[00:00:00]Καλησπέρα σας. Βρισκόμαστε στον Χολαργό, στο σπίτι της κυρίας Αργυρώς Ανέστη, είναι 23 Αυγούστου του 2022, και η κυρία Αργυρώ Ανέστη θα μας μιλήσει για τον Χολαργό που μεγάλωσε και γεννήθηκε, πώς άλλαξε η γειτονιά, πώς ήταν, πώς την βρήκε και πώς είναι σήμερα που ζει όλη τη ζωή εδώ. Κυρία Αργυρώ, καλησπέρα και ευχαριστούμε πολύ.

Καλησπέρα σας.

Πότε γεννηθήκατε;

11 Ιουνίου του 1956.

Στην Αθήνα;

Στην Αθήνα, στην οδό Σόλωνος, στα Εξάρχεια σε μια κλινική, κλινική Ευθυμίου.

Οι γονείς σα είναι Αθηναίοι; Ήταν Αθηναίοι; Αν ζουν;

Οι γονείς μου δεν ζούνε, ο πατέρας μου ήταν γιατρός, γεννήθηκε σε ένα κεφαλοχώρι του Πηλίου, που λέγεται Αργαλαστή, αλλά από τα 17 του ζούσε στην Αθήνα.

Η μητέρα σας;

Η μητέρα μου γεννήθηκε στην Χαλκίδα, είχε πατέρα αξιωματικό του ιππικού, με αποτέλεσμα να γυρίζουν όλη την χώρα, και εκείνη από τα 18 της στην Αθήνα.

Και εσείς, η μητέρα σας και ο πατέρας σας ζήσανε στον Χολαργό;

Η μητέρα μου ζούσε ένα μεγάλο διάστημα, για 10 περίπου χρόνια στους Αμπελοκήπους, στην οδό Δασκαλάκη οπού ήμουνα κι εγώ σαν νεογέννητη, με την οικογένειας της την πατρική, γιατί ο πατέρας μου ήταν εξορία και φυλακή, λόγω των πολιτικών του φρονημάτων, και όταν βγήκε από την εξορία και γεννήθηκα εγώ, σε ηλικία έξι μηνών ήρθαμε στον Χολαργό. Οπού είχε και το ιατρείο του.

Και εσείς μεγαλώσατε εκεί;

Εγώ από έξι μηνών είμαι στον Χολαργό, στην 5η στάση Χολαργού που ήταν το κέντρο του Χολαργού.

Μιας και αναφερθήκατε στον πατέρα σας, όταν λέτε ότι ήταν εξορία λόγω πολιτικών φρονημάτων;

Συμμετείχε στην αντίσταση, ήταν καπετάνιος του ΕΛΑΣ και με τις γνωστές διώξεις μετά τον πόλεμο, μετά το 1946, από το 1946 και μετά, μέχρι το 1954, ήταν, με κάποια διαλείμματα, φυλακή και εξορία.

Τώρα σας ρωτάω… Η συνέντευξη αυτή γίνεται για τον Χολαργό, αλλά όλα έχουν μια σχέση, γιατί φαντάζομαι πως πρέπει να έχει κάποια ιδιαιτερότητα να μεγαλώνεις με έναν πατέρα ο οποίος είναι «διωκόμενος».

Ναι, είχε μια ιδιαιτερότητα, γιατί δεν μπορούσε, ας πούμε, να… Εκείνος ήθελε να δουλέψει σε δημόσιο νοσοκομείο, ήθελε να κάνει μια πανεπιστημιακή καριέρα, δεν μπορούσε, και… με αποτέλεσμα να ιδιωτεύει. Να ιδιωτεύει, και είχε ένα ιατρείο στο Χολαργό και ένα ιατρείο στην οδό Πολυτεχνείου.

Δηλαδή εσείς θυμάστε σαν παιδί, γιατί είπατε γεννηθήκατε το ‘55, να έχετε αυτό το... ‘– 56 με συγχωρείτε – να έχετε αυτό το άγχος, ας πούμε, που είχε ο πατέρας σας μην γίνει κάτι;

Ναι, μας μεταφέρθηκε κι εμάς το άγχος, γιατί ήταν σε μία συνεχή αγωνία ότι… αν θα τον ξαναπιάνανε, κρυβόταν κατά καιρούς, όπως με την 21η Απριλίου του 1967 που εγώ ήμουνα 11 χρόνων, αλλά το θυμάμαι. Δεν μπορούσε να πάει στην ιδιαίτερη πατρίδα του, για 7 χρόνια δεν πήγε καθόλου, με αποτέλεσμα να υπάρχει μία συνεχής αγωνία στην οικογένεια, δηλαδή δεν υπήρχε σταθερότητα λόγω αυτών των γεγονότων και του προσανατολισμού του πολιτικού. Δεν υπήρχε μία ρουτίνα στην οικογένεια, δεν υπήρχε μια σταθερότητα, δηλαδή υπήρχε μια αγωνία.

Αυτό στον κοινωνικό του περίγυρο και κατ’ επέκταση το δικό σας, όμως, είχε κάποια επίπτωση; Δηλαδή υπήρχε στίγμα απέναντί του στη γειτονιά, στον Χολαργό που λέτε;

Όχι, δεν είχε. Εγώ το αποδίδω αυτό ότι ήταν το επάγγελμα τέτοιο, που ήτανε μιας αποδοχής, οι γιατροί εκείνη την εποχή ήτανε λίγοι. Ήτανε και ένας γιατρός που ήταν, φαίνεται, πολύ καλός με τον κόσμο, πολύ καλός στις διαγνώσεις του, δηλαδή του άρεσε πάρα πολύ το επάγγελμά του, πάρα πολύ, με αποτέλεσμα να έχει να έχει πελάτες από όλες τις παρατάξεις. Από όλες τις παρατάξεις.

Σπάνιο για διωκόμενο αριστερό, φαντάζομαι.

[00:05:00]Δεν ξέρω άλλη εμπειρία, αλλά φαντάζομαι ότι σπάνιο είναι, αλλά εκείνον… δεν υπήρχε… δεν τον αλλάζανε από γιατρό. Δεξιοί, αριστεροί, κεντρώοι είχε...Το αστυνομικό τμήμα Χολαργού, ας πούμε, τον αγκάλιαζε όταν θα γινόταν κάτι. Δηλαδή τον ειδοποιούσε ότι «απόψε φύγε, θα σε πιάσουνε».

Δηλαδή ήταν αγαπητός;

Ναι ήταν πολύ αγαπητός, γιατί τους είχε… τους περιέθαλπε, δεν τους έπαιρνε λεφτά, ήτανε άνθρωποι που ήτανε μια γειτονιά, που λέει, εδώ στον Χολαργό, στον Άνω Χολαργό που λέγεται Τσακός που ήτανε μία γειτονιά πιο υποβαθμισμένη, εκεί δεν έπαιρνε σε κανέναν λεφτά, και πραγματικά υπήρχαν αστυνομικοί που τον είχαν ειδοποιήσει. Είχαν έρθει στο σπίτι, και του είπαν: «Φύγε απόψε, γιατί αύριο θα σε πιάσουνε».

Και όντως έφευγε; Εσείς γνωρίζατε πού πήγαινε όταν έφευγε;

Όχι, εγώ δεν γνώριζα, μπορεί να γνώριζαν οι πιο μεγάλοι, εγώ ίσως και λόγω ηλικίας δεν...

Είπατε, το πατρικό σας είναι στην 5η στάση, δηλαδή στην Μεσογείων.

Ναι, επί της Μεσογείων.

Πώς ήταν τότε;

Εκείνη την εποχή που εγώ θυμάμαι, ας πούμε, αν θυμάμαι, οι αναμνήσεις μου είναι μετά το ‘60... Ήτανε χωράφια, η Μεσογείων δεν είχε καμία σχέση με αυτό που είναι τώρα. Ήταν μία λωρίδα ασφαλτοστρωμένη, όλα ένθεν και ένθεν ήταν χαντάκια και κήποι, και κάποια στιγμή που δεν θυμάμαι ακριβώς να σας πω πότε, δώσανε οι δικοί μου και τον μισό κήπο για να γίνει επέκταση του δρόμου. Αυτό που θυμάμαι πάρα πολύ καλά ήταν ότι γινόντουσαν πάρα πολλά δυστυχήματα τότε. Ήταν πολύ λίγα τα αυτοκίνητα, άλλα γινόντουσαν πάρα πολλά δυστυχήματα γιατί ο δρόμος ήταν μονός και ήταν οι κατευθύνσεις ήταν, τα αυτοκίνητα ήταν...

Υπήρχε πλήθος αυτοκινήτων;

Όχι, όχι, αλλά δεν οδηγούσαν φαίνεται πολύ καλά, δεν ξέρω, ήταν πολύ στενός ο δρόμος, τα ατυχήματα ήτανε και πάρα πολλά με πεζούς, δεν υπήρχαν φανάρια και αυτό το θυμάμαι πάρα πολύ καλά, γιατί, όταν γινόταν ένα ατύχημα, οι τραυματίες ερχόντουσαν στον πατέρα μου, επειδή είχε την ταμπέλα.

Αυτό συνέβαινε –

Τακτικά, πολύ τακτικά.

Βλέπαν ότι υπάρχει ιατρείο και –

Ναι, ναι. Το ‘ξεραν κιόλας. Επίσης, αυτό που θυμάμαι πολύ καλά, ήταν ότι, επειδή είχε και ειδικότητα φυματιολόγου, και τότε είχε πολύ φυματίωση, ερχόντουσαν και πάρα πολλοί φυματικοί μέσα στο σπίτι.

