[00:00:00]Είναι Τρίτη 23 Νοεμβρίου, είμαστε στο Μαθράκι, είμαι ο Σταύρος Βλάχος. Το όνομά σου; 

Ελευθερία Βύζα. 

Ωραία. Ελευθερία, θέλω λίγο να μου πεις για σένα κάποια πράγματα, πού γεννήθηκες, πού μεγάλωσες; 

Λέγομαι Ελευθερία Βύζα, είμαι 28 ετών, γεννήθηκα στη Βέροια, γεννηθείς το 1993, μία πρόσφατη δεκαετία, είμαι μικρούλα δηλαδή ακόμα, θέλω να πιστεύω. Γεννήθηκα στη Βέροια, μεγάλωσα μέσα στη Βέροια, μέσα στην πόλη της Βέροιας, ολοκλήρωσα το λύκειο στα 18 μου έτη και μετά σπούδασα στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης στην Αλεξανδρούπολη. 

Γιατί έγινες δασκάλα; 

Η αλήθεια είναι ότι, όταν ήμουν στο γυμνάσιο, πάντα ονειρευόμουν να κάνω ένα επάγγελμα το οποίο να προσφέρω. Και ήμουν ανάμεσα στην ιατρική και στο επάγγελμα της δασκάλας. Παρ’ όλ’ αυτά με κέρδισε περισσότερο συναισθηματικά το επάγγελμα της δασκάλας, γιατί πάντα αγαπούσα τα παιδιά, κι επειδή δεν είχα αδέρφια, είχα πάντα μία αγάπη, ακόμα και προς φίλους μου μικρότερους, οπότε αποφάσισα και επέλεξα αυτό το επάγγελμα. 

Ωραία. Οπότε περνάς, τελειώνεις τη σχολή και μετά πώς είναι η επαγγελματική σου πορεία; Πού πιάνεις πρώτη φορά δουλειά; 

Η αλήθεια είναι ότι θεωρώ ότι ήμουν πάρα πολύ τυχερή, γιατί μόλις ολοκλήρωσα τις σπουδές μου, αμέσως μετά, δηλαδή Ιούλιο ορκίστηκα, τον Σεπτέμβριο άνοιξε για πρώτη φορά Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης στη Βέροια, παιδιών, στο οποίο από το μεσημέρι μέχρι το βράδυ απασχολούσαμε παιδιά δημοτικού, εμείς ήμασταν υπεύθυνες για τη μελέτη τους για τα μαθήματα, για την επόμενη μέρα στο σχολείο, και τα απασχολούσαμε με εικαστικές, μουσικές και θεατρικές δραστηριότητες στον ελεύθερό τους χρόνο. Ήτανε… απασχολήθηκα δηλαδή κατευθείαν, προσλήφθηκα εκεί ως δασκάλα. Έκανα το επάγγελμά μου, παράλληλα είχα κάνει και αρκετά ιδιαίτερα μαθήματα, όπως κάνουν όλοι οι απόφοιτοι, σε μαθητές δημοτικού, και τα τελευταία 3 χρόνια είχα μια πολύ σημαντική εμπειρία για εμένα, ήμουνα ιδιωτική παράλληλη στήριξη, δηλαδή με είχαν επιλέξει οι γονείς, και πήγαινα μαζί με ένα παιδάκι στο σχολείο, μαζί του, που είχε αυτισμό. 

Ωραία εμπειρία αυτή. Και μετά; Με τους διορισμούς στα σχολεία πώς έγινε; [Δ.Α.] 

Εγώ έκανα από την πρώτη στιγμή τα χαρτιά μου για να προσληφθώ ως αναπληρώτρια, από την ώρα που τελείωσα, παρ’  όλ’ αυτά είμαστε πάρα πολλοί στον πίνακα των αναπληρωτών, και περίμενα απλά πότε θα έρθει η σειρά μου. Διότι τότε δυστυχώς δεν υπήρχε και κανένα άλλο προσόν, απλά μπαίναμε σε μία σειρά με τη χρονιά αποφοίτησης. Το 2019 λοιπόν, δεν το περίμενα πολύ, γιατί ήμουν αρκετά πίσω ακόμα στους πίνακες, όχι τον Σεπτέμβριο, τον Νοέμβριο, βγήκε μία ειδική πρόσκληση για νησιά τα οποία δεν καλύπτονταν, δηλαδή πήγαιναν δάσκαλοι και παραιτούνταν λόγω δύσκολων συνθηκών. Μέσα σ’ αυτά ήταν το Αγαθονήσι, ήταν η Θηρασιά απέναντι απ’ τη Σαντορίνη, η Σχοινούσα… Έκανα τα χαρτιά μου. Δεν θα ξεχάσω, χαρακτηριστικά, ο σύζυγός μου μου λέει: «Δήλωσέ το, τώρα θα… είναι η ώρα να δουλέψεις». Και δήλωσα τη Σχοινούσα ως πρώτη επιλογή και προσλήφθηκα στη Σχοινούσα. Τέλη Νοεμβρίου.  

Πριν δηλώσεις, δεν σε φόβισε το ότι παραιτούνταν οι δάσκαλοι εκεί; Δεν προβληματίστηκες; 

Συγκεκριμένα είχα πάρει τηλέφωνο πριν κάνω την αίτηση κι είχα μιλήσει με τον πρόεδρο του νησιού και μου λέει: «Έχουν έρθει τρεις δασκάλες κι έχουνε φύγει. Δεν έχουν αντέξει παραπάνω από 10 μέρες τις συνθήκες του νησιού». Άλλοι ψυχολογικά… δεν ξέρω, περισσότερο ψυχολογικοί ήταν οι λόγοι, γιατί είναι δύσκολη η απομόνωση σ’ ένα τέτοιο μικρό νησί, είναι δύσκολη η αλλαγή, το να μην έχεις συναδέλφους, να πρέπει να τα διαχειριστείς όλα μόνος σου, αλλά ήθελα πάρα πολύ να προσληφθώ ως δασκάλα, ήθελα πάρα πολύ να δουλέψω κι είπα: «Θα πάω». Και πήγα. Και είναι, νομίζω, και μια πάρα πολύ ωραία χρονιά που θα ’χω να θυμάμαι. 

