[00:00:00]Καλησπέρα σας βρισκόμαστε στην Ιστιαία, είναι 8 Οκτωβρίου του 2021. Εγώ είμαι η Αναστασία Παλιατσή και είμαι ερευνήτρια στο Istorima. Καλημέρα σας, πώς ονομάζεστε;

Καλημέρα σας. Ονομάζομαι Ραμιώτης Θεοφάνης.

Ωραία, πότε γεννηθήκατε και πού μεγαλώσατε;

Γεννήθηκα στην Ιστιαία, 25 Οκτωβρίου του ’81, ιστορική χρονιά Μεγάλωσα στην Ιστιαία, όπου και κατοικώ τα τελευταία 40 χρόνια.

Ωραία, θέλετε να μου μιλήσετε λίγο για σας, με τι ασχολείστε;

Η αλήθεια είναι ότι προέρχομαι από μια άκρως έτσι καλλιτεχνική οικογένεια. Ο πατέρας μου ήτανε χρυσοχόος, οπότε και ήταν και ο βασικότερος λόγος για τον οποίο μπήκα στη διαδικασία και εγώ και ασχολήθηκα με το αντικείμενο το συγκεκριμένο. Σπούδασα 7 χρόνια στην Αθήνα στην προσπάθειά μου να μπορέσω να έχω μια πιο άρτια άποψη και εικόνα για το χώρο της αργυροχρυσοχοΐας. Τελείωσα το 2003 με αρκετά καλές έτσι κριτικές και περγαμηνές για αυτά στα οποία είχαμε φτιάξει στη Σχολή και από το 2005 και μετά, διατηρώ χρυσοχοείο, εργαστήριο και έκθεση στην πόλη της Ιστιαίας.

Ωραία. Θέλετε λίγο να μου μιλήσετε για την έκθεση με τα κοσμήματα εδώ στην Ιστιαία;

Η έκθεση είναι ένας καινούργιος χώρος, ο οποίος έγινε πριν 2 χρόνια, έγινε το 2019. Έχει να κάνει... ουσιαστικά είναι ένας πολυχώρος, αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο μπήκαμε στη διαδικασία να το φτιάξουμε. Να το κατασκευάσουμε έτσι ώστε να μπορούμε και εμείς να εκθέτουμε τα κοσμήματα τα οποία βγάζει το εργαστήριό μας, αλλά και να είναι ένας χώρος και γενικότερα που να μπορούν να συμμετέχουν και άλλοι καλλιτέχνες, να γίνονται και άλλα events, να γίνονται διάφορα πράγματα που αυτή τη στιγμή ας πούμε, στην περιοχή της Ιστιαίας δεν υπάρχουνε πολλοί τέτοιοι χώροι. Αυτός ήταν και ο βασικότερος λόγος για τον οποίο μπήκαμε στη διαδικασία να τον φτιάξουμε.

Η ιδέα πώς προέκυψε; Πώς ξεκίνησε ας πούμε;

Πολύ καλή ερώτηση αυτή. Υπήρχε μια αρκετά μεγάλη ποικιλία από τα πράγματα, —όχι απ' τα κλασικά κοσμήματα τα οποία εκτίθενται αυτή τη στιγμή στο μαγαζί— από τα πράγματα τα οποία υπήρχαν και είχε φτιάξει το εργαστήριο μας στα παραδοσιακά και δεν υπήρχε κάποιος χώρος για να μπορέσουμε να τα εκθέσουμε, να τα δει δηλαδή ο κόσμος. Και ουσιαστικά κάθε φορά που ερχότανε κάποιος για να δει κάτι είχαμε το πρόβλημα το ότι τα πράγματα όλα ήταν μέσα σε κουτιά, ήτανε μέσα σε ταμπλό. Δεν ήταν εύκολος ο δειγματισμός τους, οπότε έπρεπε να μπούμε στη διαδικασία να σκεφτούμε κάτι σχετικά σύντομα, έτσι ώστε να μπορέσουμε να καλύψουμε αυτή την ανάγκη του κόσμου, γιατί πραγματικά υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από τον κόσμο για το συγκεκριμένο αντικείμενο.

