[00:00:00]Ωραία... Καλησπέρα! 

Καλησπέρα σας! 

Πώς ονομάζεστε; 

Μαρία Δουρουντάκη. 

Ωραία. Είναι Τρίτη 23 Ιουνίου 2020. Είμαι στον Νέο Κόσμο μαζί με τη Μαρία Δουρουντάκη. Ονομάζομαι Μωυσιάδου Παναγιώτα, είμαι ερευνήτρια στο Istorima και ξεκινάμε. Θέλεις να μας πεις λίγα πράγματα για τον εαυτό σου; 

Ωραία! Ευχαριστώ πολύ καταρχήν που ήρθες. Λοιπόν, γεννήθηκα στην Αυστραλία, στη Μελβούρνη. Οι γονείς μου ήταν Έλληνες, μετανάστες εκεί πέρα. Μέχρι μια ηλικία 6 χρονών πηγαινοερχόμουν Ελλάδα-Αυστραλία γιατί οι γονείς μου έπρεπε να δουλεύουν διπλές βάρδιες στα εργοστάσια και το όνειρό τους ήταν να γυρίσουμε πίσω στην Ελλάδα. Τελειωτικά και οριστικά γυρίσαμε στην Ελλάδα το΄78. Οπότε πήγα και κάποια χρόνια στο δημοτικό στην Αυστραλία και μετά συνέχισα στην Κρήτη, στα Χανιά που μετακομίσαμε. Από μικρή δυο πράγματα ήταν κομμάτι της ζωής μου που όλοι τα θυμούνται: το ένα ήταν η ζωγραφική και το άλλο ήταν ο χορός. Και τα δυο αυτά τα πράγματα με κάποιον τρόπο με ακολουθούν σε όλη μου τη ζωή, και στη δουλειά μου σαν χορογράφος αλλά και στη δουλειά μου σαν γραφίστρια που ασχολούμαι και με τα δυο... Άλλες εποχές με το ένα πολύ περισσότερο, άλλες φορές με το άλλο πολύ περισσότερο, αλλά και τα δυο νομίζω ότι είναι κομμάτι μου και όπως και η ζωγραφική που από εκεί ξεκίνησε και το γραφιστικό, που όμως η γραφιστική είναι πιο βιοποριστικό πράγμα. Λοιπόν, η ιστορία που θέλω να σας πω είναι η ιστορία του πώς ένα είδος χορού μπορεί να αλλάξει τη ζωή κάποιου και μπορεί να ζήσει πάρα πολλές διαφορετικές περίεργες καταστάσεις. Για μένα, ενώ ασχολιόμουν από μικρή με τον χορό, κάποια στιγμή όταν ήμουν 30... Γιατί ασχολούμουν με τους παραδοσιακούς χορούς Κρήτης. Ο δάσκαλός μου ήταν ο Μουντάκης, ο οποίος είναι πάρα πολύ γνωστός καλλιτέχνης της Κρήτης, ιστορικός καλλιτέχνης, και πολύς κόσμος όταν το λέω λένε «Ουάου». Ήμουν από τους τελευταίους τυχερούς που κάνανε μαθήματα μαζί του. Ο ίδιος ήταν λυράρης όμως και κράτησε την παράδοση της λύρας στην Κρήτη συγχρόνως όμως είχε και ένα χορευτικό γκρουπ, οπότε εγώ ήμουν στο χορευτικό του γκρουπ όπου έκανε αναβίωση πάρα πολλών παραδοσιακών χορών της Κρήτης, που είχαν χαθεί ακόμη και στη δεκαετία του ’80. Από το 1985 μένω στην Αθήνα και από κει και μετά ασχολήθηκα τα πρώτα χρόνια με τη γραφιστική, πάρα πολύ δυνατά και αυτή ήταν η δουλειά μου, και στα γενέθλιά μου 30 χρονών αποφάσισα να κάνω κάτι τελείως διαφορετικό, έτσι να αλλάξω τη ζωή μου. Εκείνη τη στιγμή ήμουν και μονογονεϊκή οικογένεια, εγώ και η κόρη μου, οπότε είχα ισορροπήσει πια στα 30 μου –γιατί ήμουν από τα 20 μου με την κόρη μου- και είπα να κάνω κάτι διαφορετικό. Λοιπόν, αποφασίζω να κάνω κάτι διαφορετικό. Έκανα κάτι τελείως διαφορετικό και extreme γι' αυτό που ήμουνα. Δηλαδή όταν κάποιος έχει κάνει παραδοσιακά πράγματα στον χορό δεν μπαίνει σε μια τάξη να κάνει belly dance. Είναι το άκρως αντίθετο σαν θεματική χορού. Οπότε λέω εντάξει ας το δοκιμάσω, να δω τι είναι αυτό το πράγμα. Βέβαια χωρίς να το ξέρω αυτό που έκανα δεν ήταν belly dance αλλά oriental, που το belly dance και το oriental είναι δυο διαφορετικά πράγματα. Δηλαδή το oriental είναι όλοι οι παραδοσιακοί χοροί που προέρχονται από τη Μεσόγειο, από τη βόρεια Αφρική και από τη Μέση Ανατολή, που είναι πάρα πολλοί από αυτούς και φολκλορικοί, εκτός από τους χορούς της σκηνής. Οπότε ήταν κοντά στο κομμάτι των κρητικών που έκανα, ενώ το belly dance είναι αυτό που έχει εμπνευστεί η Δύση περισσότερο και οι δυτικές χορεύτριες. Έχει μια ηλικία ζωής περίπου εκατόν πενήντα ετών ενώ το oriental έχει τρεις χιλιάδες περίπου χρόνια ζωής και δεν έχει την πολιτιστική σύνδεση που έχουν οι αραβικοί χοροί και οι χοροί της Μεσογείου με τη μουσική, με το κοστούμι, με το βηματολόγιο. Δηλαδή το belly dance είναι για διασκέδαση. Οπότε έπεσα στα βαθιά, στο oriental. Δεν μπορώ να το εξηγήσω. Την πρώτη ώρα απ’ τη μουσική περισσότερο το ερωτεύτηκα αυτό το πράγμα και μετά έπαθα εξάρτηση και obsession, δεν ξέρω πώς λέγεται στα ελληνικά… 

Εμμονή...

Η εμμονή. Με αποτέλεσμα μέσα σε πέντε χρόνια, όλα τα λεφτά που έβγαζα εδώ πέρα στην Ελλάδα από τη γραφιστική –και τότε, εκείνη την εποχή, ήμουν πολύ πετυχημένη γραφίστρια, με διάφορα συμβόλαια σε διάφορους εκδοτικούς και ακόμα και σε κρατικά πράγματα, σε τυπογραφεία– όλα μου τα χρήματα να τα μαζεύω και να φεύγω και να πηγαίνω στην Αίγυπτο. Και έτσι, μετά από πέντε χρόνια, αφού το σπούδαζα, χωρίς να έχω σκεφτεί ότι το κάνω για να γίνω δασκάλα ή χορεύτρια ή τίποτα τέτοιο, γιατί επειδή το ξεκίνησα 30 χρονών και είχα την εμπειρία σαν έφηβη του να είσαι επαγγελματίας χορεύτρια δεν πίστευα ποτέ ότι κάτι που κάποιος ξεκινάει, έναν χορό που ξεκινάει κάποιος στα 30 του μπορεί να γίνει ένα επαγγελματικό πράγμα. Όμως νομίζω ότι εκτός από το ότι έπεσα σε μια καλή εποχή, γιατί πάρα πολλά πράγματα στη ζωή είναι τύχη, δηλαδή να τύχεις στο σωστό σημείο τη σωστή στιγμή, που ήταν αυτό το πράγμα, δηλαδή στο 2000, γιατί για τότε μιλάμε, μέχρι και το 2005, ενώ στην Ελλάδα υπήρχαν πάρα πολλές χορεύτριες εκείνη την εποχή και ήδη είχαμε ένα φαινόμενο με όλα τα oriental μαγαζιά κλαμπ και τέτοια πράγματα, και υπήρχαν χορεύτριες επαγγελματίες, δεν υπήρχε κάποια δασκάλα που να είχε εντρυφήσει στα παραδοσιακά τα είδη. Το οποίο μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν άγνωστο. Οπότε ήμουν πρώτη στην Ελλάδα και ξαφνικά από κει που απλά ήμουν μια μαθήτρια κολλημένη με αυτό το πράγμα, που πήγαινα όμως τέσσερις φορές τον χρόνο στην Αίγυπτο από δεκαπέντε μέρες και έκανα μαθήματα με τους μεγαλύτερους δασκάλους, πέτυχα τις πιο παλιές χορεύτριες, αυτές που χορεύαν τη δεκαετία του ’60, που εκείνη την εποχή ακόμα κάνανε μαθήματα και τέτοια πράγματα. Ξαφνικά έγινα η πιο γνωστή δασκάλα της Ελλάδας πάνω σε αυτό το θέμα, στο oriental, από τις επαγγελματίες που ήδη υπήρχαν στην Ελλάδα που είτε δεν είχαν τον χρόνο είτε δεν είχαν ακόμη και τα χρήματα για να πάνε. Δηλαδή και αυτό ήταν για μένα βοηθητικό, το ότι εγώ εκείνη την εποχή είχα φτάσει σε ένα σημείο τη ζωή μου που δεν αγωνιζόμουν για το καθημερινό και έκανα το κέφι μου. Μου άρεσαν και τα ταξίδια. Οπότε ξαφνικά έγινα η πιο γνωστή δασκάλα της Ελλάδας, μετά από μια προηγούμενη δασκάλα Αμερικανίδα, που είχε έρθει εδώ στη δεκαετία του ’70, τη Ρέα. Οπότε για την καινούργια ας πούμε φουρνιά. Κι έτσι επαγγελματίες χορεύτριες άρχισαν να με ζητάνε για μαθήματα, κι έτσι σιγά σιγά λέω, «δηλαδή εγώ τώρα είμαι δασκάλα;». Και ξαφνικά χωρίς να το καταλάβω βρέθηκα και ήμουν δασκάλα.

