[00:00:00]Ωραία, ξεκινάμε. Μπορείς να μου πεις το όνομά σου;

Ονομάζομαι Καμποσούλης Σπύρος.

Ωραία, εγώ λέγομαι Ζαγοριανός Παναγιώτης, είμαι ερευνητής στo Istorima, σήμερα έχουμε Πέμπτη 27 Αυγούστου το 2020, είμαστε στο σπίτι μου στη Θεσσαλονίκη και ξεκινάμε. Θα μου πεις κάποια βασικά για σένα;

Φυσικά, από πού θες να ξεκινήσουμε;

Πού γεννήθηκες;

Στην Καβάλα.

Στην Καβάλα. Και μεγάλωσες εκεί;

Μεγάλωσα εκεί μέχρι τα 18 μου, μετά μεταφέρθηκα στη Θεσσαλονίκη λόγω σπουδών.

Τι σπουδές;

Οικονομικά.

Πού;

Στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.

Τις τέλειωσες;

Τις τέλειωσα και μετά έμεινα μερικά χρόνια ακόμα στη Θεσσαλονίκη, τα τελευταία τρεισήμισι χρόνια ζω στην Αθήνα.

ΟΚ, οι γονείς σου;

Οι γονείς μου συνεχίζουν να ζουν στην Καβάλα, ναι.

Τι δουλειά κάνουν αν επιτρέπεται;

Είναι και οι δύο πλέον συνταξιούχοι, η μητέρα μου ήταν λογίστρια, ο πατέρας μου φυσιοθεραπευτής.

Μάλιστα, ωραία. Μιας και θα μιλήσουμε για τα εργασιακά μαζί, θες να μου πεις έτσι τις πρώτες δουλειές που έκανες, τι ήταν; Πότε ξεκίνησες, πότε ήταν τα πρώτα σου μεροκάματα, πού;

Οι πρώτες μου δουλειές, όπως σε όλους, ήταν στον επισιτισμό. Δούλευα σερβιτόρος από την ηλικία των –καλοκαίρι– 15 χρονών.

Τόσο μικρός;

Ναι, δηλαδή τα χρόνια, τα τρία τελευταία χρόνια του λυκείου, τα καλοκαίρια.

Πού;

Στους Αμμολόφους Καβάλας, σε beach bar.

Γιατί τόσο μικρός;

Γιατί υπήρχε και η οικονομική ανάγκη και γενικά, ήμουνα από τους ανθρώπους που ήθελα να δουλέψω.

Να έχεις τα λεφτά σου;

Ναι, ναι.

Δεν σε δυσκόλευε που οι συμμαθητές σου μπορεί να κάναν διακοπές κι εσύ να…

Ντάξει…

Είχε κανέναν άλλον στην ηλικία σου;

Ε δούλευα με τον αδερφό μου, είχα και έναν φίλο, ας πούμε, στην ηλικία μου, φίλος έγινε μέσω της δουλειάς βέβαια, αλλά, ναι, ναι. Ντάξει ήτανε καλοκαιρινή δουλειά, οπότε παλευόταν κάπως.

Έχουμε και αντοχές σε εκείνες τις ηλικίες.

Σίγουρα.

Ναι. Μετά; Ενήλικας;

Μετά ενήλικας συνέχισα κάποια χρόνια να δουλεύω σερβιτόρος, παράλληλα έκανα και διάφορες άλλες δουλειές μικρές και για μικρές περιόδους. Είχα δουλέψει σε διανομή φυλλαδίων, τι άλλο τώρα, δεν θυμάμαι κάτι άλλο, αλλά έχω κάνει κι άλλα.

ΟΚ. Και τώρα πόσα χρόνια έχεις που δεν δουλεύεις σερβιτόρος;

Έχω να δουλέψω από το 2012.

Και τι αίσθημα σου έχει μείνει από αυτή τη δουλειά;

Ότι δεν θέλω ποτέ ξανά να δουλέψω σερβιτόρος.

Κοινή απάντηση.

Ε ναι, το φαντάζομαι.

Γιατί το λες;

Είναι πάρα, πάρα πολύ υποτιμημένη δουλειά, σκληρή δουλειά και νομίζω ότι από μια ηλικία και πάνω, είναι πολλή δύσκολη να την αντέξεις, θέλει γερό στομάχι και υπομονή.

Ξενύχτια, φαντάζομαι...

Ξενύχτια, αγένεια, αφεντικά.

Ναι, σε μια συνέντευξη που έπαιρνα μου είπαν και ότι η δουλειά στον επισιτισμό είναι και βαριά δουλειά…

Είναι, είναι, εγώ θεωρώ δηλαδή ότι θα ’πρεπε να έχει βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα.

