[00:00:00]Καλησπέρα. Θες να μας πεις το όνομά σου;

Καλησπέρα. Νίκος Παπούλιας από Άμφισσα, γέννημα θρέμμα αυτής της πόλης. Γεννήθηκα και μεγάλωσα εδώ. Ήδη διανύω την έκτη δεκαετία της ζωής μου και αυτή τη στιγμή νιώθω πολύ χαρούμενος που έχω απέναντί μου έναν φίλο, τον Κώστα.

Ονομάζομαι Κωνσταντίνος Κουτρολίκος, είμαι ερευνητής στο Istorima. Είναι 3 Μαΐου 2023 και είμαι κι εγώ πολύ χαρούμενος που θα συνομιλήσω με τον Νίκο Παπούλια. Λοιπόν, Νίκο, θες να μας πεις μερικά πράγματα για σένα; Με τι ασχολείσαι, πότε γεννήθηκες;

Ωραία. Εγώ γεννήθηκα 31 Αυγούστου 1969 στην πρωτεύουσα της Φωκίδας, την Άμφισσα. Πήγα σχολείο εδώ μέχρι να τελειώσει το Λύκειο. Μετά σπούδασα στην Αθήνα δάσκαλος. Ακολούθησα τον στρατό και επέστρεψα πίσω στην πόλη όπου σε ηλικία 28 ετών διορίστηκα στη δημόσια εκπαίδευση στον Πύργο Ηλείας, όπου πήγα έναν χρόνο. Μετά επέστρεψα στη Φωκίδα, δούλεψα στο 1ο Δημοτικό σχολείο Άμφισσας σε μονοθέσια σχολεία της Αγίας Ευθυμίας και του Σερνικακίου. Μετά επέστρεψα πάλι στο 1ο Δημοτικό Άμφισσας και τώρα τα τελευταία είκοσι δύο χρόνια εργάζομαι στο 3ο Δημοτικό Σχολείο Άμφισσας όπου είμαι και διευθυντής.

Το επάγγελμα που επέλεξες, το επέλεξες ή ήρθε τυχαία;

Από μικρός είχα όνειρο να μην δουλεύω ποτέ Χριστούγεννα, Πάσχα και καλοκαίρι. Και το μόνο επάγγελμα που με εξέφραζε ήταν αυτό του δάσκαλου. Και ήθελα να γίνω δάσκαλος πραγματικά από μικρή ηλικία, το είχα όνειρο. Και τελικά πέρασα, διάβασα την τελευταία χρόνια, στις Πανελλήνιες πέρασα. Είδα ότι στην επαφή που είχα με τα παιδιά και με το σχολείο ήταν κάτι το πολύ ευχάριστο για μένα. Το να βρίσκεσαι σε έναν χώρο που υπάρχουν μικρά παιδιά, νομίζω, δεν υπάρχει καλύτερο. Ανανεώνεσαι και εσύ ο ίδιος και αυτό μου δίνει τη δυνατότητα ακόμα και σήμερα να πηγαίνω με ένα χαμόγελο στη δουλειά και να φεύγω επίσης με ένα χαμόγελο. Γιατί νιώθω ότι αυτό το πράγμα δεν με έχει κουράσει, ίσα-ίσα που μου προσφέρει μία ανανέωση μετά από τόσα χρόνια. Και εγώ προσπαθώ σε αυτή την επαφή με τα παιδιά να τους είμαι ευχάριστος, να τους βοηθάω και να τους στηρίζω όχι μόνο στο κομμάτι των γνώσεων αλλά και στο κομμάτι της ψυχοσυναισθηματικής καλλιέργειας, των δεξιοτήτων και της συμπεριφοράς.

Εκτός από την ενασχόλησή σου με την εκπαίδευση, έχεις αναπτύξει άλλα ενδιαφέροντα;

Εντάξει, εγώ έχω μια απίστευτη αρρώστια, είχα με την καλαθοσφαίριση, με το μπάσκετ, πολύ μεγάλη αρρώστια. Όπως όλα τα παιδιά, ξεκινήσαμε να παίζουμε ποδόσφαιρο στις γειτονιές, δεν κατόρθωσα να παίξω ποτέ σε ομάδα ποδοσφαίρου. Και όταν πήγα στο Γυμνάσιο ασχολήθηκα εκεί με το να παίζω μπάσκετ. Η παρέα μου ήτανε κάθε μέρα στο γήπεδο στο εθνικό στάδιο που είχε εκεί τις μπασκέτες και παίζαμε. Ώσπου, νομίζω, το 1984 έβγαλα το πρώτο μου δελτίο, ήταν το 1984. Έβγαλα το πρώτο μου δελτίο και ο τότε προπονητής της ομάδος σε έναν αγώνα που παίζαμε με τα Φάλαρα Στυλίδας με έβαλε να παίξω και φορώντας τον αριθμό 13. Και μάλιστα φορούσα τον αριθμό 13 γιατί δεν περίσσευε κάποιο άλλο νούμερο, το 13 ήταν το γρουσούζικο, ας πούμε, και το πήρα εγώ. Βέβαια δεν ήταν κάτι το οποίο να πω ότι με απασχόλησε. Εκεί όμως που ένιωσα πάρα πολύ έντονα, ήταν όταν μπήκα στον αγώνα, κέρδισα δύο βολές, έβαλα τις δύο βολές και τότε ένιωσα ότι έχω κατακτήσει τον κόσμο. Πήγα σπίτι χαρούμενος παρότι χάσαμε το παιχνίδι και την επόμενη μέρα ήθελα πάλι να ξαναείμαι στο γήπεδο ακόμα και περισσότερες ώρες, περισσότερες ώρες και περισσότερες ώρες. Αφού θυμάμαι τότε στην πρώτη λυκείου, σταμάτησα να πηγαίνω φροντιστήρια αγγλικά το απόγευμα γιατί είχα απίστευτο πάθος και ενδιαφέρον με το να παίξω μπάσκετ. Και σε μία δύσκολη περίοδο που δεν υπήρχαν κλειστά γυμναστήρια, έπρεπε να πηγαίνουμε σε ανοιχτό γήπεδο, πολλές φορές αυτό ήταν βρεγμένο τον χειμώνα, φυσούσε αέρας και οι συνθήκες ήταν δύσκολες. Αλλά δεν ξέρω. Εδώ νιώθω ότι αυτό το σπορ με τράβηξε.

Θυμάσαι να μας αναφέρεις τον προπονητή που είχες όταν πρωτοξεκίνησες και ορισμένους[00:05:00] από τους συμπαίκτες σου;

Ο πρώτος προπονητής που ήρθε στην Άμφισσα, που ήτανε πραγματικά προπονητής, ήταν ο Γιώργος ο Κοκκίνης, ο οποίος ήρθε το 1984, ήρθε πρώτη φορά. Τότε που έπαιξα εγώ. Θυμάμαι ήταν ένας μυστήριος άνθρωπος, θα έλεγα, από τη Θήβα. Είχε έρθει με το αυτοκίνητό του. Τότε ήταν και παίκτης του Κάδμου Θηβών. Μυστήριος όταν τον είδα, αλλιώς όταν γνωριστήκαμε ήταν νομίζω, με κέρδισε με τη συμπεριφορά του. Και ήταν ο πρώτος, θυμάμαι, με το που ήρθε που με έβαλε να παίξω και στην πεντάδα της ομάδος και πραγματικά αυτό το… Ένιωσα χαρούμενος που πόνταρε σε μένα, μας έμαθε να παίζουμε μπάσκετ εδώ στην πόλη, ένα οργανωμένο μπάσκετ, το πέντε εναντίον πέντε. Κάναμε και τότε, θυμάμαι, κάποια συστήματα τα οποία δεν τα είχαμε πιο πριν. Είχαμε κατέβει πολλά παιδιά της ηλικίας μου εκεί. Συμπαίκτες είχα τον Γιώργος Καρβέλης, Χρήστος Ψιλογιάννης, Άκης Στρωματιάς, Μπάμπης Στραβοπόδης –δεν είναι εδώ αυτός–, ο συγχωρεμένος ο Σπύρος ο Φαράντος, ο Θανάσης ο Βασιλειάδης. Και μεγαλύτεροι που έτυχα εγώ ήταν ο Μιχάλης ο Κοκολόγος, ο Κώστας ο Τσικνής και ένα ίνδαλμα που είχα από μικρός, ο Μπάμπης Ζαχαρόπουλος ο οποίος πραγματικά τον θαύμαζα διότι είχε ένα περίεργο, είχε μία περίεργη αίσθηση με το καλάθι τότε. Από όπου σούταρε, έβαζε την μπάλα μέσα. Και αυτό πραγματικά μου είχε κάνει εντύπωση. Μου είχε δώσει την μπάλα μία φορά, σούταρε κάτω στο γήπεδο από τη γωνία. Είχε κάνει αυτός εκατό σουτ από τη γωνία, εγώ του έδινα την μπάλα και είχε βάλει τα ενενήντα δύο. Και είχα εντυπωσιαστεί πραγματικά από τις ικανότητές του.