Για τα παραδοσιακά κοσμήματα…

Για τα παραδοσιακά κοσμήματα, για τα κοσμήματα ουσιαστικά που θα λέγαμε ότι απαρτίζουν την ελληνική παραδοσιακή φορεσιά, είτε αυτά είναι γυναικεία, είτε αυτά είναι αντρικά.

Εσείς από πού εμπνέεστε κυρίως; Εμπνέεστε από συγκεκριμένες περιοχές για την κατασκευή των κοσμημάτων ή από σχέδια ας πούμε;

Κοιτάξτε, η αλήθεια είναι ότι η έμπνευση στα παραδοσιακά είναι, θα λέγαμε, είναι κάπως περιχαρακωμένη. Δηλαδή τι θέλω να πω με αυτό, ότι παράδειγμα τα κοσμήματα της Κρήτης που είναι μια πολύ μεγάλη περιοχή με πολύ μεγάλη παράδοση ας πούμε στη λαογραφία της, έχει συγκεκριμένα πράγματα. Οπότε εμείς αυτό που καλούμαστε να κάνουμε είναι να αντιγράψουμε, να αντιγράψουμε, να κάνουμε μια πιστή αντιγραφή των παλαιών κομματιών, των παλαιών σχεδίων, τα οποία είτε δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιηθούν ως κοσμήματα, είτε ουσιαστικά υπάρχει ανάγκη του κόσμου να τα φορέσει. Οπότε θα πρέπει να κατασκευαστούν. Οπότε εκεί από όπου εμείς εμπνεόμαστε και αντλούμε την δύναμη για να μπορέσουμε να φτιάξουμε ένα κομμάτι είναι: η ιστορική μνήμη και τα μουσεία μας. Από έρευνες οι οποίες γίνονται επισταμένα στην κάθε περιοχή, στην οποία υπάρχει ενδιαφέρον για να κατασκευαστεί ένα κόσμημα και με βάση ουσιαστικά και μελέτες και έρευνες που γίνονται επί τόπου στην περιοχή αυτή για το πώς θυμόντουσαν ή αν υπάρχουνε φωτογραφίες ή αν υπάρχουν, αν υπάρχει κάποιο υλικό απ' το οποίο θα μπορέσουμε να ανασυντάξουμε ένα κόσμημα το οποίο αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει.

Θυμάστε κάποια ιδιαίτερη περίπτωση; Ας πούμε από κάποιο κόσμημα εδώ της περιοχής που μπήκατε στη διαδικασία να το…

