[00:00:00]Καλησπέρα. Είναι Παρασκευή, 24 Μαρτίου του 2023, βρισκόμαστε με τον κύριο Κώστα Κοτσαύτη στην Ανδραβίδα Ηλείας. Εγώ ονομάζομαι Ανδρέας Καρουσιώτης και είμαι ερευνητής στο Istorima. Ξεκινώντας, θα θέλατε μας πείτε πού γεννηθήκατε και πότε;

Καλησπέρα και από μένα, κύριε Αντρέα. Γεννήθηκα το 1969 στην Ανδραβίδα, από πατέρα και μητέρα Ανδραβιδαία και Ανδραβιδαίο, ο πατέρας μου, οι οποίοι είχαν έρθει από την… είχανε πάει μετανάστες στην Αυστραλία, εκεί ζήσανε 8 χρόνια. Και γυρνώντας από την Αυστραλία με ένα παιδί, την αδερφή μου, που ήταν 4 χρονών τότε, μετά από ένα χρόνο γεννήθηκα εγώ, έχω περίπου 5 χρόνια από την αδερφή μου και οι οποίοι ήσαντε αγρότες, αγρότες ήσαντε που φύγανε για την Αυστραλία και μετά όταν γυρίσανε με το οικονομικό που φέρανε από κει ξεκινήσανε μια δική τους δουλειά με ζώα, περισσότερο με ζώα και όχι με καλλιέργειες. Ο πατέρας μου και η μητέρα μου δεν ξέρανε να οδηγούν και έτσι είχανε το άλογο σαν όχημα και μεταφοράς και για τις αγροτικές τους δουλειές, να οργώνουν, όσο μπορούσαν να οργώνουν, και να σβαρνίζουν. Εκεί, όταν γεννήθηκα εγώ το ʼ69... ε, ξεκίνησε μετά, ντάξει, να πω λίγο μια ιστορία γιατί αν ήμουνα... δεν ήμουνα άνθρωπος και ήμουνα γάτος, τις έχω εξαντλήσει τις ζωές, μιας και μιλάω για τη ζωή μου και μετά να μιλήσω και για το θέμα που με συνδέει με το άλογο. Όταν ήμουνα τριών μηνών είχα ένα πρόβλημα υγείας, βρογχικά, και βγήκε η κοίλη μου και πήγα να πεθάνω, και με πήρανε στην Αθήνα κι ήμουνα ετοιμοθάνατος. Τη γλίτωσα τότε και η μάνα μου με έταξε στον Άγιο Νικόλα, το οποίο είναι ένα εκκλησάκι στο διπλανό χωριό, στα Καβάσιλα, και μʼ έταξε εκεί και γλίτωσα. Όταν ήμουνα τρίο ετών η μητέρα μου με τον πατέρα μου... είχε πάρει ο πατέρας μου μια φοράδα τότε, από τα λεγόμενα του πατέρα μου και της μητέρας μου, εγώ δεν θυμάμαι, μια φοράδα η οποία φοβότανε αυτή η φοράδα τα σκυλιά, αλλά ο πατέρας μου δεν το ήξερε ότι την είχε αγοράσει και τους έφυγε ζεμένη με το κάρο πήδηξε και ο πατέρας μου και η μητέρα μου αγκαλιά εμένα και γλίτωσα πάλι από κει, και όχι μόνο εγώ, γλιτώσανε και οι μεγάλοι, αλλά ο πατέρας μου με τη μητέρα μου, αλλά περισσότερο εγώ γιατί ήμουνα τρίο χρονών. Όταν κατάλαβα τον εαυτό μου, αγάπησα τα άλογα γιατί έζησα με τα άλογα ήτανε δεν ήταν χόμπι ήτανε η δουλειά μας αυτή. Εγώ άλογο έμαθα πρώτα να οδηγώ, ένα αλογάκι μικρό που είχαμε, και μετά έμαθα ποδήλατο. Ποδήλατο δεν ήξερα να οδηγώ, να πηγαίνω. Όταν ήμουνα περίπου 7 χρονών, και λιγότερο από 7 χρονών, ένα αλογάκι μικρό που είχαμε και ζεύαμε, είχα ένα ατύχημα πάλι: εγύρισε τούμπα το κάρο παρέα με το άλογο κι εγώ από κάτω στο κάρο, ένα μικρό καράκι δίτροχο, και βγήκα πάλι ζωντανός, απ’ όλη την ιστορία. Μετά όταν ήμουνα... θα μου πεις μιλάς και μιλάς όλο για τα ατυχήματα. Είχα και καλές, απλώς λέω τώρα τα ατυχήματα λόγω ότι είχα πολλά ατυχήματα και βγήκα ζωντανός. Όταν ήμουνα πάλι 12 χρονών είχαμε αλλάξει ένα αλογάκι, δεν είχαμε αυτό το μικρούλι είχαμε πάρει ένα πιο μεγαλύτερο, είχαμε πάντα δύο άλογα στην οικογένεια: ένα άλογο μικρό που το έζευε και η μάνα μου, γιατί η μητέρα μου δεν μπορούσε να κάνει κάτι άλλο, και ένα μεγαλόσωμο που το είχαμε για τις μεγαλύτερες δουλειές. Όταν ήμουνα τόσο 12 περίπου χρόνων, 11-12 χρόνων έφαγα μια κλωτσά στο πρόσωπο, το οποίο, εντάξει, τη γλίτωσα φτηνά και από αυτό, τρίτο ατύχημα στη ζωή μου. Λοιπόν, τέλος πάντων το άλογο το αγάπησα παρόλο τις αβαρίες μου, το αγάπησα το άλογο πάρα πολύ, το ‘χα μεράκι.  Η Ιππική Έκθεση Ανδραβίδας ήταν για μένα το παν, που γινότανε τότε η Έκθεση και γίνεται για τόσα χρόνια. Όταν δεν πήγαινα στην Έκθεση έκλαιγα, γιατί κάποιες… η Έκθεση η παλιά γινότανε της Αγίας Σοφίας, 16-17 Σεπτέμβρη, όπως γίνεται και τώρα, αλλά τώρα από το ʼ97, ʼ96-ʼ97 και μετά, γίνεται στο πιο κοντινότερο Σαββατοκύριακο, ενώ πρώτα γινότανε ακριβώς την ημερομηνία αυτή. Και όταν είχαμε σχολείο έκλαιγα γιατί δεν πήγαινα στην Έκθεση και πήγαινα στο σχολείο. Και, τέλος πάντων, μετά από όλα αυτά που πέρασα και την αγάπη για το άλογο είχα άλλα τρία ατυχήματα, τα οποία πάλι βγήκα ζωντανός, από τα τρία ατυχήματα, αλλά δεν χρειάζεται να λέμε τώρα όλα αυτά, απλώς τα λέω ότι παρόλο τα ατυχήματα, παρόλο ότι πήγαινα να πεθάνω και δεν πέθαινα, το άλογο ήτανε στο αίμα μου. Απλώς θέλει μεγάλη προσοχή, άργησα να το καταλάβω, γιατί ο πατέρας μου μου τα ‘λεγε σαν μεγαλύτερος που ήτανε, εγώ ήμουνα επιπόλαιος σαν παιδί, αλλά όταν κατάλαβα ότι το άλογο δεν είναι σκυλάκι και δεν μπορείς να του συμπεριφέρεσαι όπως ένα σκυλί, ούτε να το παραβλέπεις. Άργησα και μετά όταν μεγάλωσα αρκετά ευτυχώς δεν ξανάπαθα γκάφες, αυτές που είχα πάθει τότε σαν μικρό παιδί. Και αυτό που λέω και σε άλλους φίλους που θέλουν να αγοράσουν ένα αλογάκι για τα παιδιά τους και θέλουν να πάρουν ένα πουλαράκι μικρό για να το μεγαλώσουνε, να ζήσει μαζί με το παιδάκι, το οποίο τα αγαπάει κι αυτά, τους λέω: «Όχι μικρό πουλαράκι, γιατί τα μικρά πουλαράκια είναι σαν μικρά παιδιά. Πρέπει να ξέρεις να το εκπαιδεύσεις, και να ξέρεις να το προσέχεις». Καλύτερα να πάρουν ένα μεγαλόσωμο άλογο και όχι μικρόσωμο. Το μεγαλόσωμο είναι πιο αργό στις κινήσεις του και ηλικιωμένο, να μπορέσει το παιδί να μάθει. Όταν ξέρει ο γονιός δεν υπάρχει πρόβλημα, όταν όμως δεν ξέρει υπάρχει πρόβλημα, αγαπητέ Αντρέα.

