[00:00:00]Είμαι Ιωάννης-Πορφύριος Καποδίστριας από το Istorima, είναι 4 Ιουλίου του 2023 και βρίσκομαι με την κυρία Κατερίνα Καμπάση στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, στο Τμήμα Ζακύνθου –αν το λέω σωστά, θα με διορθώσει η ίδια αν κάνω κάποιο λάθος. 

Είναι το τμήμα Περιβάλλοντος του Ιονίου Πανεπιστημίου, που εδρεύει στη Ζάκυνθο.

Τέλεια. Καλησπέρα.

Ωραία. Καλησπέρα, είναι χαρά μου, καταρχήν, που είμαι μαζί σου, γιατί ήσουνα και μαθητής μου και αυτό, έτσι… νιώθω υπέροχα που ένας μαθητής μου έχει προχωρήσει και έχει κάνει τόσα πράγματα. Λοιπόν, επειδή μου είπες λίγο να περιγράψω τον εαυτό μου, έχω σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, έχω τελειώσει Πληροφορική και έχω κάνει και διδακτορικό στην Πληροφορική. Έχω δουλέψει στο τμήμα Περιβάλλοντος –το οποίο έχει αλλάξει πολλές ονομασίες, θα πούμε λίγο, στη συνέχεια, για την ιστορία του τμήματος εδώ– από το 2004. Είμαι τακτική καθηγήτρια από το 2006 κι έχω περάσει όλες τις βαθμίδες, από τη χαμηλότερη και έχω φτάσει στη βαθμίδα του καθηγητή. Η επιλογή μου να είμαι στο τμήμα της Ζακύνθου είναι ότι κατάγομαι από τη Ζάκυνθο και απλά προσπάθησα να προσαρμόσω την έρευνά μου στο περιβάλλον, γιατί εγώ προέρχομαι από ένα τμήμα Πληροφορικής.

Πώς συνδέονται αυτά τα δύο;

Η αλήθεια είναι ότι πλέον η Τεχνολογία περιβάλλοντος χρησιμοποιεί αρκετά την πληροφορική. Πρώτον, γιατί η συλλογή δεδομένων είναι πάρα πολύ μεγάλη και αυτά τα δεδομένα πρέπει να επεξεργαστούν, οπότε χρειάζονται και πολλές τεχνικές και πολλά συστήματα να χρησιμοποιηθούν. Άρα, η εφαρμογή της πληροφορικής στο περιβάλλον είναι εύκολη, δηλαδή δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή προστασία του περιβάλλοντος χωρίς τη χρήση της πληροφορικής. Άρα, δεν ήταν κάτι δύσκολο να γίνει. Θα χρειαζόταν κάποιος της πληροφορικής και γι’ αυτό προσπάθησα να είμαι σε αυτό το τμήμα. Αγαπάω ιδιαίτερα τη Ζάκυνθο. Λάτρεψα το γνωστικό αντικείμενο του περιβάλλοντος, για να πω την αλήθεια μου, και τώρα θεωρώ τον εαυτό μου περισσότερο σε αυτό το γνωστικό αντικείμενο, παρά στην πληροφορική, μετά από τόσα χρόνια πια –γιατί κοντεύω να κλείσω εικοσαετία σε αυτό το τμήμα. Άρα, νιώθω χαρούμενη για αυτή τη μετάβαση και αυτή την αλλαγή, τη στροφή στην καριέρα μου.

Το ιστορικό, λοιπόν, του τμήματος ποιο είναι;