Στη συνέχεια ακριβώς επειδή πήγαινα τόσα χρόνια στη Αίγυπτο, μου δόθηκε μια ευκαιρία σε ένα φεστιβάλ του οποίο ονομάζεται "Nile group festival", το οποίο γίνεται στην Αίγυπτο... Μια χρονιά αποφάσισαν την πρώτη μέρα του φεστιβάλ να έχουν κάποιους που πηγαίναμε χρόνια σαν μαθητές σε αυτό το φεστιβάλ –κι εγώ πήγαινα, είχα ήδη πάει σε δέκα και φεστιβάλ– να δώσουν μια μέρα την οποία την ονομάσανε World map, όπου διαλέξανε πέντε μαθητές από όλους για να κάνουν μια τάξη μιάμιση [00:10:00]ώρα. Χωρίς να πληρωθούμε αλλά με τη λογική του να μας δούνε μαθητές από όλο τον κόσμο, γιατί αυτό εκείνη την εποχή ήταν ένα φεστιβάλ που είχε μαθητές από την Αμερική, από την Ιαπωνία, από τη Ρωσία, από όλη την Ευρώπη, από τη Λατινική Αμερική. Οπότε με διαλέξανε για να δώσω μια τάξη. Έδωσα μια τάξη που αφορούσε την τεχνική των χεριών. Ήταν δηλαδή μια τεχνική τάξη πάνω σε ένα τραγούδι μιας διάσημης τραγουδίστριας από την Αλγερία. Και εκεί μπορώ να πω ότι άλλαξαν όλα και νομίζω ότι αυτή είναι η μέρα που άλλαξε τη ζωή μου σε έναν μεγάλο βαθμό, γιατί εγώ ποτέ δεν είχα φανταστεί ότι μπαίνοντας στην τάξη ήταν τριακόσια άτομα. Ήτανε τρομερό! Από όλες τις χώρες του κόσμου. Τελειώνω το μάθημα, άρεσε πάρα πολύ. Οι Γιαπωνέζες και οι Κινέζες... Αυτό θέλω να το πω γιατί ήταν τρομερά αστείο, γιατί μερικές φορές σε έναν μικρόκοσμο, δηλαδή ναι έχουμε αυτό που λένε κάποιος είναι σταρ στο τραγούδι, κάποιος είναι σταρ ηθοποιός, που τον ξέρει το γενικό κοινό, το general public, αλλά πάρα πολλές φορές σε μικροκοινότητες, γιατί στην πραγματικότητα οι εξειδικευμένοι χοροί, αυτοί που δεν έχουν φτάσει ακόμη στο general public, με ένα πολύ μεγάλο βαθμό όπως είναι ας πούμε το μπαλέτο, που ναι, στο μπαλέτο ξέρουμε όλοι σταρ τον Baryshnikov ή τον Nureyev, ή το φλαμένγκο ο Cortes, όλοι, σε όλο τον κόσμο το ξέρουνε. Το oriental δεν έχει φτάσει ακόμα σε αυτό το τόσο αποδεκτό σημείο, παρόλο που όλος ο κόσμος ξέρει, σε όλες τις χώρες το belly dance και τέτοια, αλλά δεν ξέρουν ονόματα. Όμως αυτοί που ασχολούνται παρά πολύ, που τα τελευταία χρόνια αυξάνεται και αυξάνεται, μέσα σε αυτόν τον μικρό χώρο που είναι εκατό χιλιάδες άτομα σε όλο τον κόσμο... Δεν είναι άσχημο, που ασχολούνται με αυτό, ξαφνικά από τη μια μέρα στην άλλη, από τη μια ώρα στην άλλη έγινα σταρ σε αυτόν τον κόσμο. Δηλαδή στο τέλος του σεμιναρίου οι Κινέζες μου έσκισαν το μπλουζάκι ζητώντας αυτόγραφα! Εγώ το κοίταζα όλο αυτό το πράγμα και έλεγα «Όχι, δεν συμβαίνει αυτό, δεν γίνεται να συμβαίνει αυτό!». Το αποτέλεσμα ήταν ότι εκείνη τη μέρα έκλεισα πάνω από εξήντα σεμινάρια για να ταξιδέψω σε πάρα πολλές χώρες. Οπότε στη συνέχεια τα επόμενα δέκα χρόνια αυτό που έκανα ήταν ότι ήμουνα μεν εδώ πέρα στην Ελλάδα, δημιούργησα τη δική μου προσωπική επαγγελματική ομάδα, τη "Malema’s banat". Τι σημαίνει "Malema’s banat". Στην Αίγυπτο συνηθίζεται πάρα πολύ να χρησιμοποιούνε παρατσούκλια. Αυτό τώρα σε εμάς είναι... Τα οποία έχουν, παίρνουν τον ρόλο ονόματος και πλέον κανένας δεν θυμάται το όνομα κάποιου, ξέρουν όλοι τα παρατσούκλια. Κάτι που δεν γίνεται εδώ στη Ελλάδα, στην Ευρώπη είναι τρομερά σπάνιο. Όμως αν σκεφτούμε ότι έχουμε μια χώρα που οι μισοί άντρες λέγονται Μωχάμετ είναι λογικό να υπάρχουν παρατσούκλια. Τα παρατσούκλια τώρα δίνονται πολλές φορές ή από κάτι που τους μοιάζει ή από κάποιο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του ανθρώπου. Οπότε οι Αιγύπτιοι δάσκαλοι που είχα, η Αιγυπτιακή Πρεσβεία εδώ στην Αθήνα που συνεργάστηκα για πάρα πολλά χρόνια, όλοι με λέγανε Μαλέμα. Μαλέμα στα αραβικά σημαίνει… Μάλεμ στα αντρικά είναι το αφεντικό και ο μάστορας. Μαλέμα τώρα, επειδή σε μια αραβική χώρα είναι τρομερά δύσκολο λόγω των κοινωνικών συνθηκών και της θέσης της γυναίκας μια γυναίκα να γίνει αφεντικό ακόμη και σε ένα περίπτερο, όταν λένε μια γυναίκα Μαλέμα είναι εκτός από δασκάλα και μαστόρισσα, δηλαδή εξειδικευμένη στη δουλειά που κάνει, είναι και χαρακτηριστικό του χαρακτήρα της, δηλαδή μιας γυναίκας που μπορεί να τα καταφέρει μόνη της χωρίς να έχει κάποιον άντρα προστάτη. Οπότε, εδώ ας πούμε στην Αθήνα η αιγυπτιακή πρεσβεία, και ο Πρόξενος, και ο Πρέσβης σε πάρα πολλές αλλαγές αυτών των ανθρώπων –γιατί αλλάζουνε όλοι αυτοί κάθε τρία χρόνια– περίπου από το 2005 μέχρι και τώρα βλέποντάς με να πηγαίνουμε στα event τα δικά τους με είκοσι πέντε χορεύτριες, να κανονίζω από τους ηχολήπτες μέχρι τη σκηνή, να φωνάζω «Τα φώτα» και όλα αυτά τα πράγματα, κανείς δεν με είπε ποτέ Μαρία. Όλοι αρχίσαν «Μαλέμα, Μαλέμα, Μαλέμα» και όταν δημιουργήθηκε το γκρουπ, επειδή banat σημαίνει στα αραβικά κορίτσια, Malema til banat σημαίνει τελείως στα αραβικά με αραβική γραμματική, τα κορίτσια της Μαλέμας. Τώρα στα αγγλικά για να μη λέμε εμείς "Malamel banat" και επειδή δεν το καταλαβαίνουν κάπως οι Έλληνες, λέμε “Malema’s banat”. Είναι πιο εύκολο. Οπότε αυτό είναι το γκρουπ, τα κορίτσια της Μαλέμας, τα εκάστοτε κορίτσια της Μαλέμας. Οπότε εκτός από την κόρη τη δικιά μου έχω και πάρα πολλές άλλες κόρες. Όλα αυτά τα χρόνια ογδόντα κόρες. Λοιπόν, οπότε στην εμπειρία αυτό των δέκα ετών έχω ταξιδέψει σε είκοσι πέντε χώρες και έχω διδάξει oriental. Το θεωρώ πάρα πολύ μεγάλη τιμή μου να είμαι με κάποιον τρόπο ένας Πρέσβης των χωρών της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Από τη Ρωσία, όπου στη Ρωσία όμως έφτασα να είμαι με το Οriental Foundation of Russia, δηλαδή την ομοσπονδία oriental της Ρωσίας που έχει δέκα χιλιάδες μέλη. Σε ένα πρόγραμμα που έκανα εκπαιδεύσεις των δασκάλων, ήμουν εκπαιδεύτρια των δασκάλων της Ρωσίας για τρία χρόνια πάνω στο κομμάτι της θεωρίας και της ιστορίας του oriental, δηλαδή ένα από τα πράγματα που θεωρούνε οι ειδικοί είναι η ιστορία αυτών των χορών που είναι πάνω από τρακόσιοι χοροί κι έχουν μια… Τρεις χιλιάδες χρόνια. Δηλαδή... Και αυτή η ιστορία ξεκινάει με την πτώση του χαλκού, της εποχής του Χαλκού, από εκεί, από τους Φοίνικες ξεκινάνε. Στις διάφορες χώρες που έχω πάει μου έχουν συμβεί πάρα πολλά πράγματα, από πάρα πολύ ωραία μέχρι ανεκδοτολογικά, μέχρι επικίνδυνα πράγματα. Έτυχα και ήμουνα στην επανάσταση της Αιγύπτου εκεί πέρα, γιατί η επανάσταση γινόταν 27, 28, 29 Ιανουαρίου του 2011 και υπήρχε φεστιβάλ, οπότε κατέβαινα. Είχαμε αποκλειστεί στο αεροδρόμια και δεν βγήκαμε ποτέ έξω. Εκείνες τις μέρες σκοτώθηκαν με πολύ άγριες σφαγές πάνω από είκοσι χιλιάδες άτομα στο Κάιρο. Είναι μαύρες μέρες της ιστορίας της Αιγύπτου. Πιο μετά, την ίδια χρονιά –γιατί έπρεπε να ξαναπάω στην Αίγυπτο, γιατί ήθελα να κάνω μια βεδουίνικη χορογραφία και έπρεπε να βρω τα αυθεντικά βεδουίνικα υφάσματα– από ένα λάθος ενός οδηγού ταξί ο οποίος τρομοκρατημένος με άφησε στη μέση... Με πέταξε έξω από το ταξί στη μέση μιας μάχης μεταξύ επαναστατών και αστυνομίας. Που η αστυνομία βαρούσε με λαστιχένιες σφαίρες και οι επαναστάτες σπάγανε τα πάντα και οτιδήποτε υπήρχε από ξύλα και από τέτοια… Ξαφνικά βρέθηκα στη μέση αυτού του πράγματος. όπου εκεί ακουμπώντας απλώς σε μια πόρτα... Σε μια πολυκατοικία που ήταν λίγο πιο χωμένη, γιατί μπροστά μου γινόταν όλη η μάχη, η πόρτα αυτή ξαφνικά άνοιξε και ήταν ένας παππούς Αιγύπτιος που με βάλανε μέσα στο σπίτι του με τη γυναίκα του[00:20:00], και τα παιδιά του, και τα εγγόνια του και με κρατήσανε για δύο μέρες. Όπου εκεί εκείνη τη μέρα σε αυτόν τον δρόμο σφάξαν πεντακόσια άτομα. Όλη η πολυκατοικία είχε κατεβάσει ντουλάπες για να κλείσουνε την είσοδο της πολυκατοικίας για να μην μπούνε μέσα και γίνει αυτός ο χαμός. Πολλές περιπέτειες, πολλών ειδών. Οπότε μέσω του oriental έζησα πράγματα τα οποία ποτέ δεν περίμενα. Ενώ σαν παιδί όλοι μας νομίζω ότι ονειρευόμαστε να ταξιδέψουμε και να πάμε σε διάφορες χώρες, η ζωή μου τα είχε φέρει έτσι που μέχρι τα 30 μου δεν είχα κάνει κάτι από αυτά. Εντάξει στα 30 μου ξεκίνησα και πήγαινα στην Αίγυπτο και μετά ξαφνικά ταξίδεψα...

