπιμότητα πάντα υπάρχει. Απλά τώρα εντάξει, μπορεί να υπάρχει σκοπιμότητα π.χ. στα δημοτικά συμβούλια. Δηλαδή ένα δημοτικό συμβούλιο να μην εγκρίνει, να πει: «Εγώ δεν συναινώ να γίνει εκεί λατομείο» παράδειγμα, γιατί μπορεί εγώ που ζητάω την άδεια να είμαι ξέρω 'γώ πολιτικός αντίπαλος, λέω. Σκοπιμότητες πάντα υπάρχουν, αλλά κατά κάποιο τρόπο τώρα αυτές οι σκοπιμότητες αποφεύγονται, γιατί; Γιατί στην ουσία οι δήμοι, παράδειγμα, συναινούνε, λένε ναι ή όχι. Δεν είναι σίγουρο ότι... Μπορεί να πούνε «όχι» και να γίνει λατομείο ή μπορεί να πούνε «ναι» και να μην γίνει λατομείο. Αυτό θα το κρίνουν άλλες υπηρεσίες, αλλά παίρνουνε και τη γνώμη σου. Οι άλλες υπηρεσίες τώρα εντάξει, αν υπάρχει κάποια περιοχή με αρχαιότητες, οπωσδήποτε, οποιοσδήποτε και να είναι δεν πρόκειται να πάρει άδεια. Ή αν είναι ξέρω 'γώ απ΄ το τμήμα συγκοινωνιών, σε κάποια περιοχή που είναι κοντά στον δρόμο ή κοντά -πώς να σου πω- στο χωριό, αυτά πάλι δεν θα πάρεις άδεια. Βέβαια κάποιοι πιο παλιά πήρανε άδειες, δηλαδή μπορεί να δεις και κάποιο λατομείο λέγανε να 'ναι 500 μέτρα -ας πούμε- απ΄ τον κεντρικό τον δρόμο. Αυτή τη στιγμή εγώ ξέρω και λατομείο που έχει ούτε 100 μέτρα απ΄ τον δρόμο. Τώρα-

Στον Βώλακα.

Ναι.

Ναι, αυτό θα σας έλεγα, ότι στον Βώλακα τα λατομεία είναι πλέον πολύ κοντά στο χωριό.

Ναι.

Αυτό δεν-

Είναι κοντά στο χωριό, αλλά είναι... Το μόνο πρόβλημα, κοίταξε, στο χωριό τώρα το πρόβλημα είναι η σκόνη, η οποία υπάρχει πιο πολύ το καλοκαίρι κατά την εκμετάλλευση και το πρόβλημα με τις βροχές, με τα νερά. Δηλαδή να μην μπαζώσουν τα ρέματα και πλημμυρίσει το χωριό. Αυτά τα δυο μεγάλα προβλήματα είναι οι επιπτώσεις απ’ τα λατομεία, αλλά οι άδειες έχουν ήδη δοθεί και καινούριες άδειες δεν δίνονται σ΄ εκείνη την περιοχή, δεν δίνονται!

Λογικό.

Ναι.

Ναι, γιατί είναι πάρα πολύ κοντά στο χωριό, δηλαδή τώρα που θυμάμαι πριν κάνα χρόνο.

Είναι κοντά, αλλά εντάξει υπάρχουν οι αποστάσεις. Αν λένε -ας πούμε- 500 μέτρα απ΄ τον οικισμό, υπάρχουν. Είναι πάνω από 500 μέτρα. Ισχύουν δηλαδή οι κανονισμοί για τα λατομεία, αλλά υπάρχει πλέον και αυτή τη στιγμή από κει που υπάρχουν τα λατομεία και πάνω, επειδή είναι το χιονοδρομικό κέντρο του Φαλακρού, υπάρχει εκεί η περιοχή Νatura, δηλαδή είναι προστατευόμενη περιοχή απ’ το κράτος για τη χλωρίδα και την πανίδα που υπάρχει, εκεί δεν δίνουν πλέον λατομεία, απ’ τα υπάρχοντα και πάνω.

Στη Δράμα υπάρχουν άλλες περιοχές που δεν μπορείς να πάρεις άδεια πέρα από-

Υπάρχουνε πάρα πολλές περιοχές. Υπάρχουν στη Δράμα πάρα πολλά δάση προστατευόμενα, το Παρθένο δάσος, το Καράντερε που λέμε, το δάσος της Σημύδας, υπάρχουνε πάρα πολλές περιοχές που δεν μπορείς να πάρεις άδεια. Δεν μπορείς ανεξέλεγκτα ν΄ ανοίξεις οπουδήποτε λατομείο, ευτυχώς!