Η ομάδα στην οποία ξεκίνησες να παίζεις πώς λεγότανε; Σε ποια κατηγορία ανήκε; Και αν θυμάσαι ορισμένες από τις αντίπαλες ομάδες που παίζατε;

Ωραία. Η ομάδα Γυμναστικός Αθλητικός Σύλλογος Άμφισσας ήταν η ομάδα που υπήρχε τότε. Μπορούμε να πούμε κάποια πράγματα για αυτή την ομάδα. Ότι υπήρξε καταστατικό από το 1971 από κάποιους Αμφισσείς εδώ με στόχο όμως όχι την καλλιέργεια του μπάσκετ αλλά κυρίως του αθλητισμού. Και να πούμε ότι, να αναφερθεί μάλλον ότι στην Άμφισσα παιζόταν μπάσκετ από το 1963 με βάση στοιχεία που έχουμε. Και το ’65 συνέβησαν δύο πολύ σημαντικά γεγονότα για μας εδώ τα οποία αυτά τα σημαντικά γεγονότα έχουν σχέση με τον ερχομό του Δρόσου Κραβαρτόγιαννου στην Άμφισσα, ενός φαρμακοποιού, ο οποίος ήταν πραγματικά ένας άνθρωπος που σε κέρδιζε με τη συμπεριφορά και την ομιλία του. Και που παρότι ήταν φαρμακοποιός, προσπάθησε να μαζέψει παιδιά, να τα μάθει μπάσκετ, παιδιά που πήγαιναν στο Γυμνάσιο. Και ο άλλος λόγος που αναπτύχθηκε το μπάσκετ τότε, ήταν που έγινε γήπεδο στο εθνικό στάδιο πίσω από ακριβώς από το γήπεδο του ποδοσφαίρου που το έφτιαξε ο τότε διευθυντής του, ο Παναγιώτης ο Παπούλιας.  Από κει και πέρα το μπάσκετ προχώρησε, να πούμε κάποια πράγματα, κυρίως με σχολικούς αγώνες από τις τάξεις του γυμνασίου και του λυκείου Άμφισσας. Κάποια στιγμή αυτές οι τάξεις άρχισαν να παίζουν σχολικά πρωταθλήματα στην Πάτρα και στη Λιβαδειά από τις πληροφορίες που έχω. Αξίζει να αναφερθεί για έναν άνθρωπο ο οποίος δεν είναι εν ζωή που ανέφερα πριν, ο αδερφός του Μπάμπη του Ζαχαρόπουλου που ήταν ο Γιάννης ο Ζαχαρόπουλος ο οποίος ήταν ένα παιδί με απίστευτο ταλέντο για εκείνη την εποχή. Και μάλιστα όταν είχε πάει σε κάποιους αγώνες στην Πάτρα, τον είδαν τότε ο Κώστας ο Πετρόπουλος, ένας παλαίμαχος σπουδαίος καλαθοσφαιριστής και όλοι απορούσαν με το ταλέντο του. Του δόθηκε η ευκαιρία να παίξει στην Αθήνα. Δυστυχώς όμως εκείνη την εποχή ήταν δύσκολο ένας έφηβος να πάει να ζήσει εκεί, δεν τον άφησαν οι γονείς του και σταμάτησε το μπάσκετ. Δεν είναι εν ζωή σήμερα. Όπως είπα, το ’71 δημιουργείται το καταστατικό, το 1973 ενεργοποιείται ο Γυμναστικός Αθλητικός Σύλλογος Άμφισσας με τμήμα στίβου. Σε αυτή την περίοδο ο Δρόσος Κραβαρτόγιαννος ήταν ο κύριος χορηγός των ομάδων του γυμνασίου και του λυκείου με στολές και μπάλες. Και έρχεται το καλοκαίρι του 1983 που γίνεται στην Άμφισσα στο πλαίσιο των εκδηλώσεων Φωκικά, ένα τουρνουά καλοκαιρινό. Πρώτη φορά γινόταν στην πόλη με τη[00:10:00] μεγάλη υποστήριξη του δημάρχου Χριστολιά Καμπεράκη. Όπου έβαλαν φώτα στο ανοιχτό γήπεδο του εθνικού σταδίου και συμμετείχαν τέσσερις ομάδες. Η Άμφισσα, η Φθιώτιδα, ο Μεδεώνας και η Ιτέα. Και η Άμφισσα κερδίζει τότε το φαβορί, τη Φθιώτιδα και o Μεδεώνας κερδίζει την Ιτέα και έχουμε τελικό Άμφισσας-Μεδεώνα. Όπου λέει την περίφημη φράση τότε ο Δρόσος ο Κραβαρτόγιαννος που ήταν ένας από τους οργανωτές του τουρνουά, ότι «Αν κερδίσετε σήμερα», στους τότε παίκτες που ήταν ο Παναγιώτης ο Τριάντης, ο Ηλίας ο Γάτος, ο Νίκος ο Φουσέκης, ο Μιχάλης Κοκολόγος, ο Γιώργος ο Ζαργάνης, ο Νίκος ο Δημητρίου, ο Παναγιώτης ο Κούτρης που επίσης δεν είναι σήμερα εν ζωή, ο Μπάμπης ο Ζαχαρόπουλος, ότι «Θα ενεργοποιήσουμε το καταστατικό του συλλόγου που λέει να κατέβει ομάδα μπάσκετ στο πρωτάθλημα». Και τότε κέρδισαν τον τελικό με τον Μεδεώνα. Πραγματικά χαρές και πανηγύρια στο γήπεδο. Και ο Γάτος με τον Τριάντη πίεσαν τότε τον Δρόσο Κραβαρτόγιαννο να κατέβει την επόμενη χρονιά, δηλαδή το 1983-84, η ομάδα στο πρωτάθλημα της τοπικής ένωσης τότε. Πήρε μέρος η ομάδα.  Την πρώτη αγωνιστική θυμάμαι ότι έπαιξε με τον Γυμναστικό Σύλλογο Αρτάκης στη Χαλκίδα. Εννοείται τότε ότι όλοι οι αγώνες γίνονταν σε ανοιχτά γήπεδα εκτός από τη Θήβα που είχε το κλειστό γυμναστήριο και από τη Χαλκίδα που είχε το ΚΕΤΕ Χαλκίδας. Και η ομάδα μας κερδίζει το πρώτο ροζ φύλλο αγώνος το οποίο ήτανε νίκη με 49-50, με δύο βολές του Αλέκου Κουτσιμπού στο τελευταίο δευτερόλεπτο. Τότε αν σούταρες, αν έπρεπε να σουτάρεις, αν έχανες μία βολή, είχες δικαίωμα να σουτάρεις μπόνους, είχες και άλλη μία. Αυτός έχασε την πρώτη και έβαλε τις άλλες δύο και πέτυχε η ομάδα μία μεγαλειώδη νίκη με 49-50. Νομίζω ότι ήταν οι εμφανίσεις της ομάδας, όχι νομίζω, ήτανε κίτρινο με μπλε. Πραγματικά ήτανε, τερμάτισε τέταρτη τότε στο πρώτο πρωτάθλημα. Κι επίσης θέλω εδώ να πω ότι ταυτόχρονα με το αντρικό μπάσκετ υπήρξε και γυναικείο μπάσκετ τότε στην Άμφισσα εκείνη τη χρονιά όπου η ομάδα μας στις 22 Ιανουαρίου του 1984 αντιμετωπίζει τον Κάδμο Θηβών 10:30 το πρωί. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν 58-15 υπέρ της ομάδας της Θήβας. Και από την Άμφισσα που είχε προπονητή τον Στέργιο τον Φαρόπουλο έπαιζαν τότε η Κεφαλά, η Καραμπέτσου, η Λαζογιώργου, η Τσιγκέλη, η Σμαράγδη, η Πούλου, η Καραχάλιου, η Λαλά, η Θερμογιάννη, Γκομούζα και η Δρόλαπα. Μετά το γυναικείο μπάσκετ σταμάτησε, μετά από εκείνη τη χρονιά και συνεχίστηκε το 2004. Το αντρικό όμως συνέχισε να κατεβαίνει στα πρωταθλήματα. Το ’84-’85, που είπα και πριν, παίρνουμε προπονητή τον Γιώργο Κοκκίνη και αρχίζουμε να παίζουμε ένα οργανωμένο μπάσκετ που επίσης στο ανοιχτό γήπεδο στην Άμφισσα. Τα αποτελέσματα σιγά-σιγά άρχισαν να φαίνονται. Πήραμε καινούργιες στολές, θυμάμαι, τότε [Δ.Α.], κίτρινο με μπλε επίσης και φόρμες. Εμάς ήταν τόση μεγάλη η χαρά μας που τις φορούσαμε και στο σχολείο για να δείξουμε ότι ανήκουμε σε μία σε μία ομάδα. Το δύσκολο εκείνη την εποχή ήταν ότι έπρεπε να μετακινηθούμε με λεωφορείο, μετακινούμαστε με λεωφορείο, όμως οι καιρικές συνθήκες δεν ξέρουμε αν θα ήταν καλές. Υπήρξαν φορές που πήγαμε σε πόλεις που δεν μπορέσαμε να παίξουμε και γυρίσαμε πίσω επειδή έβρεχε. Μία από τις σημαντικότερες στιγμές της ιστορίας όσον αφορά το μπάσκετ ήταν το 1985-86 όπου στην Άμφισσα φτάνει ο γιατρός Χρήστος Σκούρτης που με τον τρόπο του κερδίζει παίκτες και διοίκηση εμφανιζόμενος στο γήπεδο. Πολλά παιδιά κατεβαίνουν και παίζουν στο Γυμνάσιο και τότε πραγματικά αρχίζουμε και δημιουργούμε μία από τις καλύτερες ομάδες με πολλούς νέους παίκτες, οι περισσότεροι πηγαίναμε σχολείο. Ο Σκούρτης έβαλε τα θεμέλια για να η ομάδα να πρωταγωνιστήσει τα επόμενα χρόνια και αυτό δεν άργησε να φανεί. Όπου την περίοδο ’87-’88 η ομάδα μας κατακτά και το πρώτο πρωτάθλημα στην Α΄ ΕΣΚΑΣΕ. Χαρές και πανηγύρια στο Γυμνάσιο[00:15:00] κερδίζοντας τη Φθιώτιδα, εκεί που ήταν η έδρα μας. Και πήγαμε στην Αθήνα προκειμένου να παίξουμε κάποια μπαράζ για να ανέβουμε στην τρίτη εθνική κατηγορία. Μία μοναδική εμπειρία για εμάς τους επαρχιώτες. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι σε αυτό το ειδικό πρωτάθλημα κάτω από τις εξέδρες του Ολυμπιακού Σταδίου στην Καλογρέζα είχαμε κερδίσει τη μάχη της εξέδρας, έχοντας τριακόσιους Αμφισσιώτες στο πλευρό μας να φωνάζουν. Περάσαμε στη δεύτερη φάση αλλά δυστυχώς χάσαμε από τον… Η ήττα μας στην πρώτη φάση από τον ΟΦΗ δεν μας έδωσε τη δυνατότητα να ανέβουμε κατηγορία. Το ’88-’89 η ομάδα συνέχισε, προσπάθησε πάλι να πρωταγωνιστήσει. Ξαναπήραμε πρωτάθλημα το ’90-’91 με προπονητή τον Στέργιο Φαρόπουλο. Ήταν ένα δύσκολο επίσης πρωτάθλημα. Συγγνώμη, όχι το ’90-’91, ήταν το ’91-’92, πήρε η ομάδα το δεύτερο της πρωτάθλημα. Και το επόμενο πρωτάθλημα το πήραμε το 1994-95 τότε που είχε και την απευθείας άνοδο στη Γ΄ Εθνική κατηγορία. Στην ομάδα τότε αγωνίζονταν εγώ, ο Βαγγέλης ο Μακρής, ο Ηλίας ο Χατζής, ο Γιώργος ο Μαυραϊδής. Είχαμε πάρει δύο μεταγραφές όπως ήταν ο Ντένις ο Γαλανός από την Αθήνα και ο Δημήτρης ο Δενδρής από την Πάτρα. Κάποια άλλα παιδιά που αγωνίζονταν αν ήταν ο Οικονόμου Ηλίας, ο Γκόβαρης ο Γιάννης, ο Λάιος ο Νίκος, ο Σαράντης, ο Χατζής ο αδερφός του Ηλία του Χατζή, ο Λουκάς. Και με προπονητή τον Μιχάλη Κοκολόγο κερδίσαμε τη Μαλεσίνα εκτός έδρας στα play-off και ανεβήκαμε κατηγορία. Ίσως ήταν μία από τις πιο σημαντικές στιγμές αυτής της ομάδος η οποία συνέχισε την πορεία της για πρώτη φορά στα σαλόνια της Γ΄ Εθνικής αξιοπρεπώς. Κάναμε έξι νίκες. Δυστυχώς όμως δεν είχαμε τους παίχτες που θα μπορούσανε να μας ενισχύσουν επειδή ήταν μακρινή απόσταση για να έρθουν να παίξουν εδώ στην Άμφισσα και η ομάδα τερμάτισε δωδέκατη μεταξύ δεκατεσσάρων. Πέσαμε κατηγορία, συνεχίσαμε και τα επόμενα χρόνια να πρωταγωνιστούμε, πηγαίναμε στην τετράδα του πρωταθλήματος και στα play-off, δεν πετύχαμε την άνοδο. Ώσπου ξαφνικά ήρθε μία δύσκολη στιγμή για τον σύλλογο, μπορώ να πω αυτή που ήτανε το 1999- 2000, όπου η ομάδα κατεβαίνει για τελευταία χρονιά δυστυχώς. Και την επόμενη δεν μπόρεσε να οργανωθεί και να ξανασυμμετέχει στο πρωτάθλημα. Αυτός ήταν ένας κύκλος που έκλεισε από μια ομάδα που είχε πολλές επιτυχίες, που έγινε μία παρέα, που συναντιούνται ακόμα και σήμερα οι αθλητές και μιλάνε για όλα αυτά. Με αποτέλεσμα το 2000-2001 ο σύλλογος να κατεβάσει ρολά.