Τα νοσοκομεία που βρίσκονται πιο κάτω υπήρχαν; Το «Σωτηρία»;

Το «Σωτηρία», ναι... Δεν το θυμάμαι για το «Γεννηματά», το «Σωτηρία»… Το «Γεννηματά» το θυμάμαι, αλλά το θυμάμαι μετά το ‘70, που λεγότανε «Γενικό»… «Ρυθμιστικό» λεγόταν. Το «Σωτηρία», βέβαια, υπήρχε, είναι πάρα πολύ παλιό το «Σωτηρία», δούλευε και ο πατέρας μου ως φυματιολόγος κάποια εποχή εκεί. Είναι πάρα πολύ παλιό νοσοκομείο το «Σωτηρία».

Οι περιοχές αυτές στις οποίες αναφερθήκατε ότι ήταν χωράφια, δηλαδή εσείς βγαίνατε από το σπίτι σας και δεν υπήρχαν πολυκατοικίες; Ή υπήρχαν πολυκατοικίες στον Χολαργό τότε;

Όχι, η πρώτη πολυκατοικία πρέπει να είναι γύρω στο 1966 - 65, που είναι στην οδό Μεσογείων πάλι, λίγο πιο πέρα από τη στάση του μετρό, στάση Χολαργός, όπου εκεί από κάτω είναι και ο ιστορικός κινηματογράφος, η «Αλόμα».

Αυτό υπάρχει σήμερα;

Ο κινηματογράφος αυτός είναι ο μοναδικός που υπάρχει, και λέγεται «Σινέ Χολαργός».

Είναι η πρώην «Αλόμα»;

Η πρώην «Αλόμα».

Ο Χολαργός και ο Παπάγος, φαντάζομαι, δίπλα, έμοιαζε με εξοχή;

Ναι ήταν εξοχή, και η Αγία Παρασκευή.

Υπήρχε κόσμος που καλλιεργούσε αυτά τα χωράφια;

Ναι, γενικά ήταν μακριά από την Αθήνα, ήταν σαν να πας βόλτα σαν σε χωριό, ας πούμε. Τα Μεσόγεια ακόμα πιο πολύ, περνούσαν τα λεωφορεία για τα Μεσόγεια, για την Παιανία, τα Σπάτα, το Κορωπί. Καλλιεργούσαν, εμείς στον κήπο μας είχαμε κηπευτικά, είχαμε κότες και είχαμε και ένα αρνί.

Αρνί; Δηλαδή είχατε στην Μεσογείων αρνί;

Ναι, ήταν ένα μικρό αρνάκι πού έχω και φωτογραφία, μάλλον μου το είχανε πάρει για το Πάσχα. Τις κότες θυμάμαι πολύ καλά. Υπήρχαν πολλά καφενεία και ωραία, οπού ήταν τόσο κοντά η Μεσογείων απέναντι, που ακουγόντουσαν όλα αυτά που συζητούσαν και σαν παιδάκι θυμάμαι της φωνές από παλαιές τραγουδίστριες. Ίσως η Μάγια Μελάγια, η Καίτη Γκρέυ, δεν ξέρω ποιες, αλλά θυμάμαι τις φωνές τους. Ερχόταν ο Τσιτσάνης με αυτές τις τραγουδίστριες και πηγαίναν και τραγουδούσαν στα καφενεία.

[00:10:00]Άρα ήταν όντως σαν εξοχή…

Ναι, στην Αγία Παρασκευή, ας πούμε, γινόταν περίφημο πανήγυρι που ερχόταν όλη η Αττική, στον Χολαργό όχι.

Υπήρχε, ας πούμε, η αίσθηση της γειτονιάς; Είχε μπακάλικα είχε...;

Ναι, υπήρχε σαφώς η αίσθηση της γειτονιάς, εμείς παίζαμε μέχρι πάρα πολύ αργά το βράδυ, δεν περνούσε τίποτα μετά, δηλαδή πολύ αργά. Υπήρχανε, ας πούμε, τότε εκείνη την εποχή γύρω στο ’67 – ‘68 πάρα πολλοί κινηματογράφοι, ήταν 10. Αν θέλετε να σας πω, και έχει ενδιαφέρον σας πω τα ονόματα.

Αν θέλετε..

Ο ένας ήταν η «Αλόμα», η «Αβάνα», η «Άρτεμις», η «Βιολέτα», θερινός, η «Ατλαντίς», θερινός, η «Ριάννα», θερινός, η «Φλορίντα», θερινός, η «Αελλώ» χειμερινός και η «Αλεξάνδρα», θερινός. Από αυτά υπάρχει το «Σινέ Χολαργός» και η «Αλεξάνδρα». Η «Αλεξάνδρα» είναι στο Κάτω Χαλάνδρι, αλλά ήταν απέναντι από την στάση Χολαργού.

Υπάρχει ακόμα;

Υπάρχει ακόμα.

Πώς ήταν δηλαδή αυτά τα...;

Οι κινηματογράφοι ήταν, νομίζω, δέκα και ήταν γεμάτοι κάθε βράδυ. Είχανε καταπληκτικά γιασεμιά, είχαν καταπληκτικά λουλούδια, είχαν πασατέμπο, σάμαλι, όλα αυτά τα κλασικά, και πολλοί βλέπαν κι από το σπίτι τους. Δηλαδή από εμένα φαινόταν. Εκεί που – αν έχετε μια ιδέα από τη Μεσογείων – είναι τώρα που είναι το Μετρό, στάση Χολαργός, ας πούμε εμένα το πιο κοντινό μου ήταν η «Φλορίντα», διαγωνίως απέναντι από το σπίτι μου, και ήταν εκεί που είναι τώρα το νοσοκομείο «Metropolitan». Ίσως να είναι ένα μία οικοδομή πιο ‘δώ.

Απίστευτο, τόσοι κινηματογράφοι;

Ναι ήταν δέκα και ήτανε γεμάτοι.

Άρα είχε κόσμο;

Είχε πολύ κόσμο, ο κόσμος δεν έφευγε τα καλοκαίρια, ήτανε σχεδόν... Tουλάχιστον η δική μου γειτονιά δεν είχανε χωριά, δεν είχανε πού να πάνε, και περνούσαμε πάρα πολύ ωραία. Γιατί είχε πολλά σουβλατζίδικα, είχε πολλές ταβέρνες, πάρα πολλές ταβέρνες… Οι οποίες ταβέρνες, πάρα πολλές από αυτές δεν είχανε και πιάτα, δεν είχανε μαχαιροπήρουνα, δηλαδή μας σέρβιραν σε λαδόκολλα μια μπριζόλα και τη σαλάτα τη φέραμε από το σπίτι μας.

Και τα μαχαιροπίρουνα;

Φέρναμε από το σπίτι μας.

Αυτό το ‘καναν όλοι;

Η μία συγκεκριμένη, που είχε και εξαιρετική μπριζόλα και μας πηγαίναν οι γονείς μας, δηλαδή, επειδή ήταν οικογενειακή ταβέρνα και πηγαίναμε με φιλικές οικογένειες, μια φίλη μου, η Μυρσίνη, ζήτησε μαχαιροπίρουνα και την κοιτάξαμε καλά-καλά. Και πήγαμε σπίτι και πήραμε.

Κι αυτό ήταν ενσωματωμένο στον τρόπο λειτουργίας του καταστήματος;

Ναι, αυτά ήταν τότε κρεοπωλεία και δίπλα είχανε τραπέζια και ψήνανε ψησταριές, και σου δίνανε με τη λαδόκολλα και σου λέει: «Όπως θες φά’ το». Είχε πολύ καλά σουβλατζίδικα, είχε καφενεία, καφενεία που παίζανε και χαρτιά μέχρι αργά το βράδυ, θυμάμαι μέχρι τα ξημερώματα κόσμο να παίζει. Όπως είπα πριν, φέρνανε τραγουδιστές, ερχόντουσαν, και ο Τσιτσάνης και όλοι αυτοί. Αυτά τα θυμάμαι πάρα πολύ λίγο, πάρα πολύ λίγο... Δηλαδή, θυμάμαι τις φωνές, ας πούμε.

Με συγχωρείτε, ήταν Δήμος Χολαργού τότε;

Ήταν δήμος Χολαργού, μέχρι το 1958 ήτανε δήμος Χολαργού – Παπάγου, ήταν ιστορικός δήμος, τα πιο παλιά χρόνια ήταν δήμος Χαλανδρίου, ήτανε όλοι οι δήμοι αυτοί μαζί Χαλάνδρι Χολαργός. Ακόμα ο Παπάγος δεν υπήρχε, γιατί έγινε μετά το ’50. Για αυτό έχουμε και μία λεωφόρο Χαλανδρίου που μετά λεγόταν Χολαργού, και μετά μετονομάστηκε σε 17 Νοέμβρη. Ο Χολαργός με το Χαλάνδρι λοιπόν ήταν ένας δήμος. Μετά, μάλλον μετά το ‘35 έγινε Χολαργός και τώρα με την καινούργια διάταξη είναι δήμος Παπάγου - Χολαργού.