Ναι και πάρα πολλοί σερβιτόροι και σερβιτόρες βγάζουνε προβλήματα, καλά πέρα από τις τενοντίτιδες στα χέρια και στη μέση…

Και στα γόνατα.

Στα γόνατα. Το βαρέλι της μπύρας, το draft…

Οι κάσες –

Οι κάσες.

τα τραπέζια, οι καρέκλες, πολλά είναι. –

Εσύ, σου έχει μείνει κανένα κουσούρι;

Όχι, αλλά θεωρώ ότι οφείλεται και επειδή δούλευα πάρα πολλά χρόνια οπότε είχα τη σωματική αντοχή να το κάνω αυτό το πράμα και επειδή το σταμάτησα και σε μια ηλικία επίσης αρκετά παραγωγική, δεν με είχαν πάρει τα χρόνια. Αν το συνέχιζα μέχρι σήμερα, πιθανό να μου είχε αφήσει κάτι.

Ωραία, κι έπειτα; Τώρα τι δουλειά κάνεις;

Τώρα, είμαι γραφίστας. Παρότι τελείωσα οικονομικό, δούλεψα και σαν... στα οικονομικά, σε ένα λογιστήριο ένα χρόνο και ως καθηγητής ιδιαιτέρων μαθημάτων για οικονομικά, αλλά αυτό κράτησε ένα χρόνο.

Δεν σου άρεσε;

Ε όχι, καθόλου. Δεν μου άρεσε καθόλου.

Και στα δύο;

Και σαν πεδίο το οικονομικό, αλλά και στο διδακτικό κομμάτι, δεν είμαι άνθρωπος της διδασκαλίας.

ΟΚ. Και η γραφιστική[00:05:00] πώς προέκυψε;

Ξεκίνησα να ασχολούμαι με πολιτικές αφίσες και πολιτικά έντυπα, ας πούμε, είδα ότι μ’ αρέσει, είδα ότι το έχω κάπως, γιατί και από μικρός είχα μια τάση, ας πούμε, στην καλλιτεχνία. Μετά, ενώ είχα κάποιες έτσι πολύ βασικές γνώσεις γραφιστικών, έπιασα δουλειά σε εκδοτικό οίκο ως υπάλληλος γραφείου που εμπεριείχε και ένα γραφιστικό κομμάτι, από το οποίο έμαθα αρκετά πράματα και γενικά μόνος μου, ρε παιδί μου, εξελίχθηκα.

Αυτοδίδακτος τελείως, δεν έχεις βγάλει κάποιο ΙΕΚ, κάτι;

Όχι, όχι, τίποτα.

ΟΚ και όταν λες στις πολιτικές αφίσες, τι πρόγραμμα χρησιμοποιούσες;

Adobe Photoshop, τότε ναι, μόνο Adobe Photoshop.

Tώρα;

Τώρα εξακολουθώ, τώρα δουλεύω όλα τα προγράμματα της Adobe, όχι μόνο το Photoshop.

Δηλαδή;

In-design, Illustrator, Acrobat...

ΟΚ. –

Είναι όλη η σουίτα.

Άρα ξεκίνησες να δουλεύεις πλέον σαν γραφίστας σε εκείνο το… –

Ναι, ναι, τον εκδοτικό.

Εκεί ήταν η πρώτη σου επαφή επαγγελματική με αυτό το πράμα;

Ναι.

Σε δυσκόλεψε;

Όχι, γιατί, ευτυχώς, έτυχα σε πολύ συμπαθητικό εργοδότη κατά κάποιον τρόπο, ήταν μικρός οίκος, οπότε το φόρτο εργασίας δεν ήταν τεράστιο.

Στον επισιτισμό είπες αφεντικά, τώρα είπες εργοδότης.

Ναι, μάλλον είναι ο χαρακτήρας του καθενός που με… Ναι, εντάξει, κι αυτός αφεντικό ήταν, αλλά ήταν λίγο πιο εργοδότης από αφεντικό. Μου άφηνε πολύ χώρο και χρόνο μόνο μου οπότε… Και επειδή ασχολούμαι και με μουσική πολλά χρόνια, το οποίο και αυτό το έχω μάθει μόνος μου, έχω κάποια skills στο να μαθαίνω πράγματα μόνος μου μέσω του ίντερνετ, οπότε τα έμαθα αρκετά γρήγορα κι εύκολα.

Κι εκεί, τι έστηνες δηλαδή; Εννοώ γραφιστικά, τι έφτιαχνες;

Βιβλία, έστηνα ολόκληρα τα βιβλία...