Γενικότερα η περιοχή εδώ η δική μας έχει την φήμη και δικαίως, ότι έχει αυτή τη στιγμή, κατέχουμε την τρίτη, αν όχι την τρίτη, την τέταρτη θέση σε όλο τον ελλαδικό χώρο στην πιο πλούσια ακριβή και όμορφη φορεσιά μέσα στο χώρο της λαογραφίας, μέσα στο χώρο της παράδοσης. Οπότε η αλήθεια είναι ότι αν και έχουμε τόσο μεγάλη παράδοση και πολλά πράγματα να δείξει η περιοχή της Βόρειας Εύβοιας, δεν υπήρχε υλικό. Δεν υπήρχε δηλαδή φωτογραφικό υλικό. Και η αλήθεια είναι ότι αυτό το πράγμα μας δυσκόλευε λίγο, γιατί μας λέγανε ότι: «Θέλω ένα κόσμημα το οποίο το θυμάμαι απ' τη γιαγιά μου, το οποίο ήταν έτσι, αλλά τελικά μπορεί να μην ήταν έτσι. Μπορεί να ήταν κάπως διαφορετικά» και υπήρχε ένα θέμα. Θέλαμε να φτιάξουμε ένα ζευγάρι καρφοβελόνες. Οι καρφοβελόνες είναι... Συγγνώμη θέλαμε να φτιάξουμε ένα [00:05:00]ανδρικό κόσμημα, το οποίο φοριόταν στο στήθος, αλλά για το οποίο κόσμημα είχαμε ακούσει πάρα πολλά, αλλά δεν είχαμε πουθενά εικόνα αυτού του πράγματος. Μπήκαμε στη διαδικασία, φτιάξαμε δυο-τρία κομμάτια έτσι ώστε να μπορέσουμε τουλάχιστον να προσεγγίσουμε αυτό το οποίο μας περιέγραφαν οι άνθρωποι που μας λέγανε για το κόσμημα το συγκεκριμένο. Δεν μπορέσαμε να βγάλουμε άκρη και τελικά σε μια έκθεση σε καρτ-ποστάλ βρήκαμε το κόσμημα αυτό ακριβώς το οποίο ψάχναμε 2 χρόνια. Και μπήκαμε στη διαδικασία, βλέποντας στη φωτογραφία αυτή φορεμένο το κόσμημα από έναν φουστανελά, να μπορέσουμε να ανασυντάξουμε το κόσμημα αυτό. Και είναι ένα πραγματικά εκπληκτικό κόσμημα το οποίο δεν υπάρχει πουθενά. Δεν έχουμε δει πουθενά κάτι παρόμοιο σε αυτό. Είναι ένα κόσμημα το οποίο έχει τρεις ρόδακες οι οποίες είναι ο ένας στο κέντρο και οι άλλοι δύο αριστερά και δεξιά και απολήγουνε και μάλλον ξεκινάνε με τρεις μικρές κορώνες και με αλυσίδες. Είναι ουσιαστικά το αντίστοιχο που θα λέγαμε για την περιοχή της Ηπείρου, ένα αντίστοιχο κιουστέκι. Απλά το δικό μας δεν είναι σταυρωτό, είναι σαν γιορντάνι, πέφτει δηλαδή μπροστά στο στήθος με αλυσίδες. Και πραγματικά ήταν ένα εντυπωσιακό κομμάτι όταν τελείωσε. Πραγματικά εντυπωσιαστήκαμε ακόμα κι εμείς που το φτιάξαμε. Δεν περίμενα να βγει τόσο όμορφο.

Τι είναι αυτό που σας γεμίζει και σας αρέσει περισσότερο στη δουλειά σας και στο να κατασκευάσετε ας πούμε, ένα κόσμημα;

Το ότι υπάρχουν φορές που πραγματικά αισθανόμαστε κι εμείς ένα κομμάτι αυτού του πράγματος, αυτού του εντυπωσιακού του μεγάλου του πολύ σημαντικού πράγματος που ονομάζεται λαϊκή παράδοση. Με τις μικρές μας δυνάμεις, με όσες δυνάμεις δηλαδή μπορούμε να βοηθήσουμε και να συμβάλουμε σε αυτό. Και η αλήθεια είναι ότι στην αρχή, όταν είχαμε ξεκινήσει απλά θέλαμε να καλύψουμε τις ανάγκες, τις δικές μας, τις τοπικές, σε κοσμήματα που φοράνε εδώ στην περιοχή. Τώρα όσο περνάνε τα χρόνια πραγματικά αυτό που έχω την ανάγκη και αισθάνομαι την υποχρέωση, είναι να μπορέσουμε να κάνουμε κοινωνούς αυτού του πράγματος, αυτής της γνώσης τα παιδιά μας. Γιατί πραγματικά τώρα ένας άνθρωπος ο οποίος είναι σε μία ηλικία, στη δική μου, από 40, 50, 60, 70 μπορούμε να έχουμε πολύ καλή διάθεση να προσφέρουμε πάρα πολλά στο χώρο, αλλά πραγματικά αν τα παιδιά μας δεν μπορέσουμε να τα κάνουμε κοινωνούς αυτής της μεγάλης μας ιστορίας, πιστεύω ότι θα έχουμε χάσει. Γιατί εμείς καλώς η κακώς έχουμε μια πορεία, εντάξει, θα προχωρήσουμε. Αν τα παιδιά, αν η νέα γενιά, δεν μπορέσει να έρθει κοντά σε αυτό το πράγμα, ματαιοπονούμε.