Στη Σχοινούσα. 

Στη Σχοινούσα. 

Η απομόνωση, αυτό δεν σε πείραξε; 

Όταν πήγα, σοκαρίστηκα. Γιατί δεν είχα ξαναπάει σε νησί τόσο μικρό και πόσο μάλλον χειμώνα. Βέβαια, αν σκεφτώ αυτό που ζω τώρα, η Σχοινούσα ήταν κάτι πολύ μεγαλύτερο, επομένως… τώρα που το σκέφτομαι δηλαδή, άδικα είχα τρομάξει. Αλλά είχε πάρα πολλούς νέους ανθρώπους, πολύ καλούς ανθρώπους, φιλόξενους ανθρώπους, μας αγκάλιασαν απ’ την πρώτη στιγμή, γιατί και τότε με είχε συνοδεύσει ο σύζυγός μου, απ’ την πρώτη στιγμή, για να με βοηθήσει στο επάγγελμά μου, και πέρασα μία φανταστική χρονιά. Είχε τις δυσκολίες του στην αρχή, όλα ήταν πρωτόγνωρα, αλλά μπορώ να πω ότι δυσκολεύτηκα μόνο τις πρώτες 15 μέρες. Μετά ήτανε πολύ καλύτερα όλα. 

Ωραία. Και μετά τι ακολουθεί; Την επόμενη χρονιά; 

Την επόμενη χρονιά προσλήφθηκα στη Σαντορίνη, στο μεγαλύτερο δημοτικό σχολείο όλων των Κυκλάδων, ήταν στο Εμπορείο της Θήρας. Το άκρως αντίθετο, τετρακόσιοι… γύρω στους τετρακόσιους μαθητές, 38 άτομα εκπαιδευτικό προσωπικό, ένας χαμός, μία τάξη… –είχα την Α΄ δημοτικού πέρυσι– πολύ ωραία χρονιά, εξαιρετική διευθύντρια, εξαιρετικοί συνάδελφοι και εκεί, πάρα πολύ καλοί γονείς, πολύ συνεννοήσιμοι, εξίσου μία ωραία χρονιά, αλλά πολύ διαφορετική σε σχέση με την προηγούμενη. 

Και τελειώνει κι αυτή η χρονιά και τι γίνεται; 

Τελειώνει κι αυτή η χρονιά και θέλω πάρα πολύ φέτος, το περιμένω ότι θα προσληφθώ, γιατί αν ξεκινήσεις να δουλεύεις έναν χρόνο και μετά δηλώνεις πολλές περιοχές, έχεις [00:05:00]πιθανότητες να ξαναπροσληφθείς, πολλές. Ξαναπροσλαμβάνομαι και προσλαμβάνομαι στην Περιφέρεια Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων. Ήτανε δέκατη τρίτη μου επιλογή η περιφέρεια αυτή, γιατί στις πρώτες μου επιλογές είχα τοποθετήσει πιο μακρινά νησιωτικά συμπλέγματα. Η πρώτη μου επιλογή ήταν το Δ΄ Δωδεκανήσων, που είναι μέσα κι οι Αρκιοί, γιατί είναι ένα σύμπλεγμα, είναι Σύμη, Χάλκη, Καστελόριζο, Αρκιοί, Τέλενδος, είναι όλα αυτά τα μικρά νησάκια, τα οποία είναι όλα δυσπρόσιτα. Κάτι το οποίο εμάς μας μοριοδοτεί με περισσότερα μόρια. Και το ήθελα αυτό το σύμπλεγμα, δηλαδή δήλωσα ακόμα πιο μακριά. Παρ' όλα αυτά είχαν τοποθετηθεί φέτος μόνιμοι, οπότε οι μόνιμοι τοποθετήθηκαν σ’ αυτό το σύμπλεγμα αρκετοί και δεν είχανε μείνει κενές θέσεις για μας τους αναπληρωτές. 

Να κάνω μια ερώτηση. Πέρα απ’ τα μόρια, τη μοριοδότηση, υπήρχε και κάτι άλλο που σ’ έκανε να θες τέτοια απομονωμένα σχολεία; 

Μου αρέσει πάρα πολύ σαν εμπειρία. Θεωρώ ότι τώρα που είμαι νέα, ακόμα δεν έχω παιδιά μαζί με τον σύζυγό μου, είναι ευκαιρία να το ζήσουμε όλο αυτό, να γυρίσουμε μέρη, να γνωρίσουμε καινούριους ανθρώπους και να ζήσουμε και σε μέρη που ενδεχομένως δεν θα ζήσουμε για μια ζωή, γιατί, η βάση μας δυστυχώς ή ευτυχώς είναι πίσω στη Βέροια, οπότε μια ζωή θα ζούμε σε πόλη. 