Ολόκληρα τα βιβλία.

Ναι, ναι.

Θες να το περιγράψεις αυτό σαν διαδικασία λίγο, γιατί δεν το έχω φανταστεί ποτέ... τι;

Ναι. Ντάξει, προφανώς, έχει να κάνει με το τι βιβλίο είναι, δηλαδή αν είναι ακαδημαϊκό, αν είναι επιστημονικό, αν είναι μυθιστόρημα, λογοτεχνικό, ποιήματα. Καθένα έχει λίγο διαφορετικό, εμείς εκεί ασχολούμασταν κυρίως με ακαδημαϊκά και επιστημονικά. Και η διαδικασία είναι ότι ο εκάστοτε πελάτης, αυτός δηλαδή που έχει γράψει το βιβλίο, σου φέρνει το αρχείο με το βιβλίο, που συνήθως είναι ένα word αρχείο με όλο το βιβλίο και εγώ και ο κάθε γραφίστας, το στήνεις, ώστε να βγει ένα πιο επαγγελματικό αποτέλεσμα από άποψη δομής, αισθητικής, να είναι εκτυπώσιμο, να έχεις προβλέψει δηλαδή όλες τις ιδιότητες που πρέπει να έχει ένα αρχείο για να σταλθεί στο τυπογραφείο.

Όπως;

Όπως περιθώρια, σημεία κοπής, το πού θα μπαίνουνε οι αριθμοί σελίδας, το τι μπαίνει..., τα copyrights που γράφονται, τα περιεχόμενα να είναι σωστά, να είναι ωραία.

Εσύ, εκεί είχες περιθώριο επιλογής σε διάφορα πράγματα; Δηλαδή, ας πούμε, στο αισθητικό κομμάτι έκανες επιλογές ή ήταν ψιλόfix το τι θα... πώς θα βγει;

Στα συγκεκριμένα βιβλία, επειδή ήταν κυρίως έτσι ακαδημαϊκού χαρακτήρα, η αισθητική μου παρέμβαση ήταν στα εξώφυλλα.

Α εσύ τα ’στηνες.

Ναι, οπότε το πιο δημιουργικό κομμάτι ήταν τα εξώφυλλα. Τώρα το εσωτερικό, ήτανε κείμενο και πίνακες και γραφήματα, δεν…

Το πώς θα είναι η στοίχιση κλπ., αυτά είναι στάνταρ;

Δεν είναι στάνταρ αλλά τα επιλέγω εγώ.

Α τα επέλεγες εσύ.

Ναι, ναι.

Απλά δεν ήταν και τόσο δημιουργικά.

Όχι. Και μετά από κάποιο σημείο, αυτά είναι τελείως αυτοματοποιημένα, γίνονται από σένα. Δηλαδή τα έχεις κάνει τόσες φορές, που κατευθείαν με το που πάρεις ένα αρχείο… Ντάξει, έχει τύχει δηλαδή εκεί στον εκδοτικό οίκο να στήσω και ποιητικό βιβλίο που ήταν πιο δημιουργικό, γιατί ξέρεις, έπαιζες λίγο γραμματοσειρές, με κενά, με διάφορα πράγματα.

Σε τι πρόγραμμα τα στήνεις τα βιβλία;

Πλέον σε In-design.

Τότε Photoshop;

Όχι, τότε τα περισσότερα τα στήναμε στο Word και στο Publisher της Microsoft.

ΟΚ. Ωραία, οπότε αυτή είναι η πρώτη σου εμπειρία και από τότε δουλεύεις για ποιον ως γραφίστας;

Δουλεύω ως freelancer γραφίστας πλέον, τα τελευταία 4-5 χρόνια περίπου και δουλεύω μέσω site που είναι για freelancers. Στην ουσία αυτά τα sites είναι πλατφόρμες,[00:10:00] στις οποίες οι πελάτες, οι οποίοι είναι παγκόσμιου βεληνεκούς, ανεβάζουνε κάτι σαν αγγελίες ότι μια εταιρία π.χ. χρειάζεται μια παρουσίαση, ας πούμε, ή μια αφίσα ή ένα βιβλίο ή οτιδήποτε, ή ένα site. Κι εμείς, οι freelancers, πάλι από όλον τον κόσμο, στέλνουμε τις προσφορές μας.

Ωραία.

Και αφού στείλουμε τις προσφορές μας, αυτός ο πελάτης θα κάνει επιλογή κάποιου με τον οποίο θα συνεργαστεί και συνεργάζεται. Η πλατφόρμα, στην ουσία, είναι ο μεσάζοντας.