Η ομάδα πότε έφυγε από τα ανοιχτά γήπεδα και ξεκίνησε να παίζει σε κλειστά γυμναστήρια;

Ναι, αυτό ήταν κάτι το οποίο δεν το είπαμε πριν. Αφού πήραμε το πρωτάθλημα το ’87-’88, το ’88-’89. Μάλλον το ’87-’88 πήραμε το πρωτάθλημα στο ανοιχτό γήπεδο του γυμνασίου. Τότε παίζαμε στο Γυμνάσιο γιατί γίνονταν κάποια έργα. Μάλλον χάλασε το γήπεδο στο εθνικό στάδιο, εκεί που ήταν. Το ’88-’89 είχε γίνει, είχε κατασκευαστεί εδώ ένα κλειστό γυμναστήριο, μία περίεργη κατασκευή, Τέντα και Μπαλόνι λεγόταν. Ένα εδώ και ένα στην Ιτέα. Και αυτό ο Γ.Α.Σ. θα το χρησιμοποιήσει ως έδρα του σε μία εποχή όπου κλειστά γυμναστήρια, όπως είπα, είχε η Ιτέα παρόμοιο, η Θήβα και η Χαλκίδα στο σχολείο, στο ΚΕΤΕ Χαλκίδας. Τότε παίξαμε στο Μπαλόνι με πρώτο αγώνα, θυμάμαι, στις 8 Οκτωβρίου του 1988 με τη Φθιώτιδα. Μας φαινόταν περίεργο το Μπαλόνι, διότι ήταν τέτοια η κατασκευή του που το καλοκαίρι που έκανες προετοιμασία δεν υπήρχε αέρας, ζεσταινόσουν πάρα πολύ εύκολα, οι αναπνοές ήταν δύσκολες, κουραζόσουν. Αλλά βέβαια το ότι είχες την αίσθηση ότι έπαιζες σε ένα κλειστό γυμναστήριο όταν, παράδειγμα, τον χειμώνα έβρεχε έξω, που δεν είχαμε συνηθίσει τα άλλα χρόνια, αυτό σου έδινε, σου δημιουργούσε μία όρεξη στο να κατεβαίνεις στο γήπεδο να κάνεις προπόνηση. 1988-’89 χρησιμοποιήσαμε το κλειστό γυμναστήριο στο Μπαλόνι. Επίσης παίξαμε στη Γ΄ Εθνική[00:20:00] στο Μπαλόνι κανονικά. Ήρθαν εδώ πέρα μεγάλες ομάδες και μεγάλοι παίκτες, αγωνίστηκαν εδώ. Μετά το 1997-98 είναι μία χρονιά ορόσημο για την ομάδα αφού για πρώτη φορά αγωνιζόμαστε στο κλειστό γυμναστήριο «Χριστολιάς Καμπεράκης» που είχε φτιάξει ο αείμνηστος δήμαρχος. Έναν χώρο πέρα στην Προοδευτική όπου ήθελε να τον κάνει πολλά γήπεδα, βόλεϊ, τένις. Είχα μάθει ότι ήθελε και περιμετρικά να φτιάξει και στίβο. Ένα γήπεδο κόσμημα για την Άμφισσα. Αγωνιστήκαμε εκεί το ’97-’98. Έγιναν τα εγκαίνια επί δημαρχίας Γιώτας Γαζή. Και πραγματικά νομίζω ότι αυτό για την πόλη μας αποτελεί ένα στολίδι όπου εκεί αγωνίζονται οι ομάδες μέχρι σήμερα.

Το ’87 με την κατάκτηση του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος κατάλαβες κάποια διαφορά να συντελείται στον χώρο του μπάσκετ;

Το 1987, κοίταξε. Αυτό που έβλεπες όταν είχες ασχοληθεί με το μπάσκετ πριν το ’87, ήταν ότι κάθε Σάββατο η τηλεόραση, μέσω του δημοσιογράφου Φίλιππου Συρίγου, έδειχνε έναν αγώνα μπάσκετ της Α΄ Εθνικής και όλοι καθόμαστε και το βλέπαμε. Σιγά-σιγά άρχισε το μπάσκετ να γίνεται, να προχωράει. Ώσπου κάποια στιγμή το ’87 γίνεται η μεγάλη έκρηξη στο μπάσκετ και αυτό το οποίο διαπιστώσαμε εμείς ήταν ότι αμέσως η ομοσπονδία ακολούθησε ένα πρόγραμμα, θυμάμαι, αναπτυξιακό. Όπου είχε έρθει ο ομοσπονδιακός προπονητής εδώ στη Στερεά Ελλάδα, ο κύριος Βελισσαράκος, να κάνει προπόνηση σε παιδιά γυμνασίου, να δει ποια ταλέντα υπάρχουνε, να μας φέρει μπάλες, άρχισαν να δημιουργούνται γήπεδα, άρχισαν να δημιουργούνται σχολές προπονητών, να βγάζουν περισσότερους προπονητές. Μετά το ’87 σίγουρα υπήρξε μία μεγάλη ανάπτυξη στον χώρο της καλαθοσφαίρισης. Περισσότεροι άνθρωποι ασχολήθηκαν, κόσμος ήρθε στο μπάσκετ, είχαμε μετά την άνοδο του Άρη και τη συμμετοχή του στο κύπελλο πρωταθλητριών όπου κάθε Πέμπτη όλοι καθόμασταν στην τηλεόραση και βλέπαμε. Ήταν και το φαινόμενο του Νίκου Γκάλη σαν παίκτη ο οποίος μιλούσε όλη η Ελλάδα για αυτόν και όλοι θέλαμε να τον βλέπουνε. Σίγουρα το ’87 πανελλαδικά όσον αφορά το μπάσκετ ήτανε μία χρονιά-ορόσημο που κέρδισε πολλούς ανθρώπους. Και νομίζω ότι εκεί υπήρξαν οι βάσεις για τον εκσυγχρονισμό του μπάσκετ στην Ελλάδα τόσο σε επίπεδο αθλητών όσο και σε επίπεδο υποδομών. Σήμερα όλοι οι αγώνες διεξάγονται πια σε κλειστά γυμναστήρια. Κάθε πόλη έχει και ένα κλειστό γυμναστήριο.