Είπατε, η Μεσογείων ήτανε ασφαλτοστρωμένη, εσείς την προλάβατε σε κάποια προηγούμενη μορφή;

Ναι, εγώ την πρόλαβα, την θυμάμαι ένα κομμάτι να είναι άσφαλτος, κακή άσφαλτος, με λακκούβες η άσφαλτος. Γιατί περνούσαν και τα λεωφορεία που πηγαίναν στα Μεσόγεια, θυμάμαι πάρα πολύ καλά που κατέβαιναν τον Σεπτέμβριο, Οκτώβριο, αρχές Οκτώβρη, τα φορτηγά που κατεβάζαν το μούστο από τα Μεσόγεια, από την Παιανία, από όλες αυτές τις περιοχές των Μεσογείων και που πέφταν σε λακκούβες και τέτοια. Ένας πολύ μικρός δρόμος ήταν και από κει και μετά ήτανε χώμα, χωματόδρομοι ήτανε.

[00:15:00]Δηλαδή δεν ήταν ακόμα μια αστική περιοχή της Αθήνας με πολυκατοικίες και θυρωρούς;

Όχι, δεν ήτανε. Αυτό έγινε μετά το ‘60, είχε μονοκατοικίες πολλές, είχε αλάνες πολλές, δέντρα πολλά, λουλούδια πολλά, τα παιδία παίζανε συνεχώς έξω, ήμασταν συνεχώς έξω, δεν είχαμε κανένα φόβο για τίποτα, δεν μας αναζητούσαν οι γονείς. Επίσης, ας πούμε, το διπλανό σπίτι από μας, ήταν ένα καρβουνιάρικο γιατί εκείνη την εποχή είχαν καρβουνιάρικα, ο κόσμος χρησιμοποιούσε πάρα πολύ κάρβουνο, ξύλα και κάρβουνο.

Για να ζεσταθεί και να μαγειρέψει;

Ναι. Αυτό ήταν ένα οικόπεδο που ήταν και δική μας ιδιοκτησία, του παππού μου δηλαδή. Για να κάνω μια παρένθεση ότι ο παππούς μου, ο Κωσταντίνος Τσιτούρης με τα αδέλφια του τα αγοράσανε αυτά το 1928. Και επειδή ο ένας εκ των αδελφών του σκοτώθηκε στο Σαγγάριο, έναν πάρα πολύ μεγάλο δρόμο, ο οποίος είναι κάτω από την Μεσογείων, είναι παράλληλος της Μεσογείων οπού αρχίζει από την σημερινή 5η στάση και καταλήγει στο Νομισματοκοπείο, δηλαδή έχει τέσσερεις στάσεις περίπου, λέγεται Δημητρίου Τσιτούρη, από τον αδελφό του παππού μου, τον θείο της μητέρας μου που σκοτώθηκε στο Σαγγάριο.

Αυτό ήταν σύνηθες;

Ήτανε για κάποιους που τους θεωρούσανε ήρωες, ήτανε. Αλλά ο παππούς μου και τα αδέλφια του τον χωρίσανε εκείνον τον δρόμο κάτω από τη Μεσογείων, που, εντάξει, ήταν 5η στάση Χολαργού, αλλά λέγεται Κάτω Χαλάνδρι, εφάπτεται με τον Χολαργό, ονομάζανε, επειδή ήτανε οι πρώτοι κάτοικοι, ονομάζανε τους δρόμους όπως θέλανε. Δηλαδή υπάρχει οδός Ευρυτανίας, γιατί ο παππούς μου ήταν Ευρυτάνης, έχει ονομάσει οδός Ευβοίας που κατάγεται η γιαγιά μου, έχει ονομάσει οδός Χαλκίδος που ήταν η γιαγιά μου. Τα κυριότερα είναι αυτά, δηλαδή, από τον τόπο καταγωγής τους.

Αυτά, φαντάζομαι, δεν γνωρίζετε πώς κατέληγαν να επισημοποιούνται αργότερα.

Όχι, αυτά οι δήμοι προφανώς χτίζανε εκεί, ήταν οικόπεδα, χτίζαμε εκεί. Τους δρόμους τους ονομάζανε, προφανώς, ίσως κάνανε και μία αίτηση τους δήμους τότε και δεχόντουσαν τις ονομασίες αυτές.

Άρα, ίσως, αυτό να είναι μια γενικότερη κατάσταση που συμβαίνει.

Σίγουρα είναι, ειδικά για αυτούς που έχουνε δώσει την ζωή τους, όπως ήτανε ο αδερφός του παππού μου, σίγουρα.

Είπατε ότι γεννηθήκατε το 1956. Πήγατε σχολείο στον Χολαργό;

Στην αρχή πήγα στο δημοτικό, πήγα σε τρεις τάξεις σε δύο ιδιωτικά σχολεία, το ένα ήταν η ιστορική σχολή Μπουρίτσα, που ήτανε ένα σχολείο μέσα στα πεύκα και ήταν κάτω από τη Μεσογείων…

Βρισκόταν στο Χαλάνδρι;

Κάτω από τη Μεσογείων, λίγο κάτω από τη Μεσογείων, στο Κάτω Χαλάνδρι. Που έχει τώρα εκεί, στην οδό Άλσους, που ήταν ένα ιστορικό σχολείο το οποίο έκλεισε μετά. Και μετά πήγα στη σχολή Γιαννοπούλου που ήτανε στην οδό Φανερωμένης, στην ομώνυμη εκκλησία που ήταν και η ενορία μας. Μετά, στο γυμνάσιο, πήγα στο γυμνάσιο του Χολαργού.

Πώς ήταν τα μαθητικά σας χρόνια στον τότε Χολαργό; Βασικά, προτού να σας κάνω και μία ερώτηση… Ήταν φωταγωγημένα τότε τα στενά; Δηλαδή το βράδυ ήταν σκοτάδι;

Όχι, ήταν τελείως σκοτάδι, όλη η Αθήνα ήταν σκοτάδι όμως. Εγώ από πολύ μικρή κατέβαινα – σχεδόν κάθε μέρα από τα δώδεκά μου – κατέβαινα με το λεωφορείο του Χολαργού ή της Αγίας Παρασκευής που περνούσε μπροστά από το σπίτι κατέβαινα στην Αθήνα, κατέβαινα στο Κολωνάκι κάθε μέρα, για να πάω γαλλικά και μετά φροντιστήριο, και μετά έκανα μία διαδρομή από την οδό Σκουφά, διέσχιζα στα δώδεκά μου όλη την οδό Σκουφά, διέσχιζα όλη την οδό Ηροδότου, όλη την Πλατεία Κολωνακίου και ήταν όλα σκοτεινά.

Ασφαλτοστρωμένα μεν…

Εκεί ασφαλτοστρωμένα, αλλά σκοτεινά. Για να πάρω το λεωφορείο, δηλαδή, για να γυρίσω πίσω.

Σε αυτές τις διαδρομές που κάνατε με το λεωφορείο, πώς ήταν το λεωφορείο την δεκαετία του ‘60;

Του ‘60 δεν θυμάμαι, αλλά θυμάμαι, δεν θυμάμαι πως ήταν μέσα, αλλά θυμάμαι πολύ καλά από το ‘69 και μετά. Αργά λεωφορεία ήταν, είχαν εισπράκτορα, κόβανε εισιτήρια είχαν εισπράκτορα, ο οποίος, πέρα ότι έκοβε τα εισιτήρια σε όλους, κανένας δεν [00:20:00]έμπαινε χωρίς εισιτήριο, υπήρχε και έλεγχος, φώναζε και τις στάσεις. Ήταν παραφορτωμένα, παραφορτωμένα δηλαδή κλείνανε οι πόρτες και μας κλείνανε και μας.

Καπνίζανε;

Ναι, και φτύνανε..

Φτύνανε;

Ναι έγραφε: «Απαγορεύεται το πτύειν», και μετά γράφανε: «Απαγορεύεται το πτύειν και το καπνίζειν».

Τα οποία, φαντάζομαι, δεν ήταν και τα πιο καθαρά μέρη του κόσμου;

Όχι ήτανε βρώμικα, μετά ήταν λίγο πιο καθαρά, μετά ήταν λίγο πιο καθαρά.

Πηγαίνατε μόνη σας μέχρι το Κολωνάκι;

Ναι, εγώ πήγαινα μόνη μου. Κάποιες φορές με έπαιρναν οι θείοι μου που είχαν δίπλα στο φροντιστήριο και την Γαλλική Ακαδημία που πήγαινα είχαν ιατρείο, και κάποιες φορές, όταν μπορούσαν και αυτοί, εκτός αν τελειώναν πιο νωρίς, εγώ τελείωνα 9 η ώρα πάντα, αυτοί μπορεί να τελειώναν και πιο νωρίς και με παίρνανε εκείνοι όταν έβρεχε... συνήθως άμα είχε κακό καιρό. Τις υπόλοιπες φορές ανεβοκατέβαινα μόνη μου. ‘Ήθελα να κάνω και μια παρένθεση, ότι όταν πήγα και γυμνάσιο, επειδή τα κτήρια ήταν πολύ λίγα, δηλαδή είχαμε ένα κτίριο μόνο, Καραϊσκάκη και Μελά ήταν το γυμνάσιο. Ήταν εξατάξιο, δεν είχε λύκειο, ήταν από 1η μέχρι έκτη, και δεν είχε ο Παπάγος και το Νέο Ψυχικό, και ερχόντουσαν όλοι εκεί, και από το Κάτω Χαλάνδρι. Με αποτέλεσμα να καθόμαστε, να είμαστε στα θρανία τρεις και επειδή δεν γινόταν, λόγω των συνθηκών αλλιώς, κάναμε σχολείο απόγευμα. Δηλαδή μπαίναμε μέσα μία και σχολούσαμε 19:00, 19:00 – 19:15 που ήταν τον χειμώνα νύχτα, νύχτα, νύχτα. Και εμείς που πηγαίναμε Αθήνα, για να κάνουμε φροντιστήρια και γαλλικά, αγγλικά και τα λοιπά, τρέχαμε να προλάβουμε ένα τελευταίο λεωφορείο που περνούσε, που λεγόταν σχολεία Χολαργού – 19:15 περνούσε –, για να ‘μαστε 19:30 στην Αθήνα, που δεν ήμασταν, για να αρχίσουν τα γαλλικά. Απλά δεν είχε κίνηση ο δρόμος.