Λοιπόν, το 2003-2004 –εγώ είμαι από το εαρινό αυτού του ακαδημαϊκού έτους– δημιουργήθηκε το τμήμα Οικολογίας και Περιβάλλοντος. Ήταν στην αρχή, μάλιστα, ΤΕΙ Πάτρας. Στη συνέχεια, δημιουργήθηκε το ΤΕΙ Ιονίων νήσων, που, έτσι, περιλάμβανε τμήματα στη Ζάκυνθο, στην Κεφαλονιά και στη Λευκάδα και το τμήμα Οικολογίας και Περιβάλλοντος ήταν ένα από αυτά τα τμήματα. Ξεκινήσαμε από τότε, εγώ έκανα τα μαθήματα της Πληροφορικής ως έκτακτη, αλλά συγχρόνως δούλευα και στο πανεπιστήμιο Πειραιά, όπου έκανα μεταδιδακτορικό. Ήτανε κάποιες εποχές… τότε ήμασταν στο Κέντρο Νεότητας που είχε παραχωρήσει η Μητρόπολη. Τώρα πια έχουν αλλάξει πάρα πολύ τα πράγματα, γιατί έχουμε δικό μας campus, σε κτήριο που πάλι έχει παραχωρήσει, βέβαια, η Μητρόπολη, αλλά είναι ένα καινούριο κτήριο, σύγχρονο και έχουμε εξελιχθεί πάρα πολύ. Στη συνέχεια, το τμήμα Οικολογίας και Περιβάλλοντος έγινε τμήμα Περιβάλλοντος και Οικολογίας, πάλι ΤΕΙ Ιόνιων νήσων. Στη συνέχεια, με το σχέδιο «Αθηνά», ενώθηκαν τα δύο τμήματα που υπήρχαν στη Ζάκυνθο, το τμήμα Συντήρησης και το τμήμα Περιβάλλοντος και έγιναν ένα τμήμα με δύο εισαγωγικές κατευθύνσεις –δύσκολες μέρες. Και εν τέλει, το 2018, ενωθήκαμε με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και γίναμε απλά τμήμα [00:05:00]Περιβάλλοντος. Η κατεύθυνση, δηλαδή, Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος, έμεινε ως μόνο ένα… μόνο αυτή η κατεύθυνση ως τμήμα και ήταν το τμήμα Περιβάλλοντος –ένα καινούριο τμήμα θεωρείται– στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Από τότε… τότε, την πρώτη μέρα που γίναμε Ιόνιο Πανεπιστήμιο, 1η Οκτωβρίου, στις 2-3 Οκτωβρίου έγινα και πρόεδρος του τμήματος, ορίστηκα και πρόεδρος του τμήματος. Όπου στη συνέχεια, έμεινα για ένα χρόνο διορισμένη, μετά γίνανε εκλογές και ήμουνα η πρώτη εκλεγμένη πρόεδρος του τμήματος. Αυτή η περίοδος ήταν πάρα πολύ δύσκολη. Έτσι, τη θυμάμαι σαν μια σκληρή περίοδο, που συνοδεύεται με πολλή δουλειά. Με πολλή δουλειά, έτσι, και μια διάθεση να πείσουμε τον κόσμο ότι παρότι προερχόμαστε από ένα τμήμα ΤΕΙ, είμαστε ισότιμοι καθηγητές με αυτούς του πανεπιστημίου και κάνουμε εξαιρετική δουλειά. Άλλοι στο πανεπιστήμιο μας δέχτηκαν θετικά, άλλοι λιγότερο θετικά. Αυτή τη στιγμή, βέβαια, μπορώ να σας πω ότι το τμήμα, τον πρώτο χρόνο κιόλας, κατάφερε να ενταχθεί πλήρως στις διαδικασίες του Ιονίου. Αυτή τη στιγμή, είμαστε ένα ισότιμο τμήμα και αυτό νομίζω ότι αποδεικνύεται από το γεγονός ότι εγώ είμαι Αντιπρύτανης του Ιονίου Πανεπιστημίου και έχω αναλάβει τις ακαδημαϊκές υποθέσεις, τις διεθνείς σχέσεις και την εξωστρέφεια του Ιδρύματος, όχι απλά του τμήματος.

Οπότε, ήτανε δικαιολογημένη η λανθασμένη ονομασία που έδωσα, μετά από τόσες αλλαγές.

Εντάξει, όχι, δεν ήταν λάθος, δεν ήταν λάθος. Είπα, απλά, να πω το σωστό.-

Το είπα εκ του ασφαλούς.-

Ναι, ναι, ναι. Δεν ήταν λάθος, όχι, καθόλου. Απλά, είπα να πω το ολοκληρωμένο.

Ναι, ναι, ναι. Το θέλαμε.

Όπως σου είπα, όμως, ότι κι εμένα, η επιλογή μου ήταν ότι είναι Ζάκυνθος και μετά προσάρμοσα όλα τα υπόλοιπα. Δεν είναι ότι το επέλεξα για το ότι ήταν το γνωστικό μου αντικείμενο, για να λέμε και την αλήθεια κιόλας.

Άρα, πώς είναι η καθημερινή ζωή στη Ζάκυνθο για έναν ακαδημαϊκό; Και από όλες τις απόψεις. Δηλαδή, και από τα άρθρα του και από τη συμμετοχή του σε συνέδρια.

Η ακαδημαϊκή, έτσι, ζωή σε ένα πολυνησιωτικό Ίδρυμα –γιατί θα μιλήσω γενικότερα για το πολυνησιωτικό Ίδρυμα– είναι λίγο δύσκολη. Είναι λίγο δύσκολη, γιατί θέλεις την αλληλεπίδραση με άλλους καθηγητές, με άλλα τμήματα, με άλλες δομές. Αυτό δεν είναι απλό. Δηλαδή, η έρευνα πρέπει να γίνεται και να συνδυάσεις και ταξίδια πολλά. Εντάξει, όχι ότι είναι δύσκολο στην εποχή μας να ταξιδεύεις. Και η Ζάκυνθος είναι ένα μέρος που έχει αεροδρόμιο, έχει εύκολη πρόσβαση προς την Πάτρα, προς την Αθήνα, δεν είναι κάτι πάρα πολύ δύσκολο. Παρόλα αυτά, δεν έχει τα πλεονεκτήματα που έχει η Αθήνα, για παράδειγμα, ή η Πάτρα ή η Θεσσαλονίκη. Όμως, εντάξει, έχει μία ποιότητα ζωής διαφορετική. Μπορείς να συνδυάσεις, έτσι, να έχεις μια οικογενειακή ζωή ήρεμη και να πετύχεις και τους στόχους σου στην ακαδημαϊκή ζωή. Δεν πίστευα ποτέ ότι θα γίνω Αντιπρύτανης, για να πω την αλήθεια μου, δεν πίστευα ότι θα διακριθώ, έτσι, ακαδημαϊκά, όπως έγινε φέτος, δεν πίστευα ότι θα καταφέρω να πετύχω κάποιους στόχους μου από αυτό το τμήμα. Ήτανε, δηλαδή, μια επιλογή που πίστευα ότι συνδυάζω την προσωπική μου ζωή με την ακαδημαϊκή. Μπορώ να πω, όμως, ότι με έχει ανταμείψει. Καταρχήν, έχω τρία υπέροχα παιδιά στη Ζάκυνθο και μία υπέροχη οικογένεια, η οποία με ανέχεται, γιατί δουλεύω όλη μέρα. Αλλά αυτό είναι κάτι που εμένα με γεμίζει σαν άνθρωπο.