Στα φοιτητικά σου χρόνια συνέχισες να παίζεις στην ομάδα;

Τα φοιτητικά χρόνια ομολογώ ότι ήταν λίγο δύσκολο το να παίζεις. Δηλαδή έπρεπε να μετακινηθείς από την Αθήνα στην Άμφισσα για να παίζεις μπάσκετ. Την πρώτη χρονιά το έκανα με πάρα πολύ μεγάλη ευχαρίστηση. Σιγά-σιγά, τα επόμενα χρόνια όσο περνούσε ο καιρός, αυτό μου φαινόταν δύσκολο. Αλλά συνέχισα να προσφέρω στην ομάδα παρότι ήταν κουραστικό. Γενικά είχα ένα μεγάλο θέμα με το λεωφορείο. Γιατί δεν μπορούσα αυτή τη μετακίνηση με το λεωφορείο, μου προκαλούσε ζάλη και προσπαθούσα να βρίσκω τρόπους να έρχομαι. Παρέμεινα όμως τώρα στην ομάδα παρότι είχα κάποιες ευκαιρίες να παίξω και σε ομάδες των Αθηνών. Αυτό δεν με γέμιζε, ήθελα να είμαι εδώ και να παίζω παρότι το μακρινό της απόστασης. Και αυτό το έκαναν και μετά και τα άλλα παιδιά τα οποία πέρασαν ως φοιτητές. Ο Μπράτσος, ο Χατζής, ο Μακρής, ο Μαυραϊδής παρέμειναν  στρατιώτες στην ομάδα. Και αυτό μας ωφέλησε ώστε το 1994 όλοι μαζί, όταν έχοντας τελειώσει υποχρεώσεις φοιτητικές και στρατιωτικές να πάρει η ομάδα το πρωτάθλημα και να ανέβει στην εθνική κατηγορία. Σίγουρα το να έρχεται κάποιος αθλητής από μακριά δεν είναι τόσο εύκολο. Εγώ πάντως ήθελα την παρέα εδώ της πόλης, ήθελα να αγωνίζομαι με τα μπλε-κίτρινα χρώματα του συλλόγου και ένιωθα άνετα παίζοντας με την ομάδα σε σχέση με κάποιες άλλες ομάδες που είχα πάει να κάνω προπονήσεις. Που δεν μου άρεσε, παράδειγμα, το κλίμα που υπήρχε, αν δεν ήσουν γνωστός, δεν μπορούσες να επιβιώσεις. Οπότε εδώ ένιωθα και μία σιγουριά.

Τα χρώματα της ομάδας συμβολίζουνε κάτι ή είναι τυχαία;

Τα χρώματα της ομάδος, το μπλε και το κίτρινο που υπήρχε ήτανε αυτά τα οποία είχε δώσει ο Δρόσος Κραβαρτόγιαννος τότε στις ομάδες των σχολικών πρωταθλημάτων. Δεν είχε πει ποτέ γιατί τα έδωσε μπλε-κίτρινο. Ήτανε, θυμάμαι, μπλε το σορτσάκι και κίτρινη η φανέλα. Τα πρώτα χρόνια που παίζαμε, κάτι που δεν ανέφερα πριν, ο καθένας φορούσε το δικό του σορτσάκι, φανέλα όμως την ίδια. Δεν συμβολίζουν κάτι. Η ομάδα συνέχισε να έχει το μπλε-κίτρινο χρώμα μέχρι που ήρθε η χρονιά 2007[00:25:00]-2008, που μάλλον το 2008, που η ομάδα μετονομάστηκε σε «Μάκαρος», μας δόθηκε η ευκαιρία τότε να… Η ομάδα άλλαξε χρώματα, έκανε μπλε, κόκκινο και μαύρο τότε στην ομάδα. Το μπλε, κόκκινο και μαύρο το 2007-2008 που μετονομαστήκαμε. Μετά το 2022 όταν η ομάδα ξαναονομάστηκε Γυμναστικός Αθλητικός Σύλλογος από Μάκαρος, έφερε πάλι το μπλε και κίτρινο χρώμα του συλλόγου. Σίγουρα ήταν τα ιστορικά χρώματα της πόλης και έτσι έχουνε μείνει. Όσον αφορά το συμβολισμό, ήταν απλώς επιλογή του Δρόσου Κραβαρτόγιαννου που ασχολούνταν τότε με το να κατεβάζει παιδιά στο γήπεδο και οι ομάδες στα σχολικά πρωταθλήματα να έχουν αυτές τις στολές.

Γνωρίζεις πώς προέκυψε το όνομα Μάκαρος;

Το όνομα Μάκαρος, ναι, το ξέρουμε, το έχουμε σημειώσει. Ήτανε το 2007-08 τη χρονιά αυτή όταν ο Λάμπρος Λαμπρόπουλος, ένας επιχειρηματίας εδώ στην πόλη, αναλαμβάνει τη διοίκηση του συλλόγου. Ο σύλλογος να πω ότι το 2000 είχε κατεβάσει ρολά, δεν κατέβηκε στο πρωτάθλημα. Ξανακατέβηκε μετά από τρία χρόνια με ενέργειες κυρίως ενός παιδιού από την Άμφισσα που αγαπούσε την ομάδα, του Νεκτάριου Βαρελάκη. Και το 2007-2008 αναλαμβάνοντας ο Λάμπρος Λαμπρόπουλος την προεδρία της ομάδος, θέλησε να κάνει μία καινούργια αρχή. Και μάλιστα τότε είπε ότι «Ναι, θέλω να αλλάξω ένα όνομα. Ο Γ.Α.Σ. Άμφισσας έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του». Αυτός είχε ένα όραμα για την ομάδα και επειδή ο Μάκαρος θεωρούνταν ο πατέρας της Άμφισσας, έδωσε αυτό το όνομα στην ομάδα. Και το «Μάκαρος» πια κοσμούσε τις φανέλες του συλλόγου και έχοντας ως επίσημα χρώματα το κόκκινο, το άσπρο και το μαύρο. Ήταν μία αλλαγή που, εντάξει, δεν μας έχει παραξενέψει τότε. Γιατί όταν η ομάδα κατέβασε ρολά, πολλοί είχαμε απογοητευτεί. Ίσως μία νέα αρχή θα ήταν μία καλή εκκίνηση όσον αφορά το μπάσκετ. Και αυτό τελικά με την πάροδο του χρόνου έδειξε ότι ήτανε μία σωστή κίνηση.

Όταν η ομάδα κατέβασε ρολά, συνέχισες να παίζεις μπάσκετ;

Νομίζω τότε ένιωσα τη μεγαλύτερη στενοχώρια της ζωής μου. Δηλαδή ξαφνικά βρέθηκα ένα καλοκαίρι, εμείς είχαμε οριοθετήσει, τα παιδιά εδώ από την πόλη ότι τον Σεπτέμβριο ξεκινάμε να κατεβαίνουμε στην προετοιμασία, να παίζουμε φιλικά παιχνίδια και όλον τον χειμώνα τον περνάμε στην Άμφισσα με το να αγωνιζόμαστε για το Γ.Α.Σ. Δυστυχώς κάποια λάθη που έγιναν, δεν υπήρχε και ενδιαφέρον από ανθρώπους να είναι στη διοίκηση της ομάδος, με αποτέλεσμα η ομάδα, θα έλεγα, να είναι κάπως μετέωρη. Συναντηθήκαμε, θυμάμαι, στο «Χριστολιάς Καμπεράκης» παρουσία του δημάρχου τότε, του Νίκου Φουσέκη. Δεν βρέθηκε κάποια άκρη με αποτέλεσμα να σταματήσει να είναι ενεργό το σωματείο. Εγώ ένιωσα τη γη να μου φεύγει κάτω από τα πόδια, ένιωσα μεγάλη απογοήτευση. Τότε λόγω και οικογενειακών υποχρεώσεων δεν είχα τη δύναμη να κάνω κάτι άλλο. Δυστυχώς κάποιοι στεναχωρηθήκαμε πάρα πολύ για αυτή την απραξία της ομάδος. Εμένα μου δόθηκε η ευκαιρία την επόμενη χρονιά να παίξω στον Γυμναστικό Σύλλογο Ιτέας με τον οποίον αγωνίστηκα για έξι χρόνια και μετά να επιστρέψω το 2007-2008 στην Άμφισσα όταν ανέλαβε τη διοίκηση ο Λάμπρος ο Λαμπρόπουλος. Σίγουρα δεν ήταν μία καλή, δεν ήταν κάτι καλό για εδώ στο μπάσκετ να πέσουν τα φώτα. Βέβαια αυτό το οποίο πιστεύω εγώ είναι ότι πάντα η Άμφισσα ήταν μία πόλη που αγαπάμε το μπάσκετ, έβγαλε παιδιά που αγαπούσαν το μπάσκετ και λύσεις θα βρίσκονταν όπως και βρέθηκαν. Η ομάδα πάλι ενεργοποιήθηκε και ακολούθησε μία ανοδική πορεία από τότε μέχρι και σήμερα που μιλάμε.