Ήταν χώμα ο δρόμος αυτός μέχρι το σχολείο;

Από το σπίτι μου μέχρι το σχολείο, από την 5η στάση, δηλαδή, μέχρι το σχολείο, όχι δεν ήταν χώμα. Ήταν ασφαλτοστρωμένη, κακά ασφαλτοστρωμένη. Με λακκούβες, με –

Φαντάζομαι δεν υπήρχαν τότε –

μεγάλες πλημμύρες… Γινόντουσαν μεγάλες πλημμύρες και πλημμύριζαν τα πάντα, δεν μπορούσες να περάσεις την Μεσογείων.

Το σχολείο αυτό που αναφέρεστε είναι ψηλά στον Χολαργό σχετικά, και είναι και κοντά στον Υμηττό..

Ναι, πηγαίναμε με τα πόδια, δεν είχαμε κανένα ζήτημα εμείς.

Πηγαίνατε εκδρομές;

Ναι, πηγαίναμε εκδρομές στον Υμηττό.

Δηλαδή η σχολική εκδρομή ήτανε στον Υμηττό;

Η σχολική εκδρομή η μονοήμερη ήταν στο πάρκο του Παπάγου, ένα μέρος που τώρα λέγεται «Ομπρέλα» και στον Υμηττό. Πηγαίναμε όμως και μονοήμερες στους Δελφούς, στις Μυκήνες, στην Αράχοβα, στο Ναύπλιο και στην Αίγινα, στον Πόρο με τα πλοία. Στο δημοτικό πηγαίναμε ως την Λιβαδειά, πηγαίναμε στη Χαλκίδα, πηγαίναμε στην Κύμη.

Πάντως, φαίνεται να πηγαίνατε πιο πολλές εκδρομές από όσες πηγαίνουν σήμερα, ίσως.

Δεν ξέρω. Τότε πηγαίνανε και πενθήμερες, εμείς δεν πήγαμε.

Γιατί;

Δεν πήγαμε, γιατί είχε συμβεί ένα τραγικό γεγονός εκείνη την χρονιά, είχανε πάει ταξίδι κάποιο σχολείο της Αττικής, νομίζω, στην Κρήτη, και πνίγηκαν 10 παιδιά. Και απαγορεύτηκαν για 2 - 3 χρόνια οι εκδρομές.

Πανελλαδικά;

Ναι. Ναι, εμείς δεν πήγαμε.

Συνέπεσαν τα σχολικά σας χρόνια με την χούντα;

Ναι, βέβαια, συνέπεσαν. Όταν έγινε η χούντα εγώ πήγαινα δευτέρα γυμνασίου.

Πότε θυμάστε –

Λάθος έκανα. Όταν έγινε η χούντα εγώ πήγαινα πέμπτη δημοτικού.

Άρα δεν θυμάστε ή θυμάστε κάποιες αλλαγές...

Θυμάμαι, θυμάμαι, γιατί θυμάμαι κάποιες αλλαγές, ας πούμε, που είχαμε πάθει έναν πανικό ότι έπρεπε να δώσεις εξετάσεις, για να πας από το δημοτικό στο γυμνάσιο, και αυτό έγινε μέσα σε μία νύχτα, και εμείς παραθερίζαμε στο Πήλιο από όπου καταγόταν ο πατέρας μου και έπρεπε να γυρίσουμε αμέσως στην Αθήνα, για να μπορέσουμε να δώσουμε, και πάρα πολλά παιδιά κοπήκανε. Δηλαδή, τώρα δεν υπάρχει αυτό το πράγμα, από το δημοτικό γράφεσαι στο γυμνάσιο.

Θυμάστε, όμως, να υπάρχουν και άλλες αλλαγές;

Ναι, υπήρχε αλλαγή. Δεν ξέρω, εμείς το βρήκαμε έτσι. Αλλά υπήρχαν μεγάλοι περιορισμοί, έπρεπε να φοράς κορδέλα στα μαλλιά, που εμένα με δυσκόλευε πάρα πολύ, γιατί με πίεζε, έπρεπε η ποδιά να είναι πολύ κάτω από το γόνατο, την μετρούσαν –

[00:25:00]Σας τη μετρούσαν –

την μετρούσαν και σε μερικές κοπέλες τις ξήλωναν το στρίφωμα, για να πάνε κάτω, απαγορευόταν να βαφτείς, απαγορευόταν να έχεις μαλλιά φτιαγμένα, τα μαλλιά έπρεπε να είναι πιασμένα πίσω. 

Δηλαδή έπρεπε να είναι όλοι ομοιόμορφοι.

Όχι, έπρεπε να μην είναι... ήταν αυστηρή ενδυμασία και ήταν… στο σχολείο μέσα δεν μπορούσες να κάνεις πολλά πράγματα.

Εσείς σαν κόρη ανθρώπου αριστερών φρονημάτων δεχτήκατε ποτέ κάποια...;

Ναι, δέχτηκα. Δηλαδή, δέχτηκα, αλλά επειδή… Πάλι θα πούμε αυτό που είπαμε προηγουμένως. Επειδή πάρα πολλοί δάσκαλοι και καθηγητές μου είχαν τον πατέρα μου γιατρό, κατά κάποιο τρόπο είχα μία προστασία. Αλλά με προστάτευαν, δηλαδή μου λέγαν: «Μη μιλάς πολύ, μην συμμετέχεις», σε κάποιες διαμαρτυρίες. Δηλαδή με προστάτευαν πιο πολύ από τα άλλα παιδιά. Ήμουνα δακτυλοδεικτούμενη αλλά δεν είχα κακή μεταχείριση. Επειδή ήταν ένα μικρό προάστιο και οι ιατροί ήτανε δύο, και αυτός ήταν ο αγαπητός γιατρός, γιατί αυτός πήγαινε πάντα όταν τον καλούσαν και τα λοιπά, υπήρχε ναι, υπήρχε μία ασυλία ας το πω.

Εσείς, αν θέλετε πάντα, ακολουθήσατε το ίδιο πολιτικό φρόνημα, όταν γίνατε έφηβη και όταν ενηλικωθήκατε;

Το ακολούθησα από πιο μικρή γιατί είχαμε και μια επαφή, τότε γινόντουσαν οι πορείες ειρήνης, στις οποίες συμμετείχε ένα εκατομμύριο κόσμος. Ξεκινούσαν από τον Μαραθώνα και κατέληγαν στο Πεδίον του Άρεως, δηλαδή οι πρώτοι που φτάνανε στο Πεδίον του Άρεως από ό,τι άκουγα και εγώ, ήταν… Πρέπει να φτάναν στο Πεδίον του Άρεως μεσημέρι ή απογευματάκι, και οι τελευταίοι φτάνανε 1:00 -2:00 τη νύχτα. Αυτοί περνούσαν όλοι από μας, κάνανε και μία στάση στην 5η στάση Χολαργού. Θυμάμαι ότι από τον κήπο μας και από όλους τους κήπους γύρω-γύρω φτιάχναμε τρομερές ανθοδέσμες και της δίναμε στον Μίκη Θεοδωράκη, και επειδή εγώ ήμουν αδύνατη με σηκώνανε και την έδινα εγώ. Και κάποια στιγμή με παρέσυρε όλο το κλίμα και τα τραγούδια γιατί, γιατί ήταν εξαιρετικό το κλίμα, δεν υπήρχε.. Οι άνθρωποι τραγουδούσανε κάναν, δεν σπάγανε, δεν καταστρέφεται και τραγουδούσαν. Δηλαδή ένα εκατομμύριο κόσμος διαδήλωνε με τραγούδι. Και κάποια στιγμή παρασυρθήκαμε που ήμασταν πάρα πολύ... εγώ τουλάχιστον ήμουνα νομίζω – ή πρέπει να ήταν η τελευταία πορεία Ειρήνης που έγινε το ’66 – και ήμουνα εννιά χρονών, οι άλλοι στην γειτονιά ήταν πιο μεγάλοι λίγο, ήταν 12 - 15 και παρασύρθηκα και μπήκα μέσα στο πλήθος, και με χάσανε οι γονείς μου και έφτασα στα εννιά μου μέχρι το Πεδίον του Άρεως, 9 χρόνων, από τον Χολαργό.

Από τον Χολαργό στο Πεδίον του Άρεως.

Από τον Χολαργό.

Οι γονείς μου, όμως, είχαν πάθει... είχανε μεγάλη ανησυχία.

Το θυμάστε αυτό;

Το θυμάμαι πάρα πολύ καλά, θυμάμαι τον πατέρα μου, γιατί δίπλα στο σπίτι μας υπήρχε ένα καφενείο, του Σταυρόπουλου, κλασικό καφενείο με μαρμάρινα τραπέζια, μόνο καφέ, και που είχε το μοναδικό τηλέφωνο της περιοχής. Και εμείς πριν βάλουμε δικό μας τηλέφωνο, γιατί είχαμε προτεραιότητα λόγω του επαγγέλματος του πατέρα μου, πηγαίναμε εκεί. Δηλαδή εκεί τον καλούσαν οι ασθενείς. Και θυμάμαι ότι με περίμενε 1:00 η ώρα, 2:00 τα μεσάνυχτα, κάπως στεναχωρημένος και ανήσυχος, με περίμενε εκεί στην καρέκλα.