Ωραία, αυτό μου φαίνεται πολύ περίεργη εργασιακή συνθήκη. Θέλω να μου πεις κι άλλα. Ένα βασικό, πώς ορίζεται η τιμή του έργου; Ή και οι εργατοώρες που θα χρειαστεί –

Ναι.

οι οποίες, φαντάζομαι, καθορίζουν κατά συνέπεια και την τιμή. –

Ναι. Κοίταξε, στο δικό μου το κομμάτι, το γραφιστικό, επειδή αυτού του είδους τα site εμπεριέχουν δουλειές για πάρα πολλές ειδικότητες, από αρχιτέκτονες, ηχολήπτες, συγγραφείς, τα πάντα. Ό,τι μπορεί να γίνει απομακρυσμένα δηλαδή. Στο δικό μου το κομμάτι υπάρχουνε δύο περιπτώσεις, η μια είναι ότι, αυτό που λέμε το fixed, fixed rate, που είναι ότι η κάθε εταιρία ανεβάζει την αγγελία της και λέει: «Εγώ δίνω τόσα, δίνv, δηλαδή 200 ευρώ για το project». Οπότε ξέρεις από την αρχή πόσα λεφτά θα πάρεις. Και υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις, οι οποίες είναι ωριαία η τιμή. Σ’ αυτήν την περίπτωση, υπάρχει ένα προγραμματάκι μέσω του site, το οποίο κατεβάζεις και κάνει tracking την ώρα που δουλεύεις, χρονομετρεί στην ουσία και βγάζει φωτογραφίες την οθόνη.

Α, δεν είναι share screen ακριβώς, βγάζει φωτογραφίες…

Όχι, βγάζει φωτογραφίες, μετράει κλικ, μετράει activity, αυτό.

Και το οποίο συνδέεται άμεσα με τον υπολογιστή του…

Όχι. Το οποίο συνδέεται με τον server του upwork, το upwork είναι η πλατφόρμα μέσω της οποίας δουλεύω και είναι εκεί και ο πελάτης, ο δικός μου ο πελάτης μπορεί ανά πάσα στιγμή να τσεκάρει το πόση ώρα έχω δουλέψει και τι έχω κάνει μέσα σε αυτή την ώρα.

Και να μετρήσει και την εντατικότητα στην οποία δούλεψες μάλλον;

Ναι, ναι. Δεν συνηθίζεται, δεν μου έχει τύχει ποτέ να ακούσω κάποιο παράπονο, αλλά υπάρχει η δυνατότητα να το κάνει.

Αυτό θα ρωτούσα. Δεν έχεις ακούσει από κάποιον άλλον να…

Όχι, όχι δεν το έχω ακούσει.

Ναι, μάλλον πρέπει, ας πούμε, να…

Πρέπει να πάει κάτι πολύ στραβά, μάλλον, για να...

Ελέγξει πόσες ώρες ισχυρίζεσαι ότι...

Αυτό, δηλαδή τώρα, άμα π.χ. σου ζητήσει μια επαγγελματική κάρτα και του βγάλεις ότι έχεις δουλέψει 80 ώρες, μάλλον θα το κοιτάξει, ή θα έπρεπε, τουλάχιστον.

Ωραία... και ώραια, στην περίπτωση... αυτό είναι το ένα, στην περίπτωση που είναι fixed, στέλνετε όλοι, ας πούμε, τα βιογραφικά σας;

Όχι βιογραφικό, cover letter είναι, στην ουσία στέλνεις ένα σημείωμα που λες, παρουσιάζεις τον εαυτό σου, έχεις ένα link στο portfolio σου για να δουν δουλειές και αυτό που παίζει τον μεγαλύτερο ρόλο είναι το rating που έχεις φτιάξει μέσα σε αυτήν την πλατφόρμα. Γιατί όλοι μας έχουμε ένα προφίλ –

Ωραία.

κι αυτό το προφίλ, όσο δουλεύεις, όσο παίρνεις δουλειές, εμφανίζει κάποιες βαθμολογίες, κάποια ratings. –

Σε βαθμολογούν αυτοί που σου δίνουν τις δουλειές;

Ναι. Με το τέλος κάθε δουλειάς, σε βαθμολογούν. Οπότε όλα κρίνονται εκεί, στο πόσες δουλειές έχεις πάρει, στο τι ποσοστό επιτυχίας, σε εισαγωγικά, έχεις. Αναγράφονται όλα και το πόσες ώρες έχω δουλέψει συνολικά, το πόσα λεφτά έχω βγάλει συνολικά...