Λοιπόν, τι έγινε φέτος; Ποια διάκριση υπάρχει φέτος;

Η αλήθεια είναι ότι στη λίστα κατάταξης των κορυφαίων δύο τοις εκατό παγκοσμίως ερευνητών, που δημοσιεύθηκε από το πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, από μια ανάλυση που κάνουν [00:10:00]κάποιοι ειδικοί σε αυτό το πανεπιστήμιο, έβγαλαν και εμένα, στο γνωστικό μου αντικείμενο, ότι είμαι στο κορυφαίο δύο τοις εκατό του κόσμου. Και μάλιστα από το Ιόνιο… από το τμήμα μου, στη Ζάκυνθο, εδώ, είμαι εγώ και υπάρχει και άλλος ένας καθηγητής, ο οποίος έχει έρθει από Δανία και είναι και αυτός στη λίστα αυτή στα Απόβλητα. Όμως, δεν φαίνεται ως Ιόνιο Πανεπιστήμιο, μόνο εγώ φαίνομαι, γιατί αυτός, επειδή ήρθε μετά, και αυτοί βλέπουν τις δημοσιεύσεις που έχεις κάνει με το Ίδρυμα που τις έχεις κάνει. Οπότε, ήταν μεγάλη διάκριση και για το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, γιατί ένα τέτοιο πολυνησιωτικό Ίδρυμα, που έχει και πολλούς υπέροχους καθηγητές, με πολύ πλούσιο ερευνητικό έργο, που έχουν διάφορες διακρίσεις, σε διάφορα αντικείμενα –και έχω να σας πω ότι έχει και φοβερούς καλλιτέχνες. Γιατί μην ξεχνάμε ότι έχει το τμήμα Μουσικών Σπουδών –που είναι εξαιρετικό– στην Κέρκυρα, έχει τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας, δηλαδή οι τέχνες… Έχει το τμήμα Ιστορίας, που δεν κάνουν τις κλασσικές δημοσιεύσεις, όπως κάνουμε εμείς λίγο, στο τμήμα Περιβάλλοντος, στην Πληροφορική και στα λοιπά. Κάνουν βιβλία εξαιρετικά. Οπότε, ήταν μια διάκριση απλά και σε αυτό τον τομέα, γιατί έχουμε διακρίσεις, γενικότερα, σε αυτό το πανεπιστήμιο.

Θέλετε να μας μιλήσετε λίγο και για τους ακροατές μας, να μάθουνε για το ερευνητικό έργο πιο συγκεκριμένα;

Το ερευνητικό μου έργο ασχολείται με τη χρήση των μεθόδων –πολυκριτήριων μεθόδων– λήψης αποφάσεων για να αξιολογήσεις λογισμικό. Η αξιολόγηση του λογισμικού –εγώ έχω επικεντρωθεί περισσότερο στο πολιτισμικό και περιβαλλοντικό λογισμικό, λόγω και των τμημάτων που υπήρχαν εδώ, στη Ζάκυνθο. Η μέθοδος αυτή δεν είχε ξαναχρησιμοποιηθεί για την –οι πολυκριτήριες μέθοδοι έχουν χρησιμοποιηθεί σε διάφορους τομείς, αλλά δεν είχαν χρησιμοποιηθεί στον συγκεκριμένο τομέα ευρέως. Οπότε, και οι δημοσιεύσεις αυτές πήγαν αρκετά καλά και είχαν και πολλές, έτσι, αναφορές από άλλους ερευνητές του χώρου, παγκοσμίως. Οπότε, πιστεύω ότι και αυτό βοήθησε λίγο στην προβολή. 