Και πως επιστρέψατε πίσω;

Επιστρέψαμε, γιατί είχαμε τα πιο μεγάλα παιδιά μαζί μας.

Άρα ήσασταν μία παρέα.

Ναι, ήταν μία παρέα.. «Πάμε;» «Πάμε!». Πήγα και εγώ, εγώ ήμουν η πιο μικρή όμως, ήμουνα εννιά χρονών, ήμουνα πάρα πολύ μικρή.

Απίστευτο, άρα μπορείτε να πείτε ότι ήταν η πρώτη η πρώτη πορεία στην οποία πήγατε;

Η πρώτη ήτανε, βέβαια. Η πρώτη πορεία και ήταν και ήταν και η τελευταία πριν την χούντα, γιατί έγινε η χούντα μετά. Και θυμάμαι ότι με σηκώσανε, για να δώσω και την ανθοδέσμη στον Θεοδωράκη ο οποίος ήταν πανύψηλος και δεν τον φτάνανε.

Την ίδια μέρα;

Ήταν στην ίδια πορεία.

Εσείς μετά ασχοληθήκατε..;

Ναι, μετά ασχολήθηκα, μετά στο σχολείο, που ήταν και η χούντα βέβαια. Πιο περιορισμένα κάπως, γιατί ο πατέρας μου όταν [00:30:00]ήμουνα 14 χρόνων μέχρι τα 17 μου έπαθε δύο αλλεπάλληλα εμφράγματα, και ήταν πιο περιορισμένη η ενασχόληση, μετά τα 18 μου ασχολήθηκα πολύ έντονα.

Από τη στιγμή που έγινε η χούντα και ύστερα, που εσείς ήσασταν μαθήτρια, άλλαξε η εγκύκλιος; Άλλαξαν τα μαθήματα; Θυμάστε να γίνονται πιο φιλεθνικά;

Επειδή πήγαινα στο δημοτικό, στο δημοτικό δεν υπήρχε καμία αλλαγή. Πήγαινα σε ιδιωτικό σχολείο, οι δάσκαλοι ήταν και οι περισσότεροι αριστεροί..

Καθαιρέθηκαν;

Όχι, στο ιδιωτικό όχι, δεν υπήρχε καμία αλλαγή. Απλά δεν αναφερόντουσαν καθόλου σε ποιητές, σε αριστερούς, σε Θεοδωράκη, σε Σεφέρη, σε Ρίτσο.

Ούτε διδασκόταν καθόλου σύγχρονη ιστορία;

Στο δημοτικό όχι, αυτά τα περιορισμένα. Στο γυμνάσιο ναι, άλλαξαν τα σχολικά βιβλία, προφανώς άλλαξαν από την προηγούμενη κυβέρνηση που ήταν του Γεωργίου Παπανδρέου, άλλαξαν. Άλλαξαν και ήταν φίλο-χουντικά, ας πούμε, εντάξει, δεν ήτανε… δεν υμνούσαν το Χίτλερ, αλλά ήτανε πιο προσανατολισμένα. Δηλαδή η εμπειρία μου είναι και από άλλα παιδιά, λίγο πιο μεγάλα από μένα, όμως, που οι μπαμπάδες τους ήταν ακόμα εξορία, δεν είχανε βγει, ήτανε στη Γυάρο, και ήταν πάρα πολύ καλοί μαθητές και τότε στους μαθητές τους πρώτους τους δίνανε έπαινο, και στα παιδιά αυτά δεν δίναν έπαινο.

Ήταν στοχοποιημένα, δηλαδή.

Δεν δίναν έπαινο, για να μην ακουστεί το όνομα του πατέρα τους.

Για να μην ακουστεί το πατρώνυμο. Εσείς μέχρι να αποφοίτησετε από το γυμνάσιο, ήταν ακόμα χούντα;

Ναι.

Δηλαδή, κάνατε όλα σας τα γυμνασιακά χρόνια επί χούντας.

Ναι.

Είχε τύχει να βιώσετε κάποιο περιστατικό, ως μάρτυρας έστω...

Ναι, βίωσα ένα περιστατικό στο κέντρο, όμως, της Αθήνας, όχι στον Χολαργό, στον Χολαργό δεν είχε. Στον Χολαργό υπήρχαν κάποιες μικρές διαδηλώσεις, έτσι, πέντε ατόμων, λέγανε συνθήματα και πετούσαν προκηρύξεις. Πετούσαν προκηρύξεις μέσα στο προαύλιο του σχολείου που μετά έμαθα και ποιοι...ήταν πιο μεγάλοι από μας, ήταν δηλαδή 18 τότε αυτοί. Αλλά βίωσα ένα περιστατικό στο κέντρο, συγκεκριμένα στην οδό Ακαδημίας, στην Εθνική Λυρική Σκηνή, στα γεγονότα της Νομικής που εγώ πήγαινα σχολείο, πήγαινα πέμπτη γυμνασίου, σε δύο χρόνια τελείωνα δηλαδή. Στα γεγονότα της Νομικής που κάνανε μία επίθεση και βρέθηκα και εγώ, γιατί πήγα και εγώ εκεί, και βρεθήκαμε μέσα στην Λυρική Σκηνή. Δηλαδή εγώ κανονικά έπρεπε να γυρίσω από το φροντιστήριο σπίτι μου, αλλά εγώ βρέθηκα μέσα στο γκρουπ αυτό, μας εγκλώβισαν μέσα στην Λυρική Σκηνή. Και το σοκ για μένα ήταν ότι είχαν έναν άνθρωπο ο οποίος δεν πρέπει να ήτανε και καλά, δεν ξέρω αν ήταν τοξικομανής ή αν είχε πάρει κάτι, για να μπορεί να είναι εξιταρισμένος, του είχανε δώσει ένα ρόπαλο – δεν το ξεχνάω – το οποίο ήταν γεμάτο καρφιά, και τον καθοδηγούσαν πού να χτυπάει. Αυτός ήτανε σαν χαμένος, αλλά χτυπούσε. Έβλεπες έναν άνθρωπο άρρωστο, σωματώδη, που κρατούσε ένα ρόπαλο με καρφιά και του λέγανε... Εγώ έπαθα σοκ, ευτυχώς βγήκα εγώ, μπόρεσα και βγήκα, έτρεξα στη στάση που ήτανε στην οδό Ακαδημίας και ευτυχώς που ήρθε το λεωφορείο, μπήκαμε μέσα και φύγαμε.

Ενώ πίσω σας γινόταν αυτό το πράγμα;

Ναι, ναι. Γινόταν αυτό το πράγμα, αλλά μπορέσαμε και φύγαμε, μπορέσαμε και φύγαμε, γιατί κάποιοι αστυνομικοί μας άνοιξαν τις πόρτες, για να μας απεγκλωβίσουν.

Όμως, αυτός ο άνθρωπος που λέτε με το ρόπαλο, ήταν με τους αστυνομικούς.

Αυτός ο άνθρωπος με το ρόπαλο ήταν μια τρομακτική φυσιογνωμία, δεν ξέραμε τι ήταν ακριβώς, δηλαδή μετά, μέσα στο λεωφορείο εμείς τρέμαμε, ήμασταν.. κάναμε δύο μέρες να συνέλθουμε. Εγώ, θυμάμαι, ότι μέσα στο λεωφορείο ώσπου να φτάσω, γιατί ήταν διαδρομή, κάναμε πάνω από μισή ώρα, έτρεμα. Ήταν ένας άνθρωπος που ήταν μία φυσιογνωμία που ήτανε σαν άρρωστη, σαν, σαν, σαν.. ΄Ήταν τα μάτια του θολωμένα τελείως και το μόνο που κρατούσε, ένα ρόπαλο και του λέγανε χτυπά εκεί. Τώρα, γιατί δεν το κάνανε οι ίδιοι δεν το ξέρω.

Αυτός, όμως, δεν ήταν μαζί σας, ήταν με...

Όχι, αυτός ήταν με πολιτικά και τον είχαν, οι αστυνομικοί τον πήγαιναν, δεν μπορούσε ούτε να περπατήσει, ήταν τρομακτική εμπειρία.

Δεν σας ξαναέτυχε κάτι τέτοιο σε κάποια;

[00:35:00]Όχι, σε κάποια διαδήλωση χτυπούσαν, κάνανε, ράνανε, αλλά τέτοιο πράγμα όχι. Αυτό ήταν… Ήμουνα και πολύ… Ήμουνα και 15 χρόνων.

Ζείτε μέχρι και σήμερα αυτή την στιγμή στον Χολαργό, είδατε το τοπίο να αλλάζει; Δηλαδή οι κήποι να γίνονται δρόμοι; Τα σπίτια, οι μονοκατοικίες να γίνονται πολυκατοικίες; Πότε αυτό το προάστιο που εσείς το ζήσατε ως εξοχή αυτές τις δύο πρώτες δεκαετίες της ζωής σας, έγινε αυτό που βλέπουμε σήμερα, που έχει πολυκατοικίες…

Ναι, ήταν εξοχή, το χαρακτηριστικό του ήταν –

Δεν ήταν σαν την Κυψέλη και τα Εξάρχεια;

Οι κήποι και τα γιασεμιά του, οι πολλοί κινηματογράφοι, όπως είπα, οι ταβέρνες, μεγάλες πλάκες μεταξύ των νέων, δηλαδή, περνούσαμε πάρα πολύ ωραία. Ήμασταν όλοι μεταξύ μας γνωστοί. Πηγαίναμε σε σουβλατζίδικα, πηγαίναμε σε τέτοια, αλλά δεν υπήρχαν καφέ να κάτσεις. Εμείς πηγαίναμε με μια συγκεκριμένη παρέα, πηγαίναμε κάθε Σάββατο, γιατί να πω ότι τότε κάναμε Σάββατο σχολείο. Μόνο Κυριακή καθόμασταν.