Οπότε βλέπουν αυτό τον φάκελο.

Ναι, βλέπουν, αυτό, το προφίλ σου κοιτάνε.

Το προφίλ. Εσύ, τι rating έχεις;

Top rated είμαι.

Αυτό έτσι πάει;

Όχι, είναι επί τοις εκατό, από ένα ποσοστό και πάνω είσαι top rated, βγάζει ένα σήμα, εγώ είμαι 98%.

ΟΚ. Εσύ βαθμολογείς τον τέτοιον, –

Ναι.

βαθμολογείς κι εσύ… –

Ναι, και εσύ –

Ώστε –

Ώστε να ξέρουν και οι άλλοι freelancers με ποιον έχουν να κάνουν. –

Ότι μπορεί να αργεί να πληρώσει, να σε ταλαιπωρεί…

Ναι, ναι, ναι οτιδήποτε. Και θεωρώ ότι δουλεύει από την μεριά των πελατών το να κοιτάνε τα ratings, γιατί δουλεύει και από την μεριά τη δικιά μας. Δηλαδή, εγώ πολλές φορές έχει τύχει να δω κάποιες δουλειές από πελάτες με πολύ χαμηλή βαθμολογία και ενώ φαίνονται καλές δουλειές, δεν θα στείλω προσφορά. Θα μπω δηλαδή, θα διαβάσω τα σχόλια που έχουν αφήσει οι άλλοι.

Λειτουργεί αυτό, προστατεύεστε μεταξύ σας;[00:15:00]

Ναι. Όπως προστατεύονται και αυτοί, έτσι προστατευόμαστε κι εμείς.

Αν και εγώ το είχα αυτό στο μυαλό μου σαν τελείως αρένα.

Ναι, είναι λίγο αρένα.

Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι κι εκεί υπάρχει μια…

Μια αξιοκρατία, ας πούμε.

Ναι και μια…

Διαφάνεια;

Συναδελφικότητα; Με έναν τρόπο; Πολύ έμμεσο.

Ναι, ναι, ναι. Ναι σίγουρα γιατί εσύ, κυρίως, τη βαθμολογία την αφήνεις για να τη δουν οι άλλοι, εννοώ ότι αν είσαι δυσαρεστημένος, δεν θα ξαναδουλέψεις απλά μαζί του, αφήνεις την βαθμολογία για να τη δουν κι άλλοι, οπότε ναι, εμπεριέχει ένα τέτοιο ένστικτο.

Τι να ρωτήσω... Πες καμιά ιστορία, σου έβαλε κανένας αρνητική βαθμολογία ή που έβαλες εσύ. Υπάρχει κανένα περιστατικό έντονο; Αν υπάρχει, δεν…

Ναι.

Αν εχεις 98% και είσαι τόσο καλός, τέλος πάντων, είναι…

Όχι, για να έχω 98% σημαίνει ότι έχω πάρει και λιγότερο από 5, γιατί το 5 είναι το maximum σε κάθε δουλειά. Δεν έχει τύχει να πάρω πολύ χαμηλή βαθμολογία ποτέ, έχει τύχει να βάλω όμως, που γενικά δεν το κάνω αυτό. Δεν είμαι άνθρωπος των ratings, δηλαδή δεν θα μπω στο e-food να γράψω rating για ένα μαγαζί και δεν το κάνω γενικά. Σε έναν, όμως, που πραγματικά ένιωθα ότι θέλω να προστεύσω όλον τον κόσμο να μην δουλέψει γι’ αυτόν, έβαλα αρνητική.

Ο οποίος τι έκανε;

Ο οποίος, δεν μπορούσα να καταλάβω καν τι λέει. Δεν ξέρω, δεν ξέρω. Άλλα λέγαμε, άλλα κάναμε, άλλα ήθελε, άλλα μου ’δειχνε, στο τέλος αργούσε να μου βάλει τα λεφτά… Όχι, ψέματα, αυτό ήταν ωριαίο, οπότε και στις ωριαίες δουλειές υποσημείωση, σε πληρώνει το site. Δηλαδή, στην ωριαία δουλειά, κάθε Κυριακή, τα λεφτά που δικαιούσαι από τις ώρες που έχεις δουλέψει, την οποία τιμή ορίζεις εσύ με τον πελάτη, δηλαδή είσαι εσύ ο πελάτης, εγώ ο γραφίστας, θα πούμε ότι θα δουλέψω για δέκα δολάρια την ώρα, τόσο θα καταγραφεί. Όσο καταγραφεί, αυτό το ποσό κάθε Κυριακή, εμένα μου το βάζει το site και από εκεί και πέρα το site, θα πάρει τα λεφτά από τον πελάτη. Ενώ στις δουλειές με fixed τιμή, τα βάζει απευθείας ο πελάτης.