Πώς συνδυάζεται λοιπόν –με παραδείγματα, αν θέλετε, μιλήστε μας– το περιβαλλοντολογικό στο λογισμικό, ας πούμε; Δηλαδή, τι αφορούν, τι θέματα βρίσκεται για να τα βάλετε μέσα στα λογισμικά.-

Ωραία, καταρχήν, οι πολυκριτήριες θεωρίες έχουν χρησιμοποιηθεί για να αξιολογήσουν ιστοσελίδες που έχουν τα πάρκα, τα εθνικά πάρκα και οι προστατευόμενες περιοχές, που έχουν, έτσι, ένα ειδικό ενδιαφέρον, γιατί είναι και το περιβαλλοντικό ενδιαφέρον του θέματος. Δεν είναι, δηλαδή, απλά ότι παρουσιάζουν μια περιοχή. Πρέπει να μεταφέρεις και την πληροφορία, έχει και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Μπορείς να το δεις από πολλές πλευρές, τέλος πάντων. Είναι τα μουσεία, από πολιτισμικό, οι αρχαιολογικοί χώροι. Επίσης, έχουν εφαρμοστεί οι πολυκριτήριες θεωρίες, τις έχουμε χρησιμοποιήσει εδώ και τις έχουμε συνδυάσει με άλλους συναδέλφους, που ασχολούνται με άλλα θέματα.

Η τελευταία εφαρμογή που έχουμε κάνει και έχει βγει μια δημοσίευση στο «Trees, Forest...» και τα λοιπά του Elsevier, που έχει να κάνει με τα τη χρήση πολυκριτήριων θεωριών λήψης αποφάσεων για να φτιάξουμε ένα μοντέλο που αξιολογεί ελαιόδεντρα και για να δούμε αν ένα ελαιόδεντρο είναι αιώνιο ή όχι, αν αξίζει να παρουσιαστεί ως μνημειακό ελαιόδεντρο. Σκεφτείτε ότι είναι ένα δέντρο που είναι πια μνημείο της φύσης, γιατί τα ελαιόδεντρα στη Ζάκυνθο –και όχι μόνο στη Ζάκυνθο, γενικότερα στα Ιόνια– είναι σε ένα… έχουμε ένα καλό ποσοστό [00:15:00]ελαιόδεντρων που είναι αιωνόβια, δηλαδή ζουν πάνω από έναν αιώνα. Έχω να σας πω ότι ζουν… Το παλαιότερο… Αυτά όλα τα έχουμε δουλέψει σε ένα πρόγραμμα. Το πρόγραμμα αυτό είναι οι «Βιομνήμες». Ο στόχος, πάντα μας… Είχαμε ξεκινήσει με το να κάνουμε, έτσι, διαδρομές με περιβαλλοντικό ενδιαφέρον. Είχαμε δουλέψει σε κάποια προγράμματα τέτοια στο παρελθόν, είτε με προγράμματα Λίντερ, είχαμε βάλει και επιγραφές ξύλινες για να ταιριάζουν με το ενδιαφέρον, προσπαθώντας και να προβάλουμε ένα άλλο, έτσι, κομμάτι του νησιού, που θα μπορούσε να φέρει έναν άλλο τουρισμό, έναν αειφόρο τουρισμό που δεν θα, απλά, καταστρέφει το νησί, αλλά θα μπορέσει να παρουσιάσει την ομορφιά του και ίσως θα φέρει και τουρίστες, οι οποίοι θα αγαπάνε αυτό τον τόπο επίσης και θα προσπαθούν να τον προστατεύσουν. Σε αυτές τις διαδρομές, εντυπωσιαστήκαμε πάρα πολύ με τους ελαιώνες, με τις ξερολιθιές που υπάρχουν, που είναι κατασκευές που είναι προστατευμένες –και από την UNESCO έχουν αναγνωριστεί. Τις ξερολιθιές, λοιπόν, που υπάρχουν και τις κατασκευές που υπάρχουν σε αυτούς τους ελαιώνες και γενικώς, με το τοπίο. Οπότε, στο τελευταίο ΕΣΠΑ, κατατέθηκε από τον κύριο Μαρτίνη, ο οποίος είναι αναπληρωτής καθηγητής σε αυτό το τμήμα και πολύ αγαπητός συνάδελφος και συνεργάτης και είναι δασολόγος, οπότε εγώ συνεργάζομαι πάρα πολύ μαζί του. Και καταθέσαμε αυτό το πρόγραμμα, τις «Βιομνήμες», στην Περιφέρεια και χρηματοδοτήθηκε. Ο στόχος του προγράμματος ήταν να γίνει καταγραφή, να γίνει μία αρχική καταγραφή των ελαιώνων και των ελαιόδεντρων που είναι αιωνόβια. Να γίνει χρονολόγηση, δεντροχρονολόγηση, με μεθόδους… δεν είναι οι κλασσικοί μέθοδοι που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε ένα άλλο. Γιατί σκεφτείτε ότι ο κορμός δεν είναι ενιαίος σε ένα ελαιόδεντρο, έχει κουφάλες, έχει μια σπηλαίωση μέσα, το οποίο είναι και το ενδιαφέρον στην ελιά. Άρα, δεν έχουμε τους κλασσικούς δακτυλίους που μπορούμε να μετρήσουμε. Υπάρχουν οι δακτύλιοι, αλλά δεν είναι πάντα πολύ ξεκάθαροι. Οπότε, χρησιμοποιήθηκαν άλλοι μέθοδοι, σε συνεργασία με τον «Δημόκριτο», το ερευνητικό κέντρο στην Αθήνα, για τη δενδροχρονολόγηση. Έγινε, λοιπόν, καταγραφή, αναπτύξαμε αυτό το μοντέλο που σας είπα, το πολυκριτήριο, το οποίο πλέον χρησιμοποιείται από διάφορους στο εξωτερικό, όχι μόνο για τα ελαιόδεντρα, αλλά και για άλλα δέντρα, είπαν να το επεκτείνουνε. Όπου το έχουμε παρουσιάσει σε συνέδριο, είπανε: «Να το επεκτείνουμε και σε άλλα δέντρα», άρα είναι κάτι πολύ πρωτότυπο και πολύ ενδιαφέρον. Και έγιναν και διάφορες δράσεις να ενημερωθεί το κοινό και πολλές με περιβαλλοντική εκπαίδευση. Δηλαδή, φέτος, σε μια έκθεση που φιλοξενούμε εδώ, στο τμήμα, εκπαιδεύτηκαν πάνω από χίλια παιδιά. Και με τη συμμετοχή φοιτητών μας, δηλαδή οι φοιτητές μας ενημέρωσαν πάνω από χίλια παιδιά, έτσι, για το πόσο σημαντικό είναι ένα ελαιόδεντρο, πώς μπορούμε να καταλάβουμε αν είναι ο αιωνόβιο ή όχι και τι μπορεί να έχει ζήσει. Τα παιδιά, λοιπόν, ερχόντουσαν και κάνανε διάφορα παιχνίδια. Ένα παιχνίδι θα σας πω από αυτά, είναι ότι είχαμε κάρτες που είχανε διάφορα ιστορικά γεγονότα πάνω και είχαμε τους δακτυλίους, και καλά, εκτυπωμένο έναν από μια αιωνόβια ελιά, την παλαιότερη που έχουμε βρει στο Ιόνιο, η οποία παλαιότερη είναι δυόμισι χιλιάδες χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι όταν φτιαχνόταν ο Παρθενώνας, η ελιά αυτή υπήρχε.