Κύριε Αντώνη εσείς τώρα πριν μου είπατε για κάποιες διαφορές ανάμεσα στο μάρμαρο του Βώλακα και άλλων περιοχών. Γενικότερα δηλαδή η Δράμα που είναι γνωστή για τα μάρμαρα, δεν υπάρχει, ας πω, μία κοινή γραμμή; Δηλαδή κάθε μάρμαρο εκπροσωπείται, έτσι όπως κατάλαβα απ΄ αυτό που είπατε, και διαφορετικά. Δηλαδή του Βώλακα, του Γρανίτη, της Δράμας, δεν ξέρω πώς πάει ακριβώς, αλλά δηλαδή εγώ είχα την αίσθηση ότι αυτό το μάρμαρο είναι ενιαίο, ότι-

Ότι είναι όλα ίδια.

Ναι! Δεν ισχύει;

Όχι, όχι. Δεν ισχύει. Σε κάθε περιοχή μπορείς να βγάλεις διαφορετικό μάρμαρο και τώρα αυτά που ανέφερες -ας πούμε- το μάρμαρο του Γρανίτη ή του Βώλακα, ναι, ε[00:35:00]ίναι διαφορετικό. Υπάρχει στον Γρανίτη. Γρανίτης είναι το χωριό, να μην μπερδευτούμε, γιατί υπάρχει και γρανίτης υλικό σαν το μάρμαρο. Απλά εκεί που βγαίνει το μάρμαρο παίρνει και την ονομασία. Λέμε μάρμαρο Βώλακα, μάρμαρο Γρανίτη. Τώρα βέβαια το μάρμαρο Γρανίτη οι εταιρείες που το εξάγουνε το 'χουνε δώσει άλλο όνομα, το λένε ας πούμε «Κύκνος». Έχει όνομα, ναι. Το κάθε μάρμαρο έχει το δικό του τ΄ όνομα και ανάλογα σε περιοχή που βγαίνει δεν είναι το ένα με το άλλο ίδιο. Στον Γρανίτη είναι τελείως λευκό αυτό που βγαίνει, είναι τελείως λευκό και μαλακό. Αυτοί, εντάξει, οι εταιρείες το βαφτίσανε «Κύκνος», άλλοι το λένε «Άριστον». Το μάρμαρο του Βώλακα λέγεται μάρμαρο Βώλακα, είναι λευκό με γκρι νερά. Απλά του Βώλακα είναι πιο ωραίο, γιατί; Γιατί το λευκό έχει μια μονοτονία. Ναι μεν είναι καλό και είναι διαχρονικά και πάντα -ας πούμε- το λευκό το ζητάνε, αλλά το μάρμαρο Βώλακα, επειδή είναι λευκό, έχει μέσα και τα νερά δημιουργεί ωραίους χρωματισμούς και είναι και περιζήτητο. Έχει -ας πούμε- μάρμαρο Βαθυλάκκου, το οποίο είναι σκούρο. Έχει μάρμαρο Ξηροποτάμου, πρασινωπό. Αλλά αυτά είναι μικρά λατομεία με πολύ μικρή ποσότητα, τα οποία βέβαια τώρα δεν ξέρω κι αν δουλεύουνε. Πήραν τι ήταν να πάρουνε και δεν δουλεύουνε. Στην περιοχή της Δράμας είναι αυτά. Στη Θάσο είναι το λευκό. Στη Βέροια παράδειγμα έχει λευκό έχει και πράσινο, στη Βέροια. Στη Λιβαδειά έχει μαύρο, έχει διάφορους χρωματισμούς και το κάθε ένα έχει διαφορετική αξία. Κι η αξία πάντα είναι σε σχέση με τη ζήτηση, να το ξέρεις. Δηλαδή το λευκό που έχει ζήτηση πάντα η αξία του είναι υψηλότερη.

Κάτι ήθελα να σας ρωτήσω τώρα…

Κι όλα αυτά και το κάθε μάρμαρο, είτε είναι άσπρο, είτε είναι πράσινο, είτε είναι οτιδήποτε και αυτό μετά έχει τους χαρακτηρισμούς του, δηλαδή έχει την ποιότητά του. Όταν θα βγει απ’ το βουνό, όταν θα είναι πολύ καλό, θα 'ναι σκληρό χωρίς σπασίματα, χωρίς οτιδήποτε, θα είναι η πρώτη ποιότητα! Αν έχει κάποια προβλήματα, θα πάει η δεύτερη ποιότητα, τρίτη ποιότητα, δηλαδή και κάθε λατομείο βγάζει τις ποιότητές του ανάλογα πώς είναι το υλικό.

Το χρώμα του μαρμάρου καθορίζεται από κάτι; Δηλαδή γνωρίζετε, πριν το ανοίξουν το βουνό γνωρίζουν το χρώμα του; Από τα... Που είπατε.