Το πιο σοβαρό ατύχημα που είχατε με το άλογο ποιο ήταν;

Ήτανε το... πριν 19 χρόνια, το πιο σοβαρό, το οποίο πετάλωνα ένα άλογο, γιατί τυχαίνει να πεταλώνω, ερασιτεχνικά βέβαια τα δικά μου και κανού φίλου, έτσι για να βοηθάω. Έφαγα μια κλωτσά στο κεφάλι με τα πισινά του πόδια, το οποίο μου έσκισε το κρανίο ξώσφαλτσα και μου έκοψε το αυτί. Πέφτοντας κάτω χτύπησα και στο κεφάλι απάνου, χτύπησα πέφτοντας αναίσθητος και στα χέρια, και δυστυχώς έπαθα ζημιά, αλλά την έβγαλα καθαρή. Το πιο σοβαρό ήτανε αυτό. Και άλλο ένα πάλι σοβαρό μετά από μια πενταετία, μετά απ΄ αυτό δηλαδή, μετά από τα 19 χρόνια που έχουνε περάσει, πάλι ένα άλογο έφαγα μια κλωτσά στην κοιλιακή χώρα, η οποία είχα δύο ματώματα στο συκώτι και την έβγαλα πάλι καθαρή χωρίς χειρουργεία, αλλά με 15 μέρες στο νοσοκομείο τάβλα, που λέμε εμείς εδώ. Αυτά είναι τα σοβαρά, έχω φάει αρκετές βροντιές δεν τις λέμε αυτές τις τούμπες, οι τούμπες είναι στο πρόγραμμα. Να φανταστείτε, ο πατέρας μου, όταν ήμουνα πιτσιρικάς, γιατί πάντα με έβαζε απάνω στα άλογα, δεν μ’ άφηνε ποτέ να καβαλάω με σέλα ποτέ. Πάντα χωρίς σέλα γιατί μου έλεγε: «Όπου και να πέσεις θα έρθω να σε βρω, με σέλα -μου λέει, μου ‘λεγε- αν σε πιάσει, σου πιάσει τον αναβολέα -ο αναβολέας είναι αυτό που βάζουμε στα πόδια στη σέλα- σου πιάσει ο αναβολέας το πόδι και σε σέρνει το άλογο δεν θα πρόκειται να σε βρω ποτέ», ότι θα με έβρισκε κομμάτια εννοεί. Γι’ αυτό με έβαζε πάντα χωρίς σέλα. Και σέλα μόνο καβάλησα για πρώτη φορά όταν ήμουνα 7 χρονών περίπου, 6-7 χρονών, ο οποίος ερχόταν ένας φίλος μας, οικογενειακός φίλος από του Μαρνάκι, με μια φοράδα φυλή Πηνείας. Αυτός με έβαζε πάντα απάνου στη σέλα και καβάλαγα τη φοράδα του, γιατί ήταν η φοράδα αυτή άνθρωπος και μου ‘χε τεράστια εμπιστοσύνη, και μένα και της φοράδας περισσότερο, γιατί εγώ ήμουνα ένα επιπόλαιο παιδί. Αλλά επειδή η φοράδα του ήτανε άνθρωπος μου είχε εμπιστοσύνη, της είχε εμπιστοσύνη τεράστια. Εκεί πρωτοκαβάλησα με σέλα και μετά όταν μεγάλωσα και πήγα 12-13 χρονών τότε καβαλούσα με σέλα, ενώ μέχρι τα 13 μου καβάλαγα χωρίς σέλα, λόγω ότι ο πατέρας μου μου το απαγόρευε. [00:10:00]Ντάξει, τώρα έχουν αλλάξει τα πράγματα, εμείς μάθαμε να καβαλάμε ινδιάνικα και όταν λέω ινδιάνικα δεν είχαμε την παιδεία που έχουνε τώρα τα παιδιά να ξέρουνε πώς θα σταθούνε στη σέλα, τι θα κάνουνε, εμείς καβαλάγαμε... καβαλάγαμε όπως καβαλάγανε ο πατέρας μου, όπως καβαλάγανε ο παππούλης μου, δηλαδή απλώς καθόμαστε καλά απάνω στο άλογο και δεν φοβόμαστε. Αυτό. Τώρα είναι διαφορετικά τα πράγματα. Μάθαμε κι εμείς, βέβαια, γιατί… και όταν λέω μάθαμε κάποτε πήγα, γιατί είχα βγάλει στην Αθήνα το 2011, πήγα κι έβγαλα το licence της αμαξοδήγησης, το licence είναι ένα δίπλωμα αμαξοδήγησης, και ήθελα να βγάλω και licence ντρεσάζ, το ντρεσάζ είναι δεξιοτεχνία αλόγου. Και ήθελα να βγάλω και αυτό. Όταν ο προπονητής που μ’ έβαλε απάνω στ’ άλογο για να καβαλήσω, μιλάμε τώρα για το ʼ11, που δεν ήμουνα πιτσιρικάς, ήμουνα αρκετά μεγάλος, γιατί αυτή τη στιγμή είμαι το ʼ69 γεννηθείς, είμαι 54 χρονών, όταν καβάλησα και μου είπε πώς να καθίσω πάνω στη σέλα μου φαινότανε ότι θα πέσω, παρόλο που δεν έχω πρόβλημα να κάθομαι απάνω σε ένα άλογο, νόμιζα θα πέσω με την τεχνική που μου ʼπε αυτός ο άνθρωπος, ο προπονητής. Το οποίο τα παράτησα και δεν το έβγαλα το ντρεσάζ, το δίπλωμα, γιατί θα το πάλευα πάρα πολύ και δεν θα μπορούσα να το βγάλω, λόγω ότι δεν μπορούσα να καθίσω όπως μου λέγανε. Έχω μάθει αλλιώς να καβαλάμε εμείς, αλλιώς καβαλάνε αυτοί που κάνουνε το ντρεσάζ, που είναι σαν λαμπάδες απάνω, να πούμε έτσι, στο άλογο. Απλώς αυτοί που καβαλάνε και κάνουνε ντρεσάζ, που κάνουνε εμπόδια, σε ομίλους και τέτοια, δεν έχουν την τεχνική που έχουμε μεις ότι βγαίνουμε στο δρόμο και το άλογο θα το πάμε. Μες στο στίβο είναι το άλογο διαφορετικό, στο δρόμο είναι διαφορετικό, γιατί θα βρει τη σακούλα, θα ακούσει και το μηχανάκι, θα δει και το τρακτέρ, θα δει και το αυτοκίνητο, μπορεί να σου τρομάξει, μπορεί να σου φύγει αριστερά-δεξιά, ενώ μέσα σε ένα στίβο το άλογο πάει ρομπότ. Αυτή η διαφορά υπάρχει δηλαδή στην ελεύθερη ιππασία και στην ιππασία του στίβου. Αυτά.

Θυμάστε τα πρώτα άλογα της οικογένειάς σας;

Ναι, ναι. Ντάξει, θυμάμαι το μεγαλύτερο άλογο που ‘χαμε πάρει, που το θυμάμαι, γιατί είχαμε μικρόσωμα άλογα, όταν λέω μικρόσωμα γύρω στο 1,45 άλογα. Το μεγαλύτερο άλογο που πήραμε ήταν από τη Ζάκυνθο ένα πουλαράκι, μια φοραδούλα συγκεκριμένα, ήτανε 6 μηνών, την είχαμε αγοράσει από τη Ζάκυνθο, γιατί έρχονταν στην Ιππική Έκθεση και φέρνανε άλογα και ο πατέρας μου αγόρασε τότε αυτή τη φοραδούλα, την οποία την κρατήσαμε 12 χρόνια. Αυτή τη θυμάμαι. Πριν απ’ αυτή είχαμε ένα μικρόσωμο πάλι, το οποίο μας σκοτώθηκε σε ατύχημα, από μόνο του δηλαδή ατύχημα. Πιο πέρα δεν θυμάμαι, πιο παλιά. Δηλαδή αυτή η φοράδα που σας είπα ότι ήμουνα 3 χρονών και μας πήγε να μας σκοτώσει, δεν τη θυμάμαι. Από κει και πέρα ξεκίνησε η πορεία δηλαδή, πάντα το σπίτι μου είχε δύο άλογα, πάντα. Ένα μεγαλόσωμο για τις μεγάλες δουλειές και για την Έκθεση, γιατί η Έκθεση ήτανε, πάντα πηγαίναμε στην Έκθεση, ο πατέρας μου δηλαδή πήγαινε. Κράταγε από τον παππούλη μου και πήγαινε γενιά και κάποια στιγμή μετά το 2000 -όχι 2000, ψέματα- μετά το ʼ99 ξεκίνησα κι εγώ να αγοράζω κι άλλο άλογο και στην οικογένεια μπήκανε τέσσερα άλογα και μετά το 2002 κάποια στιγμή είχε ξεφύγει λίγη η πορεία μου, η πορεία μου, γιατί με κάτι φοράδες που είχα και γεννάγανε κι αυτά μαζί με τα πουλαράκια ήσαντε 17 άλογα ιδιοκτησία μου, 17 άλογα. Και ευτυχώς που μπορούσανε και ήτανε άλλες οι εποχές τότε και μπορούσανε και πουλιώσαντε τα πουλαράκια και δεν μου μείνανε, γιατί αν θα μου μένανε, δεν είχα τι να τα κάνω, αυτό είναι το άσχημο με το άλογο. Αυτή τη στιγμή, ντάξει, έχω τώρα 7 άλογα, για χόμπι βέβαια, γιατί ευτυχώς καβαλάει, καβαλάω κι εγώ και η γυναίκα μου και η κόρη μου. Είμαστε δηλαδή οικογενειακά, το έχουμε οικογενειακό. Και πηγαίνουμε και σε διάφορες εκδηλώσεις μόνο για χόμπι πλέον, δεν είναι ότι το δουλεύουμε, δεν δουλεύουμε πλέον με άλογα εδώ και πολλά χρόνια, έτσι;

Δηλαδή παλιά ήταν επικερδής η εκτροφή αλόγων;