Οπότε το βλέπετε και σαν μια ευκαιρία ας πούμε να αναδειχθεί λίγο και η τοπική παράδοση πέρα από το…

Είναι μια ευκαιρία που έχουμε σε αυτή την περίοδο, σε αυτή την εποχή να αναπτύσσουμε όχι μόνο την τοπική παράδοση, αλλά γενικά την παράδοση, γιατί είναι, είναι πολύ άσχημο να μπαίνουμε στη διαδικασία και να λέμε ότι: «Αυτό είναι βορειοευβοιώτικο ή αυτό είναι κρητικό». Είναι κακό να περιχαρακώνουμε τα πράγματα, τις περιοχές και την παράδοση. Η παράδοση είναι κάτι πιο ελεύθερο. Υπάρχουν κάποιοι βασικοί κανόνες για αυτή, αλλά θεωρώ ότι θα χάσουμε πολλά αν μπούμε στη διαδικασία να πούμε ότι: «Εγώ θα φτιάξω ευβοιωτικά κοσμήματα ας πούμε, ευβοιώτικα κοσμήματα». Εγώ θα ασχοληθώ με τα κοσμήματα και όπου αυτά με πάνε, σε όποια περιοχή με πάνε αυτό. Αυτό. Αυτό είναι το ταξίδι ουσιαστικά.

Τώρα ήθελα να ρωτήσω από άλλες εκθέσεις, παίρνετε ιδέες ή ενδεχομένως από ταξίδια από κάτι που θα δείτε σε άλλη περιοχή, σε άλλο τόπο;

Σε ότι έχει να κάνει με την λαϊκή παράδοση, σε ότι έχει να κάνει με τα κοσμήματα, παίρνουμε ιδέες για τα κοσμήματα της περιοχής εκείνης. Δηλαδή παράδειγμα, η περιοχή της Μακεδονίας χρησιμοποιεί σμάλτο. Εμείς εδώ σαν περιοχή δεν έχουμε το σμάλτο, οπότε δεν μπορώ να φτιάξω ένα κόσμημα της Βόρειας Εύβοιας και να βάλω σμάλτο. Αυτό θα ήταν ατόπημα από την πλευρά του εργαστηρίου να γίνει κάτι τέτοιο. Μπαίνουμε στη διαδικασία, κάνουμε μελέτες, κάνουμε έρευνες και σε άλλες περιοχές για να εξελίξουμε την δική μας τεχνική και να μπορέσουμε να αποδώσουμε πιο άρτιο το αποτέλεσμα των δικών τους κοσμημάτων. Των δικών τους κοσμημάτων. Αυτό είναι και αυτή είναι και η διαχωριστική γραμμή μεταξύ των περιοχών. Να μην ανακατέψουμε πράγματα, τεχνικές, στοιχεία, υλικά που δεν χρησιμοποιούνταν εδώ, απλά επειδή μας άρεσαν σε μια περιοχή, άλλη.

Συνδυασμό ας πούμε στοιχείων παραδοσιακών; Μπαίνετε στη διαδικασία να συνδυάσετε;

Συνδυασμός στοιχείων ναι μπορούμε να το κάνουμε, απλά αυτό θα έχει μία... Θα έχει μια ξεκάθαρη τροποποίηση το ότι δεν είναι παραδοσιακό. Είναι εμπνευσμένο απ' τα παραδοσιακά, δεν είναι παραδοσιακό όμως, δεν είναι αντίγραφο κάποιου πράγματος. Το [00:10:00]έχουμε εμπνευστεί από έναν σταυρό, το έχουμε εμπνευστεί από ένα γιορντάνι, το έχουμε εμπνευστεί από ένα βραχιόλι, αλλά δεν είναι ας πούμε το βραχιόλι που φοράγανε στην Αττική. Δεν είναι το γιορντάνι που φοράγανε στην Κρήτη, δεν είναι τα μακλικοτάρια ας πούμε που φοράγανε στην Αλεξάνδρεια.