Η ευρύτερη περιοχή –και συμπεριλαμβάνω και την Άμφισσα και την Ιτέα– έβγαλε αθλητές που έπαιξαν και σε παραπάνω κατηγορίες;

Εγώ θα πω κάποια πράγματα τα οποία εμένα, ας πούμε, μου αρέσουν λίγο και οι ιστορίες και τις ψάχνω. Να ξεκινήσω λίγο από την Άμφισσα που έχω και περισσότερη γνώση. Σίγουρα ο μεγαλύτερος αθλητής που δεν τον πρόλαβα εγώ, που έχω ακούσει από παλαιότερους, ήταν ο Γιάννης ο Ζαχαρόπουλος, που είπα πριν. Ήταν το παιδί ο οποίος είχε μία τρέλα με το μπάσκετ. Από όπου και να σούταρε, έμπαινε μέσα και φαντάσου εκείνη την εποχή στα ανοιχτά γήπεδα. Του δόθηκε η ευκαιρία να παίξει σε παραπάνω, να παίξει μάλλον ακόμα και στην Α1, οι γονείς του δεν τον άφησαν με αποτέλεσμα να έχει και αυτός έναν αρνητισμό μετά για το άθλημα. Εγώ πρόλαβα τον αδερφό του, τον Μπάμπη τον Ζαχαρόπουλο. Το [00:30:00]1988, ’87 μάλλον φεύγει… Το ’86, ’87 φεύγει ο Δημήτρης Καλόγηρος που είχαμε εδώ στην Άμφισσα από τον Άγιο Γεώργιο και πήγε στον Κάδμο Θηβών και στον Άρη Θεσσαλονίκης όπου ήταν διεθνής με την παίδων, εθνική παίδων και έκανε και αυτός καριέρα σε ομάδες της Α1 κατηγορίας όπως και στην εθνική ομάδα.  Από κει και πέρα κάποια άλλα παιδιά που έπαιξαν στις εθνικές κατηγορίες πρόσφατα ήταν ο Αχιλλέας ο Διαμάντης ο οποίος αναδείχθηκε πρωταθλητής με την εθνική παίδων, με την Εθνική Εφήβων του Περιστερίου και έπαιξε και στην Εθνική Ομάδα. Ο Νίκος ο Μπουργανός κάνει αυτή τη στιγμή επίσης καριέρα στις εθνικές κατηγορίες. Παλαιότερα είχε παίξει ο Γιάννης ο Λαμπρόπουλος μαζί με τον Σέργιο τον Κυριακίδη και ο Θύμιος ο Παπαδήμας. Αυτά όσον αφορά την Άμφισσα. Όσον αφορά την Ιτέα είχαμε παιδιά. Ο πρώτος που έφυγε, θυμάμαι, ήταν ο Νάσος ο Ντινόπουλος που έπαιξε πολλά χρόνια μέχρι και τη Β΄ Εθνική και Α2 κατηγορία, ο Χρήστος ο Μωραΐτης, ο Μούρτος που έκανε καριέρα στην Α΄ Εθνική, ο Σταύρου, ο Βοριάς, ο Μωραΐτης ο Γιάννης. Νομίζω η περιοχή έβγαζε πάντα παιδιά που μπορούσαν να παίξουν μπάσκετ. Το θέμα όμως ήταν και αυτό που έλεγα πάντα είναι ότι «Ωραίο το άθλημα, πραγματικά συναρπαστικό, σε γεμίζει. Αλλά σίγουρα πρέπει να κοιτάξεις και λίγο το μέλλον σου όσον αφορά το επάγγελμά σου, να μπορείς να τα συνδυάσεις και τα δύο». Είναι δύσκολο όμως να είσαι σε υψηλό επίπεδο μπασκετικά και να συνδυάζεις δουλειά, σπουδές και οικογενειακές και υποχρεώσεις. Πρέπει να έχεις μία οικογένεια να σε στηρίζει από πίσω αν θες να παίξεις σε υψηλό επίπεδο. Αλλιώς πρέπει να το δεις από μία άλλη οπτική γωνιά και σίγουρα πρέπει να είσαι σε πιο χαμηλό επίπεδο για να μπορέσεις να ανταποκρίνεσαι στις υποχρεώσεις σου. Πάντως το άθλημα είναι κάτι το οποίο είναι συναρπαστικό. Δηλαδή η αίσθηση του ότι βάζω καλάθι, θέλω να ξαναβάλω καλάθι, θέλω να ξαναβάλω καλάθι, εμένα, ας πούμε, με έχει οδηγήσει να είμαι 53 χρονών και να μην μπορώ να βγάλω από πάνω το μικρόβιο του αθλητή που υπάρχει μέσα σου.

Συνεχίζεις να ασχολείσαι ενεργά με το μπάσκετ;

Εγώ, παρότι είχα δύο τραυματισμούς όσον αφορά δύο χιαστούς, το 2013 νομίζω ότι είχε έρθει η ώρα μετά το δεύτερο χειρουργείο να σταματήσω την ενεργό δράση. Το ένιωθα ότι δεν μπορούσα πια. Σίγουρα έπρεπε η ομάδα να στηριχθεί και σε πιο νέους παίκτες. Από κει και πέρα μου πρότειναν να γίνω προπονητής. Έγινα προπονητής επειδή ήθελα να βοηθήσω τον σύλλογο πάρα πολύ να στηριχθεί στα δικά του παιδιά. Κατορθώσαμε εκείνη τη χρονιά να ανέβουμε από τη δεύτερη κατηγορία στην πρώτη ως δευτεραθλητές. Έμεινα άλλα τέσσερα χρόνια, παραμείναμε εκεί στην Α΄ Κατηγορία. Το 2017-18 κάναμε πολύ μεγάλα βήματα, φτάσαμε στον τελικό της ΕΣΚΑΣΕ, ένα σκαλοπάτι πριν ανέβουμε στη Γ΄ Εθνική κατηγορία που χάσαμε στους τελικούς από τον Άρη Θηβών σε κάποια ιστορικά παιχνίδια όπου όλη η πόλη μας έχει ακολουθήσει. Θυμάμαι, στο γήπεδο είχαμε ατελείωτο κόσμο, πούλμαν είχαν έρθει στον τελευταίο τελικό στη Θήβα. Είχαμε κατορθώσει ο κόσμος της Άμφισσας να αγαπήσει το μπάσκετ και να μιλάνε για αυτό. Νομίζω ήτανε μία χρονιά ορόσημο αυτή. Όπως επίσης και για τη συνέχεια σημαντικό κομμάτι ήταν η φετινή χρονιά όπου η ομάδα πήρε την απόφαση να ξαναεπανέλθει στις εθνικές κατηγορίες, να παρουσιαστεί στη Γ΄ Εθνική. Ήταν μία θαρραλέα απόφαση αυτή που εγώ πιστεύω ότι σίγουρα να αξιοποιηθεί μόνο οφέλη θα έχει για το μπάσκετ εδώ.

Από όλα τα παιχνίδια που έχεις συμμετάσχει, είτε ως παίχτης είτε ως προπονητής, υπάρχει κάποιο που να είναι πιο πολύ χαραγμένο στο μυαλό σου;

Νομίζω ότι όσον αφορά σαν παίκτης αυτό το οποίο θυμάμαι, ήταν όταν παίζαμε στα μπαράζ στην Αθήνα στη δεύτερη φάση που παίζαμε με το Γ.Α.Σ. Λέσβου όπου χάναμε 56-55. Και είχαμε την τελευταία επίθεση και μου λέει ο τότε προπονητής, ο Γιώργος Κοκκίνης να κάνω το τελευταίο σουτ όπου ήταν ένα τρίποντο που ήταν εύστοχο. Και θυμάμαι όλος ο κόσμος μπήκε μέσα, ο Σούλης ο Κραβαρτόγιαννος έκανε τούμπες μέσα στο γήπεδο που κερδίσαμε τον αγώνα. Αυτή η συγκεκριμένη εικόνα έχει μείνει πολύ χαραγμένη στη μνήμη μου. Και σαν προπονητής οι αγώνες που πραγματικά θυμάμαι πάρα πολύ έντονα, ήταν το 2018 οι τελικοί με τον Άρη Θηβών που πήγαμε να ανέβουμε κατηγορία.