Το περπατάν το βουνό, βλέπεις, χτυπάς πέτρες και βλέπεις τι χρώμα έχει. Δηλαδή το πέτρωμα ξέρεις ότι στον Βώλακα είναι αυτό, στον Γρανίτη είναι λευκό, μπορεί να πας κάπου αλλού να βγάλεις ξέρω 'γώ πράσινο. Θα περπατήσεις το βουνό θα δεις, φαίνονται οι πέτρες, ή θα πάρεις κάποια πέτρα θα τη σπάσεις, θα δεις το χρώμα.

Αυτό το χρώμα υπάρχει κάποιος λόγος που είναι διαφορετικό ανά περιοχή; Γνωρίζετε κάτι-

Δεν είναι, όλα τα βουνά δεν είναι ίδια στην Ελλάδα, όχι.

Από το βουνό-

Δεν είναι θέμα ότι, παράδειγμα, εδώ είναι άσπρα, εκεί είναι πράσινα, εκεί είναι κόκκινα, όχι. Αυτά είναι απ΄ τα βουνά που δημιουργήθηκαν, όπως το δημιούργησε ο Θεός.

Ωραία.

Δεν καθορίζεται από κάτι άλλο.

ΟΚ.

Και σου ξαναλέω, επειδή υπάρχει μεγάλη ζήτηση στο μάρμαρο του Βώλακα, επειδή είναι λευκό και υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες. Αν και παγκοσμίως δηλαδή, η παραγωγή του λευκού είναι μικρή. Αν θα βρεθεί... Τώρα έχω ακούσει ότι βρέθηκε κάποιο λατομείο στο Βιετνάμ που βγάζει λευκό. Ήδη πηγαίνουν κάποιοι και παίρνουν απ’ το Βιετνάμ. Το βασικό είναι να 'ναι λευκό, λευκό με διάφορους χρωματισμούς. Αυτό έχει πιο μεγάλη ζήτηση.

Αν κάποιος τώρα θέλει ν΄ ασχοληθεί με το εμπόριο -ας πούμε- μαρμάρου, εσείς τι θα του προτείνατε; Τι θα 'πρεπε να κάνει;

Αν θέλει κάποιος να ασχοληθεί με το εμπόριο αυτή την εποχή θα πρέπει καταρχήν να είναι και γνώστης, πρώτον. Δεν μπορεί κάποιος που δεν ξέρει τι είναι μάρμαρο να μπει και να κάνει εμπόριο. Θα πρέπει να έχει χρήματα, θα πρέπει να 'χει διασυνδέσεις, θα πρέπει να 'χει πωλητές, ένα δίκτυο πωλήσεων, πώς να τα πουλήσει, να κάνει έρευνα αγοράς, θέλει πολλά. Δεν μπορείς απ’ τη μια στιγμή στην άλλη να κάνεις εμπόριο, χωρίς να 'χεις σχέση με το μάρμαρο. Συνήθως τώρα, εντάξει, εκτός τις μεγάλες εταιρείες που υπάρχουν στη Δράμα παράδειγμα, πό[00:40:00]σες είναι, 4-5 μεγάλες εταιρείες, υπάρχουν και κάποιοι που το εμπορεύονται, όπως παράδειγμα εγώ, αλλά είμαστε 30 χρόνια στο μάρμαρο. Δηλαδή εσύ δεν μπορείς να 'ρθεις αυτή τη στιγμή, δεν ξέρεις τι είναι το μάρμαρο, να κάνεις εμπόριο, δεν γίνεται.

Ναι.

Γιατί θα 'χεις πολλές αστοχίες, θα χάσεις πολλά λεφτά! Είναι φυσικό προϊόν και πρέπει λίγο πρώτα να το μάθεις και μετά να το δουλέψεις.

Γενικά υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι έτσι που μόνοι τους κάνουν εμπόριο, σαν κι εσάς στη Δράμα;

Κοίταξε, αυτή την εποχή στη Δράμα υπάρχουνε αρκετοί, αλλά πριν 5-6 χρόνια υπήρχανε πολύ περισσότεροι. Πολλοί σταματήσανε, γιατί είναι δύσκολη δουλειά.

Σταμάτησαν λόγω δυσκολιών δηλαδή...

Ναι.

Όχι επειδή βγήκαν στη σύνταξη, ας πούμε;

Όχι, όχι, λόγω δυσκολιών, ναι, κι επειδή όπως προχωράει η δουλειά, αυτή τη στιγμή οι μεγάλες εταιρείες προσπαθούνε να πάρουν όλη τη μερίδα της αγοράς. Δηλαδή αν υπάρχουνε 10-20 παρατρεχάμενοι, δηλαδή που δουλεύουμε, που κάνουμε εμπόριο μαρμάρου, οι μεγάλες εταιρείες κοιτάζουν να τους φάνε κατά κάποιο τρόπο, να μην υπάρχουν! Να υπάρχουνε μόνο αυτοί! Δηλαδή η δουλειά όσο πάει, μαζεύεται μόνο στις μεγάλες εταιρείες, δυστυχώς! Προσπαθούνε δηλαδή να πάρουν όλη την πίτα της αγοράς, να μη σου δώσουν ούτε κοκαλάκι να γλείψεις, καθόλου! 