Εδώ στην έκθεση είναι κυρίως αντίγραφα, τα εκθέματα;

Εδώ στην έκθεση είναι όλα τα αντίγραφα. Είναι η σειρά που έχουμε, η αίθουσα που έχουμε και έχει τα χειροποίητα κομμάτια του εργαστηρίου μας, είναι όλα αντίγραφα των παραδοσιακών. Όλα αντίγραφα των παραδοσιακών. Υπάρχει ακόμα ένας χώρος στον οποίον εκεί υπάρχουνε αντίγραφα των παραδοσιακών και κάποια τα οποία έχουνε φτιαχτεί έτσι ώστε να καλύπτουν κάποιες ανάγκες των χορευτικών. Γιατί γενικότερα υπάρχει η ανάγκη αυτή του στολισμού απ' τα χορευτικά. Απλά μέχρι πρότινος δεν υπήρχε η δυνατότητα να καλύψουμε τα χορευτικά σε αυτή τους την ανάγκη. Τα τελευταία 2 χρόνια προσπαθήσαμε έτσι με αρκετά μεγάλο αγώνα, φτιάξαμε μία συλλογή με κοσμήματα τα οποία είναι προς ενοικίαση. Δίνονται δηλαδή στα χορευτικά για να κάνουν τις παραστάσεις τους, γιατί όσο όμορφη και να είναι μια φορεσιά, όσο πολύχρωμη και να είναι, όσο εκλεπτυσμένη και στην τέχνη της και να είναι, όταν της βάλεις κοσμήματα απογειώνεται. Το έχουμε δει δηλαδή και στις δικές μας φορεσιές που είναι πραγματικά πάρα πολύ όμορφες. Με τα κοσμήματα όμως πάνε σε άλλο επίπεδο.

Οπότε συνεργάζεστε και με συλλόγους και με…

Είναι μέρος της δουλειάς μας, δε θα μπορούσαμε να υπάρξουμε χωρίς τους συλλόγους. Στη φάση αυτή οι σύλλογοι είναι οι μόνοι συνεχιστές αυτής της παράδοσης. Οι σύλλογοι και ουσιαστικά σαφώς και κάποια, τα Λύκεια Ελληνίδων, κάποιες άλλες ομάδες ανθρώπων που ασχολούνται με την παράδοση. Ουσιαστικά εμείς σε αυτούς απευθυνόμαστε. Και υπάρχουν, και υπάρχουν και άνθρωποι οι οποίοι ασχολούνται μόνο με αυτό, είναι οι λεγόμενοι συλλέκτες οι οποίοι έχουν άλλα πράγματα, είναι άλλα αυτά που μας ζητάνε. Αλλά συνήθως επί το πλείστον ασχολούμαστε με συλλόγους. Ναι.

Θέλετε λίγο να μου μιλήσετε περισσότερο για το στήσιμο της έκθεσης και επίσης για το πώς, τι βλέψεις έχετε για το χώρο;