Ωραία. Οπότε καλύπτονται οι πρώτες σου επιλογές και καταλήγεις στην Κέρκυρα; 

Καταλήγω στην Κέρκυρα, με χαρά, μπορώ να πω. Ε, στην αρχή λέω, μεγάλο νησί, δεν ήθελα τόσο πολύ μεγάλο νησί, αλλά τουλάχιστον, λέω, είναι κοντά στην πατρίδα μου. Και μετά βλέπω –γιατί μετά, αφού τοποθετούμαστε στην Περιφέρεια– υπήρχανε τα κενά και βλέπω ότι απ’ τα 35 κενά, και 35 δάσκαλοι που είμαστε, τα 34 είναι στην Κέρκυρα και το 1 είναι στο Δημοτικό Σχολείο Μαθρακίου. Το οποίο δεν ήξερα καν ότι υπάρχει, δεν το είχα ακούσει σαν ένα από τα τρία Διαπόντια, ποτέ.  

Ok. Άρα, δηλώνεις… 

Το βλέπω, βλέπω δίπλα «Δημοτικό Σχολείο Μαθρακίου Κέρκυρας», γιατί πάντα έτσι τα ονοματίζει, δηλαδή έγραφε «Δημοτικό Σχολείο –να σας δώσω να καταλάβετε– Ποταμού Κέρκυρας», οπότε στην αρχή δεν μπορώ να αντιληφθώ ότι είναι άλλο νησί, απλά βλέπω δίπλα τα μόρια που δίνει στο κάθε σχολείο, βλέπω ότι είναι κατηγορία ΙΓ, όπως τα ονομάζουμε εμείς, και λέω, άρα είναι άλλο νησί. Αποκλείεται να είναι εντός του ίδιου νησιού και να έχει τόσο μεγάλη μοριοδότηση. Και μπαίνω στον χάρτη, το βλέπω, χαρακτηριστικά πάτησα μόνο στη Βικιπαίδεια. Δεν μπήκα να… ούτε κάλεσα τον πρόεδρο για να μάθω περισσότερες πληροφορίες, πήγα στην Πρωτοβάθμια, ρώτησα, μου είπαν ότι είναι ένα μονοθέσιο σχολείο, το οποίο είχε να λειτουργήσει 21 χρόνια και θα λειτουργήσει φέτος ξανά. Χωρίς να μου πούνε κάτι παραπάνω. Και αποφασίζω και το δηλώνω πρώτη επιλογή και τελικά το πιάνω.  

Γιατί το έκανες; Το είδες και σαν πρόκληση; Το ότι είναι ένα σχολείο… 

Ναι, ναι. Δηλαδή σίγουρα ήτανε το κίνητρο της μοριοδότησης, αλλά από κει και… –για να μην… να είμαι και ξεκάθαρη– αλλά από κει κι έπειτα, σου είπα, μετά την εμπειρία μου Σχοινούσα και Σαντορίνη, επειδή πέρασα φανταστικά στη Σχοινούσα, ήθελα να περάσω κάτι αντίστοιχο και φέτος. Οπότε προτίμησα ένα τέτοιο μικρό νησί.  

Και ήξερες ότι είναι μόνο ένας μαθητής; 

Όχι, δεν το ήξερα. Φαντάστηκα ότι θα είναι λίγα παιδιά, λέω τώρα, ή θα είναι ένα ή θα είναι δύο. Για να ανοίγει μετά από 21 χρόνια. Την επόμενη μέρα όμως, όταν πήγα στην Πρωτοβάθμια για να αναλάβω την υπηρεσία, γιατί έπρεπε να πάρω σφραγίδες, να ανοιχθούν κωδικοί ξανά από την αρχή για το σχολείο, έπρεπε να πάω από κει, εκεί με ενημέρωσαν ότι είναι ένας μαθητής. Σοκαριστικό για μένα. Και για ένα κτήριο που δεν υπήρχε, δυστυχώς, γιατί το σχολείο δεν λειτουργούσε, κι εκεί άρχισε το πολύ έντονο άγχος. 

Γιατί ήταν σοκαριστικό στην πρώτη έτσι ακρόαση; 

Γιατί δεν το… στη σκέψη και μόνο ότι δεν υπάρχουν άλλες βαθμίδες εκπαίδευσης, δεν θα έχω συναδέλφους, δεν θα υπάρχει κάποιος να με βοηθήσει που να γνωρίζει για το επάγγελμά μου, θα είμαι μόνη μου με ένα παιδί, η απειρία μου με έκανε να το φοβάμαι.  

Η ζωή εδώ σε τρόμαξε πριν έρθεις; Το πώς θα ζήσεις εκεί τον χειμώνα σε ένα τόσο μικρό νησί; 

Όταν μίλησα με τον πρόεδρο και… γιατί φαντάστηκα στην αρχή ότι θα είναι κάτι σαν τη Σχοινούσα – δεν το λέω για να τη συγκρίνω, θεωρώ ότι κι εδώ είναι πάρα πολύ όμορφα και μέχρι στιγμής περνάω πάρα πολύ όμορφα και δεν έχω κανένα απολύτως παράπονο, απλά θεώρησα ότι θα έχει παραπάνω παροχές και παραπάνω υποδομές, όπως είχε η Σχοινούσα. Όταν όμως με ενημέρωσαν ότι δεν έχει παντοπωλείο, έστω να μπορείς να αγοράσεις κάτι, δεν έχει ATM να βγάλεις χρήματα, δεν έχει ένα βενζινάδικο να προμηθευτείς καύσιμα, εκεί είπα ότι… γύρισα και είπα στον σύζυγό μου: «Πω πω, σαν να το παράκανα». Δηλαδή ότι πάμε σε κάτι πολύ πιο σκληρό σε σχέση με τη Σχοινούσα, ναι μεν μικρό νησί όπως εκείνο, αλλά με λιγότερες παροχές.  