Δηλαδή τρομερή εμπειρία ένα φεστιβάλ για τη διάσωση ενός κάστρου στην Ιρλανδία όπου μας έχουνε καλέσει για το φεστιβάλ το sek fest. Δάσκαλοι από όλα τα είδη χορών, από όλο τον κόσμο, δηλαδή από Αργεντινή του τάνγκο, από την Ισπανία, από τη Χαβάη για χούλα, από την Κίνα, από την Ιαπωνία. Ήταν μεγάλη τιμή για μένα που είχαν επιλέξει εμένα για το κομμάτι του oriental γιατί είμαι Ελληνίδα έτσι, δεν είμαι Αιγύπτια. Παρ' όλα τα χρόνια που έχω στην Αίγυπτο όλοι νομίζουν ότι είμαι Αιγύπτια, και με λένε Μαλέμα, πιστεύουν ότι είμαι Αιγύπτια. Με είχε διαλέξει η ιδιοκτήτρια του κάστρου. Φτάνουμε όλοι οι δάσκαλοι την πρώτη μέρα –μέσα στο κάστρο μέναμε. Τώρα αυτό ήταν σε ένα τεράστιο δάσος με περίφραξη, με χιλιάδες κόσμο που είχε έρθει και κατασκηνώσει με σκηνή τεράστια έξω που γινότανε πάρτι και τέτοια, με γκρουπ, με μουσική από το πρωί μέχρι το βράδυ, με διάφορα εργαστήρια, είχε παιδάκια, με το δάσος. Το δάσος να είναι αναπαράσταση μεσαιωνικής εποχής και τέτοια πράγματα. Το επόμενο πρωί σε αυτή την τρομερή, τεράστια κουζίνα με το τεράστιο το τζάκι του κάστρου η πυργοδέσποινα, να την πούμε, μας έχει ετοιμάσει πρωινό σε όλους μας. Εγώ έχω κατέβει, τη βοηθάω και τέτοια πράγματα, γιατί μου αρέσει πολύ το μαγείρεμα. Οι γονείς μου όταν γύρισαν από την Αυστραλία άνοιξαν εστιατόριο στα Χανιά, οπότε μεγάλωσα μέσα στην κουζίνα. Καθόμαστε και μαγειρεύουμε εκεί με την πυργοδέσποινα και όπως μιλάμε, με αυτά που την έλεγαν οι υπόλοιποι, καταλαβαίνω ότι η πυργοδέσποινα είναι η Bonnie Tyler! Ναι! Δηλαδή από τις εκπλήξεις έτσι που συμβαίνουν. Οπότε ήταν λογικό ότι σε αυτά τα χρόνια, με αυτόν τον τρόπο ζωής, δηλαδή αν κάποιος… Γιατί είχα και εδώ πέρα στην Αθήνα γκρουπ, είχα... Ήμουν σε διάφορους χώρους που κάναμε πρόβες με την ομάδα μου. Έχουμε κάνει στην Αθήνα απάνω από δεκαπέντε θεατρικές παραστάσεις σε όλα αυτά τα χρόνια. Τις περισσότερες με φιλανθρωπικό χαρακτήρα. Δηλαδή το φιλανθρωπικό είναι κομμάτι της δουλειάς μου της Ελλάδας. Ήταν λογικό ότι αυτά τα χρόνια η γραφιστική είχε πάρει ένα πίσω κομμάτι, γιατί δεν γίνεται να τα κάνει κάποιος όλα, και αν είναι κάποιος να ταξιδέψει πολύ, γιατί δεν είναι κάτι που ακόμα και σωματικά δεν μπορεί να το βγάλει κάποιος, δηλαδή το ένα Σαββατοκύριακο να διδάσκεις στη Σιβηρία, να γυρίζεις... Για πέντε μέρες αυτό, να γυρίσεις εδώ πέρα, να έχεις όλο το Σαββατοκύριακο μαθήματα από οκτώ ώρες, το επόμενο Σαββατοκύριακο να διδάσκεις στη Νότια Αφρική. Αυτό εννοώ. Να γυρίζεις, πρόβες, το επόμενο πέφτει στη Βιέννη ας πούμε. Δεν είναι εύκολο και σωματικά και να το αντέξει και το σώμα αλλά είναι κάτι που αν κάποιος πρέπει να το κάνει μετά τα 45 είναι δύσκολο να το κάνει σε τέτοια... Με τέτοια έκταση. Οπότε από τα 35 μου μέχρι τα 45 μπορώ να πω ότι είχα μια διεθνή καριέρα σε αυτό το κομμάτι σαν χορογράφος. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου χορεύτρια oriental, παρόλο που πάρα πολλές φορές, για τρεις χρονιές είχα ψηφιστεί από τους παγκόσμιους καλλιτέχνες σαν η καλύτερη performer. Αλλά performer είναι κάτι διαφορετικό. Είναι ένα θεατρικό. Είναι περισσότερο το ότι ανεβαίνω στη σκηνή και μέσα από τον χορό μου δίνω την εικόνα, ας πούμε της Αιγύπτιας τσιγγάνας του 18ου αιώνα. Έχω κάνει δηλαδή πάρα πολλές αναβιώσεις σε είδη ή κάνεις τους χορούς των παλατιών από την Κόρδοβα, από την Ισπανία που είχανε φτάσει οι Άραβες, από το 1000. Δηλαδή χορούς χιλίων ετών. Οπότε δεν είναι το χορεύτρια, φοράω μια στολή πάνω κάτω και είμαι σε ένα μαγαζί ή σε ένα εστιατόριο ή σε ένα κλαμπ και χορεύω. Είναι τελείως άλλο concept να είναι performer θεατρικός του oriental. Πρέπει όλο το κοστούμι, όλα τα κοσμήματα, η μανιέρα που έχει ο χορευτής, η χορογραφία, η μουσική είναι δηλαδή μια ιστορική χορογραφία, ένα ιστορικό πράγμα περισσότερο από κάτι απλά χορεύω και διασκεδάζω τον κόσμο. Κάπου προς τα τελευταία χρόνια αυτό έκανα και το χάρηκα και το ευχαριστήθηκα πάρα πολύ. Στην πραγματικότητα θα το κρατούσα και άλλο αν ξαφνικά δεν ένιωθα κάτι περίεργο να συμβαίνει στο σώμα μου. Δηλαδή τα τελευταία χρόνια που τα έκανα, τα τελευταία δύο ή τρία χρόνια είχα τρομερές ημικρανίες, τρομερούς πόνους στα πόδια, τρομερές κράμπες, στο σημείο που κάποια στιγμή βρισκόμουν επί σκηνής στη Σλοβενία και έπαθα μια τρομερή κράμπα στο πόδι... Ήμουν επί σκηνής. Συνέχισα να χορεύω. Ευτυχώς εκείνη τη στιγμή έκανα έναν παραδοσιακό χορό της Αιγύπτου και κρατούσα ένα μπαστούνι και το έκανα λίγο θεατρικά. Κρατούσα το μπαστούνι και δεν πατούσα καθόλου το πόδι που είχε πάθει την κράμπα και το έσωσα. Μετά με έναν πολύ θεατρικό τρόπο έφυγα και καλά σαν γιαγιούλα από τη σκηνή, και μόλις φτάνω στο πίσω μέρος της σκηνής λιποθύμησα και έπεσα κάτω. Με πήραν και με πήγαν στο ιατρικό κέντρο του Kanin που είναι μια επαρχία της Σλοβενίας, όπου εκεί διέγνωσαν ότι είχε ξεραθεί και κοπεί ο εσωκνήμιος μυς. Ο μυς που έχουμε στο κομμάτι της γάμπας δηλαδή είχε αφυδατωθεί τόσο πολύ που είχε ξεραθεί και κόπηκε. Γύρισα με πτήση μέσω Σερβίας σε αναπηρικό καροτσάκι, για τρεις μήνες δεν περπατούσα και τέτοια πράγματα. Ξεκινάω έναν κύκλο εξετάσεων και τέτοιων πραγμάτων όπου κανείς δεν έβρισκε τι είχα και γιατί αυτό το πράγμα συνέβαινε. Όλοι με λέγαν «Είναι υπερκόπωση». Οπότε σιγά σιγά... Γατί δεν μπορούσα πια σωματικά, δηλαδή δεν μπορούσα να ταξιδεύω δύο φορές τον μήνα σε μια διαφορετική χώρα. Με κούραζε πάρα πολύ. Μετά από κάθε ταξίδι χρειαζόμουν έναν μήνα για να συνέλθω και δεν μπορούσα να κάνω πράγματα εδώ πέρα, αποφάσισα και επέλεξα να έχω μόνο τις δουλειές που με ενδιέφεραν. Δηλαδή εκπαιδεύσεις άλλων δασκάλων. Στη Ρωσία ως βασική χώρα, στη Σλοβενία, στη Ιταλία, στην Αγγλία και στο Μαρόκο. Αυτές δηλαδή ήταν οι χώρες που κράτησα κιόλας, γιατί εκτός των άλλων όποιος έχει ασχοληθεί με τον χορό σε αυτό το επίπεδο ξέρει ότι είναι και ένα τρομερά ανταγωνιστικό πράγμα, όταν κάποιος φτάσει από ένα σημείο και μετά. Οπότε μπορώ να πω ότι κράτησα τις οργανώσεις αυτές που κάπως με του οργανωτές ήμασταν[00:30:00] στο ίδιο πνεύμα, ότι βλέπαμε αυτόν τον χορό σαν κάτι πάρα πολύ όμορφο που αξίζει να διασωθεί και να διαδοθεί στη Δύση, όπως είναι αυθεντικά. Το διασωθεί μπορεί να ακούγεται περίεργο. Το λέμε για τον εξής λόγο: γιατί, αν εξαιρέσουμε τους χορούς της Μεσογείου οι οποίοι συνεχίζουνε, στις αραβικές χώρες με την άνοδο του φονταμέλι… 

Φονταμενταλισμού. 