Ναι. Επικερδής, όχι, αλλά όταν λέω ναι μπορούσες να βγάλεις τα έξοδά τους τώρα αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να βγάλουμε τα έξοδά τους. Τώρα όποιος έχει άλογο το έχει μόνο για το χόμπι του και δεν σκέφτεται τι θα χαλάσει. Τα έξοδα του δεν τα σκέφτεται, γιατί αν τα σκεφτεί δεν θα το ‘χει, αλλά όταν έχεις μεράκι το έχεις. Θα μου πεις έχεις 7 άλογα, ναι, έτυχε να έχω 7 άλογα, γιατί μου μείνανε αυτά τα 7 άλογα, δεν τα πούλαγα βέβαια όλα, αλλά το μεγαλύτερο άλογο αυτή τη στιγμή στην οικογένεια είναι 27 και το μικρότερο είναι τρίο, το οποίο το τρίο έμεινε στα χέρια μου, γιατί το πήρε ένας φίλος και το φιλοξενούσα εγώ από 6 μηνών πουλαράκι και το οποίο ο άνθρωπος αυτό δεν μπορούσα να του το φιλοξενήσω άλλο και υποχρεωτικά το κράτησα εγώ. Γι’ αυτό και μου γίνανε 7 στο όνομά μου τ’ άλογα. Αλλά είναι δύσκολο τώρα να πουλήσεις άλογο, πολλά άλογα χαρίζονται, πουλιόνται κάποια βέβαια. Εμείς εδώ πέρα δηλαδή που μπορούσαμε και πουλάγαμε πουλαράκια και αυτά, είναι δύσκολο, γιατί όταν πουλήσεις ένα πουλαράκι τουλάχιστον πρέπει να το πουλήσεις 1 χιλιάρικο, 1,5 για να μπορέσεις να βγάλεις τα έξοδα, γιατί άλλο η μάνα όταν έχει πουλαράκι στην κοιλιά της, ταΐζεται και μετά από τη γέννα, και αλλιώς ταΐζεται όταν είναι μόνη της. Πρέπει τουλάχιστον να βγάλεις κάποια έξοδα, εκτός και το ‘χεις για να μεγαλώσεις ένα πουλάρι για πάρτη σου, έτσι ναι, αλλάζει. Αλλά το 2002 που έφερα, έτυχε να πάω με έναν κουμπάρο μου και έναν οικογενειακό φίλο στην Ολλανδία και φέραμε ένα ζευγάρι Friesian, ολλανδικά. Τα θερμόαιμα της Ολλανδίας είναι αυτά -τα ψυχρόαιμα της Ολλανδίας, συγγνώμη- που φέραμε, ζευγαρώσαμε με αυτά και βγάλαμε και καθαρόαιμο πουλαράκι Friesian, αλλά και βγάζαμε και πολλά ημίαιμα από τον επιβήτορα, τα οποία τους έδωσε πολύ καλό μυαλό αλλά και παρουσίαση, έβγαλε και πολύ καλό μυαλό αυτό το άλογο, σαν ψυχρόαιμο που ήτανε. Και πιστεύω ότι ήτανε μια καλή έτσι κίνηση και είχε τρεις επιβήτορες τότε. Μετά αγόρασα και άλλον επιβήτορα, ένα θερμόαιμο της Ολλανδίας το Gelderlander KWPN, έτσι το λέμε εμείς, τώρα δεν ξέρω αν το λένε, γιατί εγώ του δημοτικού είμαι, δεν είμαι πανεπιστημίου να τα λέω καλά. Το οποίο το άλογο, τα συγκεκριμένα άλογα είχα φυλής Ανδραβίδος έναν επιβήτορα, το Friesian, το ψυχρόαιμο της Ολλανδίας και το KWPN. Φέρνανε φοράδες από παντού, να μου ζευγαρώνουνε προπαντώς με τα ξένα, γιατί ξένα δεν υπήρχαν άλλα άλογα στην Ελλάδα τότε. Όταν πήγαμε εμείς, φίλε Ανδρέα, το 2002 με τον κουμπάρο μου και τον οικογενειακό φίλο και φέραμε το ζευγάρι από Ολλανδία, στην Ελλάδα ήσαντε 3 άλογα, τα οποία ήσαντε Friesian στη Ρόδο, δεν υπήρχαν άλλα Friesian. Και μετά όταν πήγα, βέβαια, αλλά το πήρα το Gelderlander από ένα φίλο που το ‘χε φέρει από Ολλανδία. Στην Ελλάδα πρέπει να ήσαντε επιβήτορας κανένας, μόνο ο μοναδικός επιβήτορας ήταν αυτός. Και ευτυχώς μου φέρνανε φοράδες και έβαζα, ζευγάρωνα και έβγαζα τα έξοδά τους. Και μπορούσα δηλαδή και όλη η επιχείρηση, γιατί αυτή σαν επιχείρηση ήτανε, μπορούσα να τα συντηρώ. Μετά αυτό ξεφούσκωσε λόγω κρίσης και μας πήρε η κάτω βόλτα, δυστυχώς.

Υπήρχαν πάντα άλογα στην περιοχή της Ανδραβίδας ή κάποιες χρονιές μειώθηκε αρκετά ο πληθυσμός τους;

Ναι, ναι, σωστή ερώτηση. Το ʼ86, ʼ85-ʼ86 περίπου, η Ανδραβίδα είχε γύρω στα 4 με 5 άλογα, παραπάνω δεν είχε. Τα 2 τα ‘χαμε εμείς. Λοιπόν, δεν υπήρχαν άλλα άλογα, γιατί μπήκε το τρακτέρ στη ζωή του αγρότη και του κτηνοτρόφου και τ’ άλογα φύγανε, γιατί ήσαντε ασύμφορα, τι να τα κάνανε; Δεν τους χρειαζότανε πλέον. Εμείς τα κρατήσαμε τότε, γιατί δεν είναι ότι τα κρατήσαμε για χόμπι, απλώς τα κρατήσαμε αυτά τα άλογα, γιατί ο πατέρας μου, όπως σας είπα, δεν οδηγούσε και ήτανε το μεταφορικό του μέσον. Αν οδηγούσε ο πατέρας μου πιστεύω θα τα είχε πουλήσει. Θα κράταγε μόνο ένα, δεν θα κράταγε δύο, αλλά για καλή μου τύχη δεν τα πούλησε και δεν σταμάτησε η γενιά να είναι το μικρόβιο στο αίμα τους για τα άλογα. Όπως κι εγώ δηλαδή με την κόρη μου, η οποία τώρα είναι αρκετά μεγάλη, γιατί, ντάξει, και αυτή καβαλάει από πολύ μικρή, δεν έχει δηλαδή σταματήσει ούτε να τ’ αγαπάει, αλλά ούτε και να καβαλάει, να ιππεύει[00:20:00], να το λέμε έτσι και πιο μορφωμένα. Μετά αναπτύχθηκε λίγο το άλογο. Να φανταστείτε, το ʼ86 η Ιππική Έκθεση Ανδραβίδας είχε 37 άλογα, το ʼ86, με τα χίλια ζόρια. Και να τα λέμε όπως είναι τα πράγματα, τότε ήτανε ο Βαρβαρέσσος ο Ντίνος δήμαρχος στην Ανδραβίδα και προσπάθησε με δόντια... με νύχια και με δόντια για την Έκθεση. Παρακάλεσε, είχαμε ένα Ιπποφορβείο εδώ πέρα Thornburn αλόγων, ιππόδρομου, το ‘χε ο Ντούζιος, και παρακάλεσε και φέρανε άλογα από τον Ντούζιο, τα οποία δεν περνάγανε τότε από την Ιππική Έκθεση, τα ιπποδρομιακά που λέμε εμείς, αλλά τα παρακάλεσε να τα φέρουνε. Παρακάλεσε και τους Ζακυνθινούς και φέρανε 2 τρακτεριές, γιατί τότε δεν υπήρχανε trailer, φορτώσανε δύο καρότσες άλογα και φέρανε, 37 άλογα για να γίνει η Έκθεση, γιατί το Υπουργείο Γεωργίας ήθελε να τη σταματήσει. Αν αυτός άνθρωπος, ο δήμαρχος ο τότε, αυτό το πράγμα δεν το έκανε, η Έκθεση θα είχε σταματήσει. Μετά από τον Βαρβαρέσσο που έκανε αυτή την κίνηση, αναπτύχθηκε λίγο το άλογο, έδωσε λίγο... δηλαδή τη δεύτερη χρονιά είχαμε παραπάνω άλογα στην Έκθεση. Όταν το ʼ93-ʼ94 -δεν θυμάμαι, κάπου κει- ξεκινήσαμε και φτιάξαμε με τη βοήθεια ενού δημοσιογράφου, του Περικλή του Καπετανόπλου, ο οποίος ήτανε Ανδραβιδαίος, είναι Ανδραβιδαίος αλλά μένει στην Αθήνα, και μας βόηθησε και φτιάξαμε μια Ιππική Εταιρεία Φυσικής Παράδοσης και Φυσικής Κληρονομιάς, έτσι λέγαμε την Ιππική Εταιρεία. Μαζί με την Ιππική Εταιρεία φτιάξαμε και έναν όμιλο, το οποίο ήτανε παρέα, μέσα στην Ιππική Εταιρεία. Ήμουνα εγώ τότε έφορος υλικού της Ιππικής Εταιρείας και αντιπρόεδρος του Ομίλου. Ξεκίνησε και κάναμε κάποιες ενέργειες καλές με τον πρόεδρο τον Καπετανόπουλο, συνεργασία με το δήμο πάντα, γιατί η Ιππική Έκθεση δεν είναι ούτε του Συλλόγου, είναι της δημαρχίας, καθαρά της δημαρχίας. Οι Συλλόγοι βοηθάνε όπως και τώρα. Και μέχρι και Σέρβους είχαμε φέρει και κάνανε αγωνίσματα, με άλογα από τη Σερβία ήρθαν οι ανθρώποι και κάναμε αγωνίσματα εδώ στο Ιππικό Κέντρο, εδώ που μιλάμε τώρα. Και από τότε και μετά άνοιξαν τα φτερά της Ανδραβίδας και ήρθανε πάρα πολλά άλογα στην Ανδραβίδα και η Ιππική Έκθεση, τα περισσότερα άλογα που είχαμε ποτέ ήτανε επί Καγκελάρη Δημητράκη, πρόσφατα βέβαια, αυτό δεν θυμάμαι ποια χρονολογία ήτανε. Δεν θυμάμαι ακριβώς, αλλά πρόσφατα, ο Δημητράκης ο Καγκελάρης, δήμαρχος, η οποία η Ιππική Έκθεση είχε 290 άλογα, η Ιππική Έκθεση, το οποίο η Ιππική Έκθεση αγκαλιάζει όλη την Ελλάδα, δεν είναι ούτε της Ανδραβίδας άλογα, είναι απ’ όλες τις φυλές και απ’ όλη την Ελλάδα. Και τώρα έχουμε το Ιππικό Κέντρο, το άλλο Ιππικό Κέντρο, γιατί εδώ πέρα που μιλάμε είναι το Ιππικό Κέντρο της Ιππικής Εταιρείας, αλλά έχουμε και το Κρατικό -το Κρατικό- του δήμου Ιππικό Κέντρο που γίνεται η Ιππική Έκθεση. Έχει ξεφουσκώσει λίγο η Ιππική Έκθεση, αλλά δεν είναι τόσα πολλά άλογα, λόγω κρίσης όλα αυτά, είχαμε και τον κορωνοϊό, μείναμε λίγο πίσω. Αλλά πιστεύω κάτι θα γίνει, θα ανέβει και πάλι, έτσι πιστεύω και θέλω να το πιστεύω. Το μόνο άσχημο είναι ότι εδώ και πάρα πολλά χρόνια, όταν λέω πάρα πολλά χρόνια, εδώ και 20, περίπου 20 χρόνια -μπορεί και παραπάνω- στο στάβλο μου ερχόσαντε γύρω στα 15-20 πιτσιρικάκια για να δούνε τ’ άλογα να τα χαζέψουνε. Απ’ αυτά τα πιτσιρικάκια που ερχόσαντε, και αγόρια και κορίτσα, κάποια αγοράσαν άλογο και γίναν ιδιοκτήτες αλόγων, μετά από λίγα χρόνια όταν μεγαλώσανε. Τώρα στο στάβλο μου δεν έρχεται κανένα πιτσιρίκι. Έχω τώρα μία δεκαετία που δεν έρχεται κανένα πιτσιρίκι, αυτό είναι άσχημο, γιατί όπως σας είπα εγώ δεν είμαι πιτσιρικάς, κάποια στιγμή θα σταματήσω να ασχολούμαι, για δεν θα μπορώ, αν θα ζω. Μαζί με μένα είναι κι άλλοι μεγάλοι που κρατάνε την παράδοση. Ποιος θα την κρατήσει πίσω την παράδοση; Αυτό είναι ένα θεματάκι που το έχουμε κουβεντιάσει και με τον κύριο δήμαρχο, τον κύριο Γιάννη Λέντζα, μήπως μπορέσουμε στο Ιππικό Κέντρο και ανοίξουμε μια σχολή ιππασίας να δουλεύει όλο το χρόνο για να δώσουμε το ερέθισμα στα μικρά παιδιά να αγκαλιάσουνε το άλογο και να ξεφύγουνε από άλλα πράγματα, γιατί το άλογο δεν είναι ότι απλώς σε γυμνάζει, σου γυμνάζει και το μυαλό. Γιατί άμα δεν έχεις καθαρό μυαλό δεν μπορείς να καβαλήσεις, δυστυχώς. Αυτά.