Αλλά και πάλι, δεν το σκέφτηκες; 

Όχι, όχι, δεν το σκέφτηκα ούτε στιγμή να αλλάξω γνώμη, με τίποτα. Είπα ότι αυτό επέλεξα και θα είμαι εκεί μέχρι να ολοκληρωθεί. 

Ok. Άρα κάνεις εδώ πέρα μια επαφή με τον πρόεδρο και πώς έρχεσαι για πρώτη φορά; Πώς ήτανε εδώ; 

Μίλησα με τον πρόεδρο μέσω του τηλεφώνου, δεν πίστευε κι ο ίδιος ότι η δασκάλα θα έρθει μετά από τόσα χρόνια στο [00:10:00]Μαθράκι, ήτανε εντυπωσιακό κι ήταν πολύ χαρούμενοι και συγκινημένοι κι όλοι οι κάτοικοι. Και ήρθα στο νησί, με υποδέχτηκε –όπως εσάς σήμερα– στο καράβι και άρχισε να… Ξεκινήσαμε, ήρθαμε αρχικά στον κοινοτικό χώρο, για να μου δείξει την αίθουσα όπου θα λειτουργούσε το σχολείο, και μετά μας φιλοξένησε μαζί με τον σύζυγό μου σ’ ένα απ’ τα ενοικιαζόμενα δωμάτια τα οποία έχει για τις πρώτες 15 μέρες, γιατί δεν είχε… εμείς είχαμε όλα τα πράγματά μας… δεν… έπρεπε λίγο να τακτοποιηθούμε, μέχρι να δούμε τι θα γίνει και με το σπίτι και τη διαμονή μας. 

Η πρώτη σου άφιξη στο νησί πώς ήταν; Πώς αισθάνθηκες όταν έφτασες εδώ; 

Ήμουν πάρα πολύ χαρούμενη, ήθελα πάρα πολύ να γνωρίσω τον μοναδικό μαθητή μου με τη μητέρα του, είχα πολλή αγωνία. Τη μητέρα του μαθητή μου… εκείνη την ημέρα που ταξίδευα εγώ, η κυρία Τζένη ήταν μαζί με τον Τάσο πάνω στο καράβι και έρχεται από μόνη της και μου λέει: «Εσύ είσαι η δασκάλα που πηγαίνει στο Μαθράκι;» Και λέω: «Ναι». Και λέει: «Εγώ είμαι η μαμά του μαθητή σου». Χάρηκα πάρα πολύ, συζητούσαμε για πολλή ώρα, είδαμε και το… είδα και τον Τάσο, ο οποίος ήτανε μέσα στο καράβι… Περίεργα τα συναισθήματά μου. Από τη μία χαρά, από την άλλη αρκετό άγχος και αγωνία γι’ αυτό που θα συναντήσω. 

Και φτάνεις εδώ και ξεκινάς και… να φτιάχνεις το σχολείο; Σε τι κατάσταση ήταν στην αρχή αυτός ο χώρος που βρισκόμαστε; 

Ήταν ένας ενιαίος χώρος, δεν υπήρχε κάποιος… κάποιο διαχωριστικό, δεν υπήρχε τίποτα μέσα που να θυμίζει σχολική αίθουσα, διότι το σχολείο ήταν 21 χρόνια κλειστό. Προσπαθώ με πάρα πολύ συχνή επικοινωνία, καθημερινή, μπορώ να πω, και πολύωρη με την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και με τη Σχολική Επιτροπή να καταλάβω τον τρόπο που διαχειρίζομαι τα χρήματα τα οποία έρχονται για το σχολείο. Τι πρέπει να αγοράζω; Πώς θα το αγοράζω; Προσπαθώ να ιεραρχήσω τις ανάγκες, να σκεφτώ τι υπάρχει σε ένα σχολείο, που αυτή τη στιγμή εγώ δεν έχω τίποτα, τι πρέπει να αγοράσω; Ποια είναι τα πιο βασικά για να ξεκινήσω; Όλα ήταν πρωτόγνωρα για μένα, γιατί δεν το είχα ξανακάνει ποτέ. Και νομίζω ότι… Μιλάω με τη διευθύντριά μου στη Σαντορίνη πέρυσι, η οποία είναι 40 χρόνια διευθύντρια, 30, πόσα είναι, και μου λέει: «Ούτε εγώ το ’χω ξανακάνει, Ελευθερία, να στήνω ένα σχολείο». Δηλαδή, έστω και μία σχολική αίθουσα, αυτό που κάνεις είναι πάρα πολύ δύσκολο και μπορεί να το ’χουν κάνει ελάχιστοι στο επάγγελμά μας. Είναι δύσκολο να ξεκινήσεις κάτι από την αρχή. 

Ωραία. Οπότε στήνεται σιγά σιγά, διαμορφώνεται αυτός ο χώρος και φτάνουμε στη μέρα του αγιασμού, του πρώτου αγιασμού; 

Φτάνουμε, του πρώτου αγιασμού, ναι 

Θα μου περιγράψεις τα συναισθήματα και τι έγινε εκείνη τη μέρα; 