Άρα απ’ ό,τι καταλαβαίνω οι μεγάλες δυσκολίες είναι οι εταιρείες;

Ναι! Εγώ αυτή τη στιγμή εξαρτώμαι από κάποιες εταιρείες που παίρνουν το μάρμαρο. Αν αύριο μου πούνε: «Αντώνη δεν παίρνεις μάρμαρο από εμάς, stop», τι θα εμπορευθώ; Θα πρέπει ν΄ αλλάξω επάγγελμα. Οπότε είναι αυτό που σου λέω, δηλαδή και οι ίδιες οι εταιρείες... Υπάρχουνε 20 λατομεία. Βλέπουμε κάθε χρόνο γίνονται αλλαγές. Οι εταιρείες οι μεγάλες κοιτάζουν ν΄ αγοράσουνε τα λατομεία και να τα πάρουν στα χέρια τους, όσα πιο πολλά μπορούν. Είναι 2-3 μεγάλες εταιρείες και κοιτάζουν να πάρουνε όλα τα λατομεία. Υπάρχουνε και κάποιοι μικροί που έχουν λατομεία και βγάζουνε μάρμαρα. Αυτούς κοιτάζουν να τους αγοράσουν, να μην υπάρχουν. Γι’ αυτό λέω, κοιτάζουν οι μεγάλες εταιρίες να πάρουνε όλο το μερίδιο της αγοράς και την παραγωγή. Δηλαδή αν έχει 20 λατομεία, να τα πάρουν όλα! Αν φτάσουμε σε σημείο να αγοράσει κάποιος όλα τα λατομεία, τότε θα γίνει μονοπώλιο, παράδειγμα, δεν θα δουλεύει κάποιος άλλος, θα υπάρχει μια εταιρεία, θα εκμεταλλεύεται όλο το μάρμαρο, μονοπώλιο, θα το πουλάει όσο θέλει, θα το κάνει ό,τι θέλει. Κοιτάζουν δηλαδή να μαζέψουν όλη την πίτα. Αυτό είναι το πρόβλημα, δυστυχώς.

Ναι. Κύριε Αντώνη εσείς τώρα, απ΄ όσο γνωρίζω, νοσήσατε κι από κορονοϊό. Αυτό σας επηρέασε στη δουλειά σας; 

Με επηρέασε, με άφησε, τώρα είναι δεύτερος μήνας, ναι, περίπου 2 μήνες είμαι εκτός δουλειάς. Ήμουνα 14 μέρες με πυρετό, 12 στο σπίτι, 12 μέρες σπίτι με πυρετό και 9 μέρες στο νοσοκομείο νοσηλεύτηκα. Βγήκα απ΄ το νοσοκομείο 19 του μήνα και έχει 1 μήνα που βγήκα κι ακόμα... Τώρα ξεκίνησα να πηγαίνω στη δουλειά, αλλά κι ακόμη οι δυνάμεις μου είναι μειωμένες, δεν μπορώ. Δηλαδή θα πάω 3-4 ώρες, θα γυρίσω. Οπωσδήποτε αυτό επηρεάζει τη δουλειά μου, γιατί η δικιά μου η δουλειά εξαρτάται μόνο από μένα. Εγώ πρέπει να πάω ν΄ αγοράσω το υλικό, να πάω στο εργοστάσιο επεξεργασίας να τους πω πώς θα το δουλέψουνε, πώς θα το κόψουν, τι θα κάνουν, να μιλήσω με τον πελάτη που είναι να το στείλω, οπότε 2 μήνες τώρα στην ουσία δεν δούλευα, τώρα ξεκίνησα. Στο ξαναλέω, με τη δικιά μου τη δουλειά δεν μπορώ να βασιστώ σε κάποιον άλλον να μου κάνει τη δουλειά.