Όταν ξεκινήσαμε να φτιάχνουμε το χώρο, η αλήθεια είναι ότι ήταν τα πράγματα λίγο συγκεχυμένα στο κεφάλι μας. Δηλαδή τι θέλω να πω με αυτό; Ότι θέλαμε απλά να φτιάξουμε ένα χώρο για να βάλουμε τα πράγματα μέσα. Τον φτιάξαμε. Εντωμεταξύ, με το που τελείωσε μπορώ να πω ότι δεν μας κάλυψε το αποτέλεσμα, οπότε μπήκαμε στη διαδικασία να αναθεωρήσουμε την αρχική εικόνα και από τη στιγμή που το φτιάχναμε από την αρχή, βάλαμε κάποια πράγματα τα οποία δεν είχαμε σκεφτεί. Δηλαδή μπήκαν κάποια φωτιστικά ειδικά για να μπορούν να τονίζουν κάποιες συγκεκριμένες περιοχές ας πούμε της έκθεσης. Βάλαμε περιμετρικά ας πούμε σε όλους τους χώρους σιδηρόδρομους. Ένας μηχανισμός έτσι ώστε να μπορούν όταν κάποια στιγμή χρειαστεί να φιλοξενηθεί μια άλλη έκθεση, να μπορούν να φύγουν τα ταμπλό τα δικά μας και να μπούνε πίνακες, να μπουν κάποια έργα γλυπτικής, Να υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Έχει μπει η διαδικασία, έχουμε φτιάξει ένα μπάνερ στο οποίο ουσιαστικά γίνονται προβολές. Υπάρχει ένας χώρος ο οποίος λειτουργεί για αυτού του είδους τις προβολές. Έχει αρκετά πράγματα και είναι να γίνουν αρκετά ακόμα. Ας πούμε παράδειγμα στη φάση αυτή συζητάμε με τα σχολεία της περιοχής τώρα να δώσει ο Θεός, να προχωρήσουμε λίγο και με αυτό το θέμα με τον covid, να μπορέσουμε να έρθουν να έρχονται μικρές ομάδες παιδιών και να τους κοινωνούμε, να τους ενημερώνουμε, να τους δείχνουμε βιντεάκια πάνω στον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζονταν τότε και με τον τρόπο τον οποίο κατασκευάζονται τώρα τα κοσμήματα, τα παραδοσιακά. Έτσι ώστε να ξέρουν και τα παιδιά το τι γίνεται, γιατί όταν βλέπουν κάτι τα παιδιά ας πούμε ένα χορευτικό, μία παραδοσιακή φορεσιά εντυπωσιάζονται, αλλά θαρρώ ότι θα είναι πολύ πιο σημαντικό για όλα αυτά τα παιδιά να μπορούν να δούνε και πώς γίνονται αυτά τα πράγματα.

Πάρα πολύ ωραία. Τώρα ήθελα να σας ρωτήσω, αντιμετωπίσατε δυσκολίες ας πούμε ως προς τον, την προώθηση του χώρου, ας πούμε. Επειδή στήσατε και την έκθεση σε μία κρίσιμη περίοδο αρκετά.

Ναι ήτανε μεγάλη επιτυχία αυτή. Με το που τελείωσε η έκθεση ξεκίνησε ο κορωνοϊός, δηλαδή τέτοια επιτυχία… Η αλήθεια είναι ότι αυτό μας έχει πάει αρκετά πίσω και γενικότερα δεν μπορούμε να πούμε ότι μπορούμε να δώσουμε το βάρος που θα θέλαμε, ας πούμε στο χώρο αυτό, γιατί στη φάση αυτή δεν μπορούμε να ανοίξουμε. Έχουμε αυτό το πρόβλημα δηλαδή. Έχουμε συζητήσει, έχουμε κάνει κάποιες συνεννοήσεις  με κάποιους συλλόγους τοπικούς για να έρθουνε να κάνουμε κάποιες ενημερώσεις. Γίνονται αυτά τα πράγματα, αλλά δεν γίνονται έτσι, δεν γίνονται έτσι όπως θα θέλαμε, δηλαδή στην έκταση την οποία θα θέλαμε. Εντάξει τουλάχιστον σιγά σιγά φαίνεται ότι αρχίζει και ομαλοποιείται κάπως αυτή η κατάσταση, οπότε πιστεύουμε ότι το επόμενο διάστημα θα μπορούμε να είμαστε πιο καλά έτσι ώστε να μπορέσουμε να ανοίξουμε και την έκθεση στον κόσμο, να είναι πιο εύκολα προσβάσιμη, να μην έχουμε τόσα πολλά προβλήματα.