Νομίζω ότι όλες οι μέρες, όποια και να μου περιγράφατε από τον Σεπτέμβριο είναι μόνο η λέξη «άγχος», από την αρχή. Παρ’ όλα αυτά έχουν συγκεντρωθεί όλοι οι κάτοικοι, έχω τυπώσει μια ανακοίνωση, η οποία έχει αναρτηθεί και στην πόρτα του σχολείου αλλά και στο καφενείο του χωριού, στο οποίο μπορεί να συγκεντρωθούν όλοι και να τη δουν, έχουν συγκεντρωθεί οι κάτοικοι, έχει έρθει ο παπάς, για να γίνει ο αγιασμός, γιατί δεν έχουμε σταθερό πάτερ, είμαι μαζί με τον μαθητή μου, την κυρία Τζένη τη μητέρα του, ο κύριος αντιδήμαρχος με τον κύριο πρόεδρο ακριβώς από δίπλα μας, έχει ξεκινήσει ο αγιασμός. Δεν μπορεί το χαμόγελο να σβήσει από τα χείλη μου, είμαι χαρούμενη που ξεκινάει όλο αυτό και συγχρόνως αρκετά αγχωμένη για το πώς θα συνεχίσει. Γιατί τότε ήταν η πρώτη μέρα, ήταν η αρχή, ακόμα εδώ ήμασταν με δύο τραπέζια και δύο καρέκλες. Επομένως εγώ σκεφτόμουνα πώς θα γίνει στο συντομότερο χρονικό διάστημα ο χώρος αυτός να διαμορφωθεί όσο πιο ωραία γίνεται, για να κάνουμε σωστό το μάθημά μας και να είναι χαρούμενος ο Τάσος. 

Οι κάτοικοι του νησιού παρατήρησες πώς το υποδέχτηκαν αυτό; 

Ήταν πάρα πολύ χαρούμενοι, ήταν γύρω στα 30 με 40 άτομα, όσοι είμαστε και μόνιμοι κάτοικοι μπορώ να πω ότι έχουν έρθει όλοι, είχαν έρθει όλοι. Και ήταν όλοι πάρα πολύ χαρούμενοι, εντυπωσιασμένοι, δεν το πίστευαν δηλαδή αυτό που συνέβαινε. Βέβαια, τη μεγαλύτερη συγκίνησή τους την είδα στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου. Γιατί, πέραν του ότι είχε 21 χρόνια κλειστό το σχολείο, μου είπαν ότι πάνω από 30 χρόνια είχε να γίνει παρέλαση μαθητική στο νησί. Ακόμα δηλαδή και σε χρόνια που λειτουργούσε το σχολείο, δεν είχε γίνει παρέλαση. Που σημαίνει ότι είχαν παραπάνω από 30 χρόνια να δουν παρέλαση δασκάλας με μαθητή. 

Μάλιστα. Ωραία. Οπότε ξεκινάει η σχολική χρονιά. Η επαφή σου με τον Τάσο πώς είναι; Πώς κυλάει; 

Τις πρώτες μέρες ήταν περίεργο και για μένα, η διδασκαλία με έναν μαθητή. Παρατηρώ ότι η μέρα μας είναι γεμάτη, νομίζω ότι έτσι το αισθάνεται και το παιδί, δεν καταλαβαίνουμε πώς περνάει η ώρα, πολλές φορές δηλαδή βάζουμε και όρια για να προλάβουμε, γιατί προσπαθώ όσο γίνεται να γεμίσει η μέρα μας κι όχι μόνο μαζί μου, και με τη συνεργασία με άλλων ανθρώπων. Έχουμε ξεκινήσει και κάνουμε και διαδικτυακά εργαστήρια εικαστικών, ξεκινήσαμε σήμερα μόλις να κάνουμε διαδικτυακά εργαστήρια μουσικής, θα αναπτύξω ένα δίκτυο συνεργασίας με ένα δημοτικό σχολείο στα Ρίζια του Έβρου, που είναι ακριτικό σχολείο, έτσι ώστε να μπαίνει ο Τάσος και κάποιες ώρες στην τάξη μαζί με άλλα παιδιά, να γίνεται από κοινού μάθημα και από κοινού προγράμματα. Κι όταν είμαστε μόνοι μας εδώ, κάνουμε κανονικά τα μαθήματα που αντιστοιχούν στο αναλυτικό [00:15:00]πρόγραμμα της Γ΄ δημοτικού και από κει κι έπειτα δουλεύουμε και πάρα πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα, όπως για την ασφάλεια στο νερό, θα ξεκινήσουμε ένα άλλο για τη ναυτιλία και την αλιεία, που θα συνοδευτεί και μία διαδικτυακή επίσκεψη σε μουσείο, στο Πλωτό Μουσείο Νεράιδας στην Αθήνα, και πιστεύω ότι δεν θα βαρεθούμε ποτέ. Θα πάρουμε πράγματα, θα μάθουμε πράγματα. Μέσα σ’ όλα αυτά, πέρα από τα μαθήματα ωστόσο, για να τα λέμε κι αυτά, είναι ότι είμαι με τον Τάσο συνέχεια μαζί, κάτι το οποίο δεν το κάνεις σε κανένα άλλο σχολείο, πάντα στα διαλείμματα έχεις εφημερία, οπότε ποτέ δεν μπορείς να ασχοληθείς με τα παιδιά του τμήματός σου. Εδώ είμαι με τον Τάσο και στα διαλείμματα και στο μάθημα. Παίζουμε μαζί, τρώμε μαζί, νομίζω ότι είμαστε και δασκάλα και μαθητής και φίλοι. 