Υπάρχει κάποιο τοπικό ντέρμπι, ένα ματς που ξεχωρίζει; Κι αν θυμάσαι σε κάποιο από αυτά[00:35:00] να έχουν δημιουργηθεί επεισόδια ή μια παραπάνω ένταση;

Νομίζω τα τοπικά ντέρμπι υπήρχαν μεταξύ, στην ουσία, Άμφισσας και Ιτέας. Είχαν το ιδιαίτερο χρώμα τους πάρα πολύ. Βρεθήκαμε για πρώτη φορά το ’86-’87 στο Γυμνάσιο αντιμέτωποι με τον Γυμναστικό Σύλλογο Ιτέας. Ενδιαφέροντες πολύ οι αγώνες. Αυτό που όλοι θα θυμόμαστε όμως είναι η χρονιά στην οποία και οι δύο ομάδες πρωταγωνίστησαν για την άνοδο στη Γ΄ Εθνική το 1996-97 όπου η Φωκίδα έγινε το επίκεντρο της ΕΣΚΑΣΕ αφού Γυμναστικός Σύλλογος Ιτέας και Άμφισσα διεκδικήσαν την άνοδο στην κατηγορία. Θυμάμαι τότε ότι υπήρχε πραγματικά ένταση και φανατισμός και αυτό δεν είναι κακό όταν γίνεται μέσα, φυσικά υπάρχουν κάποια όρια. Οι αγώνες γίνονταν με πλήθος κόσμου, στα play-off που παίξαμε στους τελικούς που βρέθηκαν και οι δύο ομάδες, πηγαίναμε κάτω στην Ιτέα με συνοδεία ισχυρής αστυνομικής δύναμης και με λεωφορείο όπως αντίστοιχα ερχόταν και η Ιτέα επάνω. Υπήρχαν πολλοί αξιόλογοι παίκτες σε αυτούς τους αγώνες, ένταση πάρα πολύ, ενδιαφέρον. Κόσμος στην κερκίδα, ωραίο χρώμα σε αυτά τα ντέρμπι. Και νομίζω ότι έχουνε μείνει χαραγμένες στη μνήμη μας. Για την ιστορία τότε είχε ανέβει η Ιτέα όπου στο τελευταίο παιχνίδι που παίξαμε, ο αγώνας αναβλήθηκε, ο αγώνας μάλλον διακόπηκε εφτά λεπτά πριν το τέλος γιατί γλίστραγε το πλαστικό γήπεδο της Ιτέας από τον πολύ κόσμο που είχε εκεί και είχαν δημιουργηθεί πολλοί υδρατμοί. Με αποτέλεσμα να κριθεί η Ιτέα πρωταθλήτρια. Έκτοτε συνεχίσαμε να βρισκόμαστε αντίπαλοι σε πολύ νορμάλ πλαίσια. Τότε όμως το ’96 -’97 ήταν η χρονιά στην οποία υπήρχε πάρα πολύ μεγάλος φανατισμός και ένταση.

Αυτή την περίοδο που μιλάμε, το μπάσκετ συνεχίζει δυναμικά στην πόλη, υπάρχουν νέοι αθλητές, πηγαίνει ο κόσμος στο γήπεδο, υπάρχουν σωματεία; Τι γίνεται;

Μιλάμε για το τώρα, έτσι; Τώρα γίνεται μία πολύ μεγάλη προσπάθεια διότι τα δύο χρόνια τα οποία είχαμε τον κορονοϊό, δυστυχώς στερηθήκαμε πάρα πολύ τις προπονήσεις. Πριν δύο χρόνια έγινε, υπήρχε ένα σωματείο που λεγόταν Ακαδημία Αθλημάτων Άμφισσας, μετονομάστηκε σε Γυμναστική Ακαδημία Συνεργασίας Άμφισσας να υπάρχει ένας δεύτερος πόλος στην πόλη μπασκετικός που μάζεψε παιδιά που δεν θέλανε να παίξουν σε υψηλότερο επίπεδο. Υπήρχε ομάδα του Γυμναστικού Αθλητικού Συλλόγου Άμφισσας που αγωνίστηκε φέτος στη Γ΄ Εθνική κατηγορία. Το να υπάρχουν ομάδες και να μπορούν να επιβιώσουν, αυτό δεν είναι κακό. Όπως και πολύ σπουδαίο είναι να μαζεύονται μικρά παιδιά στο γήπεδο και ιδίως όταν έχουμε ένα στολίδι όπως είναι αυτό το Καμπεράκης. Εγώ πιστεύω ότι το μπάσκετ ταίριαζε σε αυτή την πόλη και έχει βγάλει μεγάλους αθλητές και αξιόλογους ανθρώπους από το ’63 που μιλάμε. Υπάρχει ροπή προς την ακόμη πιο μεγάλη ανάπτυξη αυτού του αθλήματος στην πόλη και νομίζω ότι το μπάσκετ έχει μέλλον εδώ. Όχι μόνο σε επίπεδο αντρικού και παιδικού ή εφηβικού δηλαδή σε επίπεδο αγοριών. Αλλά και σε επίπεδο κοριτσιών γιατί και εκεί είχαν πολύ σημαντικές επιτυχίες και υπήρξαν φουρνιές κοριτσιών με αξιόλογες παίκτριες που αντιπροσώπευσαν την πόλη επάξια. Μην ξεχνάμε ότι ο Μάκαρος και αργότερα Γ.Α.Σ. Άμφισσας έχει πάρει δύο πρωταθλήματα Παγκορασίδων, ένα πρωτάθλημα κορασίδων και ένα νεανίδων. Που σημαίνει ότι γίνεται κάποια σοβαρή δουλειά και αναπτύσσεται και το γυναικείο μπάσκετ εδώ στην πόλη.

Φεύγω από το μπάσκετ και πάω στην εργασία σου ως δάσκαλος και ως διευθυντής του 3ου Δημοτικού Σχολείου. Θα ήθελες να μας αναφέρεις ορισμένες από τις εξωσχολικές δραστηριότητες που τυχόν κάνετε;

Νομίζω ότι το σχολείο στη σημερινή εποχή πρέπει να αλλάξει αυτό που λέμε πρόσωπο και πρέπει να στραφεί στην κοινωνία και να ανοιχτεί στον έξω κόσμο. Αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε και εμείς από τα χρόνια που ανέλαβα εγώ διευθυντής το 2015. Στόχος ήταν η γνώση, η μάθηση, δεξιότητες και στάσεις να κατακτιούνται πάρα πολύ εκτός σχολείου. Δηλαδή τα παιδιά να αναγνωρίζουν την κοινωνία και τον τόπο τον οποίο ζουν. Εμείς ξεκινήσαμε με το να ανοιγόμαστε στην πόλη και στην κοινωνία. Κάναμε ένα φεστιβάλ –μάλλον τρία χρόνια–, το Φεστιβάλ Σχολικού Πολιτισμού με ιδιαίτερη επιτυχία που ήταν μία σειρά από δράσεις τις είκοσι τελευταίες μέρες που περιλάμβαναν κινηματογράφο[00:40:00], εθελοντισμό, αθλητισμό, σινεμά εντός και εκτός σχολείου. Ακολουθήσαμε τη λογική το ότι το σχολείο πια σήμερα πρέπει να προσφέρει και στην κοινωνία. Είμαστε η εκπαιδευτική μονάδα η οποία έγραψε την ιστορία του δημαρχείου. Θυμάμαι είχαμε πάει στον τότε δήμαρχο, τον κύριο Παναγιωτόπουλο και μου είπε «Ξέρω την ιστορία αλλά προσπαθήστε να τη γράψετε εσείς». Βρήκαμε πληροφορίες, γράψαμε την ιστορία του υπέροχου κτιρίου του δημαρχείου –δωρεά Γιδογιάννου– που μετά κάναμε δώρο στον δήμαρχο την ιστορία του σε κορνίζα που κοσμεί το δημαρχείο. Στόχος ήταν να προσφέρουμε σε αυτό τον τόπο και να προσφέρουμε με την παρουσία μας και δημιουργώντας γνώση. Για παράδειγμα, ασχοληθήκαμε πάρα πολύ με την πολιτιστική και πολιτισμική κληρονομιά αυτού του τόπου, κάναμε καταγραφή της ιστορίας της σατιρικής εφημερίδας του «Μασκαρά» που δεν υπήρχε και επίσης ξεκινήσαμε μία ενδιαφέρουσα δράση που κράτησε αρκετό καιρό που δεν ήταν εύκολη, με την καταγραφή των νεοκλασικών κτιρίων και των σπιτιών λαϊκής αρχιτεκτονικής της πόλης. Πραγματικά μία ενδιαφέρουσα εργασία που βρήκε απίστευτη απήχηση στην τοπική κοινωνία αλλά και σε ανθρώπους που δεν ζουν εδώ. Αφού ο καθένας διάβαζε για οικήματα της Άμφισσας που είχαν τη δική τους ιστορία και δεν τα γνώριζαν. Όπως επίσης προσπάθησε να ανακαλύψουμε και κάποια πράγματα τα οποία και να δώσουμε μία σωστή διάσταση. Παράδειγμα υπήρχε ο τάφος του Πανουργιά στους Αγίους Αποστόλους που παρότι τα κόκαλά του δεν είναι εκεί, εμείς θέλαμε αυτό το μεγάλο οπλαρχηγό να τον τιμήσουμε οργανώνοντας μία εκδήλωση κάθε χρόνο εκεί. Που φέτος είχαμε και τη βοήθεια του Συλλόγου των Απανταχού Σαλωνιτών. Κι επίσης να βγουν κάποιες αλήθειες, για παράδειγμα… Όχι κάποιες αλήθειες, να βγει λίγο η πραγματικότητα, όπως το άγαλμα του Μητρόπουλου που είναι στην Άμφισσα που ξέρουμε όλοι, μάλλον δεν το ξέρει κανείς ή ελάχιστοι πρέπει να το ξέρουν ότι ποτέ δεν είχαν γίνει αποκαλυπτήρια πάνω σε αυτό το άγαλμα. Γενικά όμως σαν σχολείο ξαναλέω ότι θέλουμε, θέλαμε να παράγουμε και γνώση. Και αυτή τη γνώση δεν θέλαμε να την κρατήσουμε για τον εαυτό μας και φροντίζουμε πάντα να την διοχετεύουμε στον κόσμο μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και από τον τοπικό τύπο όπου βρήκαμε πάρα πολύ μεγάλη ανταπόκριση. Είχαμε βγάλει και την έντυπη εφημερίδα «Τα ανήσυχα μολύβια» με τη βοήθεια του κυρίου Μυταρά που έβγαινε στην εφημερίδα «Εν Δελφοίς» μία φορά τον μήνα. Αλλά μετά επειδή το κόστος ήταν πάρα πολύ υψηλό γιατί η εφημερίδα ήταν έγχρωμη, τώρα βγάζουμε την ηλεκτρονική εφημερίδα «Τα Ανήσυχα Μολύβια». Όμως σαν σχολείο νομίζω ότι έχουμε κατορθώσει να γίνουμε ένα ζωντανό κύτταρο αυτής της κοινωνίας θέλοντας… Επίσης αυτό που δεν ανέφερα πριν, ήταν ότι ξεκινήσαμε το 2015 στις γιορτές της 25ης Μαρτίου και αργότερα της πόλης να αναδεικνύουμε τοπικούς ήρωες. Χαρακτηριστικά, θυμάμαι, ο πρώτος ήρωας ο οποίος αναδείξαμε ήταν ο μεγάλος ευεργέτης, ο Νικόλαος Γιαγτζής και δεν θέλαμε να μείνει ο άνθρωπος αυτός κάπου ξεχασμένος, σε κάποιο συρτάρι της ιστορίας. Για αυτό δημιουργήσαμε από μόνοι μας ένα βίντεο που μπορεί να το βλέπει όλος ο κόσμος και να μαθαίνει για αυτόν τον μεγάλο ευεργέτη. Και μετά να δημιουργήσουμε και να προκαλέσουμε τους μαθητές μας ώστε να συμμετέχουν στα θεατρικά δρώμενα που είχαν σχέση με τους τοπικούς ήρωες όπως ο Πανουργιάς, ο Ησαΐας, ο Μακρυγιάννης ώστε να κατανοήσουν τα ιστορικά γεγονότα και να μπουν στη θέση αυτών των ηρώων και να δουν τελικά τι σήμαινε το να αγωνίζεσαι για την ελευθερία. Αυτός κατ’ εμέ είναι ο πολύπλευρος ρόλος του σχολείου που δεν περιορίζεται μόνο στις γνώσεις.