Ήταν έξι μέρες την εβδομάδα;

Έξι μέρες, σχολάγαμε το Σάββατο δύο η ώρα, ήταν όλο πρωί το Σάββατο.

Λόγω των πολλών παιδιών που είπατε πριν;

Ναι, ήταν εξαήμερα τα σχολεία. Τα παιδιά ήταν πάρα πολλά και πολύ λίγα τα κτήρια. Στο κέντρο της Αθήνας υπήρχαν ακόμα πιο μεγάλα προβλήματα. Δηλαδή καθόντουσαν στα θρανία τέσσερις. Εμάς ήταν μικτό το σχολείο. Είχε και αυτή την ιδιορρυθμία, γιατί τα σχολεία του κέντρου της Αθήνας δεν ήταν μικτά, ήτανε θηλέων και αρρένων. Τώρα είναι μικτά όλα, των προαστίων ήταν μικτά. Και κάθε Σάββατο βγαίναμε μετά τα 16 μας και πηγαίναμε σινεμά ή στο Χολαργό, άλλα του Χολαργού οι περισσότεροι κινηματογράφοι ήταν θερινοί, δύο ήταν οι χειμερινοί, η «Αλλόμα» και η «Αβάνα». Αλλά δεν ήταν πρώτης προβολής, ήταν προαστίων, δηλαδή φέρνανε… μετά τα φέρανε τα καλά έργα, με αποτέλεσμα να πηγαίνουμε στην Αθήνα να δούμε έργα. Δηλαδή πηγαίναμε στους Αμπελόκηπους, στο «Άστρος», αυτά τα γνωστά, στους γνωστούς κινηματογράφους, και όταν θέλαμε να πάμε να σε ένα καφέ πηγαίναμε στους Αμπελόκηπους στου «Φλόκα» τότε, που πρωτοήλθαν τα χάμπουργκερ στην Ελλάδα και πηγαίναμε μετά, επειδή ήταν κοντά και τα φροντιστήρια μας και τα γαλλικά, στο «Dolce» στο Κολωνάκι που τώρα λέγεται «Φίλιον».

Πού είναι από τότε;

Από πολύ παλιά, εκεί πηγαίναμε.

Εσείς είδατε το τοπίο να αλλάζει;

Ναι, το είδαμε να αλλάζει μετά το ‘70, μετά το ’76 -‘ 77 άλλαξε πάρα πολύ.

Δηλαδή χτίστηκαν;

Χτίστηκαν οι μονοκατοικίες και αυτό έγινε πολύ μετά τη χούντα, δηλαδή έγινε μετά το ‘80 παραέγινε.

Επί ΠΑΣΟΚ δηλαδή;

Εκεί έγινε, ναι. Μπορεί να μην είναι οι πολυκατοικίες, επειδή άλλαξε και ο νόμος και έπρεπε να έχουν πρασιές, έπρεπε να αφήνουνε κήπους και τα λοιπά, έχουν, δηλαδή, οι πολυκατοικίες δέντρα μέσα οι περισσότερες... δεν είναι με μεσοτοιχίες, σχεδόν καμία δεν είναι, η περιοχή αυτή που χτίστηκε περισσότερο είναι ο Άνω Χολαργός, εκεί δηλαδή που είναι στο σύνορο με το βουνό που ήταν και μικρά σπίτια εκεί, πολύ μικρά. Ίσως θα δίνανε 2 - 2, 3 - 3 και επίσης υπήρχε και μία περιοχή που την λέγαμε, που τη λέμε ακόμα Νταμάρι εμείς, που ήταν εκτός σχεδίου, μπήκε το 1982 εντός σχεδίου και χτίστηκε πάρα πολύ. Δηλαδή είναι αριστερά το σύνορό μας με την Αγία Παρασκευή.

Εσείς τα ζήσατε όλα αυτά να είναι σκοτεινά μέρη με χωματόδρομους;

Ναι, ναι, αυτοί εκεί ήταν όλο χωματόδρομοι.

Κάποια στιγμή γίναν πολυκατοικίες...

Ναι, και άλλαξε γιατί ήρθε πάρα πολύς κόσμος, άλλος κόσμος.

Αυξήθηκε το πλήθος

Αυξήθηκε ο πληθυσμός και ήρθαν και κόσμος που μετακινήθηκαν πολλοί από το κέντρο που υποβαθμίστηκε, από την Κυψέλη. Δηλαδή από το κέντρο ήρθαν πάρα πολλοί στον Χολαργό, και στην Αγία Παρασκευή και στο Χαλάνδρι.

Εσείς στον Χολαργό ξέρετε κόσμο, σας ξέρει ο κόσμος, έχετε περάσει όλη σας την ζωή εδώ. Νοσταλγείτε κάτι;

Ναι, και όταν μαζευόμαστε με παλιούς φίλους, γιατί εγώ έτυχε να δουλεύω και στον δήμο Χολαργού πολλά χρόνια, τα [00:40:00]αναπολούμε αυτά τα χρόνια. Τα αναπολούμε γιατί ήταν πολύ... είχαμε ανεμελιά, είχαμε γέλια, είχαμε… Δεν είχε κάτι που να μας απασχολεί πολύ. Εγώ το μόνο που με απασχολούσε ήταν ότι δεν ήμουνα.. Τα άλλα σπίτια είχανε, όπως είπα και προηγουμένως, μεγαλύτερη ρουτίνα. Εμείς δεν είχαμε τέτοια ρουτίνα, ήταν πιο έντονη και η οικογένειά μου λόγω των συνθηκών, και λόγω των αγωνιών, λόγω της κατεύθυνσης της πολιτικής των γονιών μου. Δεν υπήρχε και ιδιωτικότητα στο δικό μου το σπίτι. Εγώ, δηλαδή, προσωπικά δεν μπορούσα να πάω κάπου και να μη με δουν και να μην γίνει θέμα. Δηλαδή, δεν είχα αυτή την ιδιωτικότητα που είχαν τα άλλα παιδιά που δεν τα γνωρίζανε. Δηλαδή να σας πω ένα παράδειγμα, ότι κάποια στιγμή έχασα ένα πουλόβερ σε μία εκδρομή στο σχολείο – μάλλον μου το πήραν, δεν ξέρω – και το ‘πα στον καθηγητή και μου λέει: «Μη μας ξαναπείς, εσύ δεν έχεις ανάγκη, έχεις πατέρα γιατρό θα σου πάρει καλύτερο». Ή ήταν ότι «είδαμε την κόρη του γιατρού εκεί». Δεν μπορούσα να κάνω κάτι και να μη μαθευτεί εγώ.

Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι – ο πατέρας σας, είπατε δεν ζει – υπάρχουν ακόμα άνθρωποι μεγάλοι σε ηλικία που θα σας δουν και θα πουν: «Η κόρη του γιατρού»;

Βέβαια, βέβαια και το λένε και οι συνομήλικοι μου, γιατί τον είχανε στα σπίτια τους γιατρό. Αλλά εμένα δεν μου άρεσε τότε αυτό.

Αν μπορούσατε υποθετικά και φαντασιακά να επαναφέρετε ένα στοιχείο του Χολαργού στο σήμερα...

Θα επανάφερα εκείνους τους καταπληκτικούς θερινούς κινηματογράφους, οι οποίοι πάρα πολλοί ήταν και επί της Μεσογείων, αλλά η Μεσογείων δεν είχε αυτοκίνητα, δηλαδή περνούσε ένα αυτοκίνητο κάθε μία ώρα με δύο ώρες και ήτανε… ακουγόντουσαν παντού. Δηλαδή ο κινηματογράφος που ήταν διαγωνίως από το σπίτι μου, δεν ήταν και δίπλα, ακουγότανε στο σπίτι μου.

Ήταν όλο χωράφια.

Κάναν' παραστάσεις Καραγκιόζη, όλα τα παιδιά, αυτό ήταν εξαιρετικό. Με είσοδο κιόλας. Είχανε φιγούρες, είχανε σεντόνια, παίζανε καταπληκτικά. Και επί πληρωμή, βέβαια. Ήταν καταπληκτικά, ήταν πολύ ωραία,  ο Καραγκιόζης Μάγειρας, ο Καραγκιόζης γιατρός... Στην δική μας την αυλή, σχεδόν το καλοκαίρι κάθε μέρα, βάζανε καρέκλες σε σειρές όπως είναι οι κινηματογράφοι, και μαζευόταν 20 - 30 παιδιά και παρακολουθούσαν. Και κάποιος ήταν και ο ταμίας.

Σαν σκηνή από ελληνική ταινία, κατά κάποιο τρόπο.

Εγώ επειδή είχα μεγάλη διαφορά με τον αδερφό μου, δεν πολύ - συμμετείχα, το θυμάμαι.

Ά, έχετε αδελφό;

Ναι. Είναι επτά χρόνια μεγαλύτερος.