Κατά τ’ άλλα η ζωή σου στο νησί πώς είναι; 

Η ζωή μου στο νησί, επειδή έχω την… σίγουρα τη συμπαράσταση του συζύγου μου, εννοώ δεν είμαι μόνη μου, είναι πολύ σημαντική η παρουσία του. Είναι εδώ, προσπαθεί κι αυτός να εργαστεί και εργάζεται, κυλούν οι μέρες του, γιατί είναι και απ’ τους ελάχιστους νέους στο νησί, οπότε μπορεί να βοηθήσει και σαν αγόρι και νέος. Είμαι στο σχολείο, από το σχολείο δεν φεύγω ποτέ νωρίς, δηλαδή μέχρι τις 14:00, μπορεί και 15:00 να είμαι στο σχολείο, με όλα αυτά τα οποία έχω να μάθω και να διαχειριστώ. Μετά επιστρέφω στο σπίτι, η καθημερινότητα εδώ έχει μαγείρεμα, γιατί δεν υπάρχει κάτι έτοιμο να φας, να πάρεις από κάπου, επομένως μαγειρεύω και φτάνει σίγουρα 17:00, 18:00 η ώρα χωρίς να το καταλάβω. Οπότε μετά παρακολουθώ και μαθήματα ιταλικών, έχω και αρκετή μελέτη για εκεί, προετοιμασία για το σχολείο και πολλές φορές τα βράδια είμαστε στο καφενείο του νησιού, το ένα και μοναδικό που έχουμε αυτή τη στιγμή το βράδυ ανοιχτό, και μπορεί να περάσει έτσι η ώρα μας. Κοιμάμαι νωρίς και θέλω να κοιμηθώ και νωρίς, γιατί ξυπνάω εφτά παρά τέταρτο το πρωί και οι ρυθμοί εδώ είναι πιο αργοί, πιο χαλαροί, κοιμάσαι και νομίζω ότι νιώθεις ότι ξεκουράζεσαι εδώ. 

Ο Τάσος πώς είναι; Σαν παιδί αλλά και ως μαθητής. 

Είναι πάρα πολύ καλό παιδί, είναι πάρα πολύ… έχει πάρα πολύ σημαντικές αρχές από τη μητέρα του, φαίνεται αυτό στην ευγένειά του, στον τρόπο με τον οποίο μιλάει. Είναι πάρα πολύ έξυπνος, πολλές φορές του λέω: «Νομίζω ότι έχω έναν μικρό Αϊνστάιν μέσα στην τάξη μου». Γιατί, για παιδί το οποίο ζούσε σε μία ξένη χώρα, φοιτούσε σ’ ένα γερμανικό σχολείο και ήρθε σ’ ένα ελληνικό σχολείο με όλη αυτή την αλλαγή την οποία έχει υποστεί στη ζωή του, έχει προσαρμοστεί στον μέγιστο βαθμό. Στα μαθήματα πηγαίνει πάρα πολύ καλά. Δεν μπορώ να χαρακτηρίσω κάτι αρνητικό αυτή τη στιγμή στον Τάσο. Είναι παιδί που αγαπάει τις τέχνες, του αρέσει πάρα πολύ η ζωγραφική, πάρα πολύ το σχέδιο, πάρα πολύ η μουσική και πάρα πολύ τα παιχνίδια. Και, μπορώ να πω, τα παιχνίδια ευφυΐας πολλές φορές. Σίγουρα σαν παιδί θα θέλει να παίξει και το πιο ζωηρό παιχνίδι, όπως ένα παιχνίδι με μπαλάκια, αλλά θα παίξει κι ένα παιχνίδι μνήμης, θα θέλει να παίξει κι ένα παιχνίδι γνώσεων, είναι παιδί που του αρέσουν πολύ αυτά. 

Και για μια δασκάλα είναι δύσκολο να έχει μόνο έναν μαθητή; 

Είναι δύσκολο… η δυσκολία που εντοπίζω εγώ μέχρι στιγμής είναι ότι δεν μπορούν δυστυχώς να γίνουνε ομαδικές δραστηριότητες. Ό,τι γίνεται είναι εταιρικό και είναι ανάμεσα σε μένα και στον Τάσο, είτε αυτό είναι παιχνίδι είτε αυτό είναι μία δραστηριότητα του μαθήματος. Αυτό είναι το οποίο θεωρώ ότι δυσκολεύει αρκετά και εμένα, πολλές φορές γιατί, ειδικά πλέον, όλοι οι μέθοδοι διδασκαλίας σε όλα τα ανοιχτά προγράμματα σπουδών είναι ομαδοσυνεργατικοί αυτοί που προτείνονται. Με αποτέλεσμα πολλές δραστηριότητες να τις αποκλείω, γιατί δεν μπορώ να τις εφαρμόσω στην πράξη, δεν γίνονται. Όπως και με τα εργαστήρια δεξιοτήτων που ξεκινάμε τώρα, οι περισσότερες δραστηριότητες είναι ομαδοσυνεργατικές, κάτι το οποίο δεν μπορούμε να το κάνουμε εμείς εδώ. Αν είχαμε έστω ακόμα ένα παιδάκι, θα μπορούσαμε να το υλοποιήσουμε. Πολλά πράγματα τα αποκλείουμε. Αλλά, εντάξει, το προσπαθούμε. Μακάρι να ’ρθούνε κι άλλες οικογένειες και να γεμίσει το δημοτικό σχολείο στο Μαθράκι και να το βλέπω και μετά από χρόνια και να χαίρομαι ότι είναι ακόμα ανοιχτό. 

Και το ότι είσαι δασκάλα σ’ ένα σχολείο που ήταν 21 χρόνια κλειστό και σ’ ένα νησί που μπορεί και να οδηγούνταν στην ερήμωση σε λίγα χρόνια, πώς σε κάνει να νιώθεις, το ότι συμμετέχεις στη νέα ζωή πάλι του νησιού, που ξεκινάει; 

Όταν ήρθα εδώ και μου είπαν ότι το σχολείο είχε 21 χρόνια κλειστό, δεν φανταζόμουν… δεν είχα αντιληφθεί ακριβώς το τι συνέβαινε. Όταν ήρθα εδώ και όταν άρχισα να το στήνω όλο αυτό, εκεί κατάλαβα πόσο σημαντικό είναι όλο αυτό που κάνω. Και πολλές φορές… προχθές, χαρακτηριστικά, μιλούσα με τη φίλη μου και με τη μαμά του μαθητή μου και της λέω: «Νομίζω ότι όλο αυτό που ’χω κάνει είναι δικό μου». Δεν είναι δικό μου, είναι του κράτους το σχολείο, απλώς τα συναισθήματά μου είναι μοναδικά, γιατί βλέπω πώς ξεκίνησα κάτι, κι από τις φωτογραφίες, και λέω: «Τι γίνεται; Τα ’χω καταφέρει. Έχω κάνει κάτι, πολύ σημαντικό γι’ αυτόν τον τόπο». 