Ναι, όμως αν κάποιος ακούσει ότι είστε έμπορος μαρμάρου δεν θα πει ότι: «Εντάξει, τι κούραση έχει αυτό», θα σκεφτεί. Οπότε, εννοώ, να μας πείτε λίγο πώς κουράζεστε και τι σας-

Να σου πω ένα παράδειγμα, ένα 24ωρο, ας πούμε, απ΄ την προσωπική μου τη δουλειά. Ναι μεν εσύ μπορεί να λες ότι δεν κουράζομαι, αλλά εγώ θα πρέπει να ξεκινήσω το πρ[00:45:00]ωί, να πάω στο λατομείο, να περπατήσω μες στο λατομείο να βρω το μάρμαρο, μες στη σκόνη, μέσα στον ήλιο, στη ζέστη, όλα αυτά. Το μάρμαρο είναι λευκό, χτυπάει ο ήλιος ζαλίζεσαι, δεν μπορείς να το δεις. Είναι λερωμένο, έχει σκόνες. Θα πρέπει εγώ να το διαλέξω, να το αγοράσω, να κανονίσω φορτηγά να το κατεβάσουνε, να πάω την άλλη μέρα που θα κατέβει στο εργοστάσιο να τους πω πώς θα το κόψουνε, τι θα το κόψουν. Θα βγει απ’ το μηχάνημα, θα πρέπει να το κάνω διαλογή. Εγώ το κάνω διαλογή, τα παιδιά του εργοστασίου θα το γυαλίσουν, θα το κάνουν. Εγώ πρέπει να 'μαι εκεί όλη την ώρα να το κάνω διαλογή, να το ετοιμάσω, να το συσκευάσω. Ταυτόχρονα μιλάω με τον πελάτη να συνεννοηθώ, να του στέλνω φωτογραφίες, αν του αρέσει το υλικό, αν δεν του αρέσει. Όλα αυτά είναι μια διαδικασία, ξεκινάς το πρωί και φτάνεις σπίτι το βράδυ. Δεν είναι ούτε 8ωρο, ούτε 7ωρο, ούτε 12ωρο. Μπορεί να είναι και 15 ώρες, μπορεί να 'ναι και 5, μπορεί να 'ναι και 20. Μπορεί να χρειαστεί να πας και νύχτα στο εργοστάσιο, να το δεις, γιατί τουλάχιστον στη δικιά μου τη δουλειά, επειδή ακριβώς είμαι μόνος μου και, δόξα τω Θεώ, η δουλειά πάει καλά, είναι θέμα εμπιστοσύνης. Ο πελάτης θα πρέπει να του κερδίσεις την εμπιστοσύνη. Αν του κερδίσεις την εμπιστοσύνη, όλα πάνε καλά! Και για να κερδίσεις την εμπιστοσύνη είναι πολύ δύσκολο. Θα πρέπει εγώ με τα δικά μου τα μάτια να δω το μάρμαρο, να το γυαλίσω, όλη τη διαδικασία να την κάνω, να ξέρω τι στέλνω στον πελάτη, οπότε αυτός αύριο μεθαύριο όταν θα μου κάνει παράπονα ή αν δεν μου κάνει παράπονα, να ξέρω ότι του έστειλα το καλό το υλικό. Υπάρχουνε πελάτες που μ΄ έχουν τόσο απόλυτη εμπιστοσύνη, χωρίς να 'ρθουν να τα δούν ή χωρίς να τους στείλω φωτογραφία, μού λένε: «Στείλε, στείλε μου το υλικό». Πληρώνουνε πρώτα τα χρήματα, βάζουν τα χρήματα και τους στέλνω εγώ μετά το υλικό. Δηλαδή έχω αποκτήσει, έχω κερδίσει την εμπιστοσύνη του και δουλεύω. Αυτό είναι το βασικό. Αν τη χάσεις την εμπιστοσύνη, καλύτερα να πας σπίτι σου. Στη δικιά μου τη δουλειά αυτό είναι το βασικό. Και ιδιαίτερα τώρα κι αυτή την περίοδο, από πέρυσι λόγω covid, που δεν έρχονται οι Κινέζοι που είναι η πιο μεγάλη μερίδα, οι πιο πολλοί πελάτες, όποιος δεν έχει εμπιστοσύνη δεν μπορεί να δουλέψει. Δεν έρχεται ο πελάτης να το δει εδώ, οπότε αυτό που θα του στείλεις θα πρέπει να είναι ανάλογο αυτό που ζητάει, να μην έχει προβλήματα. Οπότε, αν δεν έχεις εμπιστοσύνη, δεν μπορεί να στείλεις ούτε χαλίκι.

Δύσκολα τα πράγματα.

Δύσκολα.

Όσον αφορά τώρα, αφού αναφέραμε και τον covid, στο νοσοκομείο πώς ήταν οι μέρες σας; Πόσες μέρες μείνατε;

9.