Ωραία. Ας μιλήσουμε λίγο για την Ιππική Έκθεση της Ανδραβίδας. Πείτε μας λίγα λόγια για την ιστορία της, για τη συμμετοχή σας σε αυτή.

Ναι. Από την ώρα που θυμήθηκα εγώ με τον πατέρα μου, όπως σας είπα προηγουμένως, πηγαίναμε, πήγαινα πιτσιρικάκι στην Έκθεση, από πιτσιρικάς. Μετά, η Ιππική Έκθεση πήρε άλλο ρυθμό, αναπτύχθηκε δηλαδή, και βέβαια μέρος παίρνω όλα τα χρόνια, σε όλες τις εκθέσεις, από μικρό παιδάκι έπαιρνε ο πατέρας μου, αλλά μετά μεγάλωσα κι εγώ πριν πάω φαντάρος βέβαια, και έπαιρνα μέρος με δικό μου άλογο στο όνομά μου. Πριν περίπου μια εικοσαετία, να το πω έτσι -δεν είμαι σίγουρος- είχαμε ξεκινήσει μια ομάδα, είχανε ξεκινήσει μάλλον -όχι είχαμε- γιατί εγώ δεν ήμουνα σε αυτό, και φτιάξανε έναν Σύλλογο. Ο Σύλλογος αυτόν λεγότανε Κένταυροι. Εγώ δεν ήμουνα τότε μέλος στους Κένταυρους, ένας ιππικός σύλλογος, και κάναμε και μια παρέλαση μέσα στην Ανδραβίδα, πήρα μέρος στην παρέλαση, έπαιρνα μέρος σε όλα, απλώς δεν ήμουνα μέλος τότε. Μετά από 2 χρόνια έγινα κι εγώ μέλος στους Κένταυρους και ένα βράδυ, έτσι όπως είμαστε εκεί στο Ιππικό Κέντρο, στο τωρινό Ιππικό Κέντρο, και χαζεύαμε με τα άλογα μας, γιατί η Ιππική Έκθεση ξεκινάει από Παρασκευή και έρχονται, γιατί σας είπα ότι έρχεται το πιο κοντινότερο Σαββατοκύριακο του 17, 17 Σεπτέμβρη. Ξεκινάμε από Παρασκευή, έρχονται άλογα, Σαββάτο το πρωί γίνεται η ταξινόμηση των αλόγων. Η ταξινόμηση τι είναι; Τα βάζουμε ανά κατηγορίες, ανά φυλές, ανά ηλικία. Έρχεται η Ελλανόδικο Επιτροπή, η οποία η Ελλανόδικο Επιτροπή αποτελείται το περισσότερο ποσοστό από κτηνιάτρους. Υπάρχουνε και άτομα μέσα από τη Γεωργική Υπηρεσία κι αυτά, αλλά... Γεωργικής Αναπτύξεως κι αυτά, αλλά περισσότερο είναι κτηνίατροι. Και κάνουνε την ταξινόμηση ανά κατηγορία, κατηγορία, φυλή, ηλικία και ράτσα. Από κει και πέρα, μετά, όταν τελειώνει η ταξινόμηση, γιατί αργεί να τελειώσει αναλόγως τα άλογα που θα υπάρχουνε. Μπορεί να τελειώσει το μεσημέρι, μπορεί να τελειώσουμε και το απόγεμα. Παίρνει ένας χρόνος αυτό. Το βράδυ του Σαββάτου είναι νεκρή, δεν κάνουμε τίποτα, το βράδυ του Σαββάτου. Και εκεί αποφασίσαμε τότε η ομάδα που ήμασταν να κάνουμε κάτι. Έτσι, να μπούμε μέσα στο Ιππικό Κέντρο, μες στο μανές και να κάνουμε μια μούρλια να το πούμε έτσι. Και ξεκινήσαμε να κάνουμε κάποια πράγματα. Μαζεύτηκε κάποιος κόσμος και μας καμάρωνε, μας χαιρετάγανε, μας χειροκροτάγανε. Και αποφασίσαμε να κάνουμε μια επίδειξη. Και από τότε ξεκίνησε και κάνουμε την επίδειξη το λεγόμενο Ιππική Δεξιοτεχνία και το λέμε και σαν show, να το πούμε έτσι. Και τα έχουμε παντρέψει αυτά τα 2 τώρα, γιατί η επίδειξη γίνεται το Σαββάτο το βράδυ, η ταξινόμηση γίνεται, όπως σας είπα, Σάββατο το πρωί ξεκινάει 11 η ώρα, περίπου 10.30-11.00, τελειώνει το απόγευμα, γίνεται η επίδειξη το βράδυ του Σαββάτου και μετά την Κυριακή το πρωί δίνονται τα βραβεία που έχει γίνει η ταξινόμηση των αλόγων το Σάββατο και γίνονται τα βραβεία, δίνονται τα βραβεία. Παλιά υπήρχανε και οικονομικά έπαθλα. Δίνανε δηλαδή το πρώτο, δεύτερο, τρίτο βραβείο, αλλά υπήρχε και το οικονομικό έπαθλο. Το οικονομικό έπαθλο δυστυχώς καταργήθηκε. Καταργήθηκε, γιατί δεν μπορεί πλέον ο δήμος μετά τον Καλλικράτη να το δώσει. Έχουμε πρόβλημα. Ελπίζουμε κάτι να γίνει, γιατί όταν έρχεται ο...εμείς, ντάξει είμαστε εδώ Αντραβιδαίοι ή μπορεί να [00:30:00]είναι οι διπλανοί μας 3, 4, 5, 10 χιλιόμετρα έρχονται, αλλά επειδή η Ιππική Έκθεση Ανδραβίδας έρχονται από όλα τα μέρη Ελλάδας. Θα μου πεις όσα και ιππική βοήθημα να σου δώσει ένα οικονομικό έπαθλο, δεν καλύπτεται, αλλά κάτι είναι και αυτό, να πεις ότι ο άλλος θα φέρει 2 άλογα και θα πάρει και αυτός κάτι. Να καλύψει τουλάχιστον τα φαγητά του, γιατί τώρα φέρνουνε τα άλογα τους, κάνουνε το χόμπι τους, δείχνουνε τα άλογά τους ωραία όλα αυτά, αλλά φεύγουνε με κάνα χιλιάρικο στην τσέπη λιγότερα, όταν είναι από μακριά. Ελπίζουμε κάτι να γίνει. Έχουμε μιλήσει πολλές φορές με το δήμαρχο και τον προηγούμενο, τον κύριο Ναμπίλ, και με τον Αρβανίτη είχαμε μιλήσει, γιατί τότε με τον Αρβανίτη καταργηθήκανε αυτά, τώρα με τον κύριο Λέντζα πιστεύουμε κάτι να γίνει να μπορέσουμε να κάνουμε κάτι, να δίνουν ένα οικονομικό έπαθλο, τουλάχιστον στους μακρινούς. Εμείς οι ντόπιοι εδώ πέρα ας μην πάρουμε, αλλά οι μακρινοί κάτι πρέπει να παίρνουνε, για να μπορεί η Έκθεση να κρατηθεί, γιατί η Έκθεση όπως σας είπα έχει πέσει πολύ. Πέρυσι ήσαντε 97 άλογα, τώρα μακάρι να την κρατήσουμε με νύχια και με δόντια. Βέβαια, η Ιππική Έκθεση δεν έχει τον τότε χαρακτήρα, γιατί με τα λεγόμενα του πατέρα μου, γιατί εγώ δεν έχω δει το καταστατικό της Εκθέσεως, η Ιππική Έκθεση γινότανε για αναπαραγωγή φυλών. Για αναπαραγωγή φυλών τότε όμως δεν ερχόσαντε από όλα τα μέρη, ερχόσαντε μόνο από γύρω γύρω. Όταν ερχότανε το άλογο εδώ πέρα, οποιαδήποτα ράτσα, όταν λέω ράτσα, γιατί τότε δεν είχανε και ξενόφερτα άλογα, άλλο από τα Thornburn, τα εγγλέζικα και της Ούντρας [UNRAA=United Nations Relief and Rehabilitation Administration] κάποια άλογα που είχε στείλει η Αγγλία στην Κατοχή, δεν είχαμε άλογα ξενόφερτα, δεν υπήρχανε αυτά που έχουν έρθει τώρα. Και ένα πουλάρι θα έμπαινε μέσα όταν θα ήταν 6 μηνών, γιατί όταν γίνεται η Έκθεση το Σεπτέμβρη το πουλάρι θα είναι 6-7 ετών, γιατί οι φοράδες γεννάνε περίπου την άνοιξη, δηλαδή τέτοια εποχή γεννάνε οι φοράδες. Κάνουνε 11 μήνες οι φοράδες να γεννήσουνε, είναι ένας χρόνος κοντά. Και άλλες κάνουν και εντεκάμισι μήνες. Λοιπόν... και μπαίνανε μέσα με τα πουλαράκια τους οι φοράδες όταν ήταν 5 χρονών, γιατί μία φοράδα αν έμπαινε 5 χρονών χωρίς πουλαράκι, δεν επιτρεπότανε να μπει, να βραβευτεί, να πάρει οικονομικό έπαθλο. Απαγορευότανε. Έπρεπε 5 χρονών να μπει με παιδί. Για να πάρει το έπαθλο το παιδί, όχι η φοράδα. Μέχρι 4 χρονών έμπαινε μέσα η φοράδα χωρίς πουλαράκι. Από 4 και μετά έπρεπε να έχει παιδί, πόλο που λέμε εμείς. Λοιπόν, ο επιβήτορας πάλι, το αρσενικό, έπρεπε να μπαίνει στην Ιππική Έκθεση πάλι από 6 μηνών θα ‘μπαινε πάλι με τη μάνα του, αλλά μετά έμπαινε μόνος του. Μέχρι 12 χρονών ο επιβήτορας έμπαινε στην Ιππική Έκθεση. Από 12 και μετά δεν έμπαινε, γιατί σου λέει αφού είναι αναπαραγωγής η Ιππική Έκθεση, 12 χρονών ένας επιβήτορας έχει μολύνει όλον τον τόπο με τα παιδιά του, άρα είναι άχρηστος σαν επιβήτορας. Δεν μπορεί να πηγαίνει στα παιδιά του και στα εγγόνια του, πρέπει να είναι κάποιος άλλος. Γι’ αυτό και το κάναν αυτό. Τώρα δεν τηρείται το καταστατικό το τότε, γιατί τώρα άμα το κάνουμε αυτό θα τα μετράμε στα δάχτυλα τα άλογα. Το ΄χουμε αφήσει ελεύθερο αυτό το πράγμα για να μπορέσουμε να κρατήσουμε την Ιππική Έκθεση, όπως μπορούμε να την κρατήσουμε. Και μπορεί η Έκθεση να έχει ξεφουσκώσει λίγο σαν Ιππική Έκθεση, αλλά η επίδειξή της έχει δώσει πάρα πολλή ζωή, γιατί όταν στην επίδειξη το βράδυ έρχονται 2.000 και 3.000 άτομα, είναι ένα χωριό που χορεύει όλη τη νύχτα για την Έκθεση, να το πω έτσι. Χορεύει, εννοώ με την καλή την έννοια. Σηκώνουνε δηλαδή μια Ανδραβίδα στον αέρα τόσα άτομα. Ένα νερό να πάρει ο καθένας κρατάνε τα μαγαζά, κρατάνε τα πάντα και κρατάνε κι εμάς ζωντανούς σαν Αντραβιδαίους, γιατί οι Αντραβιδαίοι τώρα αυτή τη στιγμή, η Ανδραβίδα ήτανε κάποτε πριγκιπάτο, όταν ήτανε επί Φράγκους, γιατί έχουμε το Φράγκικο το Ναό, την Αγία Σοφία, που έχει μείνει το ιερό γιατί ήτανε τεράστια, τεράστιος ναός. Οι Φράγκοι το είχανε κάνει Πριγκιπάτο, από την ιστορία που έχω μάθει. Ήμαστε πρωτεύουσα, γίναμε κωμόπολη, γίναμε χωριό. Τώρα είμαστε ένα χωριό. Ελπίζω το χωριό να μείνει χωριό, για να μην ξεφουσκώσουμε κι άλλο. Εγώ πιστεύω ότι το άλογο είναι αυτό που κρατάει την Ανδραβίδα ζωντανή, γιατί δεν έχουμε κάτι άλλο να δείξουμε. Έχουμε έναν ναό φράγκικο και το άλογο. Αν το άλογο σβήσει, θα σβήσουνε και οι Αντραβιδαίοι, δυστυχώς. Αυτά.