Γνωρίζεις πότε τοποθετήθηκε το άγαλμα του Μητρόπουλου και για ποιον λόγο δεν έγιναν ποτέ τα αποκαλυπτήρια;

Το άγαλμα του Μητρόπουλου, θυμάμαι, από ό,τι έχω διαβάσει, ότι ήθελαν και στην είσοδο της πόλης να μπει το άγαλμα του Μητρόπουλου. Ο τότε δήμαρχος, ο κύριος Φουσέκης, από ό,τι θυμάμαι, είχε πει, είχε αναθέσει σε μία επιτροπή της βιβλιοθήκης και κατέληξαν στο να μπει, να φαίνεται ο πίνακας του Γάλλου Ζωγράφου Ντυπρέ από έναν κύριο, Βασιλείου νομίζω λεγόταν ο γλύπτης ο οποίος το έφτιαξε. Όταν τοποθετήθηκε επί δημαρχίας Ασημακόπουλου επειδή υπήρχαν διαφωνίες γιατί μπήκε κάποιος πολεμιστής από το Γαλαξίδι και όχι κάποιος ντόπιος, υπήρξαν διαφωνίες με αποτέλεσμα να μην γίνουν ποτέ τα αποκαλυπτήρια. Έγινε, επί δημαρχίας Ασημακόπουλου είχε τοποθετηθεί, νομίζω, το άγαλμα εκεί.

Επίσης θα ήθελες να μας αναφέρεις ορισμένες πληροφορίες από την ιστορία[00:45:00] του δημαρχείου;

Το δημαρχείο είναι δωρεά του Γιδόγιαννου ο οποίος ήταν άκληρος, δεν είχε κάνει παιδιά. Και ήτανε ένας από τους πλούσιους ανθρώπους αυτής της πόλης. Υπήρχε αστική τάξη στην Άμφισσα πριν τον πόλεμο πάρα πολύ μεγάλη. Το δημαρχείο ήταν πραγματικά ένα κόσμημα. Θυμάμαι ότι ο Γιδόγιαννος όταν πέθανε, το άφησε στον στον δήμο. Ο δήμος πήρε, έφτιαξε τις υπηρεσίες του εκεί.  Όταν ήρθε ο δήμαρχος Φουσέκης προσπάθησε να το ανακαινίσει όπως και το ανακαίνισε και έφτιαξε, παράδειγμα, ένα απίστευτο κτίριο, πολύ όμορφο, σύγχρονο με αίθουσα συνεδριάσεων στο ισόγειο του χώρου. Και εκεί υπάρχουν σήμερα και τα οστά του Γιδογιάννου το οποίο είναι στην είσοδο όταν ανεβαίνουμε τις σκάλες προς το γραφείο του δημάρχου.

Και όσον αφορά τα νεοκλασικά κτίρια μπορείς να μας τα χρονολογήσεις και να ονοματίσεις ορισμένα από αυτά;

Νομίζω ότι εκεί κρύβεται όλη η ιστορία της Άμφισσας, αυτά τα νεοκλασικά κτίρια. Εμείς προσπαθήσαμε μέσα από κάποια σχολικά προγράμματα να μπορούμε να τα καταγράψουμε. Έχουμε κατορθώσει να καταγράψουμε μεγάλο αριθμό, μας μένουν ακόμα μερικά. Δυστυχώς ο κορονοϊός μάς εμπόδισε, όπως υπήρχαν και κάποιες αντικειμενικές δυσκολίες, αφού κάποιοι ιδιοκτήτες δεν ήταν στην Άμφισσα εδώ. Βέβαια, με όσους ήρθα σε επαφή με πολύ μεγάλη χαρά δέχτηκαν να τα γράψουμε. Υπήρχε μία πολύ μεγάλη πλούσια αστική τάξη στην Άμφισσα λόγω της παραγωγής της ελιάς και λόγω της εμπορίας των δερμάτων που γίνονταν. Η Άμφισσα είχε πολύ μεγάλη ζωή με αποτέλεσμα αυτοί οι πλούσιοι άνθρωποι να φτιάξουν κάποια σπίτια τα οποία πραγματικά στις αρχές του 19ου αιώνα αποτελούν κόσμημα για την πόλη. Εγώ θυμάμαι, είχαμε επισκεφτεί το αρχοντικό του Μοσχακλαϊδή το οποίο είχε κατασκευαστεί, είχε φέρει εργάτες από την Οδησσό, εξού και το κόκκινο χρώμα, το εξωτερικό το οποίο πραγματικά είναι εντυπωσιακό στον εσωτερικό του χώρο και ήταν το πρώτο σπίτι που είχα μάθει μία πληροφορία που δεν ήξερα, που είχε εσωτερική τουαλέτα. Το Αρχοντικό του Σκορλέτου με τις υπέροχες οροφογραφίες όπου γυρίστηκε εκεί η ταινία «Μια γυναίκα στο παράθυρό μου». Τρεις σκηνές με τη Ρόμη Σνάιντερ.  Εξίσου εντυπωσιακή ήταν και η ιστορία από το Αρχοντικό Ταράτσα που βρίσκεται διαγώνια από τον Γαλαξία που το έχει πάρει τώρα η οικογένεια Δρίβα που ήταν και νοσοκομείο παλιά. Που πραγματικά σε εντυπωσιάζει τόσο στον εσωτερικό του χώρο από τα ψηλά ταβάνια, τις πόρτες και γενικά την εσωτερική του διακόσμηση. Επισκεφτήκαμε το αρχοντικό επίσης του Παπαγεωργίου όπου εκεί είχαμε συναντήσει στο υπόγειο τη μεγαλύτερη κάδη πέντε μέτρων όπου έβαζαν τις ελιές. Πήγαμε και σε πολλά σπίτια τα οποία ήτανε λαϊκής αρχιτεκτονικής προς αρχοντικά. Του Κώστα του Τσικνή που είναι το παλαιότερο, ένα από τα παλιότερα σπίτια της πόλης όπως και του Λαλά του Θύμιου δίπλα στον Άγιο Νικόλαο. Την οικία του Καστανά που σε εντυπωσίαζε μέσα όλο το θολωτό υπόγειο που υπήρχε. Η οικία Βάγιαννου όσον αφορά την ιστορία της που βρήκαμε ένα καταφύγιο στην αυλή του σπιτιού. Μέσα από όλα αυτά τα οποία θέλουμε να συνεχίσουμε να καταγράψουμε –νομίζω δεν μας έχουν μείνει πολλά– περνάει όλη η ιστορία της Άμφισσας. Δεν μπορώ να ξεχάσω επίσης ένα από τα τελευταία, δύο τελευταία που είχαμε καταγράψει, ήτανε το αρχοντικό του Αραπόπουλου με την πολύ όμορφη εξωτερική αρχιτεκτονική που υπήρχε, όπως και το Αρχοντικό Γερολυμάτου όπου είχα την τύχη να συναντήσω και τις δύο αδερφές ιδιοκτήτριες που εξιστόρησαν όλη την ιστορία του σπιτιού. Πώς το χρησιμοποιούσαν εκεί και οι Γερμανοί που είχαν έρθει στην πόλη. Και νομίζω ότι όλα αυτά, όλη αυτή η καταγραφή θα αποτελέσει σημαντικό κομμάτι της πολιτισμικής μας κληρονομιάς όταν ολοκληρωθεί.