[00:20:00]Πού βρίσκεται αυτή η ελιά;

Δεν είναι στη Ζάκυνθο. Είναι, όμως, στο Ιόνιο, είναι σε άλλο νησί. Δεν θα την αποκαλύψω ακόμα, γιατί πρέπει να γίνουνε συγκεκριμένες διαδικασίες, δεν έχουμε ολοκληρώσει το πρόγραμμα, όμως είναι δυόμισι χιλιάδες χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι είχαμε, λοιπόν, φτιάξει… αυτό, να πω ότι το εκπαιδευτικό κομμάτι το είχε αναλάβει η συνεργάτιδα του τμήματος, η κυρία Χαρίκλεια Μινώτου, η οποία είχε κάνει εξαιρετική δουλειά και στην εκπαίδευση των φοιτητών μας, προκειμένου να μπορούν να εκπαιδεύσουν τα παιδιά. Είχαμε φτιάξει διάφορες κάρτες. Η μία ήτανε η δημιουργία του Παρθενώνα, που τη βάζαμε στο κέντρο, με διάφορα ιστορικά γεγονότα, που έβλεπαν τα παιδιά πώς η ελιά είχε ζήσει αυτά τα ιστορικά γεγονότα. Μπορεί να ήτανε, για παράδειγμα, ένα που κάναμε λόγω του κόβιντ, ήταν οι λιμοί. Γιατί ήταν δεκατρείς οι λιμοί στην ανθρωπότητα. Και βρήκαμε ότι υπάρχει και άλλη που είχε ξεκινήσει από το ίδιο μέρος που ξεκίνησε και ο κόβιντ και τα παιδιά πάντα εντυπωσιάζονταν με αυτό. Και με διάφορα, από το πηνίο του Τέσλα, ξέρω ’γω, που το βρήκε, μέχρι πιο σύγχρονα, ακόμα πιο σύγχρονα γεγονότα. Και βλέπαν τα παιδιά πώς ήταν η ελιά, ο κορμός της ελιάς κάθε φορά. Αυτό νομίζω ότι ήταν εξαιρετικό, γιατί καταφέραμε να, έτσι, συνδέσουμε την ιστορία με το ελαιόδεντρο. Ένα άλλο κομμάτι, έτσι, που συνδέθηκε, ήταν η βιοποικιλότητα που έχει πάνω. Δηλαδή, ζώα που ζουν, φυτά που ζουν πάνω στον κορμό της ελιάς και τα λοιπά, γιατί έχει πολύ πλούσια βιοποικιλότητα που φιλοξενεί. Και βέβαια, το τελευταίο εντυπωσιακό που έχει γίνει, είναι ότι βρήκαμε διάφορα τοπία –όχι εγώ, το έχει βρει κυρία Μινώτου–, διάφορα τοπία από ελαιόδεντρα, αιωνόβια ελαιόδεντρα και όχι μόνο, που θυμίζουν πίνακες ζωγραφικής. Δηλαδή, θα δείτε «Το φιλί» του Κλιμτ με έναν κορμό από δέντρο, από αιωνόβιο δέντρο, το οποίο θυμίζει πραγματικά «Το φιλί» του Κλιμτ. Δηλαδή, η φαντασία μπορεί, πραγματικά… Γιατί αυτός ο δρόμος από το αιωνόβιο ελαιόδεντρο έχει στρεβλώσεις, έχει μία κουφάλα μέσα, έχει σπηλαίωση… Είναι πολύ μεγάλος, έχω να σας πω ότι έχει άλλη περίμετρο στη βάση, άλλο στο 1,30, είναι στα κριτήρια που έχουμε βρει και που διεθνώς έχουν, έτσι, γίνει αποδεκτά. Έχω να σας πω ότι η καταγραφή, λοιπόν, που έγινε και τα κριτήρια αυτά –τώρα μας ζητάνε αν γίνεται