Γιατί όμως; Δεν θα ήταν πιο λογικό ο πελάτης να έχει καταθέσει τα χρήματα…

Δεν ξέρω για ποιον λόγο γίνεται αυτό ακριβώς.

Η ώρα, επίσης, πόσο πάει συνήθως;

Εξαρτάται πάρα πολύ γεωγραφικά αυτό.

Αυστραλία, Γερμανία, Ελλάδα…

Ναι, ναι. Και Ανατολή, πολύ πολύ χαμηλά.

Ναι ε; Εσύ, ας πούμε, για να ασχοληθείς με μια δουλειά, πόσο πρέπει να είναι την ώρα; Και πάνω.

Εγώ, πλέον, στη φάση που βρίσκομαι, οι δουλειές που κάνω είναι από 25 δολάρια και πάνω την ώρα.

ΟΚ. Υπάρχουν όμως και με 10 δολάρια την ώρα δουλειές;

Που κάνω εγώ ή γενικά;

Γενικά.

Γενικά υπάρχουν και με πέντε και με τρία και παλιότερα υπήρχε η ελευθερία να βάλεις ό,τι θες, μετά το upwork έθεσε ως χαμηλότερο το τρία δολάρια την ώρα, γιατί παλιότερα υπήρχαν και λιγότερα. Αλλά, έτσι είναι όταν…

Ποιος είναι αυτός που το κάνει αυτό; Γιατί να…

Γιατί άνθρωποι από το Μπαγκλαντές και την Ινδονησία, τα τρία δολάρια την ώρα τους είναι μια χαρά.

Εγώ σκεφτόμουν με βάση άλλους κλάδους, ότι θες να πάρεις εμπειρία, να φτιάξεις portfolio, να, να, να...

Και αυτό, σίγουρα. Δηλαδή, εγώ οι τιμές που έχω τώρα και σου λέω τώρα είναι μετά από πέντε χρόνια στο επίπεδο που έχω φτάσει, στην αρχή έκανα τα πάντα με πολύ λίγα λεφτά. Αλλά, ναι, οι ανατολικές χώρες που έτσι είναι, οι άνθρωποι εκεί πληρώνονται λιγότερο και ζούνε πολύ καλά. Πολύ καλά, τέλος πάντων...

Άλλη αξία το νόμισμα.

Ναι, δεν είναι ανάλογη η αξία, οπότε μια χαρά τους φαίνεται.

Και γιατί δεν έχουν σαρώσει αυτοί, αυτή την αγορά;

Γιατί, σε πολλά εισαγωγικά, ευτυχώς υπάρχει ο δυτικός ρατσισμός που δυτικές εταιρίες προτιμάν να προσλάβουν έναν δυτικό γραφίστα και ας είναι περισσότερα τα λεφτά.

ΟΚ.

Και επίσης είναι στην κουλτούρα πάρα, πάρα, πάρα πολλών ότι ό,τι πληρώσω, θα πάρω.

«Η φτήνια τρώει τον παρά», έλεγε η μάνα μου.

Καλά τα έλεγε η μάνα σου, ναι. Αλλά, ξέρεις, όταν έχεις να κάνεις με τόσο[00:20:00] μεγάλο φάσμα ανθρώπων γεωγραφικά, δεν μπορείς να το κρίνεις ακριβώς έτσι. Δηλαδή ένας στην Αυστραλία ανερχόμενος, ο οποίος θα παίρνει 45 δολάρια την ώρα, για την Αυστραλία δεν είναι πάρα πολλά, είναι νορμάλ λεφτά. Και ένας από το Μπαγκλαντές θα παίρνει έξι ευρώ την ώρα και θα σου κάνει παπάδες.

Ναι, ναι. Και θα παίρνει τα διπλασία από αυτά που παίρνουν οι υπόλοιποι.

Ναι.

Ναι. Εσύ με ποιες χώρες δουλεύεις κυρίως; 

Εγώ, κυρίως, δουλεύω με δυτικές: Αμερική, πολύ Αυστραλία –Αμερική εννοώ Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδά– Αυστραλία αρκετά, Ευρώπη αρκετά, αυτό.

Πρέπει να ξέρεις αγγλικά για να συνεννοείσαι άρα...

Ναι, ναι. Η αλήθεια είναι, ότι μέσω αυτής της δουλειάς, εγώ έχω εξελίξει πάρα πολύ τα αγγλικά.