Πολύ ωραία θα θέλατε να συμπληρώσετε κάτι άλλο σχετικά με την έκθεση; Τα όνειρά σας, έτσι για…

Λοιπόν όνειρα έχουμε πάρα πολλά. Εντωμεταξύ, δεν ξέρω πότε, δεν μας φτάνει αυτή η ζωή για να μπορέσουμε να [00:15:00]ολοκληρώσουμε. Υπάρχει θέμα χρόνου. Η έκθεση στη φάση αυτή φιλοξενεί αυτή τη στιγμή τέσσερις εκθέσεις. Φιλοξενεί την έκθεση που υπάρχει με τα παραδοσιακά κοσμήματα που είναι προς πώληση. Υπάρχει ο τομέας ο οποίος έχει τα παραδοσιακά κοσμήματα που είναι προς ενοικίαση. Υπάρχουν δυο μεγάλες κατηγορίες με εκκλησιαστικά κοσμήματα στα οποία και με αυτά ασχολείται το εργαστήριο τα τελευταία 15 χρόνια και υπάρχει και ένα πωλητήριο πάλι της έκθεσης, με πιο απλά πιο οικονομικά κοσμήματα, έτσι ώστε να μπορέσει οποιοσδήποτε να έρθει, με πολύ χαμηλό κόστος πραγματικά, να μπορέσει να πάρει κάτι, να το έχει να το έχει κάνει, να το έχει κάτι μαζί του αυτό.

Κάποια ιστορία έτσι για κάποιο κόσμημα, ας πούμε που να συνδέεται με κάποια συγκεκριμένη ιστορία;

Λοιπόν, θα σας αναφέρω μια ιστορία που έγινε πριν περίπου μία δεκαετία, μας παίρνει τηλέφωνο ένας πελάτης. Δεν ήταν για παραδοσιακό, ήταν για κόσμημα απλό, ειδική παραγγελία όμως. Μας παίρνει τηλέφωνο ένας πελάτης:  «Γεια σας». «Γεια σας». «Σας παίρνω τηλέφωνο από Αθήνα» . «Μάλιστα χάρηκα πολύ».  «Θα ήθελα, είδα στο ίντερνετ, ένα κρεμαστό που έχετε με ματάκι της θάλασσας».  «Μάλιστα». «Πόσο το έχετε;»  «Τόσο».  «Εντάξει —λέει— ευχαριστώ πολύ» και μείναμε εκεί. Η ώρα ήταν 10; Κατά τη μιάμιση περίπου. Βλέπω έναν άνθρωπο, δεν τον είχαμε ξαναδεί, χτυπάει την πόρτα:  «Γεια σας»,  «Γεια σας» λέω.  «Είχαμε μιλήσει το πρωί —λέει—, από Αθήνα».  «Εσείς λέω είσαστε;»  «Ναι —λέει— αφού είχαμε μιλήσει για τα ματάκια της θάλασσας» και η αλήθεια είναι ότι ήτανε πάρα πολύ έτσι, ξαφνιαστήκαμε όλοι. Εντωμεταξύ τώρα της λέω:  «Γιατί τόσο πολύ έτσι αυτή; Τόσο γρήγορα να… πώς και ήρθατε τόσο γρήγορα;» και μου είπε το εξής. Λέει:  «Εμένα όταν τελείωσα τη σχολή μου, μου είχε δώσει η μητέρα μου ένα ματάκι της θάλασσας και το οποίο το έχω πάντοτε μαζί μου και αυτός είναι κι ένας λόγος που πιστεύω ότι πάνε πολύ καλά οι δουλειές μου και σήμερα —λέει— πήρε το πτυχίο της η κόρη μου, το πρωί. Οπότε θεώρησα σκόπιμο αυτό που μου έκανε η μητέρα μου τότε και πραγματικά μου πήγαν τα πράγματα πάρα πολύ καλά, να κάνω αυτό το ταξίδι για να μπορέσω να δώσω και εγώ το ίδιο δώρο που έδωσε η μητέρα μου σε μένα, να το δώσω εγώ στην κόρη μου». Και πραγματικά ήταν πολύ εντυπωσιακό αυτό. Μας, μας συγκίνησε, μας συγκίνησε, αυτή, αυτή η αγάπη του ανθρώπου αυτού και αν υπολογίσουμε ότι έκανε και 3 ώρες για να έρθει και 3 ώρες για να φύγει, 6 ώρες ταξίδι. Ήτανε πολύ σημαντικό.