να τα μειώσουμε κάποια, γιατί έχουμε βάλει πολύ αυστηρά κριτήρια. Η μελέτη, λοιπόν, αυτή που έγινε, επειδή είναι η μοναδική στην Ελλάδα και η καταγραφή των αιωνόβιων ελαιώνων είναι μοναδική στην Ελλάδα, έγινε ως… Μέσω αυτής, δόθηκε η δυνατότητα στους Ζακυνθινούς, Κερκυραίους, Κεφαλονίτες και τα λοιπά, στους Ιόνιους, να πάρουν έξτρα επιδοτήσεις. Το Υπουργείο Γεωργίας αναγνώρισε ότι η μόνη μελέτη και καταγραφή που υπάρχει είναι αυτή του Ιονίου Πανεπιστημίου και για αυτό τον λόγο δίνει έξτρα επιδότηση στους αιωνόβιους ελαιώνες για να διατηρηθούν, αλλά μόνο στο Ιόνιο, γιατί δεν υπάρχει πουθενά αλλού καταγραφή. Ζητάνε, αν γίνεται, αυτό να επεκταθεί, που σημαίνει ότι μετά θα μειωθούν τα λεφτά του Ιονίου, γιατί αυτή τη στιγμή, όλα τα λεφτά τα παίρνει το Ιόνιο, λόγω αυτής της μελέτης που είχε γίνει. Η οποία είναι στη διάθεση του κοινού, δεν είναι κάτι που κρατάμε εμείς στο συρτάρι μας, είναι στη διάθεση του κοινού, θα ανέβουν και σε βάσεις δεδομένων για να μπορεί να τα χρησιμοποιεί όποιος θέλει και νομίζω ότι έτσι θα θέλαμε αυτό να συνεχίσει κιόλας, [00:25:00]γιατί ήτανε ένα πρόγραμμα που νομίζω ότι μας συνεπήρε όλους. Όλοι το λατρέψαμε, και σαν αντικείμενο, είναι και στην καθημερινότητά μας, όσοι ζούμε στην Ελλάδα νομίζω, ειδικά πιο νότια. Είδαμε τις διαφορές που υπάρχουν στο Ιόνιο, στους ελαιώνες, που έχουν να κάνουν, βασικά, με την καλλιέργεια της ελιάς. Δηλαδή, στην Κέρκυρα τα δέντρα είναι πολύ ψηλά, είναι τεράστια, γιατί δεν τα καλλιεργούν, όπως στη Ζάκυνθο και στην Κεφαλονιά και στη Λευκάδα, που τα κόβουν για να μπορούν οι άνθρωποι να ανεβαίνουν πάνω και να ρίχνουν τις ελιές. Περιμένουν οι ελιές να πέσουν και όποτε είναι τεράστια. Άρα, και τα τοπία είναι τελείως διαφορετικά στην Κέρκυρα απ’ ό,τι είναι στο υπόλοιπο Ιόνιο. Όλα αυτά έχουν καταγραφεί και τώρα είμαστε μόλις ολοκληρώθηκαν οι «Βιομνήμες» και οι δράσεις που κάνει. Είμαστε εν αναμονή της συνέχειας της έρευνας, θα θέλαμε πάρα πολύ να τη συνεχίσουμε.

Τι αριθμούς μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας; Ποσοτικά, ας πούμε, πόσα αιωνόβια δέντρα υπάρχουν στη Ζάκυνθο, ελιές, πόσα στην Κεφαλονιά; Γενικά, στο Ιόνιο, έναν αριθμό στο περίπου.

Δεν έχω τέτοια αριθμητικά νούμερα νομίζω, γιατί εγώ τα βλέπω ως στοιχεία της βάσης δεδομένων, όπως καταλαβαίνετε 

Αλλά μιλάμε για χιλιάδες.