Δεν υπάρχει κάποια άλλη Ιππική Έκθεση που να γίνεται στην Ελλάδα;

Ιππική Έκθεση, όχι, σαν Ιππική Έκθεση. Γίνεται διάφορες εκδηλώσεις ανά την Ελλάδα, σε συλλόγους και τέτοια. Σύλλογοι το κάνουνε, αλλά Έκθεση, όχι, δεν υπάρχει. Και τώρα τα τελευταία χρόνια γίνεται και η Zootecnhia στη Θεσσαλονίκη, το οποίο έχει ξεκινήσει από το 2010 -αν θυμάμαι καλά- είχα πάρει μέρος τότε, ήμουνα πρόεδρος των Κενταύρων και είχα πάρει μέρος με 2 άλογα, τα οποία ήσαντε δικά μου τα άλογα που πήγαμε εκεί. Ένα φυλή Πηνείας και ένα φυλή Ανδραβίδος και πήρα μέρος για πρώτη φορά στην Έκθεση της Θεσσαλονίκης, τη Zootechnia. Τότε ξεκίνησε να μπαίνει το άλογο στην Έκθεση της Θεσσαλονίκης. Από τότε μέχρι τώρα στην Έκθεση έχουμε πάει, γιατί κάποια στιγμή χωρίσαμε με τους Κένταυρους και ανοίξαμε, φτιάξαμε άλλον όμιλο. Τα περισσότερα παιδιά ήμασταν στους Κένταυρους και φτιάξαμε τον Ιππικό Όμιλο Σπάρτακο και βάλαμε και άλλα μέλη βέβαια. Είναι και άλλα μέλη, δεν είναι μόνο και ούτε δεν είναι όλοι αλογάρηδες, είναι ανθρώποι που όχι που δεν έχουν άλογα, που αγαπάνε το άλογο και μας στηρίζουνε και είναι στον όμιλό μας. Και αυτή τη στιγμή ο Σπάρτακος έχει πάει 5 φορές στη Zootechnia στη Θεσσαλονίκη και φέτος συγκεκριμένα που πήγαμε με 8 άλογα δύναμη σαν Σπάρτακος, κάνουμε μια επίδειξη εκεί πάμε σε ένα μανές -κλειστό μανές- μέσα στην Έκθεση και κάνουμε επίδειξη. Φέτος για πρώτη φορά ήσαντε 50 άλογα μέσα στην Έκθεση. Μας έχουνε στάβλους προκάτ, τα οποία τα πληρώνουμε δεν είναι ότι μας τα δίνουνε, η Zootechnia δεν μας τα δίνει έτσι. Και φέτος μας κάνανε και ένα δώρο, πολύ μεγάλο δώρο, για μένα δηλαδή και για όλους τους αλογάρηδες που είμαστε εκεί, μας βγάλανε έξω -που αυτό δεν είχε γίνει ποτέ στα 5 χρόνια που πάω, στα 6 χρόνια μαζί με τους Κένταυρους που είχα πάει- βγήκαμε στη Θεσσαλονίκη και πήγαμε στο λιμάνι, στο άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Έφιπποι όλοι, με άμαξες και καβάλα, και πήγαμε και τιμήσαμε εκεί τον Μέγα Αλέξανδρο, να το πω έτσι. Ήταν αυτό δώρο για μας που μας κάνανε και μας τάξανε οι αρμόδιοι -και μπράβο τους και ευχαριστούμε πολύ- μας είπανε, γιατί γίνεται ανά δεύτερη χρονιά η Zootechnia, ότι το ʼ15 θα πάμε όλοι τη Θεσσαλονίκη, περίπατο μέσα. Μακάρι να το πραγματοποιήσουν αυτό το πράγμα. Ήτανε πάρα πολύ ωραία εμπειρία φέτος για μας τους Σπάρτακους που πήγαμε εκεί και όχι μόνο για τους Σπάρτακους, γιατί εμείς όπως σας είπα 8 άλογα πήγαμε, ήσαντε 50 άλογα μέσα όμως. Ήσαντε πάρα πολλά τα άλογα που ήσαντε μες στην Έκθεση.