Κυρία Αργυρώ, σας ευχαριστώ πάρα πολύ, αν θέλετε να συμπληρώσετε κάτι αναφορικά με τον Χολαργό.

Ναι, η δική μου νοσταλγία είναι αυτή. Αυτή η ανεμελιά, δεν φοβόμασταν τίποτα όπου και να πηγαίναμε, και επίσης μπορώ να σας πω ότι επιθυμώ και λίγο αυτά τα καταπληκτικά ταβερνάκια που είχαμε. Και που είχε πολλά και το Χαλάνδρι όμως, πάρα πολλά και το Χαλάνδρι, γιατί εμείς πηγαίναμε στο Χαλάνδρι με τα πόδια όλοι οι Χολαργίωτες. Στην πλατεία του Χαλανδρίου, που ήταν η πλατεία καταπληκτική με εκείνα τα παλιά καφενεία που είχανε παγωτό και τέτοια, εμείς πηγαίναμε με τα πόδια.

Αυτά που είναι κάτω από την εκκλησία;

Ναι, τα οποία έχουν κλείσει τώρα δυστυχώς.

Κάποια υπάρχουν. Ή δεν υπάρχουν...

Έχουνε κλείσει, υπήρχαν ταβέρνες που είχανε... Καταπληκτικές ταβέρνες, ο Μίμης που είχε φοβερές γουρουνοπούλες που μας πηγαίναν οι γονείς μας εκεί. Υπάρχουν οι ταβέρνες, έχετε δίκιο, υπάρχουν δύο - τρείς ταβέρνες που είναι ακόμα. Ναι, είναι. Αλλά τα καφενεία αυτά τα περίφημα με εκείνες τις καρέκλες και λοιπά, κλείσανε όλα. Επίσης, αυτό που αναπολώ είναι ότι είχαμε γειτονιά. Δηλαδή είχανε και χιούμορ, είχανε. Δηλαδή τα καφενεία και τα ζαχαροπλαστεία που ήταν απέναντι από το σπίτι μου, γιατί η 5η στάση, όπως σας προείπα ήταν το κέντρο, φτιάχνανε κάθε μέρα τα γλυκά και τα παγωτά, κάθε μέρα μόνοι τους. Το θυμάμαι σαν εχθές, δηλαδή, γινόταν το παγωτό καϊμάκι, ερχόντουσαν από όλη την Αθήνα να φάνε «παγωτό καϊμάκι σου Σταυροπούλου», που λέγαμε τότε. Που φέρναν το γάλα από την Λαμία κάθε μέρα σχεδόν, και φτιάχνανε γαλακτομπούρεκα, και όλα αυτά κάθε μέρα.

Αυτός είχε καφέ και γλυκά.

Αυτός είχε καφέ και γλυκά, και εκεί γινόντουσαν και μετά τη [00:45:00]μεταπολίτευση φοβερές πολιτικές συζητήσεις μέχρι τις 7:00 το πρωί. Έκλεινε αυτός 3:00 η ώρα, γιατί δεν άντεχε άλλο και καθόντουσαν όλοι απέξω και ο πατέρας μου μαζί...

Τί είναι σήμερα εκεί;

Είναι Γρηγόρης.

Α, είναι στην γωνία –

Φανερωμένης και Μεσογείων. Και απέναντι που είναι το «Απολλώνιον», Φανερωμένης και Μεσογείων, ήταν πάλι καφενείο αλλά εκείνο ήταν κλασσικό καφενείο με χαρτοπαιξία μέσα.

Σαν λέσχη;

Ναι, ναι, καφενείο, καφενείο με καφέδες και τέτοια αλλά με...και τώρα είναι το «Απολλώνιο» εκεί. Και απέναντι σε μας ήταν ένα μικρό καφενεδάκι με μαρμάρινα τραπεζάκια που σερβίριζε τον καφέ, και για κάποιο λόγο όλοι αυτοί είχαν καταγωγή από τη Λαμία από την Ύπατη, όλοι αυτοί. Για αυτό κάνανε καταπληκτικά γλυκά και παγωτά, και ήταν και συγγενείς όλοι. Είχε πολλά μανάβικα, πολλά μπακάλικα όλα αυτά ήταν και αυτό που είχε το χαρακτηριστικό είναι που είχε και υπηρεσίες στα σπίτια που ήτανε πάλι ένα... οι εσωτερικές, δηλαδή, γυναίκες, που ήταν και πάλι σε όλη την Αθήνα ήταν ένα χαρακτηριστικό.

Εσείς είχατε;

Είχαμε, είχαμε..

Και σε μία προηγούμενη συνέντευξη μου είχαν πει ότι είχανε.

Είχαμε και σχεδόν με μεγαλώσανε, πολλές από αυτές ερχόντουσαν και με παίρνανε και από τα Γαλλικά..

Φαντάζομαι είχαν οι οικογένειες που μπορούσαν να παρέχουν μια τέτοια...

Νομίζω ότι στην γειτονιά ήμασταν οι μοναδικοί, μπορεί να ήταν άλλοι δύο - τρεις. Η γειτονιά δεν ήτανε… Υπήρχε ένα μέρος του Χολαργού που ήτανε πολύ φτωχικό, όλοι οι άλλοι ήταν μεσαίοι οι άνθρωποι. Αυτή η οικογένεια της μητέρας μου, Τσιτούρη, που ήτανε αξιωματικοί ανώτατοι και δικηγόροι και όλα αυτά, είχαν.

Και μέσα σε 20 χρόνια αυτό το προάστιο που έμοιαζε με εξοχή, έγινε αστικό προάστιο..;

Ναι, είχανε και εξοχικά σπίτια αλλά είχανε και σπίτια καταπληκτικά τα οποία δεν ξέρω και πώς τα γκρεμίσανε, ήτανε βίλες δηλαδή. Έχει μερικά, στη Φανερωμένης ήταν τα περισσότερα, στην Κλειούς, στη Βουτσινά, πάρα πολύ ωραία σπίτια.

Οι δρόμοι είχαν από τότε τα ονόματα αυτά;

Ναι, οι δρόμοι ας πούμε, τότε ήταν ο δήμαρχος του Χολαργού, μέχρι το 1967 που πέθανε, ο Νικόλαος Βιτάλης, που ήταν και πολύ φίλος του πατέρα μου. Ας πούμε, εκείνος είχε βγάλει πολλούς δρόμους «Κλειούς». Έβγαλε τις μούσες, ας πούμε, Κλειώ, Ευτέρπης. Ναι. Ήταν και το προάστιο αυτό που γεννήθηκε ο Περικλής και εκεί ήταν όλα…

Είπαμε, το Κάτω Χαλάνδρι όλη την ιστορία του αυτή, υπήρχε και ένα άλλο χαρακτηριστικό στο Κάτω Χαλάνδρι, λέω για το Κάτω Χαλάνδρι γιατί ήταν η Πέμπτη η στάση Χολαργού αυτή, και να πω και να τελειώνω, ότι μπροστά στο σπίτι μου υπήρχε η στάση, η περίφημη ιστορική στάση Πέμπτη Χολαργού που υπάρχει ακόμη, είναι και το ΜΕΤΡΟ Χολαργού τώρα. Σε αυτή την στάση λοιπόν, καταλαβαίνετε ότι περνούσε από κει όλο το προάστιο και βλέπαμε και αυτά... και υπήρχε ένα χαρακτηριστικό. Από την πλευρά, λοιπόν, όπως ήταν Μεσογείων ένθεν και ένθεν, από την πλευρά του Κάτω Χαλανδρίου υπήρχαν πολλά εργοστάσια. Δηλαδή εκεί φάνηκε και αποβιομηχάνιση, πολλά εργοστάσια, υπήρχε του Πανάγου, κλωστοϋφαντουργεία με 150 εργάτες, υπήρχε το περίφημο εργοστάσιο του Σεβαστάκη με τα παπούτσια, άλλοι 200 εργάτες, και όλοι αυτοί τους έβλεπα εγώ στη στάση του Χολαργού, για να πάνε σπίτι τους. Γιατί δεν έμενε κανένας στον Χολαργό από αυτούς, μένανε στο Αιγάλεω, μέναν στο Περιστέρι, ούτε στο κέντρο της Αθήνας μένανε. Μένανε στον Πειραιά, στην Κοκκινιά… Κυρίως μέναν στο Αιγάλεω και στο Περιστέρι, πάρα πολλοί στο Περιστέρι.

Πηγαινοερχόντουσαν με λεωφορείο;

Αυτά τα λεωφορεία που δεν είχε κίνηση στους δρόμους, αλλά τα λεωφορεία ήταν πάρα πολύ αργά, πάρα πολύ αργά. Και να πω και κάτι, χαλούσαν και συνεχώς. Και θυμάμαι αυτό που ήμασταν όρθιοι, ήμασταν μόνιμα όρθιοι και ο ένας δίπλα...σαν σαρδέλες μέσα στα λεωφορεία. Και υπήρχαν πολλά εργοστάσια, πολλά, στις κλωστοϋφαντουργίες δουλεύαν και γυναίκες.

Αυτά πρέπει να γκρεμιστήκανε...

Όλα, εγώ πραγματικά, μερικές φορές δεν θυμάμαι τι ήτανε πού.

Έχει αλλάξει τόσο πολύ το τοπίο.