Εννοείται. Έτσι κι αλλιώς, εμείς μιλάμε για αιωνόβιους ελαιώνες που έχουν πολλά δέντρα μέσα. Βέβαια, και σε κάθε ελαιώνα, κάποια δέντρα έχουν περισσότερο ενδιαφέρον από κάποια άλλα. Αυτό που έχουμε κάνει, είναι να εκτυπώσουμε αυτά που έχουν αξιολογηθεί και με το μοντέλο ως πιο ενδιαφέροντα, να εκτυπώσουμε κάποιες, έτσι, καλαίσθητες ξύλινες επιγραφές, αλλά προσπαθούμε να πείσουμε και τους ιδιοκτήτες να τις βάλουν αν θέλουν. Δεν είναι πάντα εύκολο αυτό, γιατί και ο ιδιοκτήτης φοβάται ότι μετά θα χαρακτηριστεί κάτι μνημείο και δεν θα μπορεί να το χειριστεί όπως θέλει το οικόπεδό του. Καταλαβαίνετε, είναι ένα θέμα. Έχει τύχει να έχουμε καταγράψει ελαιώνα και την επόμενη χρονιά να έχουμε πάει και να έχουνε κοπεί όλα τα ελαιόδεντρα. Έχει τύχει να καταγράψουμε ελαιώνα και την επόμενη χρονιά να έχει καεί ο ελαιώνας αυτός, όπως έγινε στο Κερί, εδώ, στη Ζάκυνθο και πήγαμε και ο άνθρωπος έκλαιγε πάνω από μια τεράστια ελιά που ήτανε… Η αλήθεια είναι ότι αυτά είναι θλιβερά κομμάτια, ειδικά η φωτιά. Σκεφτείτε ότι αυτό το δέντρο καίγεται πιο εύκολα, παρότι δεν έχει αυτό του πεύκου, που πετιούνται τα κουκουνάρια. Το ξύλο, όμως, είναι αρκετά εύφλεκτο. Όποτε, υπάρχει –πρέπει να υπάρχει– και μια, έτσι, πρόνοια από την Πολιτεία για την προστασία τους.

Όλα αυτά πώς τα έχουν δεχτεί οι Αρχές;

Οι Αρχές, αφού η Περιφέρεια το χρηματοδότησε, είναι αρκετά χαρούμενοι για το αποτέλεσμα, γιατί είναι νομίζω από τα προγράμματα που βλέπεις το αποτέλεσμα, το βλέπεις ξεκάθαρα. Έχουν γίνει τόσες δράσεις, και μόνο ότι τόσα παιδιά έχουν ενημερωθεί. Έχουν γίνει δράσεις με παιδιά, με πεντακόσια –εκτός από τα χίλια– με πεντακόσια παιδιά στον Άγιο Λύπιο εδώ πέρα, που έχει έναν ελαιώνα εξαιρετικό και με πολλά δρώμενα, με εμψυχωτές τους δικούς μας φοιτητές. Και η Πολιτεία και η Περιφέρεια, τέλος πάντων, που το έχει χρηματοδοτήσει, το βλέπει θετικά. Βέβαια, εντάξει, εμείς θα θέλουμε να δούμε και τη συνέχεια, γιατί δεν είναι απλά να την κάνουμε αυτή την έρευνα. Εμείς την κάνουμε. Το θέμα είναι να συνεχίσει και να δούμε να εφαρμόζονται κιόλας. Δηλαδή, αυτό που έγινε τώρα, με το ότι δόθηκαν επιδοτήσεις λόγω της έρευνάς μας, για μας είναι μια ικανοποίηση ότι δεν κάναμε την έρευνα και έμεινε στο συρτάρι.

Τουριστικά αυτό πώς μπορεί να συνδυαστεί; Γιατί ο τουρισμός είναι κάτι που μας περικλείει μέσα του.-

