Age Restricted Interview

This interview is only available to users who are eighteen years old or over.

Η βύθιση της ακταιωρού «Φαέθων»: Η ιστορία μιας απόρρητης πολεμικής αποστολής μέσα από την αφήγηση του κυβερνήτη

Segment 1

Ο Δ. Μητσάτσος στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων

00:00:00 - 00:09:16

Partial Transcript

Καλησπέρα! Λέγομαι Ρενάτα Κώττη - Δόμπρετς, είμαι ερευνήτρια για το Istorima. Eίναι 28 Σεπτεμβρίου 2022 και βρισκόμαστε με τον Δημήτρη Μητχα κομματική, δηλαδή δεν έχω σφραγίδα και γι’ αυτό με κράτησε και ο άλλος. Αλλά βέβαια, στο Ναυτικό τότε έγινε ολόκληρο σούσουρο, θυμάμαι.

Lead to transcript

Segment 2

Η κατάσταση στην Κύπρο του '63. Μυστική αποστολή από την Ελλάδα. Προχειρότητα στη συντήρηση των πλοίων

00:09:16 - 00:29:21

Partial Transcript

Εκείνες τις μέρες, λοιπόν, που γινόταν το σούσουρο ήταν και η εποχή που οι Τουρκοκύπριοι στην Κύπρο... Ήταν, θυμάμαι, Δεκέμβριος, 26 Δεκεμβρανε προφανώς, δεν σταματήσανε, συνέχισαν κι έτσι μείναμε ολομόναχοι, είκοσι δύο άνθρωποι σε αυτό το πράγμα, στο «Φαέθων» νοτίως της Κάσου.

Lead to transcript

Segment 3

Οι δυσκολίες του ταξιδιού, η άφιξη στη Λεμεσό και οι μάχες στη Μανσούρακαι στα Κόκκινα

00:29:21 - 00:45:28

Partial Transcript

Μένοντας, λοιπόν, μόνοι μας και με τους μηχανικούς να προσπαθούν αυτοί από τη δεξιά μηχανή, λέω - άρχισε η αγωνία μπας και συμβεί τίποτα άλλ«Θα κοιμηθώ λίγο, ρε Τάκη», του λέω, «πάνω εδώ στους χάρτες», μες στην τιμονιέρα στη γέφυρα. «Και όταν πλησιάσουμε», του λέω, «ξύπνησέ με».

Lead to transcript

Segment 4

Η μάχη και η εγκατάλειψη του πλοίου

00:45:28 - 01:01:06

Partial Transcript

Ξύπνησα, λοιπόν, ξαφνικά από ένα τρομακτικό θόρυβο και καυσαέρια. Πέρασε από πάνω μας ένα αεροπλάνο. Λέω: «Παιδιά, το αεροπλάνο το είδατε;»άτω, γιατί κάτω η σφαίρα δεν έχει τη δύναμη. Τέλος πάντων, οι άλλοι βγήκαν έξω. Κάποια στιγμή αισθάνθηκα πια ότι τελειώνει το καλαμπούρι.

Lead to transcript

Segment 5

Η νοσηλεία στο νοσοκομείο, η επιστροφή στην Ελλάδα και ο ακρωτηριασμός του χεριού

01:01:06 - 01:12:44

Partial Transcript

Ήθελα δηλαδή περίπου είκοσι μέτρα για να βγω έξω, αλλά δεν μπορούσα να κάνω, να κολυμπήσω πιο πολύ. Τέλος πάντων, προσπάθησα όσο γινότανε κα;», του λέω. «Όχι, όχι», μου λέει, «Σε παρακαλώ, άσε τις φωτογραφίες εκεί που… Στη θέση τους». Έτσι συνέχισα τη ζωή μου και εν συνεχεία ο…

Lead to transcript

Segment 6

Η διαχείριση του γεγονότος από το ελληνικό κράτος, το νέο ξεκίνημα, η εργασία στην "HELMEPA"

01:12:44 - 01:23:34

Partial Transcript

Εν τω μεταξύ μου λέει το Ναυτικό ότι: «Κοίταξε, θα πας Αμερική να βάλεις ψεύτικο χέρι, αλλά δεν μας ξέρεις και δεν σε ξέρουμε όσον αφορά την αυτά θα αλλάξουν, ώστε να δικαιούνται οι Έλληνες να λέγονται Ευρωπαίοι. Συγγνώμη που το λέω έτσι χοντρά, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα.

Lead to transcript

Segment 7

Η σχέση με το πλήρωμα κατά τη διάρκεια της αποστολής

01:23:34 - 01:27:56

Partial Transcript

Τι σας έλεγε το πλήρωμα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού; Από Ελλάδα - Κύπρο; Από την ώρα που μείναμε ακυβέρνητοι, από εκεί άρχισαν οι ερωτήσεν έχει φαΐ τώρα. Τελειώσαμε», «Πώς τελειώσαμε; Με πας για θάνατο και δεν τρώω;». Γι’ αυτό τους άφησα: «Φάτε ό,τι θέλετε. Λίμπα όλα». Αυτά.

Lead to transcript

Segment 8

Η επίσκεψη στα κατεχόμενα, το ετήσιο μνημόσυνο για τους πεσόντες και το αίσθημα της απέχθειας

01:27:56 - 01:38:33

Partial Transcript

Τι κάνατε, όταν πήγατε κρυφά στα κατεχόμενα; Μου ζήτησε ένας σταθμός, ο «ΣΙΓΜΑ», της τηλεοράσεως και ραδιοφώνου της Κύπρου, να δώσω μία, υ θέλουν να γεράσουνε. Γέρασες, λοιπόν. Πρέπει να είσαι ευτυχής που γέρασες». «Όχι», λέει. Φαίνεται, είμαι από άλλο ανέκδοτο. Στην υγειά σας.

Lead to transcript

Part of the interview has been removed for legal issues.

Content available only for adults (+18)

Part of the interview has been removed to facilitate its flow.

Summary

Η ελληνική κυβέρνηση έστειλε στην Κύπρο τo 1964 απόρρητη πολεμική αποστολή και συγκεκριμένα δύο ακταιωρούς, τις «Αρίων» και «Φαέθων». Σε κακή κατάσταση και με ζημιές που δεν είχαν επισκευασθεί πλήρως, τα δύο πλοία αναχώρησαν για την Κύπρο. Διοικητής των δύο και καπετάνιος του ενός υπήρξε ο Δημήτρης Μητσάτσος, ο αφηγητής μας. Ο ίδιος ανακαλεί στη μνήμη του την αποστολή και αφηγείται υπό ποιες συνθήκες το πολεμικό πλοίο «Φαέθων» αναχώρησε από την Ελλάδα και πώς τελικά κατέληξε να καταστραφεί και να καεί από τους βομβαρδισμούς της διένεξης που ακολούθησε με τους Τουρκοκύπριους.


Narrators

Δημήτρης Μητσάτσος


Field Reporters

Ρενάτα Κώττη - Δόμπρετς


Locations

Interview Date

27/09/2022


Duration

98'


Interview Notes

1. Το podcast της ιστορίας με τίτλο «Δεν υπήρξε ποτέ "Φαέθων"» βραβεύτηκε στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης.
2. Oι φωτογραφίες έχουν τραβηχτεί από τον James "Jim" Pringle (AP/Photo) και έχουν δημοσιευθεί στο περιοδικό LIFE