[00:00:00]Καλησπέρα, βρισκόμαστε στη Σχοινούσα, είναι 20 Νοεμβρίου του 2020, εγώ είμαι η Ευθυμία Παπαγιαννοπούλου, ερευνήτρια του Ιstorima και σήμερα θα συζητήσω με ένα πλάσμα της θάλασσας, το Νικόλα Κουβαρά. Νικόλα θέλεις να μας πεις κι εσύ;

Καλησπέρα, είμαι ο Νικόλας ο Κουβαράς, τα τελευταία 20 χρόνια ασχολούμαι επαγγελματικά με τη θάλασσα σαν εκπαιδευτής ελεύθερης κατάδυσης και ουσιαστικά ξεκίνησα την επαφή μου με τη θάλασσα σε πολύ μικρή ηλικία γιατί έχω μεγαλώσει εδώ στα νησιά. Από 9 χρονών έχω ήδη ξεκινήσει να βουτάω, να βγάζω φωτογραφίες κάτω απ' το νερό, να ψαρεύω και μετά από κει και πέρα συνέχισα. Σήμερα θα σας πω για ένα περιστατικό, που ήμουνα πολύ τυχερός στην ατυχία μου, και παρόλο που έκανα φιλότιμες προσπάθειες να κάνω πολύ μεγάλες βλακείες τελικά είμαι εδώ για να λέω την ιστορία! Είναι η εποχή που ακόμα είμαι μικρός και πιστεύω ότι δεν χρειάζομαι καμία βοήθεια, ότι μπορώ να τα κάνω όλα μόνος μου, ότι δεν έχω ανάγκη από κανέναν και είμαι στη θάλασσα και ψαρεύω μόνος μου, το οποίο είναι κάτι που έμαθα με τον... Mε όχι τόσο εύκολο τρόπο, ότι είναι κάτι που δεν πρέπει να κάνουμε. Είναι μία εποχή που η αλήθεια είναι ότι δυσκολεύομαι να βρω παρέα στη θάλασσα, γιατί έχω αρχίσει και αντιλαμβάνομαι το σώμα μου και το βυθό πάρα πολύ καλά, κι έχω αρχίσει να βουτάω πολύ βαθιά, βαθύτερα απ' όλους τους άλλους που έχω γνωρίσει μέχρι εκείνη τη στιγμή, που σημαίνει ότι είναι δύσκολο κάποιος να με ακολουθήσει. Είναι μία πολύ ωραία καλοκαιρινή μέρα, είναι 1η Σεπτεμβρίου και ψαρεύω στη νότια μεριά ενός μικρού νησιού και η ορατότητα είναι πάρα πολύ καθαρή και όπως κολυμπάω, βλέπω ένα μεγάλο ψάρι να χάνεται κάτω από μία μικρή τρύπα. Ακόμα είμαι νέος, είμαι ενθουσιώδης με τα ψάρια, έχω μία μεγάλη αγωνία να πιάσω το ψάρι, ξεοπλίζω το μεγάλο μου ψαροντούφεκο, οπλίζω το μικρό ψαροντούφεκο και καταδύομαι όσο πιο γρήγορα μπορώ να πιάσω το ψάρι. Όταν έφτασα στο βυθό κι έψαξα κάτω από την πέτρα που είδα το ψάρι να χάνεται συνειδητοποίησα ότι είναι η είσοδος μιας σπηλιάς και το ψάρι είναι πολύ μακριά μες στη σπηλιά, το ψαροντούφεκο που έχω δεν φτάνει μέχρι εκεί. Συνειδητοποίησα ότι χρειάζομαι πάλι το μεγάλο μου το όπλο. Γυρνάω στην επιφάνεια και στην αγωνία μου να κατέβω ξανά γρήγορα, δεν έχω υπομονή να ξεοπλίσω το μικρό το ψαροντούφεκο, αφήνω το ψαροντούφεκο οπλισμένο στη σημαδούρα μου, παίρνω το μεγάλο το ψαροντούφεκο, το οπλίζω, κατεβαίνω και πράγματι καταφέρνω να χτυπήσω το ψάρι στην επόμενη βουτιά.