Το άλογο Ανδραβίδας θεωρείται ξεχωριστή φυλή;

Το άλογο Ανδραβίδας λέγεται κανονικά... λέγεται γιατί το 2000 - όχι το 2000, ψέμματα. Το ʼ98 περίπου, νομίζω το ʼ98 πρέπει να ‘τανε. Ίσα υπήρχανε στην Ιππική Έκθεση, δεν λεγότανε ούτε φυλή Ανδραβίδας, ούτε τέτοια πράγματα, λεγότανε Αγγλοάραβες-Άραβες, έτσι λεγότανε που μας εκφωνούσαν για να πάμε τα άλογα μας, γιατί ήτανε πάντα σμίξης τα άλογα. Όπως οι Ενετοί είχαν φέρει τα βαριά άλογα, οι Φράγκοι μας φέρανε εδώ πέρα στην Ανδραβίδα τα βαριά άλογα, έτσι μας φέρανε οι Τούρκοι τα Αράβικα. Και είχαμε πάντα αιμομιξίες, διάφορες δηλαδή ράτσες, απλώς το άλογο... όταν έπρεπε να βγούνε οι ελληνικές φυλές το ʼ87 αν θυμάμαι καλά κάνανε μια... έναν έλεγχο, μια έρευνα ο συγχωρεμένος ο Σαφράκας και ο φίλος μας που είναι στη ζωή και τον ευχαριστούμε πάρα πολύ που έρχεται στην Έκθεση, είναι ο πρόεδρος ο κύριος Γιάννης Μενεγάτος, τον έχουμε πρόεδρο στην Ελλανόδικο Επιτροπή. Πάντα, εδώ και χρόνια μας στηρίζει ο άνθρωπος. Αυτοί φτιάξανε ένα πρότυπο για όλες τις φυλές και φτιάξανε φυλή πεδινής Ηλείας[00:40:00]-Ανδραβίδας. Έτσι λεγότανε τα χαρτιά. Και είναι και το άλογο της ορεινής Πηνείας-Πηνειώτικο, που λέμε εμείς, γιατί έτσι το λένε αυτοί. Και να το πούμε τώρα η φυλή Ανδραβίδας, το μεγαλύτερο άλογο, το μεγαλόσωμο να το πω έτσι, το μεγαλόσωμο άλογο της Ελλάδας ήτανε στον κάμπο εδώ, να μην πω την Ανδραβίδα, τον κάμπο, άλλο αν η Ανδραβίδα φημιζότανε για τα άλογα της εδώ και λόγω της εκθέσεως, υπήρχε όμως. Όλος ο κάμπος εδώ είχε μεγαλόσωμα άλογα. Δεν υπήρχε αλλού μεγαλόσωμο. Ο στρατός ερχόταν εδώ και έπαιρνε άλογα από την Ανδραβίδα. Άλογα έχουνε πάει και στα εμπόδια από την Ανδραβίδα. Τα μεγαλόσωμα της Ανδραβίδας τα τότε, δεν λέμε τα τώρα, γιατί τώρα είναι πιο μεγαλόσωμα από τότε. Να φανταστείτε, το άλογο της Ανδραβίδας με τα χαρτιά που είχε ο Μενεγάτος μαζί με τον Σαφράκα φτιάξει τότε, γιατί ήρθανε και πήρανε δείγμα και από δικές μου φοράδες και από βαρβάτα. Ήτανε ο επιβήτορας 1,60 και οι φοράδες 1,50-1,55 με ακρομύες που είχανε γράψει και τέτοια. Το άλογο της Ανδραβίδας ήτανε πάντα κοντό λαιμό, σβέρκο που λέμε εμείς, κοντό. Έλξεως άλογο, μεγάλα καπούλια, μεγάλα στήθια, γερά πόδια, κοντά πουλάκια. Τα πουλάκια είναι -πουλάκια τα λέμε εμείς- οι κτηνίατροι τα λένε διαφορετικά, θα σου εξηγήσω όμως. Είναι αυτό το κενό που έχει από το νύχι στο κότσι κάτω στα μπροστινά πόδια και στα πισινά. Αυτό το λέμε πουλάκι εμείς, εμείς να το πούμε έτσι οι αλογάρηδες, ο κτηνίατρος μπορεί να το λέει διαφορετικά. Αυτό ήτανε κοντό. Δεν ήτανε μεγάλη η διάσταση, το μάκρος δηλαδή, γιατί τα άλογα, αυτά που τρέχαν στον ιππόδρομο είχαν μεγάλο πουλάκι λέμε για να ‘χει δρασκελισμούς να τρέχει. Το μικρό πουλάκι, αυτό δηλαδή το τέτοιο, ήτανε για έλξη άλογο. Επειδή τα άλογα εδώ δουλεύανε κάρο και ζευγάρια και τέτοια είχαν αυτό το πράγμα. Μετά όμως όταν μπήκε το άλογο στον αθλητισμό, να το πω έτσι, γιατί εμείς είμαστε χομπίστες. Δεν είμαστε άτομα που θα πάμε να το δουλέψουμε ούτε θα κάνουμε ζευγάρι, ούτε όπως παλιά, ούτε να βγάλουμε το κάρο φορτωμένο. Το αλαφρύναμε το άλογο. Το κάναμε πιο αθλητικό και πιο ψηλό. Γι’ αυτό σας είπα και προηγουμένως ότι το άλογο που είχα φέρει, το Friesian, έβγαλε άλλα άλογα πιο μεγαλόσωμα, πιο όμορφα άλογα με πιο καλύτερο μυαλό. Το Ανδραβιδαίικο άλογο δεν είχε πολύ μυαλό, ήταν έξυπνο όμως, πονηρό με αντοχής άλογο, αλλά έπρεπε να προσέχεις. Δεν ήταν όλα τα μυαλά στάνταρ όπως έπρεπε να είναι. Στο μυαλό δηλαδή μειονεκτούσε λίγο στο μυαλό και ήτανε και μεγαλόσωμο άλογο και όσο να το κάνεις υπήρχε θεματάκι. Και γι’ αυτό τα μεγαλώσαμε και τα φτιάξαμε διαφορετικά. Τα άλογα δηλαδή που υπάρχουν εδώ, που είναι... τηρούνε τις προδιαγραφές φυλής Ανδραβίδας είναι πάνω από 1.60, που τηρούνε. Όπως και όλα τα κράτη μεγαλώσανε τα άλογα τους, γιατί τα Friesian να το πω, Ολλανδία, μιας και έχω πάει στην Ολλανδία και τα είδα. Τα Friesian είναι 1,50, ήτανε 1,55, και τώρα βλέπεις Friesian 1,75 ακρομύα, όχι κεφάλι, ακρομύα. Άρα τι κάνανε και αυτοί; Το μεγαλώσανε γιατί ήτανε εμπορικό. Το ίδιο κάνουμε κι εμείς. Το μεγαλώνουμε, γιατί είναι εμπορικό και μας εξυπηρετεί, γι’ αυτό.

Ποιες φυλές αλόγων είναι διαδεδομένες στην περιοχή και τι διαφορές έχει η καθεμία;

Όταν λες φυλές αλόγων τι εννοείς; Φυλή είναι περισσότερο στην Ανδραβίδα ή στην περιοχή ή γενικά;

Και στην Ανδραβίδα και στην περιοχή.

Αν βάλεις ότι υπάρχουνε κάποια καθαρόαιμα, ισπανικά προπαντώς. Ισπανικά και Friesian πολύ λίγα, αλλά τα ισπανικά είναι αυτά που δίνουνε και παίρνουνε και επειδή έχει ταπεραμέντο το ισπανικό άλογο, είναι όμορφο, και έχει και νεύρα είναι για χορούς και τέτοια, για πανηγύρια να το πούμε έτσι, τα προτιμούνε. Και υπάρχουν και Ανδραβιδαίικα βέβαια, που έχουνε αυτό το ταπεραμέντο. Δεν τους λείπει το ταπεραμέντο. Απλώς είναι λίγο πιο όμορφα τα ισπανικά και ορισμένοι έχουνε τέτοια άλογα. Το μόνο η διαφορά είναι ότι ο Ισπανός θα βάλεις βαθειά το χέρι στην τσέπη, τον Έλληνα θα βάλεις πιο λίγο το χέρι στην τσέπη να το πάρεις. Τώρα από κει και πέρα είναι η κρίση του καθενού το τι θα πάρει. Απλώς, όπως σου είπα πάλι, ότι με την κρίση και μετά χάσαμε την μπάλα, εμείς δηλαδή που βγάζαμε πουλάρια μπορούσαμε να πουλήσουμε κάποια πουλάρια. Χάθηκε αυτή η μεσαία τάξη. Αυτός που είχε λεφτά θα πήγαινε στο εξωτερικό να φέρει καθαρόαιμη ράτσα, όποιο καθαρόαιμο δεν λέω ποιο, όποιο ήθελε αυτός με χαρτιά. Εμείς δεν μπορούσαμε να βγάλουμε χαρτιά πρώτον, γιατί δεν έχουμε πιστοποιητικά και τέτοια να βγάλουμε χαρτιά. και μεσαία τάξη δεν υπήρχε. και αυτός που ήθελε να πάρει ένα άλογο, γιατί δεν είχε χρήματα πολλά, όταν λέω πολλά όταν πας τώρα σε έναν έμπορα και παίρνεις ένα άλογο με 500 ευρώ και με 300 και με 200, εγώ δεν μπορώ να βγάλω το πουλάρι να σʼ το πουλήσουμε τόσα λεφτά. Άρα θα το πάρεις από τον έμπορα. Άρα εμείς που είμαστε αναπαραγωγοί χάσαμε λίγο την επικοινωνία με τον κόσμο, η μεσαία τάξη που είμαστε εμείς και μπορούσαμε να πάρουμε τα έξοδά τους, δεν λέω για πολλά λεφτά. Τουλάχιστον να βγάζαμε τα έξοδα τους. Γι’ αυτό και σταματήσαμε οι περισσότεροι να ζευγαρώνουμε, οι περισσότεροι, όχι όλοι, αλλά οι περισσότεροι σταματήσαμε να ζευγαρώνουμε.

Το κράτος παρέχει κάποια βοήθεια σε κάποιον που θέλει να ξεκινήσει να εκτρέφει άλογα;

Όχι, αυτό δεν υπάρχει τέτοιο θέμα. Δεν έχει δώσει ποτέ το κράτος.