Βέβαια, εννοείται, όσο και να θέλουμε… Εμείς είμαστε τμήμα Περιβάλλοντος. Δεν είναι η άποψή μας ότι το περιβάλλον πρέπει να μείνει αποκομμένο για να προστατευτεί. Είμαστε υπέρ της [00:30:00]αειφόρου, της βιώσιμης ανάπτυξης. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι πρέπει να γίνει τέτοια διαχείριση των πόρων, ώστε να υπάρχουν αύριο και για τα παιδιά μας. Άρα, όταν κάνεις τέτοιες δράσεις, δράσεις οι οποίες λαμβάνουν υπόψη το περιβάλλον, προσελκύεις καλύτερο κόσμο και κόσμο που σέβεται το περιβάλλον, το οποίο αυτή τη στιγμή στη Ζάκυνθο δεν νομίζω ότι το βλέπουμε, έτσι, ευρέως. Κάπως καλύτερα είναι τα πράγματα στα ορεινά, που έχουν προσπαθήσει να χρησιμοποιήσουν το τοπίο για να προσελκύσουν τον κόσμο, αλλά αυτό δεν θα έπρεπε να είναι μόνο για τα ορεινά, θα έπρεπε να είναι για όλες τις περιοχές. Άρα, δεν είμαστε εναντίον του τουρισμού, δεν είμαστε εναντίον της ανάπτυξης. Είμαστε υπέρ της αειφόρου ανάπτυξης και της διαχείρισης των αποβλήτων. Υπάρχουν εδώ, στο τμήμα, έχουμε καθηγητές εξειδικευμένους στη διαχείριση των αποβλήτων, στη διαχείριση του νερού και στην επεξεργασία του νερού, στην προστασία της βιοποικιλότητας, στη μετεωρολογία, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στο πολιτισμικό περιβάλλον και στην προστασία του πολιτισμικού περιβάλλοντος. Γιατί κι αυτό είναι ένα κομμάτι του περιβάλλοντος. Στη Χημεία, Φυσική, Μαθηματικά και τα λοιπά, που είναι υποστηρικτικά όλων αυτών στην Πληροφορική, όπως σας είπα. Κάνουμε, για παράδειγμα, γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών, που κι αυτά γίνονται για την καταγραφή. Άρα, όλα αυτά θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται για την καλύτερη λειτουργία της τουριστικής επιχείρησης, έτσι; Βιομηχανίας που λέμε, έχουμε την τουριστική βιομηχανία στην Ελλάδα. Θα έπρεπε να συνδυαστούν. Δεν είναι η βιομηχανία αυτή από μόνη της. Θα έπρεπε –αυτό πρέπει να γίνει κεντρικά, από την Πολιτεία– να υπάρχει περισσότερη μέριμνα για το περιβάλλον, γιατί αυτή τη γη μας έχουνε δώσει για να ζήσουμε, δεν θα μας δώσουν άλλη.

Οι ξένοι πώς το βλέπουν όλα αυτά; Οι ξένοι, δηλαδή, σαν επισκέπτες που έρχονται εδώ, που κάνουν τα προγράμματα ή και σε συνέδρια που σας ακούνε.

Οι ξένοι τρελαίνονται. Εχθές άκουγα τον κύριο Μαρτίνη, που έλεγε ότι είχε κάποιους συναδέλφους, οι οποίοι θα φεύγανε κιόλας, και τους είχε πάει σε έναν ελαιώνα και ανέβαιναν πάνω στο ελαιόδεντρο και δεν κατεβαίνανε με τίποτα, γιατί έλεγε: «Εμείς παίρνουμε ζωή από αυτό». Πραγματικά, λατρεύουν αυτό το τοπίο και κάτι το οποίο δεν το έχουν ξαναδεί, είναι μαγευτικό. Βέβαια, παίζει και το πώς θα το παρουσιάσεις. Όμως, νομίζω ότι πραγματικά θα μπορούσαμε να προσελκύσουμε πολύ κόσμο. Και κόσμο που θα μπορούσε, θα είχε και στόχο να προστατεύσει το περιβάλλον αυτό. Είναι μαγικό, γιατί μπορείς να του πεις ότι από αυτό το δέντρο έχεις πάρα πολλά στοιχεία. Τρελαίνονται, έτσι κι αλλιώς, και για τα προϊόντα του δέντρου, γιατί δεν είναι ένα δέντρο που είναι απλά όμορφο. Τρελαίνονται και για τα προϊόντα, έτσι; Έχουμε δει, έχουμε κάνει ανάλυση –αυτό το ξέχασα να το πω– έχουμε κάνει ανάλυση και του ελαιοκάρπου και έχουμε δει ότι οι φαινόλες από το ελαιόλαδο, όταν το δέντρο είναι αιωνόβιο, είναι πάρα πολύ υψηλές, που σημαίνει ότι δεν χάνει τη θρεπτική του –παρότι είναι ένα γερασμένο δέντρο– δεν χάνει τη θρεπτική του αξία. Και είναι πολύ σοβαρό, νομίζω, αυτό, γιατί εκεί που θα θεωρούσες ότι κάτι έχει παλιώσει, άρα ίσως ένα καινούριο δέντρο είναι καλύτερο, δεν ισχύει.

Μάλιστα. Πώς θα θέλετε να κλείσουμε αυτή τη συνέντευξη;

Δεν το έχω σκεφτεί καθόλου. Θα ήθελα να σε ευχαριστήσω, να πω ότι είναι χαρά μου, όπως σου είπα και πριν, ειδικά να μιλάμε μετά από τόσο καιρό που σε είχα και μαθητή. Είναι χαρά μου να [00:35:00]βλέπω και πώς έχεις εξελιχθεί και πόσο υπέροχος είσαι. Και να προσκαλέσω όλους να δουν τη δουλειά μας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, όχι μόνο στο τμήμα Περιβάλλοντος, αλλά και στα δέκα τμήματα του Ιονίου πανεπιστημίου, τα οποία, πραγματικά, είναι καταπληκτικά και κάνουν εξαιρετική δουλειά, σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς.

Ευχαριστώ πάρα πολύ.

Κι εγώ.