Άλλαξε πολύ το τοπίο. Δηλαδή, αυτό το εργοστάσιο του Πανάγου, πρέπει να έχουν γίνει εκεί πολυκατοικίες και στην μια πολυκατοικία μένει εκεί μία κυρία που κρατούσε τον ένα μου γιό ,και ήταν τα φουγάρα του κι αυτά... Και δεν θυμάμαι, δηλαδή, [00:50:00]πάω και δεν θυμάμαι τη μάντρα, η μάντρα είναι πίσω από αυτή την κυρία, θυμάμαι, η μάντρα νομίζω υπάρχει. Αλλά αποσυντονίζομαι εκεί όταν πάω.

Πάντως έχετε ένα δίκιο, γιατί στην περιοχή που περιγράφετε η ρυμοτομία εκεί είναι περίεργη, δηλαδή φαίνεται σαν να ‘ταν κάτι άλλο πριν.

Ναι, γιατί είναι δρομάκια, αδιέξοδα, είχαν χτιστεί –

Ναι. Διαγώνια, περίεργα… Σας ενοχλεί που, κατά τη γνώμη σας, δεν διασώζονται τέτοιες μνήμες; Δηλαδή, θα περάσει κάποιος από αυτό το μέρος, δεν υπάρχει κάτι που να δίνει μια παλιά εικόνα για το πώς ήταν..

Όχι, καμία εικόνα. Δεν ξέρω πώς είναι τα πιο εργατικά προάστια, όπως το Περιστέρι ή η Νέα Ιωνία, που είχε στην περιοχή των βορίων προαστίων πολλά εργοστάσια, αλλά εδώ πέρα, επειδή δεν ήταν εργοστάσια σαν του Πειραιά που διασώζονται τα μεγάλα εργοστάσια, ο Παπαστράτος και όλα αυτά, ήταν πιο μικρά εργοστάσια, αλλά είχαν δυναμικότητα 80 – 100 - 150, ήτανε κανονικά εργοστάσια. Με τις στέγες, κλωστοϋφαντουργίες. Αυτοί με τον θάνατο της κλωστοϋφαντουργίας στην Ελλάδα, κλείσανε και αυτά. Και θέλω να πω κάτι – που εγώ το συνδυάζω αυτό –, ότι η χώρα είχε μεγάλη βιομηχανία υποδημάτων, μεγάλες βιομηχανίες υποδημάτων και αυτές κλείσαν όλες. Μία από αυτές ήταν και αυτή στην 5η στάση Χολαργού, τώρα είναι ένα μεγάλο κτήριο που είναι ένας φούρνος που δεν θυμάμαι πως λέγεται. Τεράστιο κτήριο, Σεβαστάκης, όλο αυτό λεγόταν εργοστάσιο του Σεβαστάκη, περίφημο εργοστάσιο. Το κτήριο υπάρχει, είναι ένας φούρνος που έχει και φαγητά.

Είναι μία αλυσίδα, το «Bread Factory».

Μία αλυσίδα. Κι από πάνω είναι όλο γραφεία και όλο αυτά. Αυτό ήταν ένα εξαιρετικό εργοστάσιο με 150 εργάτες ίσως και 200, που φτιαχνόταν τα περίφημα παπούτσια του Σεβαστάκη, με εξαγωγές στην Αμερική και –

Εσείς έχετε εικόνα.

Βέβαια, σε αυτά έχω εικόνα.

Δεν υπάρχει ούτε μια φωτογραφία του κάπου.

Ούτε του Πανάγου υπάρχει, ούτε παρακάτω μία άλλη πάλι κλωστοϋφαντουργία που την είχαν οι φίλοι του πατέρα μου και έκανα και εγώ παρέα με τα παιδιά τους πολύ, ούτε αυτό υπάρχει ποια. Θυμάμαι, δηλαδή, αυτό που είναι στην στο τέλος της Βοιωτίας που είχε τα χαρακτηριστικά του εργοστασίου με τα φουγάρα και αυτά. Αυτά γίνανε μάλλον πολυκατοικίες. Εγώ αν πάω εκεί χάνομαι, δεν ξέρω πού είμαι. Στον Χολαργό δεν χάνομαι, ο Χολαργός δεν είχε όμως, τα εργοστάσια όπως είναι η Μεσογείων, ήτανε από την κάτω μεριά, αλλά στην 5η στάση Χολαργού, όλα ήταν 5η στάση Χολαργού, όλα εκεί διαδραματίζονταν. Εμείς πηγαίναμε, ας πούμε, για μπάνιο γιατί, επειδή ήταν και δύσκολες οι μετακινήσεις, δεν πηγαίναμε πολύ μεγάλες διακοπές όπως πάνε τώρα. Εμείς πηγαίναμε λίγο στη Χαλκίδα και πήγαμε και στο σπίτι του πατέρα μου στο Πήλιο το οποίο ήτανε πατρικό σπίτι και δεν το είχε φτιάξει ακόμη, αλλά ήταν πάρα πολύ μακριά και πηγαίναμε μετά το ‘70 πιο πολύ για 15 μέρες, όχι παραπάνω. Και πηγαίναμε για μπάνιο στην Ραφήνα ή στην Γλυφάδα. Επίσης, ένα τελευταίο που ήθελα να το πω, ότι μέσα στο Νομισματοκοπείο που τώρα είναι, λειτουργεί χρόνια ολόκληρα, είχανε δώσει σε ένα γείτονα μας την άδεια και είχε πρόβατα, πάρα πολλά πρόβατα. Εκεί τα έβοσκε, ο άνθρωπος αυτός είχε πάρει το διπλανό μέρος του παππού μου και είχε αυτό που προείπα το καρβουνιάρικο, εμπορευόταν και ζώα, γιατί ο ίδιος καταγόταν από την Κάρυστο, ο Καρατζάς, και επίσης μεγαλώσαμε βλέποντας την 5η στάση Χολαργού, ο άνθρωπος αυτός πριν πάρει ένα φορτηγό που το ‘φερε από τη Γερμανία, είχε άλογο με κάρο. Και εγώ ήμουνα όλη μέρα πάνω στο κάρο.

Ήσασταν στην Μεσογείων πάνω σε κάρο;

Και με το άλογο!

Υπήρχαν άλλα κάρα;

Δεν θυμάμαι άλλο κάρο, μπορεί να υπήρχε, θα υπήρχε κι άλλο, αλλά εγώ δεν είχα επαφή.

Δεν είχε ζώα, μουλάρια, ας πούμε;

Όχι, όχι. Υπήρχε αυτό το άλογο, μπορεί να υπήρχε άλλο ένα ίσως, και θυμάμαι το κάρο. Το θυμάμαι, γιατί ήθελα να κάθομαι και στην άκρη, ήταν ξύλινο το κάρο, γιατί αυτός έβαζε σακιά πάνω [00:55:00]και πήγαινε τα ξύλα… Μοίραζε στα σπίτια. Και μετά βάλανε και πετρέλαιο οι ίδιοι, γιατί μετά αρχίσανε να έχουν ο κόσμος πετρέλαιο.

Καυστήρες πετρελαίου.

Όχι. Και οι σόμπες είχαν πετρέλαιο

Και οι λάμπες, φαντάζομαι.

Όχι, όχι, δεν… Είχε ηλεκτρικό πάντα. Δεν θυμάμαι εγώ χωρίς ηλεκτρικό. Αυτό που θυμάμαι ήταν ότι η αδερφή της μαμάς μου, που ήταν και εκείνη γιατρός, όταν έμενες… Κάποια στιγμή το 1944 που μπήκε στην Ιατρική ,‘45, έμενε και στον Χολαργό, στους συγγενείς της, στην οδό Τσιτούρη όπως έχουμε πει, και η ίδια μου έλεγε ότι πήγαινε με τα πόδια ως τους Αμπελόκηπους με τα βιβλία της, δεν υπήρχε μέσον – μετά βάλανε κάποιο λεωφορείο γύρω στο ’48 – και από τους Αμπελόκηπους έπαιρνε το γκαζοζέν που τα ‘λέγαν τότε, για να πάει στην Ιατρική.

Γκαζοζέν ήταν με αέριο;

Δεν το ξέρω εγώ αυτό. Εγώ θυμάμαι πολύ καλά τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ. Δεν θυμόμαστε και εμείς… Η γενιά η δική μου δεν θυμάται και τα τραμ, γιατί, όταν γεννηθήκαμε, καταργήθηκαν. Τα τρόλεϊ θυμόμαστε πολύ καλά και τα λεωφορεία.

Κάρα στην Μεσογείων. Τι ωραία που θα ‘ταν να είχαμε μία –

Επίσης… Αυτό βέβαια. Μια φωτογραφία δεν είχαμε... Νομίζω υπάρχει μια φωτογραφία, μπορεί και να την έχω. Επίσης τα λεωφορεία για τα Μεσόγεια που περνούσαν περίπου τρεις φορές την ημέρα ή δύο φορές την ημέρα, Παιανία-Κορωπί-Σπάτα και αυτά περνούσαν και ο κόσμος ήταν σαν σταφίδες, δηλαδή να φανταστείτε ότι καμιά φορά ο οδηγός έλεγε να κλείσει η πόρτα να μπει και ο τελευταίος, και ο τελευταίος τον βλέπαμε και ήτανε… Ένα με την πόρτα! Ή πολλές φορές περνούσαν και ήτανε με ανοιχτή την πόρτα και πήγαινε το λεωφορείο. Και πηγαίνανε πολύ αργά.

Κυρία Αργυρώ, ευχαριστώ πάρα πολύ.

Κι εγώ ευχαριστώ πάρα πολύ.

Να ‘στε καλά –

Ό,τι άλλο θέλετε είμαι στην διάθεσή σας

Να ‘στε καλά. Ευχαριστούμε πολύ.

Καλή επιτυχία.