Ναι. Και μιλάς και στο τηλέφωνο ή με γραπτά μηνύματα;

Κυρίως γραπτά. Πολύ λίγες φορές έχει τύχει να κάνουμε έτσι Skype calls, ας πούμε.

ΟΚ. Εμένα μου έκανε φοβερή εντύπωση αυτή η πλατφόρμα, γιατί είχα ακούσει μια ιστορία, δεν ξέρω τώρα αν θυμάμαι καλά, ότι έπαιζε και πλειστηριασμοί.

Δηλαδή;

Δηλαδή, σαν.. πώς είναι στα δημοσία έργα που κάνουνε, όχι πλειστηριασμοί…

Διαγωνισμοί.

Διαγωνισμοί!

Ναι, ναι, υπάρχει.

Δηλαδή, θέλω –ξέρω γω– μια φωτογραφία ταυτότητας να μου την κάνετε έτσι και σαν να ποντάρουν.

Ναι, ναι, υπάρχει, όχι σε αυτό το site, σε άλλα site.

Α, είναι σε άλλα site.

Ναι, ναι, ναι. Άλλα site δουλεύουν έτσι.

Αυτό μου ακούστηκε…

Αυτό είναι τραγικό.

Τραγικό.

Τραγικό, τραγικό.

Δηλαδή, απίστευτη απαξίωση της…

Σκέψου πόση απλήρωτη εργασία πάει. Γιατί άμα στείλουν 100 άνθρωποι, ο ένας θα πάρει τη δουλειά και εκατό άνθρωποι έχουν δουλέψει ήδη για κάτι.

Σωστά, για να στείλεις, είναι ήδη δουλειά, είναι κομμάτι της δουλειάς.

Όχι, μα το έχεις κάνει. Γιατί αυτοί οι διαγωνισμοί δεν σου λένε ότι: «Στείλε μου ένα δείγμα», σου λέει, «στείλε μου ένα logo».

Α δεν είναι... την έχεις κάνει τη δουλειά.

Βέβαια.

Εγώ νόμιζα ότι, ρε παιδί μου, λες εγώ θα το κάνω με δύο… Όχι έτσι διαγωνισμός και να διαλέξει αυτός με fixed τιμή. Ότι σου λέει: «Θέλω ένα logo», ώραια; Το τάδε logo. Και βγαίνει ένας και λέει: «Στο κάνω με 100 δολάρια». Βγαίνει ο άλλος από κάτω και λέει: «Όχι, εγώ το κάνω με 50».

Κοίταξε και το upwork έτσι δουλεύει, αυτό που δουλεύω εγώ. Απλά δεν φαίνονται, δηλαδή εγώ δεν μπορώ να δω τι έχουνε προσφέρει οι άλλοι, αλλά με προσφορές δουλεύει, δηλαδή όταν στέλνεις εσύ το υπόμνημά σου και το portfolio σου, ξέρω γω, και το cover letter, στέλνεις και το τι τιμή θες, το τι τιμή βάζεις. Άσχετα αν αυτός σου λέει ότι: «Εγώ θέλω μια μπροσούρα για 200 ευρώ». Εσύ μπορείς να βάλεις ότι «Την κάνω με 160».

A, ΟΚ.

Παίζει αυτό, ναι.

Παίζει αυτό.

Το άλλο που σου λέω εγώ είναι πιο αισχρό…

Ναι, ναι, γιατί έχεις δουλέψει ήδη.

Ναι, γιατί στέλνεις έτοιμη δουλειά και μπορεί ο άλλος να την απορρίψει, το πιο πιθανό.

Εντωμεταξύ, συγνώμη, αυτόις μπορεί να... για να την απορρίψει πρέπει να την δει.

Ναι.

Άμα την δει, δεν μπορεί να πατήσει και ένα print screen;

Ντάξει, κοίταξε, συνήθως επειδή είναι εταιρίες αυτοί που ψάχνουνε γραφίστες, ας πούμε, και διάφορα τέτοια, θέλουν να έχουνε πιο επαγγελματικά αρχεία, δεν θα τους κάνει ένα print screen.

ΟΚ.

Και προφανώς, δεν θα το στείλεις κι εσύ στη μέγιστη ανάλυση.

Πόσων χρονών είσαι τώρα;

33.