Κι είναι, πιστεύεις, σημαντικό να στηρίζονται τέτοιοι μικροί τόποι, νησιά, με τα σχολεία ή και με άλλους τρόπους; 

Πάρα πολύ σημαντικό. Θεωρώ ότι δεν θα πρέπει να αφήνονται στην τύχη τους τέτοια μέρη, ειδικά αυτά τα οποία είναι ακριτικά [00:20:00]και βρίσκονται στα σύνορα της χώρας μας με άλλες χώρες. Θεωρώ πως θέλουν βοήθεια και στήριξη οι άνθρωποι που βρίσκονται εδώ. Πολύ σημαντική η υγεία και η παιδεία, επομένως θεωρώ ότι τα ιατρεία, ειδικά σ’ ένα τέτοιο μέρος που δεν υπάρχει νοσοκομείο, θα πρέπει να στελεχώνονται με έναν μόνιμο γιατρό. Όπως επίσης θεωρώ κι ότι το να κλείνει ένα σχολείο είναι πολύ επικίνδυνο για ένα τέτοιο μέρος, διότι χάνεται έτσι και το κίνητρο σε ενδεχομένως οικογένειες που θα θέλανε να έρθουν, όταν το παιδί τους δεν μπορεί να έχει την παιδεία. Και όπως ήταν και η Μαρία, καλώς εχόντων των πραγμάτων, που την έχω παρακολουθήσει στους Αρκιούς, θεωρώ ότι σ’ ένα τέτοιο μέρος θα πρέπει να μένουνε… να μη μείνουν ως δάσκαλος μόνο για λίγους μήνες, για έναν χρόνο, θα πρέπει να μένει για παραπάνω χρόνια. Για να μπορεί να… κάτι το οποίο ξεκίνησε να το δουλέψει ακόμη περισσότερο και να το αναπτύξει και γιατί το δέσιμο με τους μαθητές είναι ακόμα μεγαλύτερο σ’ ένα τέτοιο μέρος. 

Η ψυχολογία των κατοίκων, πιστεύεις, άλλαξε; Παρατήρησες να αλλάζει με τους νέους ανθρώπους που φτάσατε τώρα στο νησί; 

Πάρα πολύ. Αρχικά είχε έρθει δύο μήνες νωρίτερα από μένα ο μαθητής μου με τη μητέρα του, ήταν ήδη πάρα πολύ χαρούμενοι με την άφιξή τους. Ένα μικρό παιδί στο νησί, που τους δίνει χαρά καθημερινά που το βλέπουν. Και η μητέρα με την παρουσία της, η οποία είναι ευφυέστατη και… το χιούμορ της είναι αυτό που κερδίζει τον καθένα μας. Αλλά και με μένα και με τον σύζυγό μου πάρα πολύ, γιατί είμαστε νέοι άνθρωποι, είναι πολύ χαρούμενοι που είμαστε εδώ. Ο σύζυγός μου τους βοηθάει κιόλας σαν νέος. Εγώ είμαι χαρούμενη γιατί άνοιξε το σχολείο. Ξαφνικά το Μαθράκι άρχισε πάλι να εμφανίζεται περισσότερο στις τηλεοράσεις, να το μαθαίνει περισσότερος κόσμος κι αυτό μόνο περήφανους τους κάνει. 

Τώρα, έχεις πολλά χρόνια μπροστά σου, είσαι νέα, θα κάνεις καριέρα μεγάλη επαγγελματική. Θα είναι ο Τάσος και το σχολείο εδώ πέρα ένα απ’ αυτά που θα θυμάσαι, πιστεύεις; 

Καταρχάς, θα ήθελα πάρα πολύ να ξαναείμαι εδώ και του χρόνου. Σ’ εμάς τους αναπληρωτές είναι πιο δύσκολα τα πράγματα, γιατί ξαναδηλώνουμε περιοχές από την αρχή και δεν υπάρχει δικαίωμα, κάπου, ένα κουτάκι να δηλώνουμε την παραμονή μας. Θα το ήθελα όμως πάρα πολύ και θα το προσπαθήσω, ίσως η Περιφέρεια αυτή να είναι και η πρώτη μου επιλογή του χρόνου, με ρίσκο το να βρεθώ και στην Κέρκυρα και όχι στο Μαθράκι. Γιατί μπορεί να το θέλει κάποιος άλλος που να έχει περισσότερα μόρια, γιατί δηλώνουμε τις περιοχές με βάση τη μοριοδότησή μας. Αλλά θα το προσπαθήσω πολύ, το θέλω πάρα πολύ. Όπως και να ’χει, παρ’ όλα αυτά, επειδή ποτέ δεν ξέρεις και μπορεί και να μην είμαι, όχι απλά θα μου μείνει ξεχωριστή εμπειρία, είναι ήδη μοναδική εμπειρία στη ζωή μου. Και νομίζω ότι η εμπειρία αυτή στο Μαθράκι και η εμπειρία μου μαζί με τον μαθητή που σας είχα πει, με αυτισμό, που ήμουν μαζί του παράλληλη στήριξη, θα είναι από τις δύο κορυφαίες στιγμές της ζωής μου που θα έχω ζήσει. Θα ήθελα να ξαναείμαι στο Μαθράκι και γι’ αυτό τον λόγο μπορεί να ξαναέβαζα και να ρίσκαρα να τοποθετήσω ως πρώτη επιλογή την Περιφέρεια Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων, με ρίσκο να μην είμαι ξανά στο Μαθράκι. Αλλά μπορεί και να είμαι. 