Με τι συμπτώματα πήγατε εκεί;

Επήγα με 40 πυρετό. Προσπάθησα να το περάσω στο σπίτι με αντιπυρετικά, δεν τα κατάφερα και μετά πήγα στο νοσοκομείο με 40 και 1. Εκεί 2 μέρες μ΄ ενδοφλέβια αντιβίωση έπεσε ο πυρετός και μετά είχε πέσει και ο κορεσμός μου, το οξυγόνο, και με βάλανε στο οξυγόνο κι έμεινα 9 μέρες. Κάθε μέρα μου μειώνανε το οξυγόνο μέχρι να φτάσω σε σημείο να έχω έναν καλό κορεσμό να μπορώ να βγω. Ακριβώς 9 μέρες έμεινα και μετά από 9 μέρες βγήκα. Αλλά αυτές οι 9 μέρες στο νοσοκομείο μη με ρωτάς πώς ήταν. Άκουγες όλη την μέρα κι όλη τη νύχτα μόνο το... Δηλαδή άκουγες τον ήχο του οξυγόνου, ένα φύσημα, ένα βουητό, γιατί είσαι με 4 άτομα, ήμουνα και 5 άτομα, σ΄ έναν θάλαμο με 5 άτομα. Εγώ είχα οξυγόνο, όλοι είχαν οξυγόνο, δηλαδή άκουγες μόνο τ΄ οξυγόνο και τις αναπνοές κι έλεγες: «Αυτό το πράγμα» -ας πούμε- κάποια στιγμή φοβόσουν, έλεγες: «Θα σταματήσει; Θα 'χω οξυγόνο;». Κοιμόσουν το βράδυ, ξυπνούσες, έλεγες: «Μήπως το βράδυ που θα κοιμηθώ δεν θα αναπνέω;» και έχεις μόνο τον ήχο του οξυγόνου. Και με τους δίπλα μιλάς, αλλά πολύ ελάχιστα, γιατί ο καθένας έχει τον πόνο του και το οξυγόνο στο στόμα και δύσκολα. Οι γιατροί δεν μας αφήνανε ούτε μέχρι το μπάνιο, ούτε μέχρι την τουαλέτα να πάμε, για να μην κουραστούμε, να μην πέσουμε, χωρίς το οξυγόνο δηλαδή. Ήταν δύσκολα, πολύ δύσκολα[00:50:00].

Σε ποιο νοσοκομείο ήσασταν εσείς;

Νοσοκομείο της Καβάλας. Εδώ στη Δράμα δεν υπήρχε νοσοκομείο covid και τα περιστατικά πηγαίναν Καβάλα. Αλλά ευτυχώς εγώ ήμουνα στον τρίτο όροφο. Είχε πιο βαριά περιστατικά στον πέμπτο και μετά από κει και πέρα ήταν οι διασωληνωμένοι.

Κύριε Αντώνη-

Εγώ ήμουνα στον τρίτο.

Ναι. Κύριε Αντώνη εσείς κατά τη διάρκεια της νοσηλείας σας και στο νοσοκομείο τι σκεφτόσασταν;

Εκείνη την ώρα πολλά περνάν απ’ το μυαλό σου. Τώρα τι σκεφτόμουνα, εντάξει. Το βασικό που σκέφτεσαι είναι την οικογένειά σου, τα παιδιά σου, δηλαδή σε περίπτωση... Φοβάσαι, λες: «Μπορεί να τύχει κάτι, να φύγεις, τι θα γίνει η οικογένεια, τι θα γίνουν τα παιδιά», το βασικό είναι αυτό. Και τη δουλειά. Τι άλλο να σκεφτείς; Μόνο αυτά εδώ. Σκέφτεσαι το αύριο κι αν θα υπάρχει αύριο, γιατί εκεί που μπαίνεις αυτό το πράγμα σκέφτεσαι. Είσαι μέσα στον θάλαμο εσύ κι ο Θεός, δυστυχώς. Και παρακαλάς να μη σου σταματήσει το οξυγόνο, να υπάρχει και αύριο. 

Είδατε κάτι που σας τρόμαξε εκεί πέρα;

Ναι, είδα και κάποιον -ας πούμε- που δεν άντεξε και πέθανε δηλαδή και τον πήραν. Πιο μεγάλο σε ηλικία βέβαια, αλλά δεν είχε κάποια άλλα προβλήματα. 

Εσείς πόσο χρονών είστε;

54. Εντάξει, αυτός ήταν 70 και, ήταν πιο μεγάλος, αλλά όσο να 'ναι, όταν το βλέπεις μπροστά σου, φοβάσαι.

Βέβαια δεν το συζητώ. Βέβαια τώρα είστε μια χαρά, δηλαδή...

Δόξα τω Θεώ, είμαι μια χαρά, εντάξει. Απλά θέλει, όπως μου είπε κι ο γιατρός, θέλει χρόνο. Θα κάνουμε και αξονική τον άλλο μήνα, πήγα στον πνευμονολόγο, σε καρδιολόγο, μου είπαν ότι αυτό μπορεί να πάει μήνες, να 'χω αυτή την κούραση. Δηλαδή να περπατά και μετά από κάποιο σημείο να κουράζεσαι. Ευτυχώς δεν έχω δύσπνοια, δεν νομίζω ότι έχω κάτι με το πνευμόνι, γιατί σου αφήνει και κουσούρια. Ο κορονοϊός αφήνει και κουσούρια. Ξέρω κάποιους -ας πούμε- έχουνε, τους αφήνει κάτι. Πιστεύω να μην μ΄ αφήσει τίποτα, απλά μετά από 4-5 μήνες να μπούμε πλέον στον ρυθμό που ήμασταν, να είναι μια κακιά ανάμνηση.