Χαρούμενος αναδύομαι με το ψάρι αγκαλιά και λίγα μέτρα πριν την επιφάνεια ακούω ένα δυνατό κρότο, ένα «γντουπ» δυνατά, και νιώθω πάρα πολύ μεγάλη πίεση στο στήθος μου. Σαστίζω λιγάκι, δεν είμαι σίγουρος τι ακριβώς έχει συμβεί και κοιτάω προς τα κάτω και βλέπω μία βέργα ψαροντούφεκου καρφωμένη στο στήθος μου. Συνειδητοποιώ ότι το άλλο, το μικρό το ψαροντούφεκο εκπυρσοκρότησε και με πέτυχε και η πρώτη μου σκέψη είναι ότι πέθανα. Σταματάω ό,τι κάνω, αφήνω το ψάρι κι έχω παγώσει γι' αρκετά δευτερόλεπτα θεωρώντας ότι έχω πεθάνει! Κάποια στιγμή συνειδητοποιώ ότι δεν έχω πεθάνει, είμαι ζωντανός, δηλαδή έχω σκέψεις, νιώθω ζωντανός ακόμα, αλλά η σκέψη ότι έχω πεθάνει δεν έχει φύγει τελείως, ακόμα θεωρώ ότι δεν έχω πεθάνει αλλά θα πεθάνω στα επόμενα δευτερόλεπτα. Και το μόνο που σκέφτηκα είναι να κολυμπήσω σιγά-σιγά προς την ακτή ώστε τουλάχιστον να με βρουν εύκολα, να μην με ψάχνουνε. Κολυμπάω, κολυμπάω, κολυμπάω, φτάνω τελικά στην ακτή και δεν έχω πεθάνει ακόμα και η επόμενη μου σκέψη είναι ότι ναι μεν θα πεθάνω αλλά να πεθάνω εύκολα, να κάνω το τέλος μου εύκολο, ανώδυνο. Προσπαθώ να βρω μια θέση που απλά να περιμένω το μοιραίο. Περνάει πάλι αρκετή ώρα και σκέφτομαι ότι ίσως θα 'πρεπε να βγω στη στεριά ώστε να μην με παρασύρουν τα κύματα ή τα ρεύματα, κάνω μια προσπάθεια, βγαίνω στη στεριά και ο ήλιος είναι πάρα πολύ δυνατός δηλαδή μου είναι αφόρητη η [00:05:00]αίσθηση του ήλιου, φοράω τη στολή, ζεσταίνομαι πάρα πολύ και λέω: «Εντάξει ας πάω κάπου να βρω λίγη σκιά, να ξαπλώσω μέχρι που θα χάσω τις αισθήσεις μου και να πεθάνω στον ύπνο μου». Αυτό το σενάριο μου αρέσει πάρα πολύ, το θεωρώ πολύ ανώδυνο. Πράγματι βρίσκω μία σκιά, πάω να ξαπλώσω αλλά δεν μπορώ να ξαπλώσω, ο πόνος είναι αφόρητος με τη βέργα στο στήθος και θεωρώ ότι είναι η βέργα που μου προκαλεί τον πόνο, όποτε μπαίνω σε μία διαδικασία και σε μία μεγάλη περιπέτεια να βγάλω τη βέργα από το στήθος μου, η οποία είναι φτιαγμένη και σχεδιασμένη να μη βγαίνει, είναι φτιαγμένη για να κρατάει τα ψάρια. Μετά από μεγάλη προσπάθεια κι αφού χρειάστηκε να χρησιμοποιήσω και το μαχαίρι μου για να μεγαλώσω την τρύπα για να μπορέσω να βγάλω τη βέργα, ελευθερώνομαι απ' την βέργα αλλά συνειδητοποιώ ότι δεν ήταν η βέργα που με πόναγε, αλλά τα πλευρά μου που είναι σπασμένα γιατί τη στιγμή που με χτύπησε η βέργα έσπασε τρία πλευρά κι επίσης τραυμάτισε κι ένα πλευρό στην πλάτη οπότε αν πάω να ξαπλώσω πονάω. Αποφασίζω ότι το σενάριο να ξαπλώσω δεν υπάρχει πλέον και προσπαθώ ν' ακουμπήσω κάπου ψιλοκαθιστός αλλά σε καμία περίπτωση μέχρι τώρα δεν έχω σκεφτεί το ενδεχόμενο ότι θα μπορούσα να μην πεθάνω. Δηλαδή όλες μου οι σκέψεις είναι πως θα πεθάνω πιο εύκολα. Περνάει η ώρα, κι εκτός ότι δεν πεθαίνω αρχίζω κι έχω προβλήματα αναπνοής γιατί ο ένας ο πνεύμονας έχει καταρρεύσει τελείως και πλημμυρίζει με αίμα κι αρχίζει και πιέζει τον δεξί πνεύμονα που είναι ακόμα υγιής και μου δυσκολεύει συνέχεια την αναπνοή και δεν μου αρέσει καθόλου ιδέα να πνιγώ, δηλαδή να φτάσω σε σημείο που να μην μπορώ να αναπνεύσω, το θεωρώ ότι θα είναι πολύ επώδυνο και βασανιστικό και ψάχνω να βρω τρόπο να μπορέσω ν' αναπνεύσω και κάποια στιγμή έχω την έμπνευση ότι αν σκύψω και πιέσω και αδειάσω περισσότερο αίμα από τους πνεύμονες θα μπορέσω ν' αναπνεύσω. Και πράγματι βγάζοντας λίγο αίμα από την τρύπα της βέργας πήρα παράταση στην αναπνοή μου.