Αυτή η δουλειά του freelancer γραφίστα, δουλεύονται από αυτό το site, σου φαίνεται πλέον ρεαλιστική για έναν άνθρωπο έτσι, που πλέον, ντάξει, δεν είναι φοιτητής, ας πούμε, είναι η βασική του δουλειά, θέλει να ζήσει από αυτό;

Ναι, ναι, μου φαίνεται ρεαλιστική. Μου φαίνεται ρεαλιστική και σε σχέση με την ελληνική πραγματικότητα αυτή τη στιγμή. Δηλαδή, αν ένας άνθρωπος, όντως, θέλει να το κάνει και προσπαθεί γι αυτό, έτσι; Και κοπιάσει γι’ αυτό και δουλεύει τις ώρες που θέλει να δουλεύει, αλλά δουλεύει κανονικά, μπορεί να είναι σε πολύ καλύτερη οικονομική κατάσταση απ’ ό,τι αν δουλεύει κάπου με τον βασικό μισθό. Αρκετά εύκολα δηλαδή.

Ναι, ναι. Εσύ, τώρα, άμα σου λέγανε μια εταιρία να δουλέψεις γραφίστας με σύμβαση αορίστου, δηλαδή να μην έχεις επισφάλεια και ξέρω γω, ένα νορμάλ μισθό. Πόσο μπορεί να θεωρηθεί νορμάλ πλέον; 800; Θα πήγαινες;

Δεν είμαι πάρα πολύ[00:25:00] σίγουρος. Ντάξει, αναλόγως βέβαια και την κάθε περίπτωση, έτσι; Το τι εταιρία είναι, το πού είναι, τι κάνει, αν μ’ αρέσει η αισθητική τους, αν θεωρώ ότι μπορώ να εξελιχθώ μέσα από αυτήν, ξέρω γω, ή... πιθανόν. Και αυτό με 800 ευρώ, όπως είπες, έτσι; Γιατί με λιγότερα, ούτε καν. Όχι όχι, είναι πάρα πάρα πολύ δημιουργικότητα και φαιά ουσία πεταμένη για τόσα λίγα λεφτά.

Να κάνω άλλη μια ερώτηση;

Βέβαια.

Με το γεγονός ότι δεν έχεις ωράριο που να στο επιβάλλει άλλος. Δηλαδή, πρέπει εσύ να πειθαρχείς και να δουλεύεις και να βγάζεις τη δουλειά... τέτοιο, πώς τα πας;

Εγώ, συγκεκριμένα, όχι πάρα πολύ καλά.

Δηλαδή;

Δηλαδή, μπαίνω σε μια εντατικοποίηση που δεν θα την ήθελα. Απλά επειδή είναι αυτή η παγίδα του να δουλεύεις από τον χώρο σου, ότι μπορεί ανά πάσα στιγμή να ανοίξεις ένα e-mail, να το κοιτάξεις, και αν είναι κάτι εύκολο, ανά πάσα στιγμή μπορείς να ανοίξεις και το in-design να το διορθώσεις και μετά να το στείλεις και αν τα μαζέψεις όλα αυτά, μπορεί να δουλεύεις εν τέλει 14 ώρες την μέρα απλά πιο αποσπασματικά. Θέλει πάρα, πάρα πολλή πειθαρχία για να το καταφέρεις, σίγουρα γίνεται.

Δουλεύεις από το σπίτι είπες;

Ναι.

Αυτό;

Το... δεν μπορώ να πω πολλά κακά, γιατί σκέφτομαι όλους τους ανθρώπους που δουλεύουν για αφεντικά που είναι σίγουρα πολύ χειρότερα, οπότε δεν μου επιτρέπω να έχω παράπονα. Αλλά, ντάξει, έχει κι αυτό τα άσχημα του.

Δηλαδή;

Δηλαδή, η μη κοινωνικοποίηση σε εργασιακό χώρο που είναι βασικό και ωραίο πολλές φορές. Σε τρώνε λίγο τα ντουβάρια, καταλήγεις να έχεις τον ίδιο χώρο να κοιμάσαι, να δουλεύεις, να τρως, να κάνεις γυμναστική, να παίζεις μουσική, να κάνεις σεξ, να κάνεις οτιδήποτε. Δεν ξέρω, μου φαίνεται λίγο προβληματικό.

Ναι. Εσύ, πώς το αντιμετωπίζεις αυτό; Σου τη βιδώνει, βγαίνεις βόλτα μόνος σου, περπατάς, στην Αθήνα…

Ναι, ναι, το κάνω πολύ συχνά.

Μάλιστα. Δεν ξέρω αν είναι, ωραία μου τα είπες, αν είναι κάτι που δεν σε ρώτησα, κάτι σημαντικό που θες να πεις;

Δεν μου έρχεται κάτι τώρα.

Ωραία, έμαθα πολλά πράγματα, σε ευχαριστώ πάρα πολύ, Σπύρο!

Κι εγώ σε ευχαριστώ, να ’σαι καλά.