Πώς είναι να μπαίνεις στη διαδικασία να φτιάχνεις ένα κόσμημα, ένα αντικείμενο ας πούμε που κουβαλάει ας πούμε μία ιστορία από πίσω, όπως αυτή που έχει μια βαρύτητα άλλη, ας πούμε… 

Είναι μαγικό, είναι μαγικός. Ο χώρος, ο δικός μας πραγματικά είναι μαγικός. Πιστεύω ότι και τώρα να με ρωτάγατε, ας πούμε παράδειγμα τι δουλειά θα ήθελα να κάνω πάλι την ίδια θα επέλεγα. Γιατί είναι μια δουλειά πάρα πολύ όμορφη. Έχει πάρα πολλά πράγματα, είναι μια δουλειά που συνέχεια εξελίσσεται, δεν μένει ποτέ στάσιμη. Είναι μαγικός ο χώρος ο δικός μας. Μπαίνεις στο εργαστήριο και πραγματικά δηλαδή όταν σου αρέσει αυτό που κάνεις ξεχνάς να βγεις. Είναι πάρα πολύ ωραία, περνάμε εκπληκτικά. Θαρρώ ότι ήταν από τις καλύτερες επιλογές που έκανα ποτέ στη ζωή μου να ασχοληθώ με τον χώρο της αργυροχρυσοχοΐας.

Ωραία αν θέλετε να συμπληρώσετε κάτι ακόμη;

Όχι, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ για το χρόνο σας, για τον κόπο σας. Γιατί γενικότερα δεν είναι πολλές οι ευκαιρίες που μας δίνονται έτσι ώστε να μπορούμε να δείξουμε τη δουλειά μας. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ να ’στε καλά. Καλή συνέχεια σε ότι κάνετε να έχετε καλή δύναμη και ευχαριστούμε πάρα πολύ για όλα αυτά.

Εγώ ευχαριστώ πάρα πολύ για τα τόσο ενδιαφέροντα πράγματα που έμαθα μέσα από σας και για την τόσο όμορφη έκθεση που βλέπω εδώ.

Να ‘στε καλά, σας ευχαριστούμε κι εμείς. Καλή συνέχεια.

Επίσης.

Επίσης να προσθέσουμε λίγο στο περιστατικό αυτό με το ματάκι της θάλασσας, γιατί αξίζει πραγματικά να το αναφέρουμε. Ο άνθρωπος αυτός, η μητέρα του είχε καταγωγή από τη Μικρά Ασία και οι Μικρασιάτες είχαν έτσι... πραγματικά δηλαδή το είχανε σε πολύ μεγάλη έτσι υπόληψη το ματάκι της θάλασσας γιατί πιστεύανε ότι όποιος είχε ματάκι της θάλασσας πάνω του —στο πορτοφόλι του συγκεκριμένα— δεν έμενε ποτέ το πορτοφόλι του από χρήματα. Οπότε αυτός ήτανε και ο βασικός λόγος για τον οποίον αυτός ο άνθρωπος έκανε τόσο μεγάλο ταξίδι, πραγματικά και ήθελε εκείνη την ώρα. Δηλαδή με το που πήρε η κόρη του το πτυχίο, να της πάρει, αμέσως να της πάρει ένα ματάκι της θάλασσας. Και η αλήθεια είναι ότι επειδή είμαστε από τα λίγα εργαστήρια τα οποία ειδικευόμαστε σε αυτού του είδους τα κοσμήματα, με αυτού του είδους το υλικό, μπορώ να πω ότι έχουμε κι άλλα τέτοια περιστατικά και πραγματικά είναι πολύ εντυπωσιακά. Πάρα πολύ εντυπωσιακά να βλέπεις το πόσο μια παράδοση, το πώς συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.