Τα έξοδα που έχει ένα άλογο ποια είναι;

Τα έξοδα, όσο το θες το φορτώνεις. Και όταν λέω όσο θες το φορτώνεις αν βάλεις ότι ένα άλογο την ημέρα θέλει μισή μπάλα σανό, η οποία έχει -δεν λέω τώρα τιμή να την παράγεις ο ίδιος- να την αγοράσεις. Μία μπάλα σανό στην παραγωγή έχει 3-4 ευρώ, εγώ σου λέω 4 ευρώ. Θέλει δηλαδή 2 ευρώ την ημέρα και 3 ευρώ ο καρπός του, 6 ευρώ την ημέρα. Μετά, πάμε: σκουληκοφάρμακα ανά τρεις μήνες, εμβόλιο γρίπη-τετάνου μία φορά το χρόνο, στην αρχή θέλει δύο απανωτά, αλλά μετά θέλει μία φορά το χρόνο, συν τα πεταλώματά του. Αν ασχολείσαι μόνος σου και πεταλώνεις έχει καλώς. Αν δεν πεταλώνεις μόνος σου θες ανά 3-4 μήνες γύρω στο κατοστάρικο μαζί με τον πεταλωτή. Γι’ αυτό όσο θες το ανεβάζεις και όσο θες το κατεβάζεις. Τώρα από κει και πέρα αν θες να του δίνεις βιταμίνες κι αυτά αλλάζει. Αν αθλείται το άλογο θα του δώσεις βιταμίνες, αν δεν αθλείται δεν χρειάζεται να του δώσεις βιταμίνες. Αν έχεις ένα χώρο και το βγάζεις έξω και δεν του βάζεις τη μισή μπάλα σανό που θέλει την ημέρα και του βάζεις μόνο, με μία μπάλα δηλαδή μπορεί να περάσει 4 μέρες, πάλι πιο οικονομικά, γι’ αυτό δεν μπορείς να το κοστολογήσεις πώς ακριβώς απλά πρέπει να το αγαπάς και να ασχολείσαι, γιατί αν δεν ασχολείσαι δεν λέει κάτι. Είναι μεγαλόσωμο όπως σου είπα, δεν είναι σκυλάκι. Είναι ένα άλογο, είναι ένα ζώο δηλαδή που σε θέλει εκεί μεν και δεν μπορεί να το φτιάξει κάποιος άλλος. Δηλαδή αν λείπεις εσύ ποιος θα πάει να το ταΐσει; Πρέπει να τα ‘χεις κάνει με τέτοιο τρόπο που να μην μπει κάποιος άλλος, γιατί δεν είναι όλα τα άλογα το ίδιο. Υπάρχουν άλογα και άλογα, όπως και οι ανθρώποι. Άλλος είναι ιδιότροπος, άλλος δεν είναι.

Ας περάσουμε τώρα στην ενασχόλησή σας με τον Ιππικό Όμιλο Σπάρτακος. Πώς ξεκίνησε η συλλογική προσπάθεια, πότε ιδρύθηκε και σε ποιες εκδηλώσεις έχετε λάβει μέρος ως όμιλος;

Μάλιστα. Όπως σου προείπα είχαμε φύγει από τους Κένταυρους κάποια μέλη, συγκεκριμένα 17 μέλη φύγαμε τότε, και καθίσαμε ένα χρόνο τότε έτσι χωρίς να φτιάξουμε κάτι και μετά από το χρόνο φτιάξαμε τον Σπάρτακο. Λοιπόν, τον Σπάρτακο τον φτιάξαμε το ʼ15, το 2015, τον ιδρύσαμε. Ζοριστήκαμε λιγάκι στην αρχή, όχι με την ίδρυσή του, ζοριστήκαμε, γιατί είμαστε ένας καινούριος σύλλογος που δεν μας ήξερε κανένας, αλλά για καλή μας τύχη ήξερε τα άτομα που ήμασταν μέσα και αυτό βοήθησε και να πηγαίνουμε σε εκδηλώσεις και να μας καλούνε. Στο χρόνο απάνω μας είχε μάθει όλη η Ελλάδα σαν Σπάρτακος, στο χρόνο απάνω. Έχουμε πάει σε πολλές εκδηλώσεις, όπως σου προείπα 5 φορές στη Zootechnia Θεσσαλονίκη, στο Άργος έχουμε πάει αμέτρητες φορές στα Διομήδεια. Στην Πύλο έχουμε πάει σε κάτι εκδηλώσεις που έχουνε κάνει. Στο Μεσολόγγι έχουμε πάρει μέρος, όχι με άλογα. Έχουμε πάρει μέρος στην Έξοδο του Μεσολογγίου σαν Σπάρτακος, με τις φουστανέλες μας και τις φορεσιές μας. Με άλογα έχουμε πάρει μέρος και στην Ακράτα. Δεν μπορώ να τα θυμηθώ και όλα στο μυαλό μου, γιατί είναι πάρα πολλά. Μας κάνανε και πρόταση πέρυσι να πάμε στη Ζάκυνθο, αλλά δεν μπορέσαμε να πάμε, γιατί κάνουνε την Κιόστρα εκεί πέρα στην Ζάκυνθο και μας πήρανε τηλέφωνο, γιατί με τα παιδιά έχουμε και [00:50:00]μέλη από τη Ζάκυνθο που είναι μες στο Σπάρτακο, γιατί ο Σπάρτακος δεν είναι μέλη μόνο από την Ανδραβίδα ούτε από τα γύρω χωριά. Τα μέλη μας είναι αυτή τη στιγμή παντού. Δεν μπορέσαμε να πάμε στη Ζάκυνθο. Ελπίζουμε φέτος να πάμε στην Κιόστρα, αλλά κατά την Ελλάδα πάμε παντού. Στα Καλά Νερά του Πηλίου έχουμε πάει πολλές φορές, στο Βόλο έχουμε πάει πολλές φορές. Τι να πρωτοθυμηθώ; Πρέπει να τα ʼχω γραμμένα να σου πω την αλήθεια, αλλά ευτυχώς πάμε, όσο μπορούμε να πάμε. Έχουμε πάει επιτροπή στη Βερόνα στην Ιταλία, μία επιτροπή με 4 άτομα, γιατί πήγαμε σαν Σπάρτακος εννοώ να δούμε. Εγώ για πρώτη φορά στη Βερόνα, στην Ιππική Έκθεση Βερόνας. Είχα πάει το 2006 με ένα φιλικό ζευγάρι, με 2 φιλικά ζευγάρια απ’ τη Ζάκυνθο, και από τότε λες και ανοίξαν οι δρόμοι μου και πήγαινε συνέχεια. Να φανταστείτε δηλαδή τώρα στην Ιταλία, στη Βερόνα έχω πάει 7 φορές, και μόνος μου και με την οικογένειά μου και με τον Σπάρτακο. Αξίζει τον κόπο εκεί. Είναι πάρα πολύ έκθεση, παλεύουνε τα παιδιά εκεί οι Ιταλοί χρόνια για να κάνουν αυτό το πράγμα και στη Νότια Ιταλία που πηγαίνω, πολλές φορές έχω πάει για μεταφορά αλόγου, γιατί κάποιοι αγοράζουνε και πάμε παρέα και τα μεταφέρω, έχω πάει. Ντάξει, σαν Σπάρτακος, όπως λέμε: «Προχωράμε, δεν σταματάμε». Τώρα από κει και πέρα μακάρι να μπούνε άλλα μέλη, πιο καινούρια μέλη, αυτό. Εμείς θέλουμε τώρα όχι μέλη μόνο, νέο κόσμο. Να ‘ρθει νέος κόσμος, νέο αίμα, γιατί όπως σας προείπα... ότι έχουμε πρόβλημα. Κάποια στιγμή εμείς θα ξεφουσκώσουμε, τι θα κάνουμε; Δεν μπορούμε άλλο.

Θέλετε να μας μιλήσετε για την Σπαρτακιάδα που διοργανώνετε;

Ναι. Η Σπαρτακιάδα το διοργανώσαμε για πρώτη φορά το ʼ15, μια έτσι μια ιδέα, απλή, έτσι, είχαμε μια συνάντηση να το πω έτσι και λέμε να φτιάξουμε να μας γνωρίσει κι ο κόσμος και πετάχτηκε ο γραμματέας μας τότε, ο Γιώργης ο Χόνδρος και λέει να το ονομάσουμε πρώτη Σπαρτακιάδα, αφού θα το κάνουμε που θα το κάνουμε και το κάναμε και ονομάστηκε πρώτη Σπαρτακιάδα. Είναι δεξιοτεχνία περισσότερο που κάνουμε δηλαδή, μπαίνουμε σε ένα μανές μέσα και κάνει ο καθένας ό,τι μπορεί. Είναι Ιππική Δεξιοτεχνία, δεν είναι παρέλαση η Σπαρτακιάδα. Το κάναμε μέχρι το 2001, από ό,τι θυμάμαι, ναι, το ʼ01, όχι το 2001, ψέματα. Το ʼ19 κάναμε την τελευταία, την 5η Σπαρτακιάδα, κάναμε το ʼ19. Σταματήσαμε, πέρυσι ήτανε να την κάνουμε, δεν μπορέσαμε γιατί το Ιππικό Κέντρο κάτω εκεί που γίνεται η Ιππική Έκθεση είχε κάποια ατέλεια και δεν μπορούσαμε να την κάνουμε στο μανές και φέτος, πρώτα ο Θεός, θα την κάνουμε. Την κάνουμε πάντα Ιούνιο με Ιούλιο, τη Σπαρτακιάδα και μαζευόμαστε και κάνουμε Ιππική δεξιοτεχνία, με άμαξες, ιππασία ό,τι μπορεί ο καθένας. Αυτή είναι η Σπαρτακιάδα. Δηλαδή είναι ένα show, να το πούμε έτσι, όπως γίνεται στην Έκθεση το Σάββατο το βράδυ, ένα παρόμοιο show.