Τραυματίστηκα περίπου στις 9:00 η ώρα το πρωί, τώρα είναι περίπου 11:30 και πλέον έχω απογοητευτεί, δηλαδή θεωρώ πλέον ότι ούτε να πεθάνω δεν μπορώ! Κάνω την καρδιά μου πέτρα και ξεκινάω σιγά-σιγά να φτάσω ένα καβάκι, που είχε κάποια κυκλοφορία σκαφών για να με μαζέψει κάποιος γιατί πλέον λέω: «Εντάξει, δεν υπάρχει περίπτωση να πεθάνω. Αυτό ήταν. Δηλαδή έκανα την προσπάθεια μου, ας προσπαθήσω να ζήσω τώρα». Πράγματι φτάνω στο καβάκι, περνάνε κάποια σκάφη αλλά είναι ακόμα Σεπτέμβριος, είναι ακόμα οι καπετάνιοι του καλοκαιριού, οι οποίοι τους χαιρετάω και με χαιρετάνε. Τους χαιρετάω, με χαιρετάνε, πολύ ευγενικοί άνθρωποι αλλά κανείς δεν σταμάτησε να δει αν χρειάζομαι βοήθεια. Μετά από κάποια ώρα πέρασε ένα επαγγελματικό σκάφος, ουσιαστικά ήταν ένα θαλάσσιο ταξί και φυσικά ο καπετάνιος θεώρησε ότι βρήκε πελάτη και σταμάτησε, ήρθε κοντά. Το πρόβλημα ήτανε ότι ο καπετάνιος είχε πρόβλημα το αίμα. Μόλις με είδε καλυμμένο με αίματα, λιποθύμησε, έχασε τον έλεγχο του σκάφους, το σκάφος απομακρύνθηκε, συνήλθε, ξαναγύρισε. Τελικά χρειάστηκε τις οδηγίες ενός επιβάτη ώστε να πλησιάσει χωρίς να κοιτάει, έχει κλείσει τα μάτια του, του έδινε οδηγίες ο επιβάτης, αν μπορούσα να γελάσω θα γέλαγα, ήτανε κωμικοτραγική κατάσταση. Τελικά καταφέρνω μπαίνω μέσα στο σκαφάκι και μου κάνανε πάρα πολλές ερωτήσεις κι ο επιβάτης κι ο καπετάνιος: γιατί, πώς βρέθηκα εκεί, πώς τραυματίστηκα, φυσικά δεν μπορώ να μιλήσω, έχει σκάσει ο ένας μου πνεύμονας, δεν μπορώ να μιλήσω καθόλου και μετά από κάποιες χειρονομίες μου δώσανε ένα στυλό και ένα χαρτί όπου τους έγραψα ότι είχα ένα ατύχημα στο ψαροντούφεκο και ότι αν μπορούν να με πάνε στο Ιατρικό Κέντρο στο νησί. Πράγματι με πάνε στο Ιατρικό Κέντρο στο οποίο ο κακομοίρης ο αγροτικός ο γιατρός που δεν είχε ούτε εμπειρίες, ούτε έχει αντιμετωπίσει ατυχήματα, είδε ένα ζόμπι ουσιαστικά να μπαίνει μέσα στο ιατρείο του περπατώντας. Ήμουνα μελανιασμένος, γιατί είχα σοβαρή έλλειψη οξυγόνου από το μικρό εύρος της αναπνοής, είχα πρηστεί γιατί είχα πνευμονικό οίδημα κι ήμουνα και καλυμμένος με αίματα και φόραγα μόνο το παντελόνι της στολής μου που κι αυτό δεν ήτανε ό,τι, φαντάζομαι, καλύτερο θα μπορούσε να δει ο άνθρωπος. Μετά τον πρώτο του πανικό και μετά από κάποια συνεννόηση μέσω γραπτών μηνυμάτων, κάλεσε έν' ασθενοφόρο και κανόνισε με το ferry boat που έφευγε εκείνη την ώρα να με περιμένει, ώστε να με περάσουν στην ηπειρωτική πλέον Ελλάδα, που θα μπορούσανε να χειριστούν το περιστατικό [00:10:00]καλύτερα. Είχα άλλη μία περιπέτεια με το που έφτασα στη στεριά γιατί ο οδηγός του ασθενοφόρου μου θεωρούσε ότι θα πεθάνω, κι ήθελε να με δώσει στον οδηγό του ασθενοφόρου απ' το ιατρικό κέντρο της περιοχής εκεί και μετά από 'κάνα πεντάλεπτο διαμαρτυριών πάλι αναγκάστηκα να γράψω ένα σημείωμα για να τους πω: «Παιδιά σας παρακαλώ, σας υπόσχομαι δεν θα πεθάνω, ας με πάει κάποιος στο νοσοκομείο, περιμένω πολύ ώρα». Εντάξει εκεί πλέον είχα, οι γιατροί ήτανε πιο έμπειροι, μου δώσανε μορφίνη που με ηρέμησε, μου δώσαν οξυγόνο κι άρχισαν να επανέρχονται τα επίπεδα του οξυγόνου, οπότε πλέον ήμουνα πολύ καλύτερα. Αλλά κι εκεί δεν μπορούσανε να κάνουν κάτι παραπάνω οπότε αναγκάστηκαν να με στείλουν στο Ναύπλιο. Ουσιαστικά τραυματίστηκα στις 9 η ώρα το πρωί και κατάφερα να φτάσω σε χειρουργείο στις 9 η ώρα το βράδυ. Έχω χάσει πάρα πολύ αίμα, οι γιατροί εκεί δεν θεωρούνε πιθανό ότι είμαι σε καλή κατάσταση να μου κάνουνε αναισθησία, κι ουσιαστικά παρακολούθησα όλη την εγχείρηση μου να γίνεται μπροστά μου, το οποίο δεν ήταν καθόλου ευχάριστο.

Το περίεργο στην όλη ιστορία είναι ότι κανονικά θα ‘πρεπε να ‘χω πεθάνει πολλές ώρες πριν. Τώρα…Είμαι ξεροκέφαλος πολύ; Όπως οι περισσότεροι φίλοι μου συμφωνούνε…; Δεν ξέρω γιατί, ήτανε το σώμα μου πάρα πολύ καλά προετοιμασμένο, επειδή είχα περάσει πάρα πολλά χρόνια κάτω απ' το νερό σε συνθήκες που είχα πάντα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και ήταν εξοικειωμένο το σώμα μου μ' αυτό..; Οι γιατροί πάντως, μ' όσους μίλησα και μ' όσους με είδαν εκείνη την περίοδο, όλοι συμφωνούσαν ότι κακώς είμαι ζωντανός, ότι θα 'πρεπε να 'χα πεθάνει προ πολλού. Όπως επίσης ότι κανείς άλλος δεν θα 'χε βγάλει τη βέργα μόνος του και κανείς άλλος δεν θα ‘χε αδειάσει το αίμα απ' τον πνεύμονα του για ν' αναπνέει. Αλλά αυτό που προσπαθούσα να τους εξηγήσω και στους γιατρούς είναι ότι στην αρχή ήμουνα σίγουρος θα πεθάνω, μετά όταν είδα ότι δεν μπορώ να πεθάνω ήμουνα σίγουρος ότι δεν θα πεθάνω, όπως επίσης ότι όλα αυτά που μου λέγανε ότι ήτανε περίπλοκα, δεν ήταν περίπλοκα, για μένα ήταν πάρα πολύ απλά γιατί όταν φύγεις από τη φάση που θεωρείς ότι είσαι νεκρός, όλα τ' άλλα σου φαίνονται και απλά κι εύκολα και δεν είναι κάτι που σε ανησυχεί. Το άλλο περίεργο σε αυτή την ιστορία είναι ότι οι γιατροί μου είχανε δώσει ένα πρόγραμμα αποθεραπείας, από 6 έως 8 μήνες, πριν αρχίσω να λειτουργώ σαν κανονικός άνθρωπος ξανά. Το ατύχημα ήταν 1η Σεπτεμβρίου, 1η Νοεμβρίου ξαναψάρευα, προς μεγάλη απογοήτευση βέβαια της οικογένειάς μου και των φίλων μου, που θεωρούσαν ότι θα συμμορφωθώ μετά απ' αυτό το περιστατικό. Κι όμως συμμορφώθηκα γιατί δεν ξαναπήγα ποτέ μόνος μου, πάντα ήμουνα με παρέα πλέον στη θάλασσα και ήτανε τα πράγματα πολύ καλύτερα.

Αυτή η ιστορία ποια χρονιά είναι;

Αυτό έγινε το 1993.

Το 1993. Και σε τι βάθος μπορεί να έγινε αυτή η περιπέτεια με το ψάρι…

..Το ψάρι…

Και τη σπηλιά;

Το ψάρι ήτανε περίπου στα 25 μέτρα, που για μένα εκείνη την εποχή ήταν εύκολο βάθος, δεν ήταν δηλαδή ένα βάθος που θα με δυσκόλευε, αλλά για 'κείνη την εποχή ήτανε μεγάλο βάθος. Το άλλο αστείο που είχε γίνει σχετικά με την ιστορία είναι ότι όποτε ταξίδευα ξανά σ' αυτό το νησί και ήμουνα με τα ψαρικά μου, με τα πέδιλα, με τις στολές, όποιος μ' έβλεπε μου έλεγε την ιστορία μου! «Α, φιλαράκι ξέρεις ήταν ένα παλικάρι εδώ που 'χε πάει για ψάρεμα και βάρεσε ένα ροφό που…», αυτός που βάρεσα ήτανε πέντε κιλά αλλά στην ιστορία ο ροφός ήταν 20 κιλά και δεν ήταν στα 25 μέτρα αλλά ήταν στα 125 μέτρα, και το ψαροντούφεκο που τον πέτυχε δεν ήταν ένα μικρό εξηνταράκι αλλά ήταν ένα κανόνι με μια τεράστια βέργα και η ιστορία μου είχε γίνει, είχε αποκτήσει δράκους σιγά-σιγά στο νησί.

Καταπληκτικό!

Και τους άκουγα στωικά, «Ναι, αλήθεια; Πω πω, φοβερό!»

Κι έτσι γεννήθηκε ένας θρύλος.

Ναι, για πολλά χρόνια συζητιόταν αυτή η ιστορία. Βέβαια, ενώ θεωρούσα ότι είχα ένα κατόρθωμα παγκόσμια να επιβιώσω από κάτι τέτοιο, μετά από μερικά χρόνια με κέρδισε ένα παλικάρι απ' την Κρήτη που πυροβόλησε το κεφάλι του με το ψαροντούφεκο, πριν μπει στο νερό κι επέζησε. Κι ενώ θεωρούσα ότι πια αυτό το ρεκόρ δεν θα το σπάσει ποτέ κανένας, ένας Αυστραλός μετά από χρόνια, προσπάθησε ν' αυτοκτονήσει με το ψαροντούφεκο του, δεν τα κατάφερε, πυροβόλησε το κεφάλι του άλλες δύο φορές, με διαφορετικά ψαροντούφεκα και με τρεις βέργες το κεφάλι τελικά πήρε το νοσοκομειακό να ‘ρθει να τον πάρει. Οπότε [00:15:00]εντάξει εμένα ιστορία μου πια πέρασε σε πολύ δεύτερη μοίρα.

Στα ψιλά.

Στο στήθος! Σιγά!

Καταπληκτικό! Τέλεια. Θα μπορούσες να πεις ότι αυτή η εμπειρία, εκτός απ' το ότι σου έμαθε να πηγαίνεις με παρέα για ψάρεμα, σε άλλαξε και σε άλλα πράγματα;

Άλλαξε τη ζωή μου δραστικά, όχι τόσο από το θέμα της εμπειρίας όσο απ' το θέμα ότι συνειδητοποίησα ότι όλα είναι σε μία στιγμή. Δηλαδή μία στιγμή είμαστε εδώ και μία στιγμή μπορεί ν' αλλάξει τα πάντα και μ' έκανε να συνειδητοποιήσω ότι μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν ζούσα τη ζωή που μου άρεσε. Ήμουνα πολύ προσηλωμένος στη δουλειά μου, όλη μου η ζωή περιστρέφονταν γύρω απ' τη δουλειά μου, για το πώς θα μεγαλώσει η δουλειά μου, πώς θα βγάλω περισσότερα χρήματα, πώς θα μπορέσω να έχω μεγαλύτερη επιρροή στο περιβάλλον μου και συνειδητοποίησα ότι δεν περνούσα καλά, δεν διασκέδαζα, δεν είχα ευχάριστες εμπειρίες από τη ζωή μου. Είχα δηλαδή μόνο καταξίωση επαγγελματική αλλά τίποτ' άλλο, και το συνειδητοποίησα όταν με επισκεπτόντουσαν φίλοι στο νοσοκομείο, τις πρώτες μέρες κι όλοι μου λέγαν αστείες ιστορίες, που 'χανε διασκεδάσει, που 'χανε περάσει καλά, που κάτι είχανε συμβεί και γελάγανε και δεν είχα να συμπληρώσω κάτι. Δηλαδή λέγαν ιστορίες για τις διακοπές τους κι εγώ θα μπορούσα να πω ας πούμε για ένα πελάτη που είχα, που κάτι έγινε στις διαπραγματεύσεις, δηλαδή δεν είχα. Και από εκείνη τη στιγμή έβαλα ένα πλάνο ότι έχω μεγαλώσει στα νησιά, έχω μάθει να ζω με απλά πράγματα, δεν χρειαζόμουνα τίποτα απ' όλ' αυτά που μου έδινε η δουλειά μου. Και θα ‘μουνα πιο ευχαριστημένος αν είχα περισσότερο χρόνο να ‘μαι κοντά στη θάλασσα, κοντά στους φίλους μου και ουσιαστικά έβαλα ένα πλάνο από 'κείνη την ημέρα και μέσα σε μερικά χρόνια πούλησα την επιχείρησή μου, δημιούργησα ένα εισόδημα για τον εαυτό μου κι ουσιαστικά αφιέρωσα τον εαυτό μου στην ελεύθερη κατάδυση, που έγινε κι η δουλειά μου κι είναι μεγάλο κομμάτι της ζωής μου, δηλαδή ξεκίνησα απ' την εθνική ομάδα ελεύθερης κατάδυσης, μετά έγινα προπονητής της Εθνικής Ομάδας, μετά έγινε πρόταση της ελληνικής Ομοσπονδίας και συνέχισα από 'κεί. Κι ουσιαστικά έγινε δουλειά, αλλά έκανα και κάτι που πλέον μου άρεσε, κάτι που μ' ευχαριστούσε.

Θα κάνω μία άλλη ερώτηση, επειδή λέμε για την ελεύθερη κατάδυση, θα φύγω από το near death experience, και θέλω να ρωτήσω -τώρα εντάξει αυτό είναι- πώς είναι ρε παιδί μου η αίσθηση να κατακτάς συνέχεια λίγο βάθος στη θάλασσα, ή τέλος πάντων πώς νιώθεις όταν είσαι στα 60 μέτρα, δεν ξέρω, στα 80;

Ξέρεις τι; Αν ακούσει κάποιος ότι κάποιος με μια ανάσα έφτασε στα 60, 70 ή 80 μέτρα, ή τα 130 που είναι το παγκόσμιο ρεκόρ, φαίνεται τρομακτικό, αλλά κανείς δεν πήγε 'κει σε μία μέρα. Δηλαδή όταν ξεκίνησα να βουτάω και ήμουνα 8- 9 χρόνων βούταγα στα 6-7 μέτρα. Και μετά στα 8, στα 9, στα 10, στα 12, στα 15. Δηλαδή τα 80 μέτρα δεν είναι πολλά, αν την προηγούμενη μέρα έχεις κάνει 78. Κι έχεις βουτήξει 78 μέτρα και έχεις βγει και νιώθεις καλά και νιώθεις δυνατός και νιώθεις ότι θα μπορούσες να κάνεις λίγο κάτι παραπάνω, μετά είναι ένα μικρό βήμα. Ναι, όταν ήμουν 9 χρόνων, αν κάποιος μου έλεγε ότι θα βουτήξω 80 μέτρα θα τρόμαζα. Δεν θα το πίστευα ποτέ. Αλλά όπως στα περισσότερα αθλήματα έτσι και στην ελεύθερη κατάδυση υπάρχει μία πρόοδος. Ας πούμε κάποιος που κάνει βάρη δεν ξυπνάει μία μέρα ξαφνικά, πάει στο γυμναστήριο και σηκώνει 100 κιλά. Ξεκινάει από μικρότερο βάρος και σιγά-σιγά χτίζει το σώμα του και χτίζει και την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και ειδικά στο νερό η εμπιστοσύνη είναι το πιο σημαντικό, δεν είναι τόσο φυσική δύναμη όταν συζητάμε για μία βουτιά είναι περισσότερο να 'χεις εμπιστοσύνη, να πιστεύεις ότι μπορείς να το κάνεις αυτό το πράγμα.

Είναι η δύναμη της συγκέντρωσης.

Νομίζω ότι ένα πράγμα που μ' έχει μάθει ελεύθερη κατάδυση, το οποίο θεωρώ ότι είναι χρήσιμο για όλους, είναι ότι μ' έχει μάθει να είμαι εστιασμένος στη στιγμή. Δεν αφήνω τον εαυτό μου να κοιτάξει πιο μακριά, δηλαδή όταν ξεκινάω τη βουτιά δεν σκέφτομαι πότε θα φτάσω στο βυθό, σκέφτομαι τι ωραία που είναι τη συγκεκριμένη στιγμή ή σκέφτομαι την τεχνική μου, το πώς κινούμαι, την αίσθηση που έχω, βάζω όλη μου την προσοχή [00:20:00]στη συγκεκριμένη στιγμή. Αν αρχίσεις και κοιτάς το μέλλον χάνεις το παρόν και ειδικά στη βουτιά σκέφτεσαι πράγματα που δεν είναι τόσο ευχάριστα, δηλαδή στο βάθος δεν θα είσαι τόσο χαρούμενος όσο είσαι στη διαδρομή. Αν σκέφτομαι ήδη ότι θα πάω κάπου και θα 'χει μεγάλη πίεση, θα δυσκολεύομαι να εξισώσω… Αν αρχίσω και σκέφτομαι το τέλος της βουτιάς πάλι δεν είναι κάτι ευχάριστο γιατί θα μου τελειώνει ο αέρας, θα ‘χω την ανάγκη για αναπνοή πιο έντονη, οπότε όσο μένω εστιασμένος στη στιγμή όλα γίνονται πολύ πιο εύκολα. Και νομίζω ότι είναι ένα λάθος που κάνουμε πολύ στη σύγχρονη ζωή. Ας πούμε, ξυπνάμε το πρωί, πλένουμε τα δόντια μας και σκεφτόμαστε τι θα μπορεί να συμβεί στη μέρα μας κι αρχίζουμε και λέμε: «Κι αν εκείνο, και αν το άλλο;». Είναι σαν το ανέκδοτο με το γρύλο. Και θεωρώ ότι αυτό ήταν ένα μάθημα που μ' έχει βοηθήσει, μ' έχει βοηθήσει πολύ.

Έτσι ακούγεται. Τέλεια. Ε, τί άλλο να προσθέσουμε; Νομίζω ότι δώσαμε το νόημα και το στίγμα της κουβέντας. Εκτός αν θες να προσθέσουμε κάτι άλλο.

Δε νομίζω.

Εντάξει, τέλεια.