Πιστεύεις, μπορεί να έρθουν άλλοι εδώ πέρα; Άλλοι μαθητές; 

Μπορεί. Γιατί όχι; Εγώ θέλω να είμαι αισιόδοξη. Θέλω να είμαι αισιόδοξη ότι μπορεί και να έρθουν. Και ήδη θα το περιμένω μέσα στη διάρκεια αυτής της χρονιάς, θα το ήθελα πάρα πολύ να έρθει, να το ζήσω και αυτό, να έχουμε με τον Τάσο έναν καινούριο μαθητή. Κι ο Τάσος να έχει έναν και… έναν; δύο; παραπάνω συμμαθητές. 

Ωραία. Α, θες να μας πεις και για την παρέλαση; Δεν ξέρω, υπήρχε κάτι άλλο στην παρέλαση έτσι… πώς αισθάνθηκες εσύ; 

Αυτό το οποίο θέλω να πω είναι ότι στην παρέλαση και για μένα ήταν… από μικρή όταν έκανα παρέλαση συγκινούμουν και μου άρεσε πολύ αυτό σαν στιγμή, αλλά τώρα, με έναν μαθητή, σε αυτό το ακριτικό νησί, στο Μαθράκι, και με 40 κατοίκους, που είχαν 30 χρόνια να δουν παρέλαση, να το βλέπουν όλο αυτό, ήτανε μοναδικό το αίσθημα. Ήμουν πάρα πολύ περήφανη για τον Τάσο. Κράτησε τη σημαία τόσο σθεναρά, όσο δεν την είχε κρατήσει σε καμία πρόβα, γιατί κατάλαβε και ο ίδιος τη σοβαρότητα της κατάστασης και ήθελε να είναι καμαρωτός και όπως πρέπει εκείνη τη στιγμή.   Αυτό το οποίο θα ήθελα να πω, κλείνοντας, είναι ότι… ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλες τις… σε όλους τους ανθρώπους που μας έχουν βοηθήσει, αρχικά τη Σχολική Επιτροπή Κέρκυρας, για την οικονομική της ενίσχυση και για τη συνολική της υποστήριξη, και την Πρωτοβάθμια Κέρκυρας για τη βοήθειά της προς εμένα, αλλά θα ήθελα να ευχαριστήσω και τους ανθρώπους που μας έχουν κάνει δωρεές, σε γραφική ύλη, σε παιχνίδια, σε όλα αυτά τα οποία μας έχουν προσφέρει, αλλά και τις οργανώσεις οι οποίες βοηθούν στην ανάπτυξη αυτών των νησιών, όπως είναι η International Hellenic Association, που σας είχα πει και πριν είχα… και η AHEPA, που θέλουν να επανακατοικηθούν αυτά τα νησιά από νέες οικογένειες με παιδιά. Και θα ήθελα πολύ να ευχαριστήσω και, πέρα απ’ αυτές τις δύο οργανώσεις, να πω σε όποιον μας ακούσει και δει το ντοκιμαντέρ μας, ότι θα ήθελα πάρα πολύ, είναι επιθυμία μου, όπως κατάφερα να διαμορφώσω όσο πιο όμορφα γίνεται αυτή τη σχολική αίθουσα και να γίνει ένας ευχάριστος χώρος για τον Τάσο, θα ήθελα πάρα πολύ να καταφέρω μέχρι να φύγω να κινητοποιήσω τις διαδικασίες για το παλιό το σχολικό κτήριο, τουλάχιστον να ξεκινήσει να γίνεται [00:25:00]κάτι. Γιατί είναι ένα πάρα πολύ ωραίο κτήριο, το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί και μπορεί να γίνει ένα φανταστικό σχολείο, που θα φιλοξενηθούν πολλά παιδιά. 

Τέλεια. Και κάτι τελευταίο. Οι φίλοι σου, η οικογένειά σου, σε… ρωτάνε, τους φαίνεται παράξενο που είσαι σε ένα τέτοιο μέρος; 

Πάρα πολύ παράξενο. Γιατί έχουν καταλάβει ότι είναι ακόμα μικρότερο κι απ’ τη Σχοινούσα. Η κολλητή μου μου λέει ότι: «Δεν θα άντεχα ούτε μια μέρα αυτό που περνάς εσύ, Παναγία μου!» δεν μπορεί να το συνειδητοποιήσει. Οι γονείς μου, ειδικά η μαμά μου… Ο πατέρας μου καταλαβαίνει ότι –κι επειδή του μοιάζω αρκετά– ότι είμαι άνθρωπος που μ’ αρέσει το καινούριο και μ’ αρέσει να ζω διαφορετικές καταστάσεις, οπότε δεν είναι τόσο αγχωμένος. Η μαμά μου όμως καθημερινά με ρωτάει: «Είσαι καλά; Όλα καλά;» Θέλω να πω της μητέρας μου ότι είμαι καλά εδώ και περνάω καλά. 

Ωραία. Ευχαριστούμε πολύ, Ελευθερία. 

Ευχαριστώ πάρα πολύ κι εγώ που ήρθατε για τη συνέντευξή σας, που ήρθατε στο Μαθράκι και εύχομαι να τα ξαναπούμε.  

Έγινε. Να ’σαι καλά.