Θέλετε να μας πείτε ποια είναι η διαφορά ενός Ιππικού Συλλόγου με έναν Ιππικό Όμιλο;

Ναι. Ο Ιππικός Σύλλογος απλώς δεν μπορεί να βγάλει αθλητές. Ο Ιππικός Όμιλος μπορεί να βγάλει αθλητές, αν γραφτεί στην Ομοσπονδία Ιππασίας, μπορεί κάλλιστα να έρχονται να προπονούνται άτομα και να πηγαίνουνε σαν αθλητές. Μπορούμε να στείλουμε δηλαδή εμείς στην Ομοσπονδία άτομα να πηδήξουν εμπόδια, να κάνουνε ντρεσάζ, να κάνουνε αμαξοδήγηση, αλλά ο Ιππικός Σύλλογος δεν μπορεί να το κάνει αυτό. Αυτό είναι δηλαδή μια ονομασία να το πω έτσι, δηλαδή άλλο Όμιλος, άλλο Σύλλογος. Δεν έχει μεγάλη διαφορά, αλλά ό,τι λέει το Καταστατικό του κάθε Συλλόγου. Αυτό είναι η διαφορά τίποτα άλλο. Απλώς έχει ένα προβάδισμα, ένα βήμα παραπάνω ο Όμιλος, ο Σύλλογος έχει ένα βήμα κάτω από τον όμιλο.

Μιλήστε μας τώρα για την εμπειρία σας όταν γίνατε μέλος της έφιππης αποστολής στην τελετή αφής της Ολυμπιακής Φλόγας.

Α, ναι. Τι μου θύμησες τώρα. Τότε δεν υπήρχε Σύλλογος άλλος, ήταν... είμαστε εμείς εκεί η Εταιρεία Παράδοσης και Φυσικής Κληρονομιάς και μας κάλεσε δημοσιογράφος ήταν ο άνθρωπος τότε, δεν θυμάμαι, να πάρουμε κάποια άλογα από δω από τον Ιππικό Όμιλο, γιατί όπως σας είπα ήταν και Ιππικός Όμιλος και Ιππική Εταιρεία και πήγαμε έφιπποι. Εγώ βέβαια είχα δικό μου άλογο, αλλά ήταν εδώ Ομίλου άλογα που ήσαντε παιδιά τότε, τα οποία τα παιδιά ήτανε μαθητευόμενα και πήγαμε και συνοδέψαμε τον Πύρρο Δήμα στην Αρχαία Ήλιδα που πήρε τη φλόγα να την πάει στα Ολύμπια, από την Αρχαία Ήλιδα. Με χλαμύδες φορεμένοι τότε ήταν μια εμπειρία η οποία δεν ξανάζησα ποτέ και για τον Πύρρο Δήμα δηλαδή ότι είδα έναν αθλητή παγκόσμιο και μιλήσαμε, γιατί όλοι μιλήσαμε με τον Πύρρο Δήμα τότε. Εντάξει, ήτανε πιστεύω κάποια που μένουνε στο νου του καθενού και δεν το ξεχνάει ποτέ, μια πολύ καλή εμπειρία.

Υπάρχει ένα άλογο που να έχετε ξεχωρίσει όλα αυτά τα χρόνια; Κάποιο που να δεθήκατε πολύ μαζί του;

Ναι, ναι. Όλα αυτά τα χρόνια βέβαια δεν υπάρχει τώρα μου πέθανε πριν τρία χρόνια, 30 χρονών. Ήτανε μια φοράδα, η Μόνικα, η οποία την είχα αγοράσει έξι μηνών από Ζάκυνθο από πατέρα Ανδραβιδαίο, μάνα Ζακυνθινιά. Την είχα πάρει τότε. Την εκπαίδευσα εγώ μέχρι τα 8 της χρόνια περίπου δεν την άφηνα, δεν την καβάλαγε κανένας εκτός από μένα, κανένας άλλος. Δεν την έδινα τη φοράδα αυτή με τίποτα. Με αυτή τη φοράδα μίλαγα. Όταν μεγάλωσε αυτή τη φοράδα, γιατί όπως σας είπα μου πέθανε 30 χρόνων, όταν μεγάλωσε εκεί έμαθε η γυναίκα μου ιππασία, εκεί έμαθε η κόρη μου ιππασία. Ήταν ένα άλογο που αν θα ανέβαινα εγώ ήξερε πώς θα με πάει αν θα ανέβαινε η γυναίκα μου ήξερε πως θα την πάει, αν θα ανέβαινε η κόρη μου πάλι το ίδιο. Ένα άλογο με ταχύτητες, ένα άλογο ήταν ήρεμο όταν έπρεπε, ήτανε ζόρικο όταν έπρεπε. Άκακο άλογο, άνθρωπος. Να φανταστείτε ότι την είχα ξεγεννήσει μια φορά, γιατί είχα βγάλει πουλάρια αρκετά από αυτή τη φοράδα, και μια φορά που την ξεγέννησα, έτυχε να ήμουν εκεί και τη βόηθησα να γεννήσει, όταν της έβγαλα το πουλαράκι της, αντί να γλύφει το πουλαράκι έγλυφε εμένα. Αυτό το άλογο ήταν το κάτι άλλο για μένα και μετά από αυτό το άλογο δέθηκα το 2004 πάλι με ένα άλογο το οποίο όχι σαν τη Μόνικα βέβαια, απλώς δέθηκα με αυτό το άλογο, γιατί γέννησε μια φοράδα, η Ντενίς, έτσι την έλεγα, και μου έκανε μια πουλαρίτσα, το πρώτο της πουλαράκι που γεννήθηκε, αλλά αυτή τη φοράδα δεν ήθελε να το θηλάσει με τίποτα και έπρεπε εγώ τώρα να τη δέσω τη φοράδα, να τη δένω και κάθε μία ώρα να θηλάζω το πουλαράκι, να το βάζω δηλαδή με χίλια ζόρια να θηλάζω το πουλαράκι. Το πουλαράκι, αν δεν το πήγαινα εγώ το ‘βγαζα από το box έξω, γιατί αν το άφηνα μέσα στη φοράδα θα το σκότωνε. Ήταν τόσο ατίθαση αυτή η φοράδα, δεν το ήθελε με τίποτα, δεν ήθελε να το θηλάσει με τίποτα. Επί μία βδομάδα κοιμόμουνα στο στάβλο το βράδυ και ανά μία ώρα γιατί τα πουλαράκια θέλουνε συνέχεια, δεν θέλουνε μία φορά το τόσο. Ανά μία ώρα ξύπναγα τη νύχτα και το θήλαζα στη φοράδα. Την ημέρα το ίδιο, ανά μία ώρα πήγαινα το θήλαζα, το οποίο αυτό το πουλάκι μετά από μία βδομάδα η η μάνα του έκανε το καλό και το πήρε, το αγάπησε και γλίτωσα εγώ, γιατί αν δε γλίτωνα εγώ προβλέπω να ʼμουνα κι εγώ εκεί με τη φοράδα ακόμα. Η οποία η φοράδα είναι 18 χρονών τώρα. Την έχω ακόμα, αυτό το πουλαράκι που είχα τότε δηλαδή. Κι αυτό δέθηκα με το πουλαράκι, αλλά όχι σαν τη Μόνικα, γιατί η Μόνικα, όπως σας είπα, ήταν άνθρωπος. Άλλο άνθρωπος, άλλο άλογο. Υπάρχουν άλογα που δένεσαι τόσο πολύ που δεν μπορεί να ξεφύγεις.

Πώς βλέπετε το μέλλον των αλόγων στην Ελλάδα;

Δύσκολη αυτή η ερώτηση. Είναι πολύ δύσκολη, γιατί... αυτό που σας προείπα και προηγουμένως ότι... νέα παιδιά[01:00:00]. Αν τα νέα παιδιά δεν ασχοληθούνε με το άλογο, δυστυχώς το άλογο θα έχει πτώση, θα έχει μεγάλη πτώση. Και μιλάω με ανθρώπους στην Αθήνα που έχουνε τους Ομίλους, όταν κάνουνε αγώνες που κάνουνε εμπόδια, βλέπεις στις κερκίδες 20-10 άτομα οι σταβλίτες και όταν κάνουμε εμείς εδώ πέρα την Ιππική Έκθεση και προπαντός στην επίδειξη τη βραδινή και τη Σπαρτακιάδα, βλέπεις δηλαδή 1.000 άτομα, 2.000, 3.000 άτομα και λένε τώρα αυτοί στην Αθήνα: «Πώς γίνεται να μαζεύετε τόσο κόσμο εσείς και εμείς στην Αθήνα να μην έρχεται κανένας;» Άρα ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται, κατάλαβες; Δεν ενδιαφέρεται ο κόσμος. Προπαντός η Αθήνα, ντάξει, που υπάρχουνε και πλούσιοι ανθρώποι, μην κοιτάς εδώ. Εμείς είμαστε μεροκαματιάρηδες. Χάνουμε δηλαδή από το εισόδημά μας για να ταΐσουμε ένα άλογο για το χόμπι μας, δεν μας αποδίδει κάτι. Τώρα δύσκολο αυτό. Μακάρι, σου ‘πα, να μπούνε νέα παιδιά. Αν δεν μπούνε νέα παιδιά θα ΄χουμε πτώση μεγάλη, μεγάλη πτώση.

Ωραία. Θέλετε να προσθέσετε κάτι άλλο;

Νομίζω δεν έχω πολλά -πολλά- μιλάμε πόση ώρα, δεν θυμάμαι κάτι έτσι να πω ακριβώς. Το μόνο που θα τονίσω πάλι είναι αυτό, να μπούνε νέα παιδιά στο άθλημα. Τ’ άλογα, να αγαπήσουνε τ’ άλογα, γιατί θα έχουμε πρόβλημα. Νέα παιδιά. Αυτά, φίλε Αντρέα.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για το χρόνο σας. Λοιπόν, καλή συνέχεια να έχετε στην προσπάθεια που κάνετε στο να διατηρήσετε την ιππική παράδοση στην περιοχή.

Ευχαριστώ πάρα πολύ, ευχαριστώ πάρα πολύ.

Καλή σας μέρα.