Μπράβο, του Ισλάμ τα τελευταία είκοσι χρόνια η θέση της γυναίκας είναι πολύ πιο κλειστή και φανταστείτε ότι σε μια χώρα που οι γυναίκες αυτή τη στιγμή συνεχίζουν όσο πάει να κλείνονται στην ενδυμασία τους. Εγώ θυμάμαι πριν από είκοσι πέντε χρόνια να πηγαίνω στην Αίγυπτο και να φοράνε μαντήλια το 20% των γυναικών, οι μεγάλες οι γιαγιάδες. Όλες οι υπόλοιπες φοράγανε όχι ρούχα προκλητικά, συντηρητικά ρούχα, τα μαλλιά τους κάτω. Ήτανε μια φάση που θύμιζε πάρα πολύ Ευρώπη στο ντύσιμό τους. Χρόνο με τον χρόνο έβλεπα περισσότερες μαντήλες, νέα κορίτσια να φοράνε μαντήλα. Σιγά σιγά άρχισα να βλέπω και τις μπούργκες, είναι αυτό που κλείνουν και το πρόσωπο, και η μπούργκα σημαίνει ότι βάζουν και γάντια και όλο αυτό το φουλ. Και σιγά-σιγά, πέρυσι που είχα πάει, μέναμε δίπλα σε ένα δημοτικό. Ήθελα να βάλω τα κλάματα. Τα κοριτσάκια από την πρώτη δημοτικού φοράνε μαντήλες ροζ, αλλά μαντήλες. Και στα 12 τους, μόλις τους έρθει περίοδος είναι ακόμα πιο κλειστό το ντύσιμό τους. Όλο αυτό το λέω για να δώσω το κοινωνικό πλαίσιο που αυτή τη στιγμή αυτός ο χορός που παραδοσιακά… Που έχει δύο μορφές. Έχει γεννηθεί σε αυτές τις χώρες έχοντας δύο μορφές: τη μορφή του stage, που είναι η χορεύτρια που έχουμε στο μυαλό με το σουτιέν και τη φούστα, και τη μορφή την παραδοσιακή, που στις παραδοσιακές φοράμε όμως ολόκληρες στολές, κελεμπίες, και είναι τα φολκλορικά. Τα φολκλόρ πάντοτε ο κόσμος τα σεβότανε. Είναι σαν να πούμε κι εμείς ας πούμε κάνουμε κρητικά ή ποντιακά, δηλαδή θέλω να πω το αντίστοιχο αυτά τα πράγματα είναι. Αυτά όλοι τα σέβονται ακόμα και τώρα όμως τις χορεύτριες που χορεύανε σε σκηνή με τη στολή που έχει την κοιλιά έξω, σε μια χώρα που γίνεται ακόμα πιο συντηρητική –και μιλάμε για όλες τις αραβικές χώρες– η κοινωνική θέση μιας χορεύτριας γι’ αυτούς είναι ίση με μιας πόρνης. Η συμπεριφορά του απέναντι στη χορεύτρια είναι ίση με μιας πόρνης. Έτσι ενώ στη δεκαετία του ’50 στην Αίγυπτο και στον Λίβανο και στην Τουρκία το oriental είχα αναχθεί σε τέχνη και είχαμε τους μεγαλύτερους ποιητές της Αιγύπτου, τους μεγαλύτερους συνθέτες... Δηλαδή είναι σαν να πούμε τώρα ότι ο αντίστοιχος Θεοδωράκης έγραφε μουσική για χορεύτριες και ο Ελύτης έγραφε του στίχους. Δηλαδή αυτό το επίπεδο είχαν οι καλλιτέχνες, γιατί και οι ίδιες οι χορεύτριες ήταν τρομερά καλλιτέχνιδες και ο κόσμος όλο αυτό το έβλεπε στα θέατρα με θαυμασμό. Αυτή τη στιγμή αν κάποια θέλει να γίνει χορεύτρια η οικογένειά της την απορρίπτει. Αυτή είναι η απλή λύση. Η μη απλή, που είναι συνηθέστερη, βάζουν και τη σκοτώνουν. Οπότε γι’ αυτό λέω με κάποιον τρόπο, ακόμα και διάσωση αυτού του χορού στη Δύση. Γιατί... Κάτσε να σου τελειώσω αυτό και να σου πω μετά το γιατί, γιατί είναι χιλιάδες πράγματα.