Αναδείξατε επίσης και την ιστορία του Γιαγτζή. Θες να μας πεις δυο λόγια για αυτή τη μεγάλη προσωπικότητα;

Ξεκινήσαμε από το… Ξεκινήσαμε στο σχολείο με στόχο οι μαθητές να μάθουν τον τόπο τους, πρόσωπα του τόπου τους, γεγονότα που υπάρχουν σε αυτή την πόλη. Και όλα αυτά μαθαίνονται μόνο μέσα από το σχολικό περιβάλλον. Διαβάζοντας από μόνος μου εκεί την ιστορία του Γιαγτζή, ενός ανθρώπου ανοιχτόμυαλου ο οποίος βοήθησε πολύ την[00:50:00] επανάσταση, αργότερα πήγε στη Σύρο όπου έγινε και δήμαρχος. Ασχολήθηκε πάρα πολύ με το εμπόριο και πλούτισε. Πραγματικά η ιστορία του ήταν πολύ συγκινητική όταν κλείνοντας τα μάτια του άφηνε όλη την περιουσία του στην Άμφισσα. Και από κει και πέρα, εμείς θελήσαμε όλο αυτό, όλο αυτό να το παρουσιάσουμε με τα παιδιά και στους γονείς. Τότε, θυμάμαι, είχε κάνει και ο δήμαρχος μία εκδήλωση που το παρουσιάσαμε και εκεί και να δημιουργήσουμε ένα βίντεο για να μην χαθεί όλη αυτή η ιστορία του. Θυμάμαι ότι υπήρχε και εκεί ήταν λίγο ανατριχιαστικό ότι είχε πάρει μία απόφαση το δημοτικό συμβούλιο όταν έγινε η αποδοχή της δωρεάς του Γιαγτζή. Και την Κυριακή της Ορθοδοξίας γινόταν το μνημόσυνο των δωρητών και ψαλλόταν εκεί ο ύμνος προς το Γιαγτζή. Αυτόν τον ύμνο το 2015 τον ξαναείπαμε στο σχολείο πάλι γιατί είχε σταματήσει τα τελευταία είκοσι χρόνια να γίνεται το μνημόσυνο. Ξαναειπώθηκε ο ύμνος πάλι από μαθητές. Πραγματικά ήταν μία πολύ ευχάριστη στιγμή. Ο Γιαγτζής είναι ο μεγαλύτερος ευεργέτης της Άμφισσας, πρέπει να θυμόμαστε την ιστορία του. Ήτανε άτυχος στη ζωή του γιατί πέθανε η γυναίκα του, η κόρη του και η εγγονή του. Πάραυτα όμως ποτέ δεν ξέχασε αυτή την πόλη. Σήμερα υπάρχουν τα οστά του στο νεκροταφείο που είναι προς τον δρόμο, προς την Τοπόλια. Υπάρχει εκεί ο τάφος του. Εμείς θα τον θυμόμαστε πάντα και πάντα θα τον μνημονεύουμε και πάντα τη μέρα της Ορθοδοξίας θα προβάλουμε το βίντεο του διαδικτυακά προκειμένου όλος ο κόσμος να γνωρίσει αυτόν τον σπουδαίο άνθρωπο. Και οι επόμενες γενιές.

Γνωρίζεις να μας πεις ορισμένες από τις ευεργεσίες του στον τόπο;

Ο Γιαγτζής άφησε ένα πολύ μεγάλο κληροδότημα εδώ. Πάρα πολλά χρήματα. Καταρχήν έγινε με δικά του χρήματα το πνευματικό κέντρο. Υπήρχε μία πολύ μεγάλη ακίνητη περιουσία όσον αφορά το Αυλάκι στη Στυλίδα, υπήρχαν ακίνητα στην Αθήνα. Νομίζω το οικονομικό μέγεθος της περιουσίας του το οποίο υπήρξε, το διαχειρίστηκαν κατά καιρούς οι δήμοι. Ήταν πάρα πολύ μεγάλο. Και από αυτό με νόμιμο τρόπο χρηματοδοτήθηκαν ξέχωρα από το πνευματικό και άλλα έργα εδώ στην πόλη τα οποία δεν ξέρω τώρα, δεν μπορώ να ξέρω αυτή τη στιγμή σε τι κατάσταση μπορεί να είναι όσον αφορά αυτό το κληροδότημα.

Έχετε κάνει σπουδαίο έργο και έχετε συγκεντρώσει πολλές πληροφορίες. Όλες αυτές οι πληροφορίες είναι προσβάσιμες από το κοινό;

Προσπαθήσαμε πολλά από ό,τι κάναμε σαν σχολείο με τους μαθητές, γιατί θέλαμε όλη αυτή η γνώση να περάσει στην επόμενη γενιά, να περάσει στις επόμενες γενιές. Δηλαδή οι επόμενες γενιές πρέπει να γνωρίζουν την ιστορία του τόπου τους. Μία πέτρα αν τη δεις, μπορεί να μην έχει καμία σημασία. Αν όμως γνωρίζεις ότι σε αυτή την πέτρα υπάρχει κάποια ιστορία, τότε θα καταλάβεις ποια είναι η αξία της. Εμείς θέλαμε οι μαθητές να γνωρίσουν για παράδειγμα όλα τα αρχοντικά της πόλης, να γνωρίσουν τα παραδοσιακά καταστήματα της πόλης, την ιστορία αυτού του τόπου. Πολλά από αυτά προσπαθήσαμε να τα διοχετεύσουμε στον τύπο. Έχουμε συγκεντρώσει ένα μεγάλο υλικό το οποίο πιστεύω ότι σιγά-σιγά θα μπορέσουμε να το εκδώσουμε ξεκινώντας από τα αρχοντικά. Επίσης είχαμε καταγράψει τα αξιοθέατα, είχαμε καταγράψει τριάντα εφτά αξιοθέατα της Άμφισσας και είχαμε βγάλει μάλιστα και έναν τουριστικό οδηγό όσον αφορά αυτή την πόλη, τι μπορεί να επισκεφτεί κάποιος. Και κάτι άλλο που δεν ανέφερα είναι ότι στον παραδοσιακό οικισμό της Χάρμαινας αυτή τη στιγμή όποιος πάει, βρίσκει την ιστορία, τη σύντομη ιστορία του οικισμού στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα, στο μαγαζί που υπάρχει εκεί από φυλλάδιο το οποίο έβγαλε το σχολείο μας σε συνεργασία με τον σύλλογο Απανταχού Αμφισσαίων που μας βοήθησε όσον αφορά την έκδοσή του. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή. Δηλαδή αν πας στα δύο παλιότερα καταστήματα, στο παλιό ποτοποιείο και στην ταβέρνα Φαρόπουλος, θα δεις καταγεγραμμένη την ιστορία τους. Θέλουμε άλλα τρία καταστήματα παλιά που υπάρχουν στην πόλη να καταγράψουμε την ιστορία όπως και τα υπόλοιπα αρχοντικά. Τα αρχοντικά έχουμε διοχετεύσει τις πληροφορίες στον έντυπο τύπο αλλά και στον ηλεκτρονικό τύπο. Κάποια στιγμή όμως θέλουμε να τα συγκεντρώσουμε όλα μαζί, να υπάρχει και σε βιβλίο γιατί στην ουσία τα γραπτά είναι αυτά τα οποία μένουν.

Οι μαθητές και οι μαθήτριες σε όλη αυτή τη διαδικασία έρχονται ορεξάτοι; Τους αρέσει;

Οι μαθητές πραγματικά βρίσκουν ένα απίστευτο κίνητρο όπως και οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι συνεργάζονται. Η βιωματική μάθηση είναι, νομίζω[00:55:00], ο καλύτερος τρόπος προκειμένου ο μαθητής να αποκτήσει μία γνώση που δεν θα τη χάσει ποτέ και ιδίως όταν ενδιαφέρεται για αντικείμενα που έχουν σχέση με τον τόπο του. Εγώ θα ήθελα να δώσω και μία άλλη πληροφορία η οποία είναι η εξής. Όταν, παράδειγμα, έκανα τη διπλωματική εργασία στη διοίκηση πολιτισμικών μονάδων, σαν αντικείμενο έβαλα σενάρια διδασκαλίας που είχαμε ασχοληθεί με το σχολείο όσο ήμουν δάσκαλος, εφτά μνημεία της Άμφισσας. Και ο επιβλέπων καθηγητής έμεινε έκπληκτος που γίνονται αυτά τα πράγματα στο σχολικό περιβάλλον. Το κέρδος των μαθητών δεν είναι το να αποκτήσουν μία γνώση η οποία την επόμενη μέρα θα την έχουν χάσει αλλά να αποκτήσουν μία γνώση που θα τους μείνει για πάντα και ιδίως όταν αναγνωρίζουν την ιστορία του τόπου τους. Όταν εργάζονται μαζί, όταν αναζητούν πληροφορίες, όταν κάνουν έρευνα, όταν παίρνουν συνεντεύξεις είναι τεράστιο το όφελος διότι στην ουσία μαθαίνουν από μικροί να είναι ενεργοί πολίτες και να προσφέρουν στον τόπο τους. Πόσο μάλλον όταν θα μεγαλώσουν, μπορούν να προσφέρουν περισσότερα. Το κίνητρο και το ενδιαφέρον τους είναι πάρα πολύ μεγάλο.

Σε ευχαριστώ πάρα πολύ για όλες τις πληροφορίες που μας μετέφερες και για το σπουδαίο έργο που κάνεις. Και μπορείς να προσθέσεις οτιδήποτε θες για αποφώνηση.

Εγώ ευχαριστώ που σου είπα αυτά τα σημαντικά πράγματα. Πιστεύω να μην κούρασα, Κώστα.

Καθόλου, καθόλου. Ευχαριστώ πολύ.