θα μπείτε σίγουρα. Είμαι σίγουρη γι΄ αυτό και-

Μακάρι!

Να επιστρέψετε με το καλό και στη δουλειά σας με τους ρυθμούς που ήσασταν και γενικά εύχομαι εγώ η δουλειά σας να επιστρέψει στους ρυθμούς που ήταν προ covid, να μπορούν δηλαδή και οι πελάτες σας να 'ρχονται, όλο αυτό.

Ναι. Κοιτάζουμε τώρα και ευελπιστούμε μετά το καλοκαίρι, τώρα με τους εμβολιασμούς κι αυτά, να μπούμε σε μια πιο ομαλή κανονικότητα, ν΄ αρχίσουν να 'ρχονται και οι πελάτες, γιατί δεν έρχονται ήδη εδώ και 1,5 χρόνο. Είναι μεγάλο πρόβλημα για τη δουλειά. Και πιο πολύ οι Κινέζοι. Οι Κινέζοι δεν έρχονται καθόλου πλέον, έτσι; Οπότε μετά το Σεπτέμβριο ή ξέρω 'γώ τον χειμώνα, αν θ΄ αρχίσουν να 'ρχονται, αυτό θα βοηθήσει πολύ τη δουλειά. Θ΄ ανέβει κι η δουλειά, γιατί θα 'ρχονται κι οι ίδιοι εδώ, θα βλέπουν το υλικό. Οι βασικοί πελάτες και οι πιο μεγάλοι αυτή τη στιγμή είναι οι Κινέζοι. Η οικονομία της Δράμας και γενικότερα της Ελλάδος εξαρτάται κι απ΄ το μάρμαρο, γιατί οι εξαγωγές μας είναι πάρα πολλές και παγκοσμίως σε εξαγωγές μαρμάρου αυτή τη στιγμή μπορεί να είμαστε δεύτεροι. Δεν ξέρω αν με το covid και με αυτά μπορεί να περάσαμε και πρώτοι, γιατί είναι η Ιταλία, είμαστε εμείς, είναι η Τουρκία -η Τουρκία είναι πεσμένη σίγουρα- πιστεύω να 'μαι στη δεύτερη θέση. Μιλάμε για μια μεγάλη οικονομία δηλαδή, οπότε σιγά σιγά πρέπει να μπούμε πάλι στην κανονικότατα.

Έτσι όπως το λέτε φαντάζομαι ότι στην Ελλάδα αποτελεί και μεγάλο ποσοστό, δηλαδή των εσόδων της χώρας.

Βέβαια, αυτό σου λέω-

Ναι-

Απ’ τη στιγμή που είσαι δεύτερος παγκοσμίως σε εξαγωγές είναι πάρα πολύ μεγάλο. Ή οι εταιρείες εδώ στην Ελλάδα -να πάρουμε κάποιες εταιρείες- υπάρχουνε μία, δύο συγκεκριμένες -ας πούμε- στη Δράμα, μεγάλες εταιρείες, που αυτή τη στιγμή σε κέρδη πανελλαδικά η μία πέρυσι, νομίζω, ήταν στις πρ[00:55:00]ώτες 10. Θα σου πω και οι δύο μπορεί να είναι στις πρώτες 20 θέσεις πανελλαδικά, μιλάμε για πόσα μεγάλα! Οπότε καταλαβαίνεις δηλαδή τι σημαίνει το μάρμαρο κι η εξόρυξή του για την οικονομία της Ελλάδος.

Και κάπως έτσι καταλαβαίνω γιατί παραβλέπονται και…

Ακριβώς.

Τα κακά, τα-

Ακριβώς-

Περιβαλλοντικά και... Θέματα υγείας φαντάζομαι, επίσης, προκύπτουν, τώρα με τη σκόνη που λέτε, στο χωριό π.χ. στον Βώλακα.

Ναι.

Θεωρώ ότι παίζουν κι αυτά ρόλο.

Παίζουνε ρόλο, γι΄ αυτό αυτό που είπες, μερικά κακά, παραβλέπονται. Δηλαδή παραβλέπεται η σκόνη, παραβλέπονται κάποια μικρά. Κάποια μεγάλα κακά δεν μπορείς να τα παραβλέψεις, έτσι; Η σκόνη στο χωριό δεν δημιουργεί πρόβλημα υγείας, δηλαδή τα παιδιά π.χ. του χωριού που αναπνέουν αυτή τη σκόνη, όταν υπάρχει το καλοκαίρι, δεν δημιουργεί κάποιο πρόβλημα. Δηλαδή όπως παλιά που δουλεύαν οι παππούδες μας στα λατομεία, στο μαγγάνιο, δουλεύαν σε κάποια λατομεία, τα οποία ήταν ορυχεία, μπαίναν μέσα και δουλεύανε, εκείνη τη σκόνη που εισπνέανε, εκείνη τους δημιουργούσε τότε αναπνευστικά προβλήματα. Δεν ξέρω, εσύ δεν τα 'χεις προλάβει, είσαι μικρή. Χαλίκοκο, χαλικοκίαση, τέτοια δημιουργούσαν, και πέθαιναν άνθρωποι. Δεν είναι, αυτή η σκόνη δεν είναι. Απλά λόγω της ανομβρίας το καλοκαίρι, όταν δεν βρέχει, δεν έχει νερό, δημιουργείται αυτή η σκόνη απ’ την κοπή, όπως κόβει το μάρμαρο, δημιουργείται αυτή η σκόνη. Τώρα αν πάρουν τα μέτρα και τα λατομεία, βάλουνε κάποια φορτηγά να ρίχνουνε νερό μέσα τις μέρες που δεν έχει βροχή κι αυτό λύνεται, για όλα υπάρχει λύση. Και το καλό είναι ήδη και στη δικιά μας την περιοχή δημιουργούνται κάποια, όχι ομάδες... Κι απ΄ τον Δήμο. Κάνουν τα παράπονά τους οι εταιρείες, τουλάχιστον αυτά τα προβλήματα, και τα λύνουνε μέχρι ένα ποσοστό.

Θετικό το ότι υπάρχει και αντίδραση και-

Ναι, ναι, η αντίδραση υπάρχει, υπάρχει! Το καλό είναι ότι βλέπω και από πλευράς των λατομείων υπάρχει ανταπόκριση. Τώρα θα μου πεις με τόσα μεγάλα κέρδη, να μην το κάνουν, θα 'ναι...

Ε ναι.

Γαϊδουριά.

Ναι, σίγουρα.

Έτσι είναι αυτά.

Πολύ ωραία κύριε Αντώνη. Δεν ξέρω αν εσείς θέλετε να προσθέσετε κάτι άλλο, είτε για το επάγγελμά σας, είτε κάτι άλλο σχετικά με τον covid που...

Όχι, σχετικά με τον covid θέλω να το ξεχάσουμε πιο γρήγορα, αλλά με το επάγγελμα δεν έχω μετανιώσει για ό,τι έχω κάνει μέχρι τώρα, γιατί ήδη 31 χρόνια είμαι σ΄ αυτό το επάγγελμα και ξεκίνησα από εργάτης, από χαμηλά. Δεν το 'χω μετανιώσει, απλά εκείνη την εποχή πήγα για λίγο. Τότε είχα πάει για λίγο, μέχρι να βρω μια δουλειά στο δικό μου το επάγγελμα, αλλά ουδέν μονιμότερο του προσωρινού. Δεν μετανιώνω για ό,τι έχω κάνει. Δηλαδή να μου πει κάποιος, όπως με ρώτησες κιόλας, αν φοβήθηκα να φύγω κι αυτά, όχι δεν το μετάνιωσα που δεν έκανα άλλη δουλειά και ευτυχώς τουλάχιστον είμαστε ακόμα ζωντανοί! Το μόνο, το μόνο, σ΄ το ξαναλέω δηλαδή, το μόνο κακό σ΄ αυτή τη δουλειά είναι αυτοί οι θάνατοι. Κάθε χρόνο 2-3 ανθρώπους χάνουμε εδώ στη Δράμα κι ίσως και περισσότερο, γιατί κι όσο αυξάνονται τα λατομεία, αυξάνονται και οι θάνατοι και οι κίνδυνοι. Αυτό είναι το μόνο πρόβλημα στη δουλειά.

Ναι. Σίγουρα είναι πρόβλημα, δηλαδή είναι πολύ κρίμα.

Για μένα είναι το μεγαλύτερο!

Ναι, σίγουρα, έχει απ΄ την ανθρώπινη ζωή...

Ναι.

Σημαντικότερο πράγμα;

Αυτό ακριβώς. 

Ωραία, κύριε Αντώνη, να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ! Εύχομαι έτσι να σας πηγαίνουνε όλα πολύ όμορφα στη δουλειά, να 'ρθούνε όλοι, να επιστρέψουμε βασικά στην κανονικότητα-

Σε κανονικότητα-

Σε κάθε τομέα επαγγελματικό, υγείας, κοινωνικό-

Παντού.

Και να 'στε καλά!

Επίσης, βασικό.

Ευχαριστώ πολύ!