Οπότε αρχίζω και μειώνω τις δουλειές μου κι έτσι βρίσκομαι περισσότερο χρόνο στην Αθήνα και στην Ελλάδα. Το 2014 κάνουμε μια τελείως διαφορετική παράσταση με την ομάδα μου, δημιουργώντας ένα διαφορετικό είδος το οποίο ονομάζεται oriental of greed, δηλαδή εμπνεύστηκα από την επανάσταση της Αιγύπτου και δημιούργησα ένα χοροθέατρο, κι έτσι δημιουργήθηκε ένα νέο είδος το οποίο μετά το έχω διδάξει στην Ευρώπη και το συνεχίζουνε εκεί πέρα. Και σιγά-σιγά δίνω μεγαλύτερο βάρος στην κατάσταση που γίνεται στην Αθήνα, που έχουμε και την κρίση την οικονομική, δηλαδή με τις μαθήτριές μου μαζί πηγαίνουμε σε δήμους και χορεύουμε δωρεάν, σε ορφανοτροφεία, σε γηροκομεία και παίρνουμε έτσι μια τέτοια μορφή. Και συγχρόνως γίνεται κάτι μοιραίο. Μια από τις μαθήτριές μου, που ήμασταν πολλά χρόνια μαζί, αποφασίζει να πάει στην Κωνσταντινούπολη να χορέψει, να γίνει χορεύτρια, γιατί με την κρίση ήταν δασκάλα γερμανικών στα Χανιά και δεν έβγαινε οικονομικά. Δεν της έβγαινε δηλαδή ούτε η βενζίνη για να πάει να κάνει το ιδιαίτερο, γιατί έμενε σε χωριό απομακρυσμένο. Επειδή είχε πολύ μεγάλη αγάπη γι’ αυτόν το χορό και εγώ είχα επαφές στην Κωνσταντινούπολη, με παρακαλάει μήπως μπορώ να τη συνδέσω με χορευτές της Κωνσταντινούπολης, όπως κι έγινε, και πήγε εκεί να ξεκινήσει να χορεύει. Όμως το 2015 ξαφνικά τη χάνουμε από το Facebook. Την ψάχναμε, δεν μας απαντούσε. Επικοινωνούμε με τον Πρόξενο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη ότι έχουμε χάσει τη φίλη μας, τους δίνουμε τη διεύθυνσή, και πάνε στο σπίτι της και τη βρίσκουν νεκρή. Η Ξένια... Δεν έμαθε κανείς ποτέ τι έγινε. Όμως την Ξένια την είχαμε δει εμείς το καλοκαίρι του 2015 στην Κωνσταντινούπολη, όπου το 2015 είναι μια χρονιά που για το μεταναστευτικό ειδικά της Συρίας είναι τρομερά σημαντική. Είναι η χρονιά όπου έρχονται καραβάνια από τη Συρία φεύγουν από ανθρώπους. Είμαστε στη χειρότερη φάση του πολέμου της Συρίας με τους ISIS να έχουνε πάρει ολόκληρες περιοχές, να σκοτώνουν όλα τα αγόρια πάνω από 14 χρονών, να κάνουν αγοραπωλησίες σε κορίτσια 7-8 χρονών παππούδες τώρα και να τα βιάζουνε. Και υπάρχουν μιλάμε τώρα βίντεο που είναι οι αγοραπωλησίες για δέκα δολάρια αυτό το πράγμα. Πάρα πολύς κόσμος φτάνει στην Κωνσταντινούπολη με την ελπίδα να περάσει από Ελλάδα και να περάσει στην Ευρώπη. Αυτό που ζούμε ακόμη και σήμερα, αυτό το φαινόμενο. Οπότε έχουμε συναντήσει την Ξένια στην Κωνσταντινούπολη που μας λέει το όνειρό της να φτιάξει έναν χώρο για το oriental στην Κωνσταντινούπολη που να κάνει μαθήματα σε γυναίκες προσφύγισσες και να τους δώσει και λίγη χαρά μέσα από τον χορό. Οπότε μετά που τη χάσαμε… Εγώ εκείνη την εποχή, επειδή είχα σταματήσει ακόμα πιο πολύ λόγω των προβλημάτων υγείας που είχα να ταξιδεύω και το είχα φτάσει μια φορά τον μήνα, μια φορά στους δύο μήνες, μια τέτοια φάση και είχα πάρα πολύ κόσμο στην Αθήνα που ήθελε να κάνει μαθήματα μαζί μου. Αλλά δεν ήθελα να φτιάξω σχολή χορού γιατί όντας μέσα σε σχολές χορού στην Ελλάδα ξέρω πόσο δύσκολο είναι αυτό να μείνει βιώσιμο, γιατί δυστυχώς η πολιτεία δεν υποστηρίζει τις σχολές χορού και τις τέχνες γενικότερα –συγγνώμη πολιτεία αλλά αυτή είναι η αλήθεια– και έτσι οι σχολές χορού για να επιβιώσουν έπρεπε να έχουν πάρα πολύ ακριβά δίδακτρα για τους μαθητές, το οποίο αυτό τώρα, με την κρίση της ελληνική αυτό δεν είναι εφικτό. Όμως δεν γινόταν να μην έχω χώρο και έτσι αποφάσισα και έφτιαξα μια Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία, τη Hamsa, που είναι το διεθνές κέντρο τέχνης και πολιτισμού των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου, με τη λογική να έχουμε έναν μεγάλο χώρο ώστε να μπορούν αν έρχονται πολλά άτομα στις τάξεις, ώστε να μπορούμε να έχουμε πάρα πολύ χαμηλές τιμ[00:40:00]ές. Και έτσι, εκείνη την εποχή, με μια ομάδα από τις μαθήτριές μου που ήταν επαγγελματίες και ήμασταν αρκετά χρόνια μαζί, εγώ μαζί με αυτές ήμασταν δασκάλες στη Hamsa. Εγώ ήμουν καλλιτεχνική διευθύντρια και διευθύντρια όλων, με τιμή συνδρομής είκοσι ευρώ τον μήνα, που είναι κι έτσι όπως… Λοιπόν και μαζί με το άνοιγμα της Hamsa, που ξεκίνησε με μια πολύ τρομερή επιτυχία, δηλαδή τον πρώτο μήνα είχαμε εκατό πενήντα άτομα. Φτιάξαμε έναν τρομερά ωραίο χώρο εκείνη την εποχή στη Δάφνη κοντά στο μετρό της Δάφνης. Η Hamsa χωρίζεται σε τέσσερις τομείς: είναι ο τομέας του χορού, που είμαι υπεύθυνη εγώ, είναι ο τομέας της μουσικής, που ανά διάφορες εποχές έχω καλλιτέχνες, μουσικούς που είναι Έλληνες ή και όχι Έλληνες, Άραβες που μένουν στην Ελλάδα, και αυτοί παίρνουν υπ’ ευθύνη τους αυτό το κομμάτι κάθε φορά με μικρές συναυλίες, με μικρά μαθήματα, με τέτοια πράγματα. Έχουμε το κομμάτι του πολιτισμού, που σε αυτό το κομμάτι είναι υπεύθυνη η κυρία Χιμπαζά, είναι από τη Συρία, η οποία είναι Σύρια και μένει σαράντα χρόνια στην Ελλάδα, οπότε ξέρει πολύ καλά και ελληνικά και αγγλικά, με ειδικές λέξεις, μιλώντας ας πούμε για την αρχιτεκτονική απ' όλες αυτές τις χώρες μέχρι τα ήθη, τις παραδόσεις, την κουζίνα τους. Ομάδες γλώσσας, δηλαδή κάποια στιγμή κάναμε τούρκικα, κάναμε αραβικά και το τέταρτο μας κομμάτι ονομάζεται Hamsa Philoxenia. Έχουμε κάνει αυτό το λογοπαίγνιο με τη λέξη φιλοξενία και με το Ξένια που ήταν το όνομα της Ξένιας. Προς τιμήν της και προς τη μνήμη της. Αυτό είναι το project όπου κάνουμε διάφορα πράγματα στην Αθήνα για οποιονδήποτε έχει ανάγκη. Δηλαδή δεν υπάρχει για εμάς είσαι Έλληνας δεν κάνεις, είσαι μετανάστης δεν κάνεις, αν είσαι πρόσφυγας κάνεις μόνο. Οποιοσδήποτε έχει ανάγκη μπορεί να έρθει κοντά μας. Αυτό το project κάνουμε διάφορα πράγματα. Έχει τύχει ας πούμε να είναι γιαγιά από τη Συρία που έχει τα γενέθλιά της και που είναι σε χώρο φιλοξενίας και ξαφνικά να εμφανιστούμε και να της χορέψουμε το αγαπημένο της τραγούδι. Κάποια πράγματα δηλαδή από τέτοια πράγματα. Μέχρι όμως και το βασικότερο πράγμα που κάνουμε με το Hamsa Philoxenia είναι ότι κάποια στιγμή μου ζήτησαν κάποιες NGO που υπήρχαν εδώ στην Αθήνα, και βασικά το Orange House, που είναι ένας οργανισμός ο οποίος έχει πάρα πολλά κομμάτια, αλλά ένα του κομμάτι ήταν οι κακοποιημένες γυναίκες. Κακοποιημένες γυναίκες οι οποίες ερχόταν από το Ιράν, την Περσία. Φαντάσου τώρα ότι ήρθε κάποιος, «Eντάξει και γιατί έρχεται μια γυναίκα; Τι εννοείς κακοποιημένη γυναίκα από την Περσία;». Τώρα όλος ο κόσμος πιστεύει ότι στην Περσία είναι μια χαρά τα πράγματα. Γιατί άμα είσαι χριστιανός στην Περσία έχει τεράστιο πρόβλημα. Δηλαδή οι περισσότερες Περσίδες που είχα ήταν χριστιανές, Γεζίντι, που είναι μια φυλή πάρα πολύ παλιά από τα βουνά του Κουρδιστάν, όπου κάποια στιγμή οι ISIS τους δώσαν τελεσίγραφο ότι, αν μέσα σε κάποιο διάστημα δεν χτίσουνε τζαμιά –αυτοί είναι Ζωροάστρες, δηλαδή ήταν στα βουνά οι άνθρωποι βοσκοί τρεις χιλιάδες χρόνια δεν είχαν ενοχλήσει κανέναν– και πήγανε οι ISIS και τους λένε «Σε έναν χρόνο θα έχετε χτίσει τζαμιά και τα έχετε γίνει ισλάμ και θα έρθουμε να τσεκάρουμε». Φύγανε. Αυτοί συνεχίσανε να βοσκάν τα πρόβατά τους. Δεν ενοχλούσαν κανέναν. Έναν χρόνο μετά πήγαν πεντακόσια τζιπ με μαύρες σημαίες. Σκότωσαν όλους τους άντρες πάνω από 14 χρονών. Απήγαγαν όλα τα αγόρια και τα ξεκινήσανε σε εκπαίδευση να τους κάνουνε αντίστοιχα αυτό το πολύ σκληρό. Τις γυναίκες τις πήρανε σκλάβες. Αυτό έγινε το 2016, τον Μάρτιο. Είναι τρομερό αυτό το πράγμα, έτσι! Αυτή τη στιγμή ο ΟΗΕ κάνει τεράστιες προσπάθειες ακόμη και τώρα να ξαναγοράσει πίσω αυτές τις γυναίκες που όμως οι περισσότερες επειδή είχανε μείνει έγκυες και έχουν παιδιά, τώρα είναι σαν να έχουν ενταχθεί σε αυτό το πράγμα. Αλλά τουλάχιστον τώρα επειδή η κατάσταση με τον ISIS τώρα κοντεύει να τελειώσει, υπάρχουνε camp που πάνε και προστατεύονται και αλλάζει η φάση. Είχαν τέτοιες γυναίκες στο Orange House. Γυναίκες από την Αφρική οι οποίες περνάνε από Λιβύη μέσω Ιταλίας και από την Ιταλία με sex trafficking φτάνουν στην Αθήνα, και όταν τις έπιανε η αστυνομία απλά τις άφηνε στον δρόμο και μέναν στον δρόμο και δεν είχαν πού να μείνουνε. Αυτός ο οργανισμός του έδινε φιλοξενία. Γυναίκες Ελληνίδες οι οποίες οι άντρες τους τους σπάγανε στο ξύλο και τις κυνηγούσαν και δεν είχαν πού να μείνουνε, είχαμε δηλαδή και Ελληνίδες εκεί πέρα στο Orange House. Βέβαια Σύριες, Ιρακινές και όλα τα πράγματα. Οπότε από αυτόν τον οργανισμό, επειδή απλώς έτυχε η μια από τις διευθύντριες να είναι Γαλλίδα και στη Γαλλία είχε η ίδια πάει και έκανε oriental και έβλεπε πόσο καλό της έκανε ψυχολογικά μου λέει «Σε παρακαλώ, θέλω να έρθεις μια φορά την εβδομάδα να κάνεις χορό ή ό,τι εσύ πιστεύεις ότι είναι καλό για αυτές τις γυναίκες». Εγώ εκείνη την εποχή και με όλα τα ταξίδια που είχα κάνει σε ένα από τα ταξίδια μου στην Αγγλία είχα συναντήσει την Gabrielle Roth. Η Gabrielle Roth είναι μια από τις πάρα πολύ γνωστές χοροθεραπεύτριες, Αμερικανίδα, είχε βάση τη Νέα Υόρκη. Αυτή είχε φτιάξει στη δεκαετία του ’80 και ένα σύστημα χοροθεραπείας το οποίο βασίζεται στην εξής θεωρία: στο ότι το ανθρώπινο σώμα, ανεξάρτητα από πού είναι κάποιος, δηλαδή μπορεί να είναι κάποιος από την Ιαπωνία, μπορεί να είναι από τη Νέα Υόρκη, μπορεί να είναι άντρας, μπορεί να είναι γυναίκα, γέρος, νέος, να ζει σε πόλη, να ζει σε οποιοδήποτε περιβάλλον το ίδιο το ανθρώπινο σώμα έχει πέντε τρόπους να κινείται. Έχουμε το floating, τη στιγμή δηλαδή που το σώμα είναι σαν να κινείται σαν νερό και λίγο σαν να επιπλέει, έχουμε το στακάτο, την κοφτή κίνηση του σώματος που μπορεί να είναι ας πούμε το να δώσεις κλωτσιά, το να δώσεις μπουνιά, το να κάνεις αυτό το πράγμα. Έχουμε τη χαοτική κίνηση, όταν δηλαδή δεν έχουμε έλεγχο του σώματός μας και χορεύουμε τελείως άρρυθμα και που στην πραγματικότητα αφηνόμαστε στον ρυθμό. Έχουμε το stillness, όταν δηλαδή είμαστε ήρεμοι και δεν κινιόμαστε αλλά υπάρχει κάτι μέσα μας που κινείται και το lyrical όταν το σώμα αρχίζει και κάνει επαναλαμβανόμενες κινήσεις που είναι αυτές που δημιούργησαν τον χορό. Οπότε αυτή στην Αμερική στα ’80 δημιούργησε αυτή τη μέθοδο χοροθεραπείας που την ονομάζει five waves, πέντε κύματα και περνάει το σώμα από αυτές τις πέντε διαφορετικές ενέργειες. Η ίδια ήτανε χορεύτρια σύγχρονου. Δηλαδή δεν έχει καμία σημασία. Οι περισσότεροι που το κάνουνε το κάνουνε με σύγχρονο στυλ, γιατί οι εκπαιδεύσεις της έγιναν[00:50:00]… Και αυτοί που την ξέρανε βασικά ήταν σύγχρονοι χορευτές. Σύγχρονοι και μοντέρνοι. Αυτό είναι μια μέθοδος, αυτή έκανε πάρα πολλά training ανά τον κόσμο. Εγώ είχα τύχει και ήμουνα στο training της και κανονικά δίνονται και certificate. Δυστυχώς πέθανε το 2012. Οπότε το 2016 περίπου που μου έγινε αυτή η πρόταση από το Orange House λέω «Όχι δεν θέλω να τους κάνω χορό, δώστε μου έξι μήνες περιθώριο να δουλέψω πάνω σε κάτι άλλο». Γιατί όταν την είχα συναντήσει την Gabrielle, επειδή εγώ έκανα oriental οπότε η ποιότητα της κίνησής μου ήταν διαφορετική, σε ένα διάλειμμα είχαμε μια συζήτηση πάνω σε αυτό και μου είχε πει κάτι που το ήξερα κι εγώ. Το ότι το oriental είναι ένας χορός ο οποίος επειδή έχει βγει από γυναίκες, οι οποίες μπορεί να ήταν από την έρημο της Σαχάρας μέχρι το Ιράν, έχει πάρα πολλές κινήσεις οι οποίες λειτουργούν αυτοθεραπευτικά για το σώμα. Μου είχε βάλει αυτή την ιδέα να το κάνω με το θέμα του oriental, επιλέγοντας από τους διάφορους χορούς που έχουν όλες οι χώρες που έχουν το oriental, τις κινήσεις αυτές που είναι αυτοθεραπευτικές. Οπότε έκανα αυτό το πράγμα. Έβαλα τις τεχνικές από χορούς της ερήμου, από χορούς γύρω από φωτιές, με όλες τις ποιότητες που δίδασκε αυτή αλλά στο oriental, και ξεκινήσαμε. Από την πρώτη φορά που έγινε αυτό το πράγμα, την επόμενη μέρα με παίρνουν τηλέφωνο οι ψυχολόγοι τους και η διευθύντρια, μου λένε «Το θέλουμε δύο φορές τη βδομάδα». Είναι τόσο θεραπευτικό. Στη διάρκεια… Ίσως η λέξη θεραπευτικό είναι λάθος. Γιατί στην πραγματικότητα για να είναι κάποιος χοροθεραπευτής πρέπει να έχει σπουδάσει, και υπάρχει συγκεκριμένο δίπλωμα. Περισσότερο θα έλεγα ότι αυτό λειτουργεί σαν ένα... Πώς έχουμε ένα καλοριφέρ που θέλουμε να το εξαερώσουμε, σου βγάζει… Δηλαδή ξαφνικά το ανθρώπινο σώμα, το οποίο αν το πούμε για μια γυναίκα που δουλεύει σε ένα γραφείο, σε μια τράπεζα στην Αθήνα, και που μετά τελειώνει από τη δουλειά της και φεύγει και τρέχει τα παιδιά στα φροντιστήρια. Και μετά το βράδυ μπορεί να έχει και δουλειά υπόλοιπο να κάνει από το σπίτι. Και που κάνει τον ζογκλέρ με όλους τους ρόλους που έχει. Που ακόμα και γυμναστήριο να πηγαίνει και μια άθληση να κάνει... Δεν χαλαρώνουμε το σώμα μας. Αυτό θέλω να το σκεφτούμε περισσότερο σαν μια... Όπως το λένε μερικοί, μου το περιγράφουν «Σαν να είμαι ένα καλοριφέρ, μου κάνεις μια εξαέρωση». Γιατί με τις διαφορετικές αυτές ποιότητες κίνησης κινούμε όλους τους μυς με έναν πολύ φυσικό τρόπο, βγάζουμε ένταση έξω. Την ώρα που συμβαίνει πάρα πολλές φορές μπορεί να κλάψουμε. Πολλές φορές. Όταν γινότανε, και όσες φορές γίνεται με ανθρώπους που είναι πρόσφυγες, γυναίκες πρόσφυγες, δεν το κάνω χωρίς να έχω ψυχολόγους μαζί, γιατί πάντοτε χρειαζότανε αυτό και ήτανε και ο τρόπος που το κάναμε. Τρομερά μεγάλη εμπειρία. Τρομερά μεγάλη εμπειρία να γνωρίσω πάνω από τριακόσιες γυναίκες που το έχω κάνει. Τη ζωή τους σιγά σιγά γιατί πάρα πολλά πράγματα γίνονται από NGO στην Αθήνα και σε όλη την Ελλάδα που μπορεί να τους προσφέρουν φαϊ, να τους μαθαίνουνε γλώσσα, να προσπαθούν να τους δώσουν δεξιότητες, πιο επαγγελματικές ή να τους δίνουνε στέγη και τέτοια πράγματα αλλά ο ρόλος ενός δασκάλου χορού με τους μαθητές του και ακόμα περισσότερο όταν κάνεις κάτι τέτοιο που ακουμπάει πιο πολύ ένα εσωτερικό κομμάτι και που το καταλαβαίνουν ότι μπορεί να είναι ένα κομμάτι δουλειάς. Καταρχήν το καταλαβαίνουν ότι είναι μια τρομερή δουλειά. Δηλαδή δεν γίνεται καθόλου εύκολα. Δεν γίνεται καθόλου εύκολα ούτε ψυχολογικά όταν ξέρεις ότι... Γιατί σιγά-σιγά όταν τους μαθαίνεις έρχονται και σου λένε τις ιστορίες τους. Μπαίνω μες στην τάξη και ξαφνικά έρχεται μια και μου λέει «Τώρα εσύ ήρθες να μας κάνεις χορό;» με ειρωνικό στυλ. Περσίδα ήταν αυτή. «Εγώ ήμουν –μου λέει– η πρώτη πολιτικός μηχανικός γυναίκα στην πόλη μου, που ήταν μια μικρή πόλη έξω από την Τεχεράνη. Και έχω χτίσει σχολεία και τέτοια» και μου δείχνει φωτογραφίες. «Και αυτή τη στιγμή είμαι ένας αριθμός. Δεν με νοιάζει ο χορός. Φεύγω!». Αυτή την κοπέλα όμως πέντε χρόνια μετά... Δεν λέω ότι… Τη βοήθησαν όλα μαζί. Έφτασε και παντρεύτηκε και ήμουν κουμπάρα της! Και τώρα έχει παιδάκι, και έχει φύγει στην Ολλανδία. Δηλαδή η σχέση αυτού που το κάνει με τους μαθητές δεν είναι το ίδιο με ό,τι κάνουνε. Γιατί έχει και το σωματικό. Γιατί τους ακουμπάς. Γιατί όταν θες… Είχα μια περίπτωση μιας κοπέλας μικρής Αφρικάνας 17 χρονών, που εκτός που είχε... Δεν μπορώ να θυμηθώ, ήταν από κάποια χώρα της Αφρικής που αυτές μιλάνε γαλλικά. Είχε περάσει την κόλαση της Λιβύης. Στη Λιβύη υπάρχει κόλαση. Έφτασε Ιταλία, με το που πήγε Ιταλία sex trafficking. Την πιάσαν στην Ελλάδα. Σωματικά δεν είχε κανένα πρόβλημα αλλά δεν μπορούσε να ανεβάσει τα χέρια της, ήταν μέχρι εδώ. Εννοώ ότι το σώμα της το ίδιο είχε μπλοκάρει ψυχοσωματικά απ' όλη την κόλαση που είχε περάσει. Μέσα σε έναν χρόνο χόρευε! Καθόμασταν και τις βλέπαμε, εννοώ με τη διευθύντρια και με τις ψυχολόγους. Μια τεράστια χαρά. Μια τεράστια χαρά, που κάτι τόσο μικρό, που μπορεί να είναι δύο ώρες... Από αυτό που είναι λίγο χορός και λίγο κέφι για να τους δώσουμε λίγη χαρά, αλλά και λίγη εκπαίδευση ακόμα και το πώς να αναπνέουνε. Όποιος έχει περάσει τέτοια πράγματα στη ζωή του αναπνέει τρομερά ρηχά, δεν φτάνει κάτω από τον λαιμό η αναπνοή του. Αναπνέουν πολύ πάνω, που σημαίνει ότι ακόμα και προβλήματα υγείας, πολλά προβλήματα υγείας ξεκινάνε από τον τρόπο που έχουμε μπλοκάρει το σώμα μας. Δηλαδή αυτό είναι ένα σύστημα ξεμπλοκαρίσματος του σώματος. Εγώ δεν θα το πω ποτέ χοροθεραπεία. Είναι μια χοροχαρά πολύ περισσότερο από τα άλλα.

Ένα τεράστιο ευχαριστώ στην Gabrielle Roth που είχε αυτή την έμπνευση και που αυτό το πράγμα το διέδωσε σε όλο τον κόσμο, γιατί επίσης όταν πέθανε είχε δώσει την άδεια σε όλους τους μαθητές της να ανεβάσουν στο youtube ή οπουδήποτε όλα της τα βίντεο. Έτσι εγώ το 2016 όταν ήθελα να το ψάξω αυτό, όταν ανακάλυψα ότι δεν ζούσε... Γιατί σε αυτή εννοείται ήθελα να απευθυνθώ με μαθήματα on line είτε αν ερχόταν Ευρώπη να πήγαινα κάπου για να τη δω και να εκπαιδευτώ. Βρήκα τεράστιο βίντεο, υλικό, που τα άφησε για να μελετήσουν οι υπόλοιποι. Βρισκόμαστε στο 2018 τον Φεβρουάριο και έχω τη Hamsa Hellas που βρίσκεται στη Δάφνη, έχω ανοίξει τη Hamsa Russia, δηλαδή ο οργανισμός που υπάρχει και στη Ρωσία, και το σύστημα το εκπαιδευτικό της Hamsa σε σχέση τώρα κανονικά με τον χορό, διδάσκεται επίσημα στη Σλοβενία και στην Αγγλία και στο Μπάρι της Ιταλίας. Οπότε ήμουν μεταξύ αυτών[01:00:00] των πραγμάτων που μου αρέσουν πάρα πολύ και τ’ αγαπώ και ταξιδεύω, εδώ έχω έναν υπέροχο χώρο στην Αθήνα, πάρα πολύ ανοιχτό, με μαθητές, με διάφορα πάρτι, events και τέτοια και συγχρόνως, δύο φορές την εβδομάδα πηγαίνω στο Orange House και κάνω από μία ώρα το Hamsa taqa, έτσι το ονομάσαμε. Hamsa είναι ο οργανισμός μας, taqa στα αραβικά είναι η ενέργεια. Στα αγγλικά το ονομάζω εγώ Hamsa energy. Όπου Hamsa που είναι ο οργανισμός μου... Hamsa είναι αυτό το σήμα σαν χεράκι που είναι προστατευτικό, πώς έχουμε εμείς το μάτι, στις αραβικές χώρες έχουν αυτό. Οπότε είχα αυτή την ιδέα να χρησιμοποιήσω αυτό το σύμβολο γιατί είναι προστατευτικό προς τις τέχνες αυτές, συγχρόνως όμως είναι και ο αριθμός 5 στα αραβικά η λέξη Hamsa. Αφού ήταν πέντε ενέργειες –τι πιο λογικό!– και επειδή το κάναμε με ένα διαφορετικό σύστημα, το σύστημα το δικό μου το oriental,, Hamsa taqa. Ήμαστε τον Φεβρουάριο του 2018, όλα πάνε καλά, έχουμε κάνει και ένα φεστιβάλ δύο χρονιές στην Αθήνα, το Mosaic Athens Oriental Festival, το οποίο είχε πάει πάρα πολύ καλά. Είχαμε προσκαλέσει χορογράφους από το Μαρόκο, από την Αίγυπτο, από το Ιράκ, από τη Ρωσία, πάρα πολύ κόσμο δηλαδή. Πολύ ωραίες παραστάσεις. Ας πούμε ότι είναι σε ένα απόγειο επαγγελματικής πορεία και με πολύ μεγάλη χαρά. Εκ παραλλήλου βέβαια σε όλα αυτά τα πράγματα και στο Orange House συνεχίζονται αυτά τα προβλήματα υγείας που έχω, που κανένας δεν μπορεί να καταλάβει τι μου συμβαίνει. Ξυπνάω στις 28... Στις 26 Φεβρουαρίου του 2018 με έναν πόνο στην πλάτη από τη νύχτα. Ξύπνησα 02:00 η ώρα και μέχρι το πρωί συνέχισα και πονούσα και αναρωτιόμουν αν έκανα χορευτικά κάτι, αν ας πούμε…. Επειδή συνεχιζόταν το πρωί και επειδή το βράδυ μετά είχα πάρα πολλές τάξεις λέω «Εντάξει ας πάω σε έναν γιατρό τώρα να με δει, να μου δώσει κανένα voltaren για να μπορέσω να βγάλω το βράδυ». Πάω σε έναν γιατρό με το που με βλέπει μου παίρνει αίμα, περιμένω ένα τέταρτο λέει άκουσέ με «Τώρα πας στο νοσοκομείο, παθαίνεις καρδιακή προσβολή». Με πήγανε στο Αλεξάνδρα, όπου άρχισα και πάθαινα απανωτές καρδιακές προσβολές, χωρίς να μπορούν να καταλάβουνε τι ακριβώς συμβαίνει. Και δεν καταλάβανε... Δηλαδή με βγάλαν μετά από πέντε μέρες. Ήμουν στο σπίτι και ξαφνικά νιώθω μια μαχαιριά στην πλάτη, πέφτω στο πάτωμα, σέρνομαι στο μπάνιο, σκέφτομαι «Έτσι τους βρίσκουν μες στο σπίτι, κάτω νεκρούς», παίρνω τηλέφωνο το ασθενοφόρο. Προλαβαίνει έρχεται η κόρη μου μου λέει... Ξέρω ότι έχω πάθει καρδιακή προσβολή. Μου παίρνουνε πίεση και έχω 25 λέω «Εντάξει τώρα παθαίνω εγκεφαλικό». Είχε έρθει και η κόρη μου. Μου λέει «Τώρα θα σε κοιμίσουμε χαιρέτα την κόρη σου «μέσα στο ασθενοφόρο. Ξυπνάω μετά από κώμα. Και πάλι μέσα σε δύο μήνες δεν είχανε βρει τι συνέβαινε. Ήμουν ένα μέσα έξω στα νοσοκομεία. Εννοείται σε εκείνη τη διάρκεια έπρεπε να αποφασίσω τι θα έκανα με τον χώρο γιατί είναι τρομερά δύσκολο να έχεις έναν μεγάλο χώρο, να τον νοικιάζεις, να έχεις όλα τα έξοδα. Στους δύο μήνες αυτούς που ήμουν μέσα-έξω στα νοσοκομεία φάνηκε το ότι... Ενώ είχα κι άλλους δασκάλους στον χώρο μας περιφερειακά των δικών μου τάξεων. Δηλαδή έκανα εγώ μάθημα είχα πριν έναν άλλον δάσκαλο, είχα μετά έναν άλλον δάσκαλο και οι υπόλοιποι δάσκαλοι συνέχιζαν και έκαναν τα μαθήματά τους, τρομερά γρήγορα, δηλαδή στις πρώτες δεκαπέντε μέρες οι μαθητές αραίωσαν σε τέτοιο σημείο που έμπαινα μέσα ακόμα και πληρώνοντας, γιατί ούτε οι άλλοι δάσκαλοι δεν... Φύγαν και από αυτούς μαθητές και σε όποιον μιλούσα μου λέγανε «Δεν μπορούμε να μπούμε στη Hamsa αν δεν είσαι εσύ, κλαίμε». Οπότε στους δύο μήνες και έχοντας μπροστά μου ένα μέλλον που δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει, κατάλαβα... Επειδή θα έφτανα σε έναν μήνα που θα έπρεπε να δανειστώ χρήματα από τον πατέρα μου που είναι 80 χρονών για να πληρώσω τα έξοδα της Hamsa λέω «Όχι, δεν γίνεται, πρέπει να το κλείσω και θα περιμένω για ένα διάστημα. Όχι την εταιρεία, αλλά να ξενοικιάσουμε τον χώρο». Κάναμε ένα τρομερά μεγάλο πάρτι κλεισίματος, όπου είχαν έρθει φίλοι μου καλλιτέχνες και από το εξωτερικό. Ήρθε η αγαπημένη μου φίλη μου η Perle Liaz μία μέρα από την Ιταλία, είχαμε τους Ferket le noir, εδώ πέρα από την Αθήνα, μια ορχήστρα, όποτε κάναμε ένα πολύ μεγάλο πάρτι κλεισίματος το οποίο το ονομάσαμε "Ma'a salama" που στα αραβικά σημαίνει εις το επανιδείν, μέχρι την επόμενη φορά κι έτσι κλείσαμε αυτόν τον χώρο.

Όταν τον κλείσαμε πλέον είχε λυθεί και το μυστήριο του γιατί μου συνέβαιναν όλα αυτά τα πράγματα. Γιατί τελικά έχω λύκο ερυθηματώδη συστημικό. Ο λύκος ερυθηματώδης συστημικός είναι μια από τις πιο δύσκολες ασθένειες που υπάρχουν παγκόσμια και από τις πιο σπάνιες. Αυτή τη στιγμή είμαστε περίπου τώρα είμαστε επτά δισεκατομμύρια κόσμος στη γη και το έχουμε πέντε εκατομμύρια. Ο μέσος όρος που κάνει κάποιος για να διαγνωστεί είναι τα πέντε με έξι χρόνια, γιατί πάρα πολλοί του έχουν δώσει το παρατσούκλι the great imitator, γιατί δημιουργεί συμπτώματα τελείως διαφορετικά. Οπότε και όλοι οι πονοκέφαλοι και όλα αυτά που πάθαινα στα πόδια και οι κράμπες ήταν από αυτό το πράγμα, αλλά δεν είχε φανεί ακόμη στο αίμα. Δεν θα είχε φανεί και εδώ στο αίμα γι’ αυτό στην αρχή, στους πρώτους δύο μήνες δεν καταλάβανε τι... Δεν καταλαβαίνανε τι, γιατί τελικά αφού δεν καταλαβαίνανε τι με βάλαν και έκανα όλες τις εξετάσεις στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Και στην Ιατρική Σχολή Αθηνών το βρήκανε και από τότε ξέρουμε ότι είναι αυτό το πράγμα. Λοιπόν έχουμε το ανοσοποιητικό μας, το οποίο είναι για να προστατεύει το σώμα από τους ιούς, τα βακτηρίδια, τις ιώσεις, όλα αυτά τα πράγματα. Ο λύκος είναι μια διαταραχή του ανοσοποιητικού, όπου κάνει λάθος και αντί να προσπαθεί να σκοτώσει τους ιούς ή τα βακτήρια ή αυτά τα πράγματα, στην περίπτωση τη δική μου που είναι συστημικός, μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να θεωρήσει οτιδήποτε εχθρό και να προσπαθήσει να το σκοτώσει. Εμένα προσπαθεί να σκοτώσει την καρδιά μου. Από το 2018, σήμερα μιλάμε είναι Ιούνιος του 2020, έχω πάθει δεκαεπτά καρδιακά επεισόδια με νοσοκομεία όλα αυτά. Έχω πάθει δύο ελαφριά εγκεφαλικά. Έχω χάσει την όρασή μου κατά 40% και έχει επανέλθει όταν αποφάσισε ότι ο εχθρός είναι αυτό. Στη διάρκεια τώρα του κορονοϊού που είχα μια κρίση αποφάσισε ότι το δέρμα μου, ότι βασικά το κολλαγόνο του δέρματος είναι εχθρός και ξαφνικά ξυπνάω και μέσα σε μια βδομάδα το δεξί μου το πόδι ήτανε σαν… Καίει το δέρμα, δηλαδή δημιουργεί πληγή βαθιά. Σε εκείνη τη φάση, επειδή το τύμπανο, η μεμβράνη που έχουμε είναι φουλ κολλαγόνο έχασα το 40% της ακοής στα υψηλά τα Hz. Όμως το πρόλαβα πάρα πολύ γρήγορα. Μπήκα μία μέρα σε νοσοκομείο και μου κάναν μια πολύ δυνατή θεραπεία με κορτιζόνη υγρή κι έτσι επανήλθε. Δηλαδή είναι μια… Δεν υπάρχει φάρμακο. Παρ’ όλα αυτά εμείς που έχουμε λύκο συστημικό πρέπει να παίρνουμε... Παίρνω ένα κοκτέιλ αυτή τη στιγμή δεκαεπτά χάπια την ημέρα[01:10:00] από τότε, τα οποία τα δύο τα βασικά που παίρνω είναι κατά της ελονοσίας. Βασικά όλα τα φάρμακα που τώρα επί κορονοϊού, που λέει ο Τραμπ ότι πρέπει να παίρνουμε για τον κορονοϊό, εγώ τα παίρνω όλα αυτά. Πολλοί γιατροί λένε «Όχι και δεν ξέρετε τις παρενέργειες». Βέβαια εγώ παίρνω όλα αυτά με όλες τις παρενέργειες. Ο λύκος τώρα… Ένα από τα μεγαλύτερα όμως προβλήματα που δημιουργεί είναι το ψυχολογικό. Γιατί είναι τρομακτικό απλά να είσαι καλά και ξαφνικά την επόμενη μέρα να μην ξέρεις τι θα σου συμβεί. Γιατί αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείς να προγραμματίσεις απολύτως τίποτα. Το θέμα είναι ότι, επειδή αυτό φεύγει και έρχεται με κύματα από κρίσεις και από ήρεμες περιπτώσεις, προσπαθεί κάποιος να έχει… Όσο το δυνατόν οι κρίσεις να είναι μικρότερες σε διάρκεια και μικρότερες σε ένταση για να μη σου αφήσουνε κάποιο κουσούρι ή να μη σε σκοτώσουν έτσι;. Μέχρι τη δεκαετία του ’50 το 80% από αυτούς που διαγνωσκότανε στα πέντε χρόνια πέθαιναν και τώρα με τα φάρμακα που υπάρχουνε είναι πάρα πολύ καλό το προβλέψιμο ζωής. Μπορεί να ακουστεί λίγο περίεργο, γιατί ακόμη και στον συστημικό τον λύκο υπάρχει το άνω και το κάτω. Υπάρχει το να σου χτυπάει καρδιά, εγκέφαλο, νεύρα νευρώνες, με όλα όσα αυτά μπορούν να είναι ή μπορεί να σου χτυπήσει συκώτι, νεφρά. Προτιμώ... Ξέρω ότι θα ακουστεί λίγο μακάβριο... Γιατί έχω πάει πάρα πολλές φορές στο Λαϊκό Νοσοκομείο για το θέμα μου, που βλέπω τους ανθρώπους που από λύκο κάνουν αιμοκάθαρση και είναι δύο φορές την εβδομάδα μπορεί να ακουστεί μακάβριο, προτιμώ να πάθω καρδιά να πάω μπαμ. Ο λύκος συνδέεται τρομερά με το στρες και με το πώς θα το διαχειριστεί κάποιος. Όλοι μου οι γιατροί έχουνε μείνει έκθαμβοι, –το λέω έτσι, ξεκάθαρα– από το πόσο καλά είμαι ψυχολογικά και από το ότι εντάξει, μόλις πέρασαν οι πρώτοι έξι μήνες που όντως σερνόμουνα, είχα δηλαδή και νοσοκόμα στο σπίτι όταν ήμουνα και με προσέχανε και όλα αυτά τα πράγματα, μετά έχουμε κάνει πέντε συναυλίες. Εννοείται έχω ξαναρχίσει και χάνω το Hamsa energy. Εννοείται έχουμε κάνει παραστάσεις. Εννοείται ότι κατάφερα και έκανα τέσσερα ταξίδια. Πήγα και Αίγυπτο, πήγα και Σλοβενία, πήγα και Μαρόκο, πήγα και Αγγλία. Όλος ο κόσμος με ρωτάει «Πώς τη βρίσκεις αυτή τη δύναμη, να το κάνεις αυτό το πράγμα και αυτό το πράγμα να μη σε τρομάζει». Λοιπόν περισσότερο από το καλό που έκανα εγώ σε αυτές τις γυναίκες πρόσφυγες κάνοντας μάθημα, μου έκαναν αυτές μαθαίνοντας προσωπικές τους ιστορίες. Δεν μπορώ να έχω κανένα παράπονο από τη ζωή μου και πρέπει να απολαμβάνουμε κάθε μέρα, την κάθε στιγμή, γιατί μπορεί να μας συμβεί το οτιδήποτε. Αυτή τη στιγμή είμαι τρομερά ευτυχισμένη, είμαι 50 χρονών, έχω την κόρη μου που είναι 30 χρονών και έχει υγεία και έχει τη δουλειά της, έχω γεννηθεί στην Αυστραλία παιδί μεταναστών, ήρθαμε στην Ελλάδα, σπούδασα, έκανα ακριβώς αυτό που αγαπούσα στη ζωή μου, έχω ταξιδέψει σε είκοσι πέντε χώρες. Έχω ανθρώπους γύρω μου που αγαπώ και μ’ αγαπούνε και δεν θα 'θέλα... Είμαι τόσο τυχερή απλά που έχω ζήσει αυτό το πράγμα. Ναι, σε όλους μας κάτι θα συμβαίνει. Σε εμένα μου έχει συμβεί ο λύκος. Τι να κάνουμε! Βλέποντας και ακούγοντας ιστορίες αυτών των γυναικών, που σε μάθημα τώρα γυναίκα έχει πάθει κρίση πανικού, και μετά την παίρνουν οι ψυχολόγοι και τη ρωτάνε «Τι;» και τους λέει «Δεν μπορώ». Και την παίρνουν οι ψυχολόγοι και αφηγείται μπροστά μας την ιστορία που οι ISIS σκότωσαν μπροστά της τον γιο της 14 χρονών και κόψαν το κεφάλι και παίζανε με το κεφάλι ποδόσφαιρο και φωνάζανε «Goal». Μιλάμε για τέτοια πράγματα. Πώς μπορώ να έχω κανένα παράπονο; Έχω μόνο χαρά. Και αυτή είναι η ιστορία που θέλω να πω. Ότι πρέπει να απολαμβάνουμε την κάθε μέρα. 

Ωραία! Επομένως η ερώτηση που ήθελα να σου κάνω «Πώς αισθάνεσαι για όλο αυτό» έχει καλυφθεί νομίζω, εκτός κι αν θες να πεις κάτι άλλο. 

Όχι, εκτός κι αν θες να με ρωτήσεις κάτι άλλο 

Αυτό που εγώ είχα διαβάσει στο ίντερνετ για τον λύκο, έτσι στην προετοιμασία που είχα κάνει για να έρθω, είναι ότι το 90% των ατόμων που προσβάλλονται είναι γυναίκες.

Ναι, ναι.

Εσύ έχεις γύρω σου όλο αυτό το δίκτυο γυναικών που σε στηρίζει, δηλαδή μου έκανε κάπως, συνδέθηκε. Oι γυναίκες στηρίζουν τις γυναίκες.

Μου έχει τύχει να έχω και μαθήτριες που έχουν λύκο. Αρκετές. Νομίζω ότι αυτό συμβαίνει... Δεν έχουνε βρει ακριβώς αλλά νομίζω ότι έχει κάποια σχέση με τις ορμόνες αυτό το θέμα. Ναι, το 90% είναι γυναίκες. Αυτό το 10% όμως όταν είναι άντρες την έχουνε πολύ άσχημα τη φάση. Οι άντρες είναι τρομερά άσχημο. Επίσης είναι σημαντικό κάποιος όταν βλέπει και του συμβαίνουν διάφορα περίεργα πράγματα, αν δεν βγάζει άκρη με τους γιατρούς, πρέπει να πάει σε έναν ρευματολόγο. Ο ρευματολόγος είναι η ειδικότητα η ιατρική που ασχολείται με τον λύκο. Και να του πει έχω αυτό και αυτό και αυτό το περίεργο σύμπτωμα. Υπάρχουν και αυτό που λέμε οι μορφές οι πιο δύσκολες που δεν φαίνεται αρχικά στις εξετάσεις αλλά κάποια στιγμή ας το κάνει κάποιος. Γιατί εγώ ξέρω ότι αν επτά χρόνια πριν το είχα βρει δεν θα μου είχε φτάσει σε αυτό το σημείο. Γιατί αυτή τη στιγμή έχω συγκεκριμένο πρόβλημα στην καρδιά. Δεν είναι κάποιος που παθαίνει μακρά καρδιακά επεισόδια και ή θα πεθάνει ή θα ζήσει. Κάθε ένα από αυτά είναι ένα έξτρα πρόβλημα που μένει. Δηλαδή όπως είναι η καρδιά μας έχει ένα ηλεκτρόδιο... Έχει δύο ηλεκτρόδια. Το ένα πάει στη δεξιά κοιλία και το άλλο στην αριστερή κοιλία, τα οποία αυτά δίνουνε στην πραγματικότητα αυτή είναι η ζωή. Ξεκινάει ο σπινθήρας που χτυπάει η καρδιά. Σε εμένα το αριστερό καλώδια δεν κάνει επαφή ή κάνει και δεν κάνει. Έχω δηλαδή left [Δ.Α.], επιστημονικά να το πούμε. Που χρειάζεται μια συνεχή προσοχή. Δηλαδή ναι, εννοείται ότι παίρνω φάρμακα για την καρδιά συνέχεια. Ο λύκος συνδέεται πάρα πολύ και με το στρες. Δηλαδή τώρα όποιος ακούσει αυτή την ιστορία θα καταλάβει ότι χρειάζεται τρομερό στρες το να ταξιδεύεις δέκα χρόνια, να δουλεύεις εδώ, να δουλεύεις από εκεί, να το κάνεις όλο αυτό έτσι και έτσι. Αυτό όμως ήταν η ζωή μου. Δεν είχα τη ζωή μου αλλιώς. Τώρα όμως δεν έχω στρες. Τώρα είμαι.. Όλοι με λένε –έχω νέο όνομα– με λένε ζεν Μαλέμα. Είμαι ζεν. Τίποτα. Δεν με πειράζει τίποτα. Όλα καλά φίλοι μου. Όλα καλά. Αυτό.

Για το παρόν μας περιέγραψες το πώς αισθάνεσαι. Έχεις φόβο για το μέλλον;

Καθόλου! Έχω αγαπήσει τον θάνατο γιατί με ενεργοποιεί. Όχι δεν φοβάμαι καθόλου τον θάνατο. Δεν φοβάμαι τίποτα. Γιατί πρόσεξε να δεις υπήρξε φάση που ήμουν στο νοσοκομείο μετά από καρδιακό επεισόδιο. Έρχεται ο βασικός καρδιολόγος στο ΝΜΙΤΣ και τον ρωτάω, του λέω «ωραία θα βγω. Πες μου όμως, πώς είναι η κατάσταση;[01:20:00]». Και μου λέει «Θα σε συμβούλευα να φροντίσεις τις εκκρεμότητες που έχεις». Είναι δηλαδή σαν να σου λέει ο άλλος «Εντάξει, κανόνισε, σε κάνα εξάμηνο μετακομίζεις για κάπου πιο ψηλά» ας πούμε, έτσι... Οπότε ναι, τα έχω κάνει όλα. Διαθήκη, τα κληρονομικά μου. Όλα αυτά τα πράγματα. Και μερικές φορές νιώθω σαν... Πώς παίζει κάποιος ένα βιντεοπαιχνίδι και ξαφνικά σου λέει «Game over το βιντεοπαιχνίδι» και ξαφνικά σου πετάει extra life. Εγώ είμαι στη φάση extra life. Και έχω μόνο χαρά, δεν έχω φόβο. 

Όντως ακούγεται πολύ αισιόδοξο.

Ναι, δεν έχω φόβο. Και μάλιστα τελευταία μπορώ να πω ακριβώς για αυτή μου τη φιλοσοφία πάνω στο κομμάτι του θανάτου, γιατί, επειδή στη ζωή μου κατά καιρούς, γιατί, όταν κάποιος παντρευτεί στα 18 και χωρίσει στα 20 με μωρό 3 μηνών, μέχρι τα 30 αυτό που είπα στην αρχή της ιστορίας ότι αποφάσισα να αλλάξω τη ζωή μου, ήταν και ένα κομμάτι μιας μεγάλης κατάθλιψης. Που η κατάθλιψη μας αδρανεί και δεν κάνουμε πράγματα και στην πραγματικότητα περνάνε οι μέρες ίδιες. Εγώ νομίζω ότι μια αίσθηση αυτού του πράγματος την πήραμε λίγο και στο lockdown του κορονοϊού, που ξαφνικά όλα ήταν ίδια. Όλα ήταν ίδια, εκτός κι αν κάποιος έκανε κάτι παραγωγικό. Αλλά πάρα πολλοί άνθρωποι το ζήσανε σαν μια εβδομάδα αυτό. Μπορεί να ήτανε δύο μήνες μέσα. Εγώ θεωρώ θάνατο περισσότερο την αδράνεια. Εντάξει εννοείται θέλω να ζήσω και φιλοδοξώ εκεί, μέχρι τα 110, ένα τέτοιο. Μετά θα έχω βαρεθεί λίγο. Αλλά μέχρι εκεί θα το παλέψω. Το project μετά τα 80 είναι να κάνω ένα ΚΑΠΗ oriental, όπου να μαζευόμαστε όλες και να χορεύουμε μαζί. Αυτό είναι το project . 

Ωραία! 

Το μαλέμικο.

Ωραία! Σ’ ευχαριστώ πάρα πολύ.

Κι εγώ σ’ ευχαριστώ πάρα πολύ.

Και ελπίζω όλα να πάνε καλά.

Όλα